Þjóðviljinn - 10.05.1988, Blaðsíða 5
VIÐHORF
Spilltur stjómaiformaður Granda
Sjálfstæðismenn hafa um
langan aldur misnotað aðstöðu
sína hjá Reykjavíkurborg. Þeir
hafa notað hana til að hygla hver
öðrum, útvega gæðingum góðar
stöður, veita fyrirtækjum valda-
mikilla flokksætta einokun á
gróðavænlegum viðskiptum við
einstök fyrirtæki Reykjavíkur-
borgar, og jafnvel látið hana
kaupa lönd í eigu gamalgróinna
flokksætta við fáheyrðu verði. Á
síðustu árum hefur svo mis-
beiting Flokksins á völdum sínum
í borginni einnig birst í því, að
haldið er hlífiskildi yfir flokks-
mönnum í starfi hjá borginni,
sem hafa með einum hætti eða
öðrum gerst brotlegir.
Brésnef býr
í Reykjavík
Um þessar mundir er málum
svo komið að það er engu líkara
en einskonar Brésnefsskeið ríki í
borginni. Hrokafullur einvaldur
fer sínu fram án þess að hlusta
nokkurn skapaðan hlut á það sem
borgarbúar hafa að segja. Rétt-
indi þeirra eru ítrekað fótum-
troðin, einsog dæmið af ráðhús-
inu sýnir gleggst.
Flokkurinn og smákóngar hans
leggjast jafnvel svo lágt að beita
lágkúrulegum hefndaraðgerðum
á einstöku aðila sem neita að láta
brjóta sig. Um það er sjálfsagt að
nefna röskleg dæmi - og það fleiri
en eitt - ef Flokkurinn óskar.
Á tiltölulega stuttum tíma hef-
ur Sjálfstæðisflokkurinn þannig
skapað í Reykjavík andrúmsloft,
sem um margt minnir ekki á neitt
frekar en valdaskeið Brésnefs
sáluga í Sovét, sem barði ótæpi-
lega á andstöðumönnum innan
nkisins en lagði sig jafnframt í
líma við að veita vinum og vanda-
mönnum aðstöðu til að skara
með spilltum hætti eld að eigin
köku.
Hin nýja lausung
í skjóli þess einræðis, sem nú-
verandi oddviti Sjálfstæðis-
flokksins í Reykjavík hefur fest í
sessi, hefur aðhaldið minnkað frá
því sem áður var. Spillingin því
fest dýpri rætur en áður, einsog
sést á dæmum frá síðustu misser-
um, þar sem kerfið leggst í vörn
fyrir embættismenn sem verða
uppvísir að því að misbeita að-
stöðu sinni hjá borginni til að
hagnast sjálfir.
Um þetta má nefna dæmi, sem
allir borgarbúar kannast að sjálf-
sögðu við úr umræðu fjölmiðla:
Það er ekki langt síðan fyrrver-
andi húsnæðisfulltrúi borgarinn-
ar varð uppvís að því að misnota
stöðu sína sem embættismaður
borgarinnar til að leigja henni
húseignir sínar. Alls staðar ann-
ars staðar - hvort heldur væri hjá
fyrirtækjum í einkaeign eða í op-
inberri eigu - hefði slíkur starfs-
maður umsvifalaust verið látinn
fara frá viðkomandi fyrirtæki. En
hjá Reykjavíkurborg gilda aðrar
reglur. Þar nægir að vera í réttum
flokki og styðja rétta menn til að
blóðrauðu náðarstriki sé slegið
yfir allt syndaregistur viðkom-
andi. Húsnæðisfulltrúinn fyrrver-
andi var einungis fluttur í starf,
þar sem hann hefur ekki aðstöðu
til að hygla sjálfum sér einsog
áður-en hann er enn ífullu starfi
hjá borginni!
Annað velþekkt dæmi er af
starfsmanninum á skrifstofu
byggingarfulltrúa borgarinnar,
sem upp kom á síðasta ári. Hann
dundaði ekki bara við að teikna
hús úti í bæ, heldur misnotaði að-
stöðu sína freklega með því að
taka sjálfur út og stimpla fyrir
hönd borgarinnar sínar eigin
teikningar! Hann er enn í sínu
gamla starfi...
Þetta ber alls ekki að skilja svo,
Ossur
Skarphéðinsson
skrifar
ar beinlínis á hagsmunapot og
spillingu.
