Þjóðviljinn - 08.04.1988, Blaðsíða 9

Hvenær tókuð þér þessa ákvörðun herra forseti? - Ég veit það ekki sjálfur..
þessari tvískiptingu. Þegar Chir-
ac myndaði stjórn eftir kosning-
arnar 1986 hafði hann ekki aðeins
Gaullista með sér heldur líka
mestan hluta UDF-flokksins, og
Raymond Barre, sem var þessari
stjórnarmyndun („sambúðar-
stefnunni“) andvígur, þótt hann
yrði að styðja stjórnina á þingi,
hafði ekki nema hluta flokksins
ótvítætt á sínu bandi. Síðan hefur
stuðningur UDF við Barre ekki
verið fyllilega eindreginn og eru
sumir flokksmanna blendnir í
trúnni, - eða láta sig dreyma um
að spila sóló. Fyrir bragðið verða
deilur þessara tveggja hægri
frambjóðenda enn illvígari, og
þar sem þeir verða að gæta kurt-
eisi hvor gagnvart öðrum koma
þær stundum fram í eitruðum
pillum...
Sambúðarstefnan
En annað stuðlar einnig að því
að gera stöðu þeirra verri, og það
er einmitt afstaðan til „sambúð-
arstefnunnar" - til setu hægri
stjórnar meðan vinstri maðurinn
Mitterrand trónir í forsetastóli: á
þeim vígstöðvum hafa hægri
frambjóðendurnir lokast inni í
lævíslegri gildru. Ef Chirac lýsir
því yfir, að hann kunni að styðja
ríkisstjórn og þá halda sambúðar-
stefnunni áfram þó svo að Mitter-
rand verði endurkjörinn forseti,
dregur hann mjög máttinn úr sín-
um eigin kosningaáróðri gegn
forsetanum. En ef hann á hinn
bóginn lýsir því yfir, að stjórnin
muni fara frá og fylgismenn hans
sfðan greiða atkvæði van-
traustsyfirlýsingu gegn hverri
þeirri stjórn sem nýendurkjörinn
vinstri sinnaður forseti kunni að
útnefna, er hægur vandinn að
spyrja hann að því hvers vegna
hann sé andvígur því 1988 sem
hann taldi réttmætt 1986 og
jafnvel að gagnrýna hann fyrir að
stuðla að upplausn og stjórnar-
farslegri kreppu í landinu... Af
tvennu illu hefur Chirac tekið
síðari kostinn, en staðan er
óþægileg. Raymond Barre er
ekki í betri stöðu:.til að fá stuðn-
ing ýmissa framámanna í UDF,
sem studdu „sambúðarstefnuna“
og eiga jafnvel sæti í stjórninni,
hefur hann að sögn orðið að lofa
því að gagnrýna þessa stefnu
ekki, og er því hálfvegis patt:
hann getur hvorki ráðist á þessa
„sambúðarstefnu" né varið hana!
Niðurstaðan verður því sú, að
Mitterrand nýtur einn góðs af því
sem menn telja jákvætt við „sam-
búðarstefnuna", en Chirac fær
gagnrýnina fyrir það sem miður
hefur farið. Fyrir bragðið tekst
Mitterrand nú að leika þann leik
sem de Gauile var meistari í -
enda verður hann stöðugt „lands-
föðurlegri“ eins og stofnandi 5.
lýðveldisins var - að koma fram
eins og sá sem „sameinar" og
fylgir fastri stefnu og láta and-
stæðingana líta út eins og sundr-
aða og jafnvel stefnulausa „upp-
lausnarmenn“. Ferst honum
þetta jafnvel ennþá betur úr
hendi en fyrirrennaranum...
Samkvæmt skoðanakönnunum
hafa ýmsar hræringar orðið á
hægri vængnum, og hefur fylgi
Chiracs smám saman aukist en
fylgi Barre minnkað, þannig að
Barre, sem var sterki maðurinn í
upphafi, er nú kominn niður fyrir
Chirac. En vegna þessarar leik-
fléttu Mitterrands og aðstæðn-
anna eins og þær hafa þróast tekst
þessum frambjóðendum aldrei
að komast samtals upp fyrir 43%
í skoðanakönnunum. Þar sem
ýmislegt bendir til þess að sumir
hörðustu stuðningsmenn Barre
séu mjög harðvítugir andstæðing-
ar Chiracs vegna hins gamal-
gróna ótta við „græðgi“ Gaullista
í apparati ríkisvaldsins, eru horf-
ur hægri manna í seinni umferð-
inni slæmar: allar skoðanakann-
rifja það gjarnan upp að de
Gaulle var 75 ára, þegar hann
bauð sig fram í annað sinn, og
ferill Clemenceaus, hins mikla
leiðtoga Frakka í fyrri
heimsstyrjöldinni, hófst ekki
fyrir alvöru fyrr en hann var kom-
inn á svipaðan aldur. Þegar ein-
hver framámaður hægri aflanna
lét þess getið í sjónvarpi að í lok
kjörtímabilsins yrði Mitterrand
78 ára, á forsetinn að hafa
laumað út úr sér í viðurvist vina
ERLENDAR FRETTIR
Umsjón: Kristófer Svavarsson
anir bendi nú til þess að þá muni
Mitterrand vinna nokkuð rúman
sigur.
