Þjóðviljinn - 09.06.1988, Blaðsíða 8

Listahátíð 1988 Listahátíð 1988 Listahátíð 1988 Listahátíð 1988
Af ástum
og
mönnum
Jón Ásgeirsson/Steinn Steinarr:
Tíminn og vatnið
Hamrahlíðarkórinn flytur
Þorkeli Sigurbjörnsson/Hlíf Svav-
arsdóttir: Af mönnum
íslenski dansflokkurinn
Tíminn og vatnið hefur lengi
haft nokkra sérstöðu í íslenskri
nútímaljóðlist; kvæðið hefur ver-
ið dáð afskaplega og talið mikið
brautryðjendaverk í sinni grein,
hins vegar hefur mönnum oftast
vafist tunga um höfuð þegar að
því kemur að túlka verkið, segja
%
SVERRIR
HÓLMARSSON
um hvað það eiginlega fjalli. Það
hefur viljað brenna við að menn
grípi tii þess að segja sem svo að
ljóðið „merki“ eiginlega ekki
neitt, þetta sé bara samsafn
sterkra og fallegra mynda sem
okkur beri að skynja svona á
svipaðan hátt og ab-
straktmálverk.
Jón Ásgeirsson er maður órag-
ur og hann hefur vogað sér að
ganga beint að þessu ljóði og
spyrja: um hvað er maðurinn að
yrkja? Og fær það svar að hann sé
að yrkja um ástartrega, um ást-
konu sem tíminn og vatnið að-
skilja frá ljóðmælandanum og
þann sársauka sem þessi ást sem
einungis er til í minningunni hef-
ur skilið eftir í brjóstinu. Þessi
túlkun Jóns er sannfærandi og
gefur ljóðaflokknum bæði sam-
hengi og aukna tilfinningu. Ég
minnist þess ekki að hafa séð
hana áður, enda er hún kannski
of einföld til þess að lærðir bók-
menntafræðingar geti komið
auga á hana eða verið þekktir
fyrir að segja frá henni á prenti.
En meginatriðið er að í kór-
verki sínu útfærir Jón túlkun sína
á ljóðaflokknum á þann veg að
áheyrandinn (að minnsta kosti sá
sem hér ritar) skynjar þennan
gamalkunna texta af nýjum
krafti, með nýjum tilfinningum
og víddum. Trúnaður Jóns við
textann er alger, hér er hvergi
verið að gera tónlistarlegar krúsi-
dúllur vegna tónlistarinnar, held-
ur er hver einasta hending hugs-
uð til þess að undirstrika og
magna merkingu textans. Tón-
vefur Jóns er býsna flókinn og
mjög ríkur af blæbrigðum og
þótti mér furðu gegna hvað hann
hitti ævinlega á tón sem rímaði
við inntak textans - ég geri ráð
fyrir að sumum tónlistarsérfræð-
ingum kunni að þykja aðferðir
Af mönnum: Hany Hadaya, Katrín Hall og Patrick Dady.
Jóns of augljósar, en mér sem
leikmanni þóttu þær snjallar og
áhrifamiklar.
Ekki skaðaði heldur að hlusta
á verkið í flutningi þess ágæta
englakórs, Hamrahlíðarkórsins,
undir stjórn Þorgerðar. Öll blæ-
brigði komust til skila, sömu-
leiðis hvert orð textans, raddirn-
ar hreinar og vel aðgreindar,
einkum var aðdáunarvert hversu
hreint og tært kórinn söng veikt.
Hér hafa Þorgerður Ingólfsdóttir
og allir kórfélagar greinilega unn-
ið afeljuog ástáverkinu. Þökksé
þeim öllum fyrir ógleymanlega
stund.
