Þjóðviljinn - 18.12.1987, Blaðsíða 4

JÓLABLAÐ
r Það verður á vegi okkar hund-
ur. Hann er mórauður, með
hringaða rófu að hætti íslenzkra
hunda. Við stöðvum bílinn og
reynum að hæna að okkur hund-
inn með því að skella tungunni í
góm, eins og siður er þegar menn
vilja vekja á sér athygli hunda á
íslandi.
Okkur þykir ekki ólíklegt að sá
mórauði heiti Tryggur og þess
vegna köllum við: „Tryggur!" En
hundurinn stfendur kyrr og sperr-
ir ekki einu sinni eyrun. Skammt
frá pkkur eru nokkrir bandarískir
menn. Einn þeirra blístar og kall-
ar svo: „Hey, Sloppy Joe!“
Hundurinn þýtur saifistundis til
hans og dinglar rófuhni. Tryggur
okkar heitir þá ekki Tryggur
heldur Sloppy Joe. Og maður á
ekki að skella í góm heldur
blístra, ef maður vill láta hann
taka eftir sér.
Það verða fleiri hundar á vegi
okkar en við gerum ekki frekari
tilraunir til kunningsskapar við
þá; - og allar eru rófurnar samt
hringaðar að íslenzkum sið.
Brátt fáum við leiðsögn um
þennan mikla flugvöll og skoðum
ýmsa helztu staði hans. Við
göngum inn í braggasamstæðu
þar sem þjóðir heimsins hafa við-
dvöl á leið sinni yfir Atlantshafið.
í þessum húsakynnum eru hin
vegglausu þrengsli braggans. Hér
ríkir lítið pláss. Hið bandaríska
flugféiag hefur þó látið reisa
allrúmgóðan móttökuskála til
viðbótar við braggasamstæðuna,
og þar eiga flugfarþegar frá hin-
um ýmsu löndum að geta beðið
áframhalds ferðar sinnar
þrengslalaust. En skálinn er ekki
fullbúinn. Innrétting hans er að-
eins skammt á veg komin.
í skála þessum sjáum við 2
bandaríska menn sem eru í eins
fötum og sá sem horfði út um
gluggann á varðskýlinu við hlið-
ið. Við gefum okkur á tal við ann-
an þeirra og spyrjum hvað það
séu margir menn í svona fötum
hér á flugvellinum. „Við erum
30, en það koma fleiri,“ svarar
maðurinn. „Hvað eigið þið að
gera?“ „Halda uppi reglu á þess-
um hér Keflavíkurflugvelli,“
svarar maðurinn. Við veitum því
athygli að maðurinn getur ekki
sagt Keflavík eins og á að segja
Keflavík. Seinna er okkur sagt að
það starfi 10 íslenzkir lögreglu-
þjónar á vellinum.
Innar af hinum nýja skála er
bragginn þar sem farþegaaf-
greiðslan fer nú að mestu fram.
Hér hefur íslenzka tolleftirlitið
aðsetur, og bak við afgreiðslu-
borð standa íslenzkir og banda-
rískir starfsmenn hins bandaríska
flugfélags í bláum einkennisbún-
ingum. í’egar mikið er að gera
hlýtur hver að rekast á annan.
Það er svo lítið pláss.
í einu horninu kúldrast verzlun
með íslenzka muni. Þarna er
hægt að kaupa gærur, notuð ís-
lenzk frímerki, hrafna og
sauðkindur úr leir, - ennfremur
ísland ímyndum, bittersúkkulaði
og silfurgripi. Maður nokkur hér
hefur einkaleyfi á þessari
verzlun.
Innar af afgreiðslusalnum er
svo eins konar anddyri, og þaðan
á aðra hönd veitingastofa, á hina
póststofa. Veitingastofan er í
samræmi við önnur húsakynni
hér, mjög rúmlítil. Þar eru 8-10
fjögurra manna borð. Ef maður
vill borða, fær maður ameríska
rétti. Ekkert skraut er hér sjáan-
legt utan hvað fjallkonan ís-
lenzka hangir í litlum ramma á
öðrum gaflveggnum.
Við eitt borðið sitja 3 banda-
rískir hermenn, tveir hvítir, einn
svartur. Okkur langar að ræða
ögn við þá, og þeir bjóða okkur
sæti. Þetta eru geðslegir menn á
leyfisferð heim til sín frá Þýzka-
landi. Við spyrjum um ástandið í
Þýzkalandi og það er slæmt,
skortur, ekkert nema skortur.
Við snúum okkur að negranum
og tökum að ræða um ýmsar
merkar persónur sem við
könnumst við af kynþætti hans.
