Þjóðviljinn - 12.04.1988, Blaðsíða 2

FRETTIR
Engin kennaraverkföll í vor
Félagsdómur úrskurðaði í gær verkfall HÍK ólöglegt. Minnihluti
hafi verið með verkfalli í atkvæðagreiðslu HÍK um verkfallsboðun því
aðeins 464 hafi verið því fylgjandi af 986. Þannig eru auðu atkvæða-
seðlarnir 60 búnir að verða þess valdandi að ekki verður af verkfallinu
sem boðað hafði verið 13. apríl. Þó svo að af þeim sem afstöðu tóku
hafi verkfall verið samþykkt af meirihlutanum, eða 464 gegn 462, gerir
ákvæðið í félagslögum um meirihluta þeirra sem atkvæði greiða allar
fyrirhugaðar aðgerðir ómerkar.
Sakamannanýlendur
Nýlega dæmdi danskur dómstóll þrjá unglinga til betrunarvistar á
íslandi og í Færeyjum. Þeir skulu samkvæmt dóminum dvelja í viku
uppi á íslenska hálendinu og að þeirri dvöl lokinni flytjast yfir til
Færeyja og vera þar ótímabundið á færeyskum fiskiskipum. Færeying-
ar hafa lýst því yfir að þeir taki ekki í mál að vera sakamannanýlenda
fyrir Dani og hafa hert eftirlit með útlendingum á leið um eyjarnar.
„Hrópaö á frelsi“ fyrir námsmenn
Nú býðst námsmönnum framhaldsskóla sérstakur afsláttur á mynd
Richards Attenboroughs; „Cry Freedom“ (á ísl. „Hrópað á frelsi“).
Sýningarnar verða klukkan 14.00 alla þessa viku og eru skipulagðar
ferðir með strætisvögnum frá öllum helstu skólum í Reykjavík að
bíóinu. Strætisvagnaferðirnar verða ókeypis og kostar miðinn á mynd-
ina 200 krónur, en venjulega kostar hann 300. Samstarfsnefnd náms-
mannahreyfinganna stendur að þessum afsláttarsýningum í samvinnu
við Laugarásbíó.
Öryggishús á dráttarvélar
Föstudaginn 15. apríl nk. rennur út sá aðlögunartími sem bændum
og öðrum eigendum dráttarvéla var gefinn vegna reglugerðarinnar
sem gekk í gildi í ársbyrjun 1987 um öryggisbúnað dráttarvéla, en sú
reglugerð herti öryggiskröfurnar töluvert. Eftir 15. apríl eiga allar
dráttarvélar, sem eru í venjulegri notkun, að vera með öryggishúsi eða
öryggisgrind með þaki. Þær vélar sem notaðar eru sem kyrrstæður
drifkraftur eru undanþegnar en þær skuiu vera auðkenndar með sér-
stökum límmiða sem Vinnueftirlitið afhendir og umdæmisskrifstofur
þess.
Kviknaði í strætisvagni
Eldur kom upp í strætisvagni sem var á ferð á Bústaðaveginum um
miðjan dag í gær. Farþegarnir þustu strax út úr vagninum og sakaði því
engan þeirra en vagninn er talsvert skemmdur. Þegar slökkviliðið kom
á vettvang logaði eldurinn glatt í vélarhúsi vagnsins og stóð mikill
reykur aftan úr honum.
Tappagjald fyrir söfnin
Sverrir Hermannsson hefur ásamt þremur bjórsinnum lagt fram
breytingatillögu við bjórfrumvarpið. Tillagan felur í sér að tappagjald
verði sett á bjórinn og að það renni til safnastarfsemi í landinu.
Breytingartillagan gerir ráð fyrir að fimm krónur af hverri sölu-
einingu áfengs öls, sem er 33 sentilítrar, renni í sérstakan safnasjóð.
Gjald þetta á að halda fullu verðgildi og leiðréttast ársfjórðungslega í
samræmi við það.
Safnasjóður á að hafa að hlutverki vöxt og viðgang safna í landinu.
Meðflutningsmenn Sverris eru þau Guðmundur G. Þórarinsson, Guð-
rún Helgadóttir og Kjartan Jóhannsson.