En jafnvel á kvarða hinnar
nýju lausungar sem hefur skotið
rótum hjá borginni verður að
segjast að Ragnar Júlíusson, fyrr-
verandi borgarfulltrúi Sjálfstæð-
isflokksins, er óvanalega spilltur.
Honum var trúað fyrir miklum
fjármunum af hálfu borgarbúa,
þegar meirihluti Sjálfstæðis-
flokksins í borgarstjórn gerði
hann að stjórnarformanni um-
svifamesta útgerðarfyrirtækis á
landinu, Granda hf.
Þann trúnað hefur hann nú
misnotað gróflega með því að
láta Granda kaupa handa sér lúx-
usbifreið að upphæð 1,5 miljón
krónur, eftir að hafa sjálfur
klessukeyrt sinn gamla bfl. Þetta
gerir hann í sama mund og
Grandi er að sigla inn í erfiðleika-
skeið og uppsagnir rösklega
fimmtíu starfsmanna framundan.
Ef þetta er ekki spilling á hæsta
stigi, - hvað er þá spilling?
Uppsagnir eru starfsfólki
geysilega erfiðar. Þær eru heldur
ekki gamanmál fyrir þá yfirmenn
sem að þeim standa, - það hefur
enginn gaman af því að reka fólk.
En það er einsog hinir nýju
stjórnendur Granda séu ekki af
holdi og blóði. Það er engu líkara
„Það er ekki til nein sið-
ferðileg vörnfyrir því að
láta hálfopinbert fyrirtæki
eyða stórfé til að kaupa bíl
undir sjálfan sig á sama
tíma og á sjötta tug starfs-
mannafyrirtækisins eru
reknir. “
að sjálfstæðismenn séu eitthvað
verr til sálarinnar gerðir en ann-
arra flokka menn. Síður en svo.
En það andrúmsloft lausungar og
aðhaldsleysis sem hefur skapast í
tíð núverandi meirihluta Sjálf-
stæðisflokksins í Reykjavík kall-
en þá skipti ekki hætishót tilfinn-
ingar starfsfólks sem lendir í upp-
sögnum rétt í þann mund sem
veður gerast válynd á siglingaleið
þjóðarskútunnar. Að vísu sagði
hinn ungi forstjóri fyrirtækisins,
Brynjólfur Bjarnason, í viðtali
við Morgunblaðið 21. apríl um
uppsagnirnar að hann gæti aðeins
„höfðað til ákveðins skilnings hjá
fólki á þessum aðgerðum...“
Hvernig í ósköpunum er hægt
að ætlast til þess, að fólk skilji
nauðsyn uppsagna í sama bili og
þeir félagar reiða saman fram
háar upphæðir úr tómum sjóðum
Granda til að kaupa lúxusvagn
undir holdugan afturendann á
Ragnari Júlíussyni?
Hvar hafa þeir Ragnar og
Brynjólfur Bjarnason lært sína
sálfræði?
Ef Brynjólfi Bjarnasyni for-
stjóra finnst þetta sú stjórnlist
sem rétt er að fylgja fram hjá fyr-
irtæki í erfiðleikum ætti hann að
taka pokann sinn hið fyrsta og
hypja sig.
Ef Brynjólfi Bjarnasyni finnst
þetta hins vegar röng ákvörðun -
mistök - þá á starfsfólk hans
skilið að hann segi það hreint út
en hlífi ekki spilltum stjórnarfor-
manni.
Kaupin á bifreiðinni handa
stjórnarformanninum sýna, að
staða Granda getur tæpast verið
jafn slæm og af er látið. í því ljósi
bresta forsendurnar fyrir upp-
sögnunum, og það er réttlát krafa
að þær verði þegar í stað dregnar
til baka.
Lúxusvagninn sýnir ekki ein-
ungis að Ragnar Júlíusson er
óvenju spilltur embættismaður.
Kaupin bera líka vott um ótrú-
lega siðblindu. Það er ekki til
nein siðferðileg vörn fyrir því að
láta hálfopinbert fyrirtæki eyða
stórfé til að kaupa bíl undir sjálf-
an sig á sama tíma og á sjötta tug
starfsmanna fyrirtækisins eru
reknir.
