Þjóðviljinn - 22.12.1987, Blaðsíða 4

LEHDARI
Fáið ykkur bara varalit!
Ríkisstjórnin er staöföst í þeirri ákvöröun sinni
að leggja á matarskatt. Engu virðist skipta
hversu margir telja þessa skattheimtu firru eöa
hversu oft þessum áformum er andmælt, ríkis-
stjórnin og þingmeirihlutinn bak við hana lætur
enaan bilbug á sér finna.
Igær efndu samtök launamanna til útifundar
á Lækjartorgi í Reykjavíkog varfundarefnið það
eitt að mótmæla þessari óréttlátu skattheimtu
sem kemur með mestum þunga niður á
barnmörgum heimilum. Um matarskattinn gildir
að því stærri hluti heimilisteknanna sem fer í
innkaup á matvælum þeim mun þyngri er skatt-
urinn.
Margar tegundir grænmetis og ávaxta, sem
nú eru hversdagsleg fæða okkar, þekktust hér
vart fyrir nokkrum árum enda eigum við enn
ekki íslensk nöfn yfir þær allar. Hlutfallsleg
hækkun á þessum varningi miðað við aðrar
matvörur mun hafa áhrif á neysluvenjur okkar.
Margir hafa af því áhyggjur að ýmis hollustu-
fæða verði héðan í frá fátíðari á borðum þjóðar-
innar en verið hefur um hríð. Ríkisstjórnin mun
þó ekki vera í þeim hópi.
Á fámennum heimilum, þar sem fleiri en einn
afla dágóðra tekna, skiptir ekki sköpum hvort
matvæli hækka í verði. Á slíkum heimilum er
hækkun á hljómflutningstækjum, bílum eða
farseðlum til sólarlanda kannski afdrifaríkari
fyrir afkomuna en hækkun á hinu daglega
brauði. En það fólk sem hefur ekki hærri laun en
svo að þau rétt hrökkva fyrir matarinnkaupum,
það fólk mun finna fyrir matarskattinum.
Menn hafa velt því fyrir sér hvers vegna ríkis-
stjórnin vill alls ekki hlusta á þá sem sem telja
matarskattinn óréttlátan. Svo virðist sem það sé
trúaratriði hjá ráðherrum okkar að skattleggja
skuli allan varning jafnmikið þótt landsfeður
annars staðar, t.d. íhaldsstjórnin í Bretlandi, láti
sér slíkt lynda. Hugsunin virðist vera sú að úr því
að hið opinbera þarf sitt, skipti það þegnana
ekki öllu hvaða aðferðum er beitt við skattlagn-
ingu. Hækki matvæli megi bæta fólki það með
því að lækka t.d. varalit og hljómflutningstæki.
Því miður virðist oft gleymast að hér á landi
hafa ekki allir fullar hendur fjár. Vissulega er
stór hluti af þjóðinni með dágóðar heildartekjur
sem oft byggjast á því að unninn er óheyrilega
langur vinnudagur. Fjölmargir taka laun sem
eru langtum hærri en gildandi taxtar. Það hét í
eina tíð yfirborganir en kallast nú launaskrið.
Neyslukapphlaupið gengur greitt og fjöldi fólks
kaupir bíla, fer í utanlandsferðir og hópast í nýjar
verslunarmiðstöðvartil að kaupa tískufatnað og
annað það sem hugurinn girnist. En - og það er
býsna stórt en - það eru ekki allir með í leiknum.
Verulegur fjöldi fólks er á strípuðu taxtakaupi.
Lágmarkslaun á íslandi eru rúmar 30 þúsund
krónur á mánuði fyrir dagvinnu og 40 þúsund
eru ekki óalgengt dagvinnukaup samkvæmt
samningum margra stéttarfélaga. Sumt af
þessu fólki er eina fyrirvinna heimilis síns. Þetta
fólk tekur ekki þátt í neyslukapphlaupinu ein-
faldlega vegna þess að laun þess duga ekki fyrir
húsnæði og matvörum. Á síðustu 12 mánuðum
hafa brunnið á þessu fólki gífurlegar hækkanir á
matvöru. Þannig hefur hveitibrauð hækkað um
73% og er það að sjálfsögðu langt fram yfir
hækkanir á launum. Engin merki sjást þess að
taxtabundin laun muni hækka á næstu vikum.
Og nú á að fara að leggja matarskatt á þetta
fólk.
Hvað gera ráðherrarnir og stuðningslið
þeirra? Á bara að yppa öxlum og benda á verð-
lækkun á snyrtivörum og geislaspilurum?