Skoðunarheimildin verðí ótvíræð
Forsetar Alþingis hafa lagt fram frumvarp um að skoðunarheimild
Ríkisendurskoðunar verðf ótvíræð, en í ljós kom þegar Ríkisendur-
skoðun fór fram á að fá ,áð skoða reikningsfærslur lækna við Heilsu-
gæslustöðina í Árbæ að' læknar gátu skotið sér á bakvið trúnað við
sjúklinga. /
Samkvæmt frumvarpinu getur Ríkisendurskoðun krafist reiknings-
skila af stofnunum, samtökum, sjóðum og öðrum aðilum sem fá fé eða
ábyrgðir frá ríkinu. Þá er Ríkisendurskoðun heimill aðgangur að og
skoðun á grundvallargögnum eða skýrslum sem færðar eru samhliða
reikningsgerð á hendur ríkinu eða ríkisstofnunum fyrir vinnu eða
þjónustu, sem greiðsluskyld er að öllu leyti eða verulegum hluta úr
ríkissjóði.
Rómarbruninn
Nær 100 mil jarðar
í erlendar skuldir
Ólafur Ragnar Grímsson: Viðkiptahalli íár jafnast á við samanlagðan
útflutning til USA ogJapan. Erlendar lántökur helmingi meirien
stjórnvöld ráðgerðu. Viðskiptakjör á erlendum lánamörkuðum í
hættu. Efnahagslegt sjálfstœði þjóðarinnar riðar til falls
Eitt af helstu markmiðum nú-
verandi ríkisstjórnar og einn-
ig þeirrar er siðast sat var að
koma í veg fyrir viðskiptahalla og
að draga úr erlendum skuldum,
sagði Olafur Ragnar Grímsson,
formaður Alþýðubandalagsins, í
samtali við Þjóðviljann í gær.
„Með þessu móti átti hvort
tveggja í senn að auka jafnvægið í
efnahagsmálum og að styrkja
efnahagslegt sjálfstæði þjóðar-
innar.“
„Nú kemur í ljós að veru-
leikinn er í hrikalegri mótsögn
við þessi stefnumið. Hér stefnir í
geigvænlegasta viðskiptahalla,
sem þekkst hefur, og aukning á
lántökum erlendis gæti leitt til
þess að skuldir við útlönd verði
100 miljarðar króna í árslok. Að
dómi sérfræðinga er þetta þegar
farið að skerða viðskiptakjör ís-
lendinga á erlendum fjármagns-
markaði. Þetta getur fært ísland í
hóp þeirra ríkja sem talin eru var-
hugaverð í langtíma lánavið-
skiptum. Hér er komið að tíma-
mótum,“ sagði Ólafur Ragnar.
„Efnahagslegt sjálfstæði þjóðar-
innar er í hættu."
„í febrúar upplýsti fjármála-
ráðherra að forsendur fyrir að-
gerðum ríkisstjórnarinnar í efna-
hagsmálum væru að viðskiptahal-
linn færi ekki yfir 7 miljarða
króna. Tveimur mánuðum síðar
telur Þjóðhagsstofnun að hann
verði 11-12 miljarðarog hinn virti
hagfræðingur, Sigurður B. Stef-
ánsson, álítur að hann geti orðið
15 miljarðar króna. 1987 var við-
skiptahallinn „ekki nema“ 7 milj-
arðar og þótti þó ærinn.
f fyrra nam samanlagður út-
flutningur okkar til Bretlands,
sem þá var í efsta sæti útflutnings-
landa okkar, 10,3 miljörðum
króna. Þá nam útflutningur okk-
ar til Bandaríkjanna, sem
löngum hefur verið helsta mark-
aðsland okkar fyrir sjávarafurðir,
9,8 miljarðar. Sambærilegar
tölur eru fyrir Vestur Þýskaland
5,3 miljarðar, Portúgal 5,0 milj-
arðar og Japan 4,1 miljarður. í
ljósi þessara talna sést hvað við-
skiptahalli í ár upp á 11-12 milj-
arða er geigvænlegur, svo að ekki
sé nú talað um 15 miljarða.
Allur útflutningur okkar til
Bandaríkjanna dygði ekki til á
móti viðskiptahallanum, jafnvel
þótt lægri spáin gengi eftir. Verði
viðskipahallinn í efri mörkunum,
verður hann meiri en saman-
lagður útflutningur okkar til
Bandaríkjannna og Japan.
Viðskiptahallanum er mætt
með auknum erlendum lán-
tökum, hann er ávísun á aukna
skuldasöfnun.
