Þjóðviljinn - 01.09.1988, Blaðsíða 2

FRETTIR
Skýrsla Ríkisendurskoðunar
Oðagot Jóns Baldvins
Skýrslan sýnirl,2 miljarða meiri halla, enJón Baldvin hafði reiknað með
íjúní. Jón greip gamla kosningarœðu um sölu ríkisfyrirtœkja og œtlaði að
sauma að ríkisstofnunumfyrirhádegi. Alltdregið til baka fyrir kvöldmat
g vo virðist sem skýrsla Ríkis
fram á mun meiri halla á fjár-
lögum þessa árs en fjármálaráðu-
neytið hafði reiknað með hafi
hleypt illum skrekk í Jón Baldvin
Hannibalsson, fjármálaráð-
herra. Skýrslan, sem send var
ríkisstjórn og Alþingi í gær, hefur
samkvæmt heimildum Þjóðvilj-
ans verið í höndum ráðherra
undanfarnar tvær vikur. Hún
sýnir fram á að rekstrarhalii rík-
issjóðs verði ekki undir 1,8 milj-
arði nema að ríkisstjórn og/eða
Alþingi grípi til sérstakra ráðstaf-
ana. Upprunaleg fjárlög ársins
gerðu hins vegar ráð fyrir rek-
strarafgangi upp á 53 miljónir og
endurskoðun fjármálaráðuneytis
frá í júní, komst að því að hallinn
yrði ekki „nema“ tæpar 700 milj-
ónir. Þar skeikar 1,1 miljarði
króna og Jón Baldvin hefur því
undanfarnar tvær vikur leitað
logandi ljósi að hugmyndum um
að fylla upp í þetta gat og koma
þeim á framfæri áður en skýrsla
Ríkisendurskoðunar yrði gerð
opinber.
Með því að viðra síðan hug-
myndir sínar um sölu á ríkisfyrir-
tækjum um síðustu helgi og að
ríkisfyrirtæki ættu að tryggja
greiðslur til sinna starfsmanna
sjálf og hefðu ríkið ekki upp á að
hlaupa, reyndi Jón Baldvin að
láta líta út fyrir að hann hefði
frumkvæði í atburðarásinni. Þar
með stæði hann betur á fjölmiðla-
vígstöðvunum þegar efni skýrslu
Ríkisendurskoðunar bærist út.
Ýmsir háttsettir embættismenn
sem Þjóðviljinn hafði samband
við, virtust heldur ekki taka hug-
myndir Jóns of alvarlega. Taldi
einn söluhugmyndir Jóns á ríkis-
fyrirtækjum ættaðar úr gömlum
kosningaræðum áður en Jón varð
ráðherra og annar að atiaga Jóns
að Pósti og síma væri fremur til að
„halda stofnunum á tánum“, en
að full alvara fylgdi máli. Enda
kom á daginn, að þegar launaráð
BHM, Póstmannafélag íslands,
Félag íslenskra námsmanna og
Kristján Thorlacius fyrir hönd
BSRB brugðust hart við og köll-
aðu ráðagerðirnar ólögmætar og
að afleiðingin yrði lögmæt vinnu-
stöðvun hjá opinberum starfs-
mönnum sem ekki fengu laun sín
greidd, að þá bakkaði Jón Bald-
vin. Ríkið mun ábyrgjast
greiðslur til opinberra starfs-
manna eins og lög mæla fyrir um,
og að þeim óbreyttum er undar-
legt að halda öðru fram. Jón
Baldvin vill þó enn halda opin-
berum starfsmönnum og ríkis-
stofnunum í spennu, því hann
hefur aðeins gefið frest á að fram-
kvæma fyrirætlanir sínar, fram
yfir mánaðarmót. Ólíklegt má þó
telja að Jón Baldvin vilji sitja
uppi með opinbera starfsmenn í
löglegu verkfalli, svona ofan á
fjárlagahallann.
Því virðist sem hugmyndir Jóns
hafi sprottið af því óðagoti sem
hann hafi gripið þegar hann las
skýrslu Ríkisendurskoðunar og
því reynst sem stormur í vatns-
glasi. phh
Skák
Á stórmót
við Svartahaf
Stórmeistararnir Helgi Ólafs-
son og Jón L. Árnason héldu í gær
til Sovétríkjanna, en þeir eru
meðal þátttakenda á stórmóti sem
hefst um helgina. Meðal ferðafé-
laganna tU Moskvu voru afreks-
menn úr ólikri grein; sovéska fót-
boltalandsliðið sem í gærkvöldi
atti kappi við hið íslenska á
Laugardalsvellinum.