Halda menn í alvöru að slík loddarabrögð dugi
þegar fólk veit að matarskatturinn á að skila
ríkissjóði 5.750 miljónum króna á næsta ár? Er
almenningurtalinn verasvo vitlaus að hann gíni
við þessari flugu?
Alþýðubandalagið kom því til leiðar að sölu-
skattur var afnuminn af matvælum 1978. Um
næstu áramót verður endanlega búið að taka
þá réttarbót til baka. Það er grátlegt að það skuli
gerast með samþykki Alþýðuflokksins sem í
eina tíð gat átt það til að skipa sér til varnar þeim
sem bjuggu við verst efnaleg kjör. -ÓP
KLIPPT OG SKORK)
Böl er
búskapur
Enginn veit hversu mörg mál-
gögn eru gefin út á íslandi. Hafið
þið til dæmis nokurntíma rekist á
blað sem Strákurr heitir? Nei,
það er ekki von. Þetta er fjölritað
blað starfsmannafélags Rann-
sóknastofnunar landbúnaðarins
og heita samtök þessi Strá. Þetta
er semsagt kurrinn í Stráinu. Og
hann er náttúrlega talsverður á
þessum örlagastundum landbún-
aðarins.
Strámenn fjalla um málin með
nokkrum galsa eins og vonlegt er
í innanhússblaði en undir býr
þykkja þung eins og vonlegt er -
og þá ekki síst í skeyti sem Jóni
Baldvin fjármálaráðherra er
sent, en þar eru viðhorf ráðherra
og hans líka dregin saman með
þessum hætti hér:
„Landbúnaðurinn heldur hag-
vextinum niðri, eróþolandi baggi
á skattgreiðendum með styrkjak-
erfi sínu, niðurgreiðslum og út-
flutningsbótum. Auk þess kemur
þetta búskaparhokur t.d. í veg
fyrir að við getum notað hræó-
dýrt smjör frá Efnahagsbanda-
laginu til að smyrja bflana okkar
með í stað rándýrrar smurolíu frá
Rússum og það á sama tíma og
Rússar, höfuðóvinur alls mann-
kyns, smyrja allan skriðdreka-
flota sinn vesturevrópsku gjaf-
asmjöri. Raunar er vitrum
mönnum nú orðið ljóst að land-
búnaður er allsstaðar til ills, sbr.
vandræði Efnahagsbandalagsins.
Því væri líklega helst ráð til
lausnar vandamálum heimsins að
leggja landbúnað niður allstaðar.
En þetta ber að skoða sem tillögu
að framtíðarlausn."
En meðan beðið er eftir fram-
tíðinni ræðst Strákurr í hugmynd-
akönnun - úr því allt virðist
stefna norður og niður í hefð-
bundnum landbúnaði, segir þar,
verðum við að finna upp nýbú-
greinar. Strámenn ákveða að
leggja sitt til „hugmyndaskrár um
fjölþættari atvinnumöguleika í
sveitum" og upp koma m.a. þess-
ar tillögur hér, sem við birtum,
lesendum til nokkurrar lyftingar:
Fíflarækt
og atgangur
„Ung blöð af túnfíflum eru
víða um heim notuð til átu í stað
káls. í ljósi samdráttar í hefð-
bundnum landbúnaði legg ég til
að veittir verði styrkir til að hefja
fíflarækt í stórum stfl. Vöruna
mætti markaðssetja undir vöru-
heitinu Bændafíflar."
Fíflar í stað káls - í rauninni
ekki fáránlegri hugmynd en mikil
og dýr rannsókn sem eitt sinn var
gerð í merku vísindalandi á því,
að vinna mjólk beint úr fóðri og
hlaupa yfir kýrnar. (Það er hægt
en borgar sig aldrei.) Jæja. Þessu
næst kemur ágætt tilbrigði við þá
nýbúgrein sem stundum er kölluð
túrhestaræktun:
„Hestaat er forn íþrótt og
göfug. Misvitrir menn hallmæltu
dramadurgi sjónvarpsins fyrir að
nota slíkt atriði í nýjustu mynd
sína sem tekin var síðastliðið
sumar. En eins og allir vita hefur
Hrafn Gunnlaugsson næmt auga
fyrir því hvað fólk vill sjá, þ.e.
hvað er markaðsvara. Eg geri
það því að tillögu minni að bænd-
ur ali athross og haldi hestaöt sem
víðast og selji atþyrstum túristum
aðgang. Mun þar verða „atgangr
mikill“.“
Flís úr
hrútshorni
Lofsvert hugvit er og að finna í
þessari hugmynd hér:
,,„Ég sárkveið fyrir hverri
nóttu, vitandi vel að ég gat hreint
ekki neitt. Dag nokkurn fór ég af
rælni að naga flís úr hrútshorni,
þá nótt kenndi ég konu minnar í
fyrsta sinni eftir margra mánaða
aðgerðaleysi. Síðan fæ ég mér flís
af hrútshorni öðru hverju og kon-
an þarf sannarlega ekki að kvarta
Iengur." Svo mælti maður nokk-
ur á Hótel Sögu.