Það var skammt stórra högga á
milli í íslensku óperunni þetta
kvöld, því að eftir hlé var fluttur
verðlaunaballett Hlífar frá Osló,
Af mönnum. Er skemmst frá því
að segja að ekki er að undra að
Hlíf skyldi hljóta verðlaunin á
þessari fyrstu norrænu sam-
keppni um frumsamda dansa,
verkið er í senn fjörugt, fágað,
áleitið og tilfinningaþrungið. Þá
er tónlist Þorkels Sigurbjörns-
sonar einstaklega vel samin ball-
ettmúsík, hún er fjörug með
sterku og fjölbreytilegu hljóm-
falli og spannar vítt tilfinninga-
svið: óþreyju, ástleitni, útrás,
leik, sprell, sársauka. Allt er
þetta að finna í tónlistinni og
öllum þessum tilfinningum koma
dansararnir til skila í öguðum og
kraftmiklum dansi.
Um hvað fjallar svo þessi ball-
ett? Hann segir ekki sögu fremur
en Hlíf á vanda til, en hann segir
af mönnum og hann tjáir þær til-
finningar sem að ofan eru nefnd-
ar. Dansararnir sýna okkur
óþreyjuna sem býr í manneskjum
sem eru lokaðar inni í búrum van-
ans, hvernig þær brjótast út úr
þeim í ástleitni og leik, hvernig
sársaukinn getur sprottið af ást-
inni. Þessu er erfitt að lýsa með
orðum en þeim mun auðveldara
að skynja það með auga, eyra og
taugum.
Endalaust hrós um íslenska
dansflokkinn í þessum pistlum
fer að nálgast að verða vandræða-
legt, en mikið megum við þakka
fyrir þennan merkilega hóp frá-
bærra og ósérhlífinna dansara
sem hafa með elju og þrautseigju
unnið sig upp á ótrúlega hátt list-
rænt stig. Állar eiga þær hrós
skilið fyrir frammistöðuna: Birg-
itta Heide, Guðmunda Jóhann-
esdóttir, Helena Jóhannesdóttir,
Helga Bernhard, Lára Stefáns-
dóttir - og hér verður að nefna
Katrínu Hall sérstaklega fyrir
stórkostleg tví- og þrídansatriði
með erlendu karldönsurunum
Patrick Dady og Hany Hadaya.
Um verk Hlífar Svavarsdóttur
á ég engin fleiri orð, nema hvað
ég tel að þessi ballett og verð-
launin sem hann vann til hafi
endanlega tekið af öll tvímæli um
að það var mikið lán fyrir dans-
flokkinn og okkur öll að hún
skyldi ráðin listdansstjóri hans.
Sverrir Hólmarsson
Svava Bernharðsdóttir og Anna Guðný Guðmundsdóttir.
^ Tónleikar
Islensk tónlist
ó Kjarvalsstöðum
Svava Bernharðsdóttirog Anna GuðnýGuðmundsdóttir
halda tónleika annað kvöld
Á fimmtudagskvöldið verða
tónleikar þeirra Svövu Bern-
harðsdóttur lágfiðluleikara og
Önnu GuðnýjarGuðmunds-
dótturpíanóleikaraá Kjar-
valsstöðum.
Svava Bernharðsdóttir hóf
tónlistarnám átta ára. Hún lauk
fiðlukennaraprófi og burtfarar-
prófi frá Tónlistarskólanum í
Reykjavík vorið 1982, og stund-
aði síðan framhaldsnám við Kon-
unglega tónlistarháskólann í
Haag, og við Juillard skólann í
New York, en við þann skóla
vinnur hún nú að doktorsgráðu.
Svava hefur sótt sumarnám-
skeið víða í Evrópu og Banda-
ríkjunum, og hefur komið fram
sem einleikari á íslandi, Skot-
landi, Hollandi og nú síðast í
Lincoln Center í New York, eftir
að hún vann lágfiðlukeppni Juill-
ard skólans. Síðastliðið ár hlaut
Svava starfslaun listamanna.
Anna Guðný Guðmundsdóttir
lauk burtfararprófi frá Tónlistar-
skólanum í Reykjavík árið 1979.
Hún stundaði framhaldsnám við
Guildhall tónlistarháskólann í
London. Hún er löngu lands-
þekkt sem einleikari og undir-
leikari. Síðastliðið ár komu út
tvær hljómplötur með leik henn-
ar, önnur með Sigurði I. Snorras-
yni og hin með Ölöfu Kolbrúnu
Harðardóttur. Anna Guðný
kennir við söngdeild Tónlistar-
skólans í Reykjavík.
Á efnisskrá tónleikanna verða
eingöngu íslensk verk, og eru tvö
þeirra, Step-by-step, eftir Þorkel
Sigurbjörnsson og Líf í tuskunni,
eftir Mist Þorkelsdóttur, tileink-
uð Svövu. Enn fremur flytja þær
Svava og Anna Guðný Islensk
þjóðlög eftir Þorkel Sigurbjörns-
son, Cadenzu eftir Áskel Más-
son, Sónötu eftir Jór. Þórarins-
son, Tölvuspil eftir Hilmar Þórð-
arson og Dimmu eftir Kjartan
Ólafsson.
LG
Sinfónían
Svaitar
rósir
Finnskur barítónsöngv-
ari syngur Ijóð og óper-
uaríur á tónleikum Sin-
fónuíuhljómsveitarinnar
í Háskólabíó í kvöld
í kvöld verðafyrri Listahát-
íðartónleikar Sinfóníuhljóm-
sveitar íslands í Háskólabíó.
Stjórnandi er Petri Sakari,
ungur Finni sem er nýráðinn
aðalstjórnandi Sinfóníunnar
til næstu tveggjaára. Ein-
söngvari erfinnski barítón-
söngvarinn Jorma Hynninen.
Jorma Hynninen var tuttugu
og fjögurra ára þegar hann sneri
sér alfarið að söngnum, að loknu
almennu kennaraprófi. Hann var
við söngnám í tónlistarskólanum
í Kuopio, Finnlandi, við Sibe-
liusar akademíuna í Helsinki, og
eftir það í Róm og Salzburg.
Hann vann finnsku söngva-
keppnina í Lappeenrante, og var
skömmu seinna ráðinn að
Finnsku óperunni, og er nú einn-
ig listrænn framkvæmdastjóri
hennar.
Hynninen syngur meðal ann-
ars reglulega í La Scala óperunni í
Mflanó, í Vínaróperunni og í Par-
ísaróperunni, í Bolshoi óperunni
í Moskvu og Metropolitan óper-
unni í New York. Hann er einnig
virtur einsöngvari í kirkjulegum
verkum og þykir þar að auki frá-
bær Ijóðasöngvari.
Stjórnandinn, Petri Sakari, er
fæddur í Helsinki 1958, og lauk
námi í hljómsveitarstjórn við
Sibeliusar-akademíuna vorið
Finnski barítónsöngvarinn Jorma
Hynninen.
1983. Síðan hefur hann sótt nám-
skeið fyrir hljómsveitarstjóra,
meðal annars hjá Rafael Kube-
lik, og er einn þeirra ungu
finnsku hljómsveitarstjóra sem
víða hafa vakið athygli undanfar-
in ár. Saki stjórnaði hljóðritun á
íslenskum tónverkum sem gefin
voru út á hljómplötu hjá íslensku
tónverkamiðstöðinni.
Á efnisskrá tónleikanna eru
bæði óperuaríur og ljóðasöngur.
Fyrsta verkið er En Saga, eftir
Jean Sibelius, og síðan flytur
Hynninen ljóðin Demantar í
marssnjónum, Svartar rósir,
Ungmey kom frá ástavinar síns
fundi, Var það draumur? og Á
veröndinni við hafið, einnig eftir
Sibelius. Síðan verður fluttur
forleikurinn úr Pagliacci eftir Le-
oncavallo, tvær óperuaríur úr
Don Carlos eftir Verdi: Per me
giunto og Lo morro, og loks Gos-
brunnar Rómarborgar eftir
Respighi.
LG
8 SÍÐA - ÞJÓÐVILJINN Fimmtudagur 9. júní 1988