Þessar slæmu horfur bætast við
þá hrikalegu þróun er varð í er-
lendri skuldasöfnun á síðasta ári.
Ríkisstjórnin áætlaði að aukning-
in á löngum erlendum lánum yrði
8,2 miljarðar króna. Útkoman
varð 50% hærri, eða 12,3 milj-
arðar. Til viðbótar þessu jukust
erlendar skammtímaskuldir um
3,7 miljarða, en árið áður lækk-
uðu slík lán um 2,1 miljarð. Sam-
tals varð því aukning erlendra
lána á síðasta ári um 16 miljarðar
króna.
Þessi þróun ásamt viðskipta-
hallanum leiðir til þess að er-
lendar skuldir munu í árslok
verða 92-93 miljarðar og gætu
hafa náð 100 miljörðum króna.
Með þetta í huga og þá staðreynd
að verðbólga hér er um átta sinn-
um meiri en í helstu viðskipta-
löndunum, þá óttast menn að
efnahagslegt sjálfstæði þjóðar-
innar sé í hættu.“
ÓP
Lambhagi
Sló starfsmann í höfuðið
Ennplagar Hafberg Þórisson starfsmenn sína. Sló danska stúlku í
höfuðið erhúnfórfram á aðfágreidd laun. Lene Jacobsen: Eg er öll
marin eftir hann
Lambhagi, gróðrarstöð Hafbergs Þórissonar. Ekki linnir uppsögnum
útlendinganna sem hjá honum hafa starfað. Mynd E.ÓI.
Eg bað hann að greiða mér
launin um leið og ég hætti en
hann vildi það ekki; vildi bíða
fram að næstu mánaðamótum
eða jafnvel lengur ef honum sýnd-
ist svo. Ég varð að vonum reið og
sagði honum að ég vissi að ég ætti
að fá launin mín um leið og ég
hætti. Þá sagðist hann ekkert
vilja hafa með mig að gera, hrinti
mér til, sló mig í höfuðið, greip í
hárið á mér, buxurnar mínar, hóf
mig næstum á loft og henti mér út.
Þetta er frásögn Lene Jacob-
sen, danskrar stúlku sem hefur
unnið í gróðrarstöðinni Lamb-
haga, hjá Hafberg Þórissyni, síð-
an 19. janúar sl. Atvikið sem hér
að framan er rakið átti sér stað í
Lambhaga 6. apríl sl. og næsta
dag fór Lene til lögreglunnar í
Reykjavík og lét taka af sér
skýrslu. Þar kemur fram að hún
vildi hvorki leggja fram formlega
kæru á hendur Hafberg, né fara
fram á skaðabætur, enda segist
hún ekki hafa þurft að leita sér
læknis vegna áverkanna. Þó er
hún marin og aum um allan lík-
amann eftir baráttuna við Haf-
berg.
Lene Jacobsen sagði upp störf-
um hjá Lambhaga 26. mars sl.
með 14 daga fyrirvara eins og lög
gera ráð fyrir. Þegar hún vildi fá
launin greidd að fullu neitaði
Hafberg og sagðist ekki ætla að
greiða þau fyrr en 1. maí. Eftir-
leikurinn var svo eins og að fram-
an er lýst.
Á stuttum tíma er þetta annað
tilvikið sem Hafberg Þórisson í
Lambhaga kemst inn á síður
Þjóðviljans fyrir framkomu sína
gagnvart starfsfólkinu. Hið fyrra
var þegar Gila Carters hætti hjá
honum. Þá hótaði hann að greiða
henni ekki laun fyrr en seint og
um síðir og upp komst að hann
hafði hvorki greitt til stéttarfélags
né heldur til lífeyrissjóðs eins og
félagslög kveða þó skýrt á um.
Samkvæmt heimildum Þjóð-
viljans er mikil ólga í kollegum
Hafbergs, garðyrkjumönnum,
vegna dólgslegrar framkomu
hans gagnvart sínu starfsfólki og
silagangs hans við að greiða fé-
lagsgjöld starfsfólksins. Heyrst
hefur að reynt verði að bindast
samtökum um að gera honum ó-
kleift að ráða til sín erlenda
starfsmenn þar eð hann í sífellu
trassar að sækja um atvinnuleyfi
fyrir þá og sleppur þar með við
allar greiðslur til stéttarfélaga.
-tt
2 SÍÐA - ÞJÓÐVILJINN Þri6judagur 12. apríl 1988