Ekki síður ber það vott um
fullkomið skilningsleysi á hag
fyrirtækisins. Hvernig halda
menn að það gangi fyrir forstjóra
fyrirtækisins að sækja til lána-
stofnana eða skýra þörf á breyttu
skipulagi fyrir starfsmönnum -
jafnvel enn frekari uppsögnum -
þegar fyrir liggur að fyrirtækinu
er stjórnað af manni sem vílar
ekki fyrir sér að láta fyrirtækið
borga stórar upphæðir í bíl undir
sig og fjölskylduna, meðan fyrir-
tækið er í fjárhagskreppu?
Vissulega skiptir bílverðið ekki
sköpum fyrir afdrif Granda. En
einungis tímasetningin ber vott
um svo ótrúlegt virðingarleysi
fyrir starfsfólki fyrirtækisins, svo
óhóflega síngirni og fégræðgi, að
ljóst er að afskipti Ragnars Júl-
íussonar af Granda hf. geta hér
eftir ekki orðið fyrirtækinu nema
til trafala.
Menn skulu ekki gleyma því að
Grandi hf. erekki einkafyrirtæki.
Reykjavíkurborg - og þarmeð
borgarbúar - eiga þrjá fjórðu
hluta alls hlutafjár í fyrirtækinu.
Það er því ekki með nokkru móti
hægt að verja þá siðblindu sem
felst í bílakaupunum handa
Ragnari Júlíussyni. Því miður
varð þó borgarstjórn Reykjavík-
ur vitni að þeirri dapurlegu uppá-
komu í síðustu viku, að borgar-
stjóri hélt uppi hörðum vörnum
fyrir vin sinn, Ragnar Júlíusson.
Eftir mikið fárviðri í fjölmiðl-
um og mikla reiði fólksins í borg-
inni hefur nú Ragnar Júlíusson
látið undan þrýstingi og farið
fram á að mega borga bílinn sjálf-
ur. En hann er jafn siðblindur
fyrir því. Hann hefur sýnt að
hann er siðferðilega óhæfur til að
gegna því trúnaðarstarfi sem felst
í stjórnarformennsku í fyrirtæki,
sem er að miklum meirihluta í
sameign borgarbúa.
Hann verður að láta þegar í
stað af stjórnarformennskunni og
við fyrstu hentugleika verður að
skipta um fulltrúa borgarinnar í
stjórninni. Einungis þannig er
hægt að bæta fyrir þann mikla
trúnaðarbrest sem hefur orðið á
milli stjórnarinnar og fólksins í
borginni.
Sá trúnaður verður einungis
byggður á ný með því að:
1. Uppsagnirnar hjá Granda
verði dregnar til baka.
2. Ragnar Júlíusson verði þegar í
stað sviptur stjórnarformennsk-
unni.
3. Þeir fulltrúar borgarinnar í
stjórn Granda sem stóðu að ák-
vörðuninni um bílakaupin verði
látnir víkja úr stjórninni við
fyrsta tækifæri.
4. Starfsfólk Granda fái fulltrúa í
stjórninni.
Allt annað er að leggja blessun
sína yfir bnrðlið.
Ossur Skarphéðinsson.
Össur er fiskeldisfræðingur og vara-
borgarfulltrúi i Reykjavík.
Um þessar mundir er það ekki í
tísku að vera yfirlýstur sósíalisti. í
stað þess að gráta þá þróun, getur
maður að minnsta kosti verið feg-
inn því að eiga nú samferð með
einlægu fólki, en vera laus við
tískusósíalista, sem nokkuð bar á
fyrir 10-15 árum.
Ég gleymi til dæmis aldrei
stráknum sem kom inn í há-
skólann og var svo rauður að
hann kallaði okkur öll hin krata.
Drengurinn vildi ólmur hafa sig í
frammi og fór snemma fram á
það að vera stillt upp til Stúdent-
aráðs. Við vorum sum á þeirri
skoðun að það væri ekki nóg að
vera róttækur í kjaftinum og vild-
um láta reyna meira á pilt, en
hann átti sér æsta stuðnings-
menn, og einn ágætur djassbassa-
leikari kom honum inn í Stúdent-
aráð með þeim orðum að „það
verður að vera að minnsta kosti
einn róttækur maður í þessum
kratahóp". Pilturinn framagjarni
tók að sér allar vegtyllur í Stú-
dentaráði sem buðust, og á tíma-
bili varð það að viðkvæði þegar
vantaði menn í einhverjar nefnd-
ir: „Setjum Dodda í þetta!“
Alltaf þáði hann vegtyllurnar en
litum sögum fór af gerðum hans í
öllum þessum trúnaðarstörfum.