4 SÍÐA - ÞJÓÐVILJINN
Talið snýst mest um frægustu
jazzleikarana. Hann segist vera
persónulega kunnugur einum
þeirra. Þetta er 19 ára gamall pilt-
ur, og hann býr yfir því hvíta
brosi einlægninnar sem er aðals-
merki kynþáttar hans.
Er við höfum rætt við þessa
bandarísku hermenn um stund,
kveðjum við þá og göngum inn í
hina íslenzku póststofu hinu-
megin við anddyrið. Póstaf-
greiðslumaðurinn segir að hér sé
mikið að gera. Það lætur nærri að
héðan fari daglega milli 6 og 7
kfló af bréfapósti, eða allt að því
700 bréf. Það kemur fyrir að á
einum mánuði seljist hér frímerki
fyrir 16 þúsund krónur. „Já, þeir
skrifa mikið þessir Ameríkanar,“
segir póstafgreiðslumaðurinn.
Við ökum svo víðar um völl-
inn. Á einum stað eru bandarísk-
ir verkamenn að sprengja klappir
og grafa niður í jörðina með stór-
um tækj um. Þeir gera þetta á veg-
um bandaríska verkfræðifirmans
sem hefur tekið að sér bygginga-
framkvæmdir fyrir hið banda-
ríska flugfélag. Hið bandaríska
flugfélag ætlar að láta reisa hér
hótel og koma upp heilu þorpi
fyrir sitt fólk.
Þarna eiga að vera sérstök
íbúðarhús fyrir fjölskyldufólk,
hús með þriggja herbergja íbúð-
um eða stærri, - og sérstök hús
fyrir einhleypa. Einnig á að komal
spítali, samkomuhús, skóli,!
kirkja og fleira. Svæðið þar sem
þorp þetta á að standa, er hátt
upp í kflómetra að lengd.
Framkvæmdir eru aðeins ný-
byrjaðar. Búið er að steypa
grunninn að fyrstu íbúðarhúsun-
um og verið er að grafa grunninn
að hótelinu. Hótelið verður rúm-
ir 100 m að lengd, tvær hæðir.
Þegar þar að kemur verður þaðí
móttökustaður fyrir flugfarþega.
Okkur er sagt að um 400 verka-
menn starfi þarna á vegum hinsl
bandaríska verkfræðingafélags.
Einnig er okkur sagt að starfs-
menn hins bandaríska flugfélags
séu um 600. Svo að tala banda-
rískra manna á Keflavíkurflug-
velli mun nú vera um þúsund.
Það er einkennilegt að horfa
hér á bandaríska verkamenn sem
eru að grafa grunninn að stóru
hóteli á Reykjanesi. Bandarískir
verkamenn eru æði frábrugðnir
íslenzkum verkamönnum í klæð-
aburði. Grunnurinn að hótelinu
stóra á Reykjanesi er grafinn af
mönnum sem flestir klæðast
þykkum, köflóttum skyrtum eins
og skógarhöggsmenn vestur í
Klettafjöllum. Kannski hafa ein-
hverjir þeirra reitt öxi að hinum
háu og spengilegu furutrjám þar
um slóðir. Margir þeirra hafa á
fótum sterkleg leðurstígvél,
reimuð til hnésins. Slík stígvél ljá
yfirbyggingu manna aukna fyrir-
ferð, gera enn þreknari þá sem
þreknir eru.
Við gefum okkur snöggvast á
tal við einn þessara manna, og
stjórnar sá öllum sprengingum á
staðnum. Hann hefur orð á því að
erfitt sé að sprengja hinar ís-
lenzku klappir. Og maðurinn
hefur farið víða um heim og
sprengt klappir.
Og við förum víðar um völlinn.
Skyndilega tökum við eftir því
sem við höfum ekki tekið eftir
áður, að skammt frá farþegastöð-
inni blaktir íslenzki fáninn á
mjórri stöng. Það er fallegur fáni,
íslenzki fáninn.
Skrifstofa flugvallarstjórann er
gegnt kirkjunni sem ég nefndi
áðan. Skrifstofuherbergin eru í
bröggum. Það er allt í bröggum á
þessum flugvelli. Húsakynni hér
virðast ótrúlega lítil þegar þess er
gætt að þau eru aðsetur flugvall-
arstjórans á einum stærsta flug-
velli veraldar. En þau eru kann-
ski nógu stór.
Flugvallarstjórinn er ekki við-
látinn. Hann er nefnilega líka
flugvallarstjóri á Reykjavíkur-
flugvelli og verður að skipta
dögum sínum jafnt á milli vall-
anna. í dag er hann á Reykjavík-
urflugvelli.