Staða hans er að öllu leyti
fremur sterk. Vegna stöðugrar
hnignunar kommúnistaflokksins,
sem virðist ætla að verða að engu,
er hann ótvíræður leiðtogi vinstri
manna: hefur verið reiknað út
samkvæmt skoðanakönnunum,
að hann hafi haft 55% af fylgi
vinstri manna þegar hann fór af
stað 1981 en 80% nú. Klofningur
hægri manna hefur dregið tenn-
urnar úr þeim rökum að hann
hafi ekki þingmeirihluta: ýmsar
horfur eru á því að núverandi
meirihluti hægri manna á þingi
tvístrist meira eða minna eftir
forsetakosningarnar og þá er
allra veðra von. Ýmsir mið-
flokkamenn gætu þá jafnvel
gengið til stuðnings við Mitter-
rand. Aldur forsetans virðist ekki
heldur vega mjög þungt: menn
sinna: „Afhverju sagði hann ekki
bara, að árið 2026 yrði ég hundr-
að og tíu ára?“ Ekki er örgrannt
um að Frakkar hugsi svipað. Svo
virðist sem þeir treysti Mitter-
rand einmitt vel - með þann feril
sem hann á að baki og alla þá
reynsiu sem hann hefur - til að
stýra landinu á þeim miklu
breytinga og -umbrotatímum
sem framundan eru, ekki síst í
kringum árið 1992, og móta
stefnuna í alþjóðamálum,
gagnvart Gorbatsjov og annars
staðar.
Margir fréttaskýrendur telja á
hinn bóginn, að leiðtogar hægri
manna geri nú ráð fyrir að fram-
bjóðendur þeirra muni tapa að
þessu sinni, og séu jafnvel búnir
að sætta sig við það. Snúist kosn-
ingabaráttan í þeim herbúðum
því fyrst og fremst um það hvor
frambjóðandinn fái fleiri atkvæði
í fyrri umferðinni, því að hann
getur gert sér vonir um að verða
leiðtogi hægri manna að kosning-
unum loknum og jafnvel komið
ár sinni þannig fyrir borð að
flokkur hans verði ríkjandi á
hægri arminum. Getur það breytt
miklu á næstu árum, hvort það
verður Barre með miðflokka-
samsteypuna eða Chirac með
sína „gráðugu Gaullista".
Post scriptum
Þessi pistill var naumast kom-
inn úr ritvélinni, þegar Mitter-
rand birtist á skjánum og til-
kynnti að hann ætlaði að bjóða
sig fram. Gerðist það í fréttatíma
ríkissjónvarpsins á þennan hátt:
Fréttamaður: Ætlið þér að
bjóða yður fram á ný?
Mitterrand: Já.
Fréttamaður: Hafið þér hugs-
að yður vel um?
Mitterrand: Það vona ég.
Fréttamaður: Hvenær tókuð
þér þessa ákvörðun?
Mitterrand: Ég hef ekki hug-
mynd um það sjálfur.
En eftir þetta sakleysislega
upphaf gerðist forsetinn tann-
hvassari en menn áttu von á.
Beindi hann skeytum sínum eink-
um að Chirac en hlífði Barre hins
vegar, og litu menn almennt svo
á, að hann væri þegar farinn að
hugsa um seinni umferð kosning-
anna: gerði hann ráð fyrir að þá
yrði Chirac andstæðingurinn en
hann hefði vonir um að vinna til
sín einhverja af stuðnings-
mönnum Barre. Töldu sumir
fréttaskýrendur að hann hefði
nokkuð óþyrmilega potað fingr-
inum í auma blettinn á hægri
vængnum. e.m.j.
Föstudagur 8. apríl 1988 ÞJÓÐVILJINN - SÍÐA 9