Það liðu náttúrlega ekki mörg
ár þangað til þessi piltur fór hrað-
ferð til hægri í gegnum flokka-
kerfið og staðnæmdist hjá Fram-
sókn. Þar hefur hann eitthvað
Lifi sundurlyndið
verið orðaður við þingmennsku,
en Steingrími finnst hann of
hægri sinnaður, svo að hann
verður að láta sér nægja að
stjórna fjárfestingfarfyrirtæki á
vegum SIS frænda. Við skulum
vona, kúnnanna vegna, að hann
hafi eitthvað lært síðan hann gafst
heldur eru þeir allir komnir heim
til föðurhúsanna. Þetta hefur
leyst einn innanhúsvanda sósíal-
ista, en um leið fætt annan af sér.
Minnkandi gengi sósíalista hefur
gert marga bitra og um leið
illfæra um að horfa fram á við.
Hreyfing íslenskra sósíalista
árum urðu margir sósíalistar bitr-
ir. Gerningaveður samtímans
byrgðu þeim sýn til framtíðar,
svo að menn horfðu meira en
hollt er til fornra dýrðardaga og
þess málstaðar sem þá sýndist
réttur. Á þessum árum yfirgáfu
margir málstað sósíalismans en
„Engin pólitísk hreyfing getur lengur
gert kröfu um einkaleyfi á leiðum til rétt-
látara samfélags. íþessu ástandi erþörf
á vissu sundurlyndi, ólíkar hugmyndir
þurfa að takast á, tilþess að það mótist
nýjar leiðir til að þoka samfélaginu í átt
til aukins jafnréttis. “
upp á að færa bókhald Stúdenta-
ráðs, sem var eitthvað um þrjátíu
færslur á mánuði.
Svona kóna rekst maður ekki á
í vinstri hreyfingunni lengur,
hefur svosem átt verri daga, eink-
um ár kalda stríðsins. Þá var
hreyfingin í sjálfheldu, einangruð
í íslenskum stjórnmálum og í
vondum alþjóðlegum félagsskap,
enda staðnaði hún. Á þessum
aðrir reyndu að finna honum nýj-
ar brautir. f flokknum sem þóttist
alvitur, var þetta tvennt lagt að
jöfnu, og því hrökkluðust endur-
nýjunarmenn burtu, hlaðnir
brigslum um svik. Þess vegna
rifja ég þetta upp, að nú eru
menn aftur farnir að tala um svik
við sósíalismann.
Þannig lætur Svavar Gestsson
hafa það eftir sér í Helgarpóstin-
um, að ólán Alþýðubandalagsins
hafi byrjað með því að einhver
„sundurlyndisfjandi" hafi verið
búinn til á árinu 1985. Þar með
gefur hann til kynna að allt hafi
verið í sómanum áður og núver-
andi vandi Alþýðubandalagsins
eigi sér afar skamman aðdrag-
anda. Ráði svona viðhorf, er hætt
við að Alþýðubandaalgið rísi
seint upp úr öskunni, því að
flokkurinn getur því aðeins
endurnýjast, ef félagar hans
viðurkenna almennt að vandi
hans hafi safnast upp á löngum
tíma og sé bæði að finna í
óheilbrigðum starfsháttum og
ónógri stefnulegri endurnýjun.
Það er rétt hjá Svavari að sundur-
lyndi var ekki eins áberandi í Al-
þýðubandalaginu á „gullárum“
þess á áttunda áratugnum, en
ástæða þess var ekki síst sú, að
gagnrýni var illa séð í flokknum á
þeim árum og velgengni flokksins
í kosningum sló menn blindu á
þann vanda hans sem nú hefur
brotist upp á yfirborðið.
Velgengni Alþýðubandalags-
ins var annars vegar að þakka
frumkvæði flokksins til að efla ís-
lenskt atvinnulíf með útfærslu
landhelgi, skuttogarakaupum og
eflingu iðnaðar, og hins vegar
Þriðjudagur 10. maí 1988 ÞJÓÐVILJINN - SÍÐA 5