Þjóðviljinn - 04.05.1988, Blaðsíða 13

Hvíta húsið
Afneitar
stjömu-
speki
Mancy Reagan fær óblíða um-
fjöllun í væntanlegri minn-
ingabók eftir Donald Rcgan, sem
var yfirmaður starfsliðs í Hvíta
húsinu frammað
íran-kontra-hneykslinu, og er
hún sögð beita sér fyrir því að
forsetinn ráðgist við stjörnuspek-
inga óður en ákvarðanir eru tekn-
ar.
Ronald Reagan neitaði þessu í
samræðum við blaðamenn í gær,
en svaraði ekki beint hvort
samráð væri haft við stjarnspaka
menn þegar fundum, ferðum og
viðburðum öðrum er raðað á
almanakið.
Bókin er ekki komin út enn og
ekki fullljóst hvað Regan segir
nákvæmlega, en Washington
Post hefur eftir fyrrverandi
innanbúðarmanni í Hvíta húsinu
að hann hafi rétt fyrir sér um
stjörnuspekiráðgjöfina, - sem sé
„mjög, mjög, mjög vel varðveitt
leyndarmál.
Forsetahjónin, sem nú eiga
tæpa níu mánuði eftir við
stjórnvölinn, hafa undanfarið
verið uppistaða ýmisskonar
hneykslismála og kjaftasagna úr
minningabókum fyrrverandi
undirsáta og samstarfsmanna.
Pess skal getið að Ronald er
vatnsberi, Nancy krabbi.
ERLENDAR FRETTIR
Pólland
Sættir eða bylting!
Walesa spáir öngþveiti efstjórnvöld semja ekki við andstöðuna um leiðir útúr vandanum.
Öflugt verkfall í Gdansk og Nowa Huta, en áhrifvirðast lítil annarstaðar
Takist stjórn og stjórnarand-
stöðu ekki að ná saman um
leiðir útúr vandanum er ekkert
frammundan í Póllandi nema
blóðsúthellingar og bylting, sagði
Lech Walesa leiðtogi verkfalls-
manna í Lenínsmiðjunum í
Gdansk í gær.
Um 5000 manns gengu í gær-
morgun til liðs við 2500 félaga
sína sem gist höfðu í skipasmíða-
stöðinni um nóttina og minnir
ástandið nú mjög á verkfallið
1980 sem leiddi til viðurkenning-
ar Samstöðu, - og til herlaganna
tveimur árum síðar. Verkfallið
hófst á mánudag fyrir áeggjan
Walesa og er ætlað til stuðnings
rúmlega vikugömlu verkfalli 16
þúsund stálverkamanna í Nowa
Huta nálægt Krakow (en eftir
Nowa Huta muna þeir sem sáu
kvikmynd Wajda um Járnmann-
inn).
A báðum stöðum ríkir góð
samstaða en ekki hefur frést af
öðrum verkföllum svo öruggt sé.
Ríkisstjórnin brást við verkfall-
inu í Lenínverinu með því að
handtaka níu af þrettán í fram-
kvæmdastjórn Samstöðu, en hef-
ur enn ekki reynt að beita verk-
fallsmenn valdi.
í ályktun frá forystu Samstöðu
er þess krafist að hreyfingin verði
gerð lögleg, að hafist verði handa
um raunverulegar pólitískar um-
bætur, að veitt verði frelsi til
stofnunar verkalýðsfélaga og að
reynt verði að ná samstarfi um að
finna leiðir útúr kreppu Póllands.
í ræðu sinni í Gdansk í gær
sagðist Walesa vita að verka-
menn fengju ekkli brauð með því
einu að fara í verkfall, - en nú
væru öflug mótmæli eina leiðin til
að koma á umbótum í landinu,
sem væri á barmi blóðsúthellinga
og byltingar. Hann sagði að eftir
sjö ára stjórn Jaruzelskis væru
Pólverjar í þeirri stöðu að vera
betlarar Evrópu.