Mótsstaðurinn er borgin Sochi
við Svartahaf og er mótið árviss
viðburður, en það er minningar-
mót um þann frumlega skáksnill-
ing Tsjígorin sem Sovétmenn
hafa í hávegum og telja föður so-
véska skákskólans. Það eru því
engin blávötn sem fá að tefla á
slíku móti, en þrátt fyrir eftir-
grennslanir hefur þátttakenda-
listinn að þessu sinni ekki fengist
upp gefinn að okkar mönnum
slepptum.
Keppendur eru sextán talsins,
en mótið stendur fram yfir 20.
þessa mánaðar.
HS
Jökull Hornafirði
Stjómin hækja atvinnurekenda
Háttsettir embættismenn taka lítið mark á óðagoti Jóns Baldvins.
Jökull: Enn svíkja atvinnurekendur gerða samninga með aðstoð ríkis-
valdsins. Samtök launafólks hefjifundaherferð. Framkvœmdastjórn
Verkamannasambandsins kemur saman
Stjórn Verkalýðsfélagsins
Jökuls á Hornafirði, lýsir
ábyrgð á hendur þeim sem í kjöl-
far hógværra kjarasamninga
nota sitjandi ríkisstjórn sem
hækju til að brjóta niður fyrst
frjálsa samningagerð og síðan
gerða samninga. Formaður
Jökuls hafði farið fram á fund
framkvæmdastjórnar Verka-
mannasambandsins og verður
hann haldinn á þriðjudag í næstu
viku.
Á fundi stjórnar Jökuls á
þriðjudag samþykkti hún og
varastjórn einróma að mótmæla
þeirri ákvörðun ríkisstjórnarinn-
ar harðlega að grípa inn í gerða
kjarasamninga og afnema um-
samdar launahækkanir með
lögum. „Enn er ráðist á garðinn
þar sem hann er lægstur, enn
svíkja atvinnurekendur gerða
samninga með aðstoð ríkisvalds-
ins,“ segir orðrétt í ályktuninni.
Stjórnin minnir á að fyrir
kaupránsaðgerðina hefði verið
búið að skerða kaupmátt launa-
fólks með tveimur gengisfell-
ingum. Hlutverk verkalýðshreyf-
ingarinnar við núverandi aðstæð-
ur væri að verjast af fullri hörku.
„Við ætlumst til að heildar-
samtök okkar berjist af fullum
þunga á móti öllum aðgerðum
sem skerða kjör miðað við gerða
samninga,“ segir í ályktuninni.
Skorað er á öll samtök Iaunafólks
í landinu að hefja fundaherferð
þar sem verkafólk sjálft láti skoð-
anir sínar í ljós.
Stjórn Jökuls segist ætlast til
þess að öll samtök launafólks sem
Jökull er aðili að, hafi aðeins eitt
að leiðarljósi: Samningana í gildi
nú þegar.
Þórir Daníelsson fram-
kvæmdastjóri Verkamannasam-
bandsins sagði Þjóðviljanum að
framkvæmdastjórn Verka-
mannasambandsins kæmi til
fundar á þriðjudag. Dagskrá
fundarins væri óráðin en fundur-
inn hefði verið haldinn hvort sem
beiðni um hann hefði komið frá
Birni Grétari Sveinssyni for-
manni Jökuls eða ekki. -hmp
Skýrsla ríkisendurskoðunar
Hrikaleg skekkja í fjárlögum
Rekstrarhalli hjá A-hluta ríkissjóðs stefnir í 1,5-2,0 miljarða króna ístað 53 milljóna rekstrar-
afgangs. Greiðsluafkoma ríkissjóðs áfyrri helmingi ársins miljarði verri en áœtlað var.
Rekstrarafkoma 660 miljónum verri. Fjárþörf A-hluta ríkissjóðs hjá Seðlabanka miljarði
meiri en áœtlað var. Enduráœtlunfjármálaráðuneytis á fