Þjóðviljinn - 24.07.1988, Blaðsíða 16

Rússneska kirkjan
eignast níu dýrlinga
Rússneska kirkjan hélt upp á
þúsund ára afmæli sitt á dögun-
um meðal annars með því að
kirkjuþingið í Zagorsk tók níu
menn í fylkingu heilagra manna.
Þessirmenn, átta karlarog ein
kona, voru uppi á fjórtándu öld
hinn elsti og á seinnihluta nítj-
ándu aldar þau sem skemmst er
tilísögunni.
Rússneska kirkjan átti fyrir um
1500 manna hersveit dýrlinga,
sem tala máli syndugra manna á
himnum. Framan af öldum voru
kirkjunnar menn mjög iðnir við
að bæta við dýrlingum, enda var
það haft að orði í þann tíð að
engin borg fengi staðist nema hún
ætti sér dýrling fullgildan. Allt
fram á sextándu öld gat hvaða
biskup sem var tekið manneskju í
tölu heilagra, en síðar var þetta
vald falið patríarkanum í Moskvu
einum og eftir að Pétur mikli af-
nam sjálfstæði patríarkans 1721
og allt fram til byltingar bolsévika
1917 var það á valdi Heilagrar
sýnóðu að kjósa helga menn.
Ekki er flas til fagnaðar þegar
dýrlingur er að fæðast og hefur
undirbúningsstarf að vali afmæl-
isdýrlinganna níu verði í gangi
síðan árið 1981. Þessir hér stríðs-
menn Drottins eru á listanum:
Herstjóri og
listamaður
Fyrstur er Dmítrí Donskoj
fursti (1350-1389), en hann var
bæði maður trúrækinn og her-
stjóri góður og vann frægan sigur
á Tatörum í orustunni við Kúlik-
ovo árið 1380.
Guðfræðingur, heimspekingur
og þýðandi helgra bóka, Maxím
gríski (1470-1556) er næstur á list-
anum. Maxím gríski hefur verið í
sérstökum hávegum hafður hjá
klofningsdeild úr rússnesku kir-
kjunni, Gömlu trúnni, vegna
þess að hann mælti með því að
menn krossuðu sig með tveim
fingrum ( faðir og sonur) en ekki
þrem, að hallelúja væri tvítekið í
lítúrgíunni og að menn bæru síð
skegg - en allt hefur þetta fylgt
Gömlu trúnni. Má vera að með
því að blessa Maxím gríska vilji
Rússneska kirkjan rétta sáttar-
hönd Gömlu trúnni, en áhang-

Sæluunnendur fá nú enn nýjan valkost; það er komin ný tegund af
kotasælu, með rauðlauk og púrru.
Indæl og bragðmikil viðbót við
kotasælufjölskylduna - hæfir
vel á brauð, sem meðlæti,
í salöt eða beint úr dósinni!
()g fyrir þá sem vilja passa
upp á línurnar er nýja kota-
sælan auðvitað laukrétt val.
Nýja kotasælan
kætir bragðlaukana
enda krydduð með lauk
endur hennar sættu miklum of-
sóknum af hálfu „opinberrar"
kirkju á sautjándu öld og síðar.
Þá kemur mítrópólítinn Mak-
arí (1482-1563), en hann skrifaði
á sínum tíma heilagra manna
sögur rússneskar.
Einna nafnkenndastur nýrra
dýrlinga er Andrei Rúbljov (
1360- aldamótin 1400). Rúbljov
var munkur og einhver ágætastur
helgimyndamálari sem sögur fara
af. Þess má geta að um Rúbljov
gerði Andrei Tarkovskí mikla
kvikmynd og merkilega.
Öldungar og
meinlœtamenn
Arkimandrítinn Paísí Velik-
hovskí (1722-1794) endurreisti þá
hefð. í munklífi rússnesku sem
kennd er við andlega forsjá svo-
nefndra öldunga ( startsy). Þótti
sú hreyfing lyfta rússneskum
klaustrum sumum til aukinnar
virðingar og áhrifa.
Þekktasti arftaki Velikhovskís
er næstur á nýrri dýrlingaskrá.
Hann hét Amvrosí (1812-1891),
og var „staréts“ (öldungur) í
klaustrinu Optína Pústyn - sem er
einmitt eitt af þeim klaustrum
sem kirkjan hefur nú endurheimt
og verður aftur opnað. Margir
miklir rithöfundar, m.a. Tolstoj
og Dostojévskí, leituðu ráða hjá
föður Amvrosí, og hann er fyrir-
myndin að föður Zosíma í skáld-
sögu Dostojevskís, Bræðurnir
Karamaxov.
Ksenja Grígorjevna
(1732-aldamótin 1800) varð víð-
fræg fyrir heilagt líferni og lækn-
ingamátt og spásagnargáfu.
Síðast eru til nefndir tveir bisk-
upar, öldungar, guðfræðingar,
höfundar merkra bóka - og mein-
lætamenn. Þeir eru Ígnatíj
Brjantsjaninov (1807-1867) og
Feofan Govorov (1815-1894).
Núlifandi helgimyndamálarar
hafa þegar hafist handa og málað
íkona af hinum nýju dýrlingum -
°g fylgja myndir af þrem þeirra
greinarkorni þessu.
áb tók saman
Dmítrí Donskoj fursti og herstjóri.
Maxím gríski, eftirlæti Gömlu trú-
arinnar.
Andrej Rúbljov helgimyndamál-
arinn mikli.
Og kerti munu fyrir myndum þeirra brenna.