í Varsjárstjórn var ekkert
sáttahljóð í gær, og talsmaður
hennar, Jerzy Urban, lýsti því
yfir að stjórnin ætlaði sér ekki að
semja við verkfallsmenn. Verk-
fallið stefndi umbótastefnu
stjórnarinnar í hættu og hún
mundi ekki gefa eftir.
verkalýðsleiðtoginn Walesa gegn hers-
Glímt af hörku í Póllandi, -
höfðingjanum Jaruzelski.
Pótt Walesa höfðaði í ræðu
sinni til perestrojkunnar í Sovét
voru aðgerðir Samstöðumanna í
Póllandi fordæmdar í sovésku ís-
vestíu og kallaðar fjárkúgun
gagnvart umbótasinnaðri forystu
landsins.
reuter/-m
Herjað á suðursvæðinu
ísraelskar hersveitir ráðast inníSuður-Líbanon, eyðileggja hús og
vara við samstarfi við skœruliða
Um 1500 manna ísraelskar her-
sveitir réðust í gærmorgun
inní suðurhluta Líbanon, fóru um
þorp þar og sprengdu hús í loft
upp, og virðist tilgangurinn að
hræða íbúana frá allri hjálp við
palestínska skæruliða.
fsraelsher hélt sig að mestu
innan þess svæðis sem þeir lýstu
einhliða „öryggissvæði sitt“ eftir
innrásina fyrir þremur árum, en
sveitir úr hinum ísraelsholla
Suður-Líbanons-her réðust einn-
ig inní þorp norðan svæðisins.
Að sögn ísraelsmanna hafa
hópar Palestínuskæruliða ráðist
átta sinnum á árinu á ísraelskt
land frá Líbanon, og hafa 17 Pal-
estínumenn og 5 ísrelsmenn fall-
ið í árásunum. Eftir sættir þeirra
Arafats Palestínuleiðtoga og
Hassads í Sýrlandi í síðustu viku
lýsti PLO yfir að skæruárásum
mundi fjölga á næstunni og er að
skilja á ísraelsmönnum að að-
gerðirnar í gær séu svar við þessu.
Hernaður ísraela í gær, - sem
ekki var veitt nein mótspyrna, -
er auðvitað innrás í annað ríki, og
forseti Líbanon fordæmdi að-
gerðirnar harðlega og sagðist
mundu reyna að kalla saman um
þær fund í Öryggisráði SÞ.
Breska stjórnin fordæmdi
innrásina og hvatti ísraelsmenn
til að láta af afskiptum sfnum af
svæðinu í Suður-Líbanon.
Innrásin sjálf sýndi best að þeim
hefði misheppnast að halda þar
uppi nokkurri reglu, og ættu þeir
nú að hleypa að friðarsveitum
Sameinuðu þjóðanna.
Nokkuð annar tónn er hafður í
yfirlýsingu talsmanns Banda-
ríkjaforseta. Par er hvatt til þess
að erlendar hersveitir yfirgefi Lí-
banon og ekki minnst á ísrael sér-
staklega.
Hernaður ísraela í Líbanon
átti að standa einn sólarhring, og
var ekki kunnugt um mannfall
þegar síðast fréttist, en vitað að
hersveitir Sýrlendinga í grennd-
inni höfðu verið settar í við-
bragðsstöðu.
A hernumdu svæðunum féllu í
gær þrjú palestínsk ungmenni í
átökum við ísraelsher, og er tala
fallinna Palestínumanna í
skærum frá því í desember nú
orðin 172.
Hringormar
Tveggja
miljarða tap
Afallhjá Unilever
vegna ormamyndar-
innar í V-Pýskalandi
Deutsche Unilever, vesturþýskt
dótturfyrirtæki fiskauð-
hringsins, tapaði hundrað miljón
mörkum (2,3 miljarðar íslenskra)
í fisksölu frá ágúst til nóvember i
fyrra vegna ormahræðslu
neytenda.
Ástæðan var sjónvarpsmyndin
um hringormana sem sýnd var
síðsumars í fyrra og olli hallæri í
fisksölu í Vestur-Þýskalandi allt
frammað áramótum.
Heildarsala fyrirtækisins nam í
fyrra 23,2 miljörðum króna.
Frakkland
Chirac í vondum málum
Allt útlitfyrir traustan sigur Mitterrands á sunnudag.
Ný stjórn sósíalista og miðlœgra hœgrimanna eftir kosningar?
Sigurlíkur Mitterrands f for-
setakosningunum á sunnudag
þykja vænni með hverjum degi,
og veldur ekki síst þröng staða
mótframbjóðandans Chiracs,
sem gengur erfiðlega að höfða í
senn til þeirra sem í fyrri umferð
kusu Barre og Le Pen.
Kannanir eru bannaðar í
Frakklandi vikuna fyrir kosning-
ar en fróðleiksmenn telja að
Mitterrand haldi um tíu prósenta
forskoti á Chirac, og af ræðum og
baráttustíl má ráða að frambjóð-
endurnir séu sjálfir komnir á
svipaða skoðun, - „ef frambjóð-
andi sósíalista skyldi nú vinna...“
segir Chirac, og samkvæmt
„Frænda“ hefst framtíðin á
mánudagsmorgun.
Aðeins fjórir dagar eru nú eftir
af kosningabaráttunni og þeytist
Chirac á milli margra funda á
dag, en Mitterrand fer sér hægt
og heldur aðeins tvo stóra fundi á
vikunum tveimur milli umferða,
- í Strassborg á mánudagskvöld
og í Toulouse á föstudag.
Le Pen hefur sett allstórt strik í
reikning Chiracs, - og nú spá
menn uppstokkun á hægrikantin-
um eftir sigur Mitterrands á
sunnudag.
Atburðirnir í Nýju-Kaledóníu
virðast ekki hafa þau áhrif á
kosningabaráttuna sem búast
hefði mátt við, en hægri öfgasinn-
inn Le Pen hefur haldið sér í
kastljósinu, nú sfðast 1. maí með
því að neita að lýsa stuðningi við
Chirac, sem aðeins væri illskárri
en sósíalistinn Mitterrand.
Reuter-fréttastofan hefur eftir
háttsettum heimildarmönnum í
flokki Chiracs, RPR, að þar séu
menn viðbúnir tapi og óttist mest
miklar breytingar á hægrikanti
eftir kosningarnar, er jafnvel rætt
um að á næstunni kynni fjórðung-
ur eða þriðjungur núverandi
stuðningsmanna nýgaullista að
ganga hinni hálffasísku Þjóðfylk-
ingu á hönd. Stjórnandi kosning-
abaráttu Mitterrands, Pierre
Beregovoy, segir meirihlutann
að baki ríkisstjórninni vera að
hrynja.
RPR-menn sem Reuter-stofan
ræddi við kenndu innanríkisráð-
herranum Charles Pasqua, hægri
hönd Chiracs, helst um væntan-
legar ófarir, en Pasqua biðlaði
um síðustu helgi opinberlega til
Le Pen-sinna með því að lýsa yfir
að Þjóðfylkingin berðist í raun
fyrir sama málstað og RPR. Mið-
lægir ráðherrar í hægristjórn
Chiracs hafa sagst ósammála, og
jafnvel Toubon aðalritari RPR
afneitaði ráðherranum.
Þessi atburðarás er síðan iögð
saman við þau ummæli Mitterr-
ands á mánudagskvöld að til sín
séu velkomnir þeir sem ekki hafa
verið áður, og niðurstaða 'vanga-
veltunnar er ný ríkisstjórn undir
forystu miðjumanns frá hægri-
kanti eftir Mitterrand-sigur á
sunnudag. Spámenn um slík
óvænt tíðindi hafa það raunar
fyrir sér að minna hefur farið fyrir
hugmyndafræðilegum átökum
hefðbundinna hægri og vinstri
afla í kosningunum nú en nokk-
urntíma áður síðari áratugi.
Miðvikudagur 4. mai 1988 ÞJÓÐVILJINN - SÍÐA 13