Hérna á skrifstofunni fáum við
JÓNAS Árnason
STEFÁN Jóhann Stefánsson þáverandi forsætisráðherra. Sumum
fannst nafnið á Sloppy líkjast um of styttri mynd af nafni forsætis-
ráðherrans
MAGNÚS Kjartansson ritstjóri: Úr því að þeir kusu sér þessa sneið...
að sjá lista yfir hið íslenzka starfs-
lið hins bandaríska flugfélags.
Það eru nöfn rúmlega 70 manna á
listanum og um það bil helmingur
hefur titilinn „aðstoðarmenn í
eldhúsi“. Mikilfenglegt hlýtur
það eldhús að vera. Allmargir
eru líka aðstoðarmenn í þvotta-
húsi.
Næst förum við inn í stóra
bragga sem eru aðalmatstaður
starfsliðsins á vellinum. Hér er
opið allan sólarhringinn og geta
300 manns borðað í einu. Menn
afgreiða sig sjálfir, þannig að á
sérstökum afgreiðslustað taka
þeir við matnum á þartilgerðan
bakka, sem er nokkrar tegundir
diska í einu lagi, og bera svo allt
til sætis síns.
Að endingu skoðum við
verzlunarstað flugvallarins. Þetta
er stór skáli, sennilega birgða-
skemma hersins. Það gildir hér
sérstakur gjaldmiðill. Skrifstofa
flugfélagsins afhendir hverjum
starfsmanni mánaðarlega tvær
bækur sem innihalda miða er
samanlagt gilda 60 krónur í
hvorri bók. Andvirði miðanna er
dregið frá dollarakaupi viðkom-
anda. Miðarnir eru merktir 1 kr.,
2 kr., 5kr. o.s.frv.
í búðinni er hægt að kaupa
hálsbindi í skærum litum, nælon-
sokka, alls konar dósamat, skó-
fatnað ýmiss konar, jakka og
buxur, gærur frá SÍS, refaskinn.
Hér er líka hægt að fá nýjustu
tímarit og myndablöð frá Banda-
ríkjunum. Það vill einmitt svo til
að nýkomin er sending af þessum
bókmenntum. Hinir bandarísku
starfsmenn vallarins standa í
langri röð og bíða eftir því að
komast að til að kaupa sér
eitthvað að lesa. Mest virðist
eftirspurnin vera eftir sunnudags-
útgáfu einni er aðallega inniheld-
ur myndaseríur sem Bandaríkja-
menn kalla „comics"; - en svipuð
bókmenntafyrirbrigði hafa hér
hlotið nafnið hasarblöð.
Á hillu einni sjáum við nokkur
eintök af ákveðinni bók. Þetta er
eitt af snilldarverkum xslenzkra
bókmennta í enskri þýðingu,
Sjálfstætt fólk eftir Halldór Lax-
ness. Við spyrjum afgreiðslu-
manninn hvort hann hafi selt
mörg eintök af þessari bók. Hann
segist hafa verið hér í sex mánuði
án þess að selja eitt einasta ein-
tak. Og lítið styttist röð hinna
bandarísku manna sem bíða eftir
því að komast að til að kaupa
„comics“. Enginn kaupir Sjálf-
stætt fólk.
Dagur er nú að kvöldi kominn,
og þess vegna bezt að fara að
halda heim á leið.
Nokkrir hundar elta bílinn
þegar við ökum burt af Keflavík-
urflugvelli. Þeir eru allir með
hringaða rófu. Og þeir gelta að
okkur. Sloppy Joe er þar fremst-
ur í flokki.
Viðbrögð
útvarpsráðs
Mál þetta var tekið fyrir á fundi
útvarpsráðs þann 14. október.
Þar sagði Stefán Pétursson, full-
trúi Alþýðuflokksins, að erindið
hefði verið „árás á milliríkja-
samning“, en þó væri sýnu verra
að erindið hefði verið flutt um-
ræddan dag (á ársafmæli Kefla-
víkursamningsins) og hefði flutn-
ingur þess greinilega verið „í
samvinnu við pólitískt blað“.
Ólafur Jóhannesson taldi að Jón-
as hefði gerst sekur um trúnaðar-
brot og lagði til að annar væri
fenginn til þess að hafa umsjón
með þættinum. Sigurður Bjarna-
son, fulltrúi Sjálfstæðisflokksins
taldi erindið sömuleiðis hlutleys-
isbrot, en Jakob Benediktsson og
skrifstofustjóri útvarpsins töldu
að ekkert væri við erindið að at-
huga. Niðurstaða ráðsins varð
hins vegar sú (án atkvæða-
greiðslu), „að Jónas skuli ekki
koma í þennan þátt, „Heyrt og
séð“, að sinni“, og var skrifstofu-
stjóra falið að gera honum grein
fyrir niðurstöðunni ef yrði spurt.
(Heimild: fundargerð útvarps-
ráðs).