Er ekki þarna mikill ónýttur
fjársjóður í hrútshornum okkar?
Hvers vegna ekki að koma yfir-
lýsingum sem þessari á framfæri
við Japani og og Indverja ásamt
játningum kvenhollra glæsi-
menna, t.d. þekktra fjölmiðla-
manna, um að þeir varðveiti
kralmannsorku sína og yfirbragð
með því að neyta hrútshorna-
mjöls reglulega. Hver mundi
ekki glaður gefa eins og 5-10 þús-
und krónur fyrir hrútshorn og
endurheimta getu?“
Já því ekki það? Lásuð þið ekki
um þá ánamaðka í brennivíni,
sem Japanir hafa til eflingar sínu
holdi? Það er nefnilega - eins og
Lási kokkur sagði ekki öll vit-
leysan hálf.
Svo er að geta þess að í hug-
myndabankanum er í vísutetri
viícið að merku kynbótastarfi i
loðdýrarækt og svo fjármálaráð-
herra þeim sem ávarpaður er
með tilþrifum í málgagni starfs-
manna Rannsóknastofnunar
landbúnaðarins. En vísan er
svona:
Refinn, okkar aldna vin,
erfðir nýjar kœta.
Úr Selárdal kom sérstakt kyn
sem má líka bœta.
AB.
þJOÐVILJINN
Málgagn sósíalisma, þjóðfrelsis
og verkalýðshreyfingar
Útgefandi: Útgáfufólag Þjóöviljans.
Ritstjórar: Árni Bergmann, Möröur Árnason, Óttar Proppé.
Fróttastjóri: Lúövík Geirsson.
Blaðamenn: Elísabet K. Jökulsdóttir, Guömundur RúnarHeiðarsson,
Hrafn Jökulsson, HjörleifurSveinbjörnsson, Kristín Ólafsdóttir,
KristóferSvavarsson, Logi Bergmann Eiösson (íþróttir). MagnúsH.
Gíslason, Ólafur Gíslason, Ragnar Karlsson, SiguröurÁ.
Friöþjófsson, Vilborg Davíðsdóttir.
Handrita- og prófarkalestur: Elías Mar, Hildur Finnsdóttir.
Ljósmyndarar: Einar Ólason, Siguröur Mar Halldórsson.
Útlltsteiknarar: Sævar Guðbjörnsson, Garðar Sigvaldason, Margrét
Magnúsdóttir.
Framkvæmdastjóri: Hallur Páll Jónsson.
Skrif8tofustjóri: JóhannesHarðarson.
Skrif8tofa: Guðrún Guövaröardóttir, Kristín Pétursdóttir.
Auglýsingastjóri: Sigríður Hanna Sigurbjörnsdóttir.
Auglýsingar: Unnur Agústsdóttir, OlgaClausen, GuömundaKrist-
insdóttir.
Símavar8la: Hanna Ólafsdóttir, Sigríöur Kristjánsdóttir.
Bflstjóri: Jóna Sigurdórsdóttir.
UtbreiÖ8lu-og afgreiðslustjóri: HörðurOddfríðarson.
ÚtbreiÖ8la: G. Margrét Óskarsdóttir.
Afgreiðsla: Halla Pálsdóttir, Hrefna Magnúsdóttir.
Innheimtumenn: Brynjólfur Vilhjálmsson, ólafurBjörnsson.
Utkeyrala, afgreiösla, ritstjórn:
Síðumúla 6, Reykjavík, sími 681333.
Auglýsingar: Síöumúla 6, símar 681331 og 681310.
Umbrotog setning: Prentsmiðja Þjóðviljans hf.
Prontun: Blaðaprent hf.
Verö í lausasölu: 55 kr.
Helgarblöð: 65 kr.
Áskriftarverö á mónuði: 600 kr.
4 SÍÐA - ÞJÓÐVILJINN Þrlðjudagur 22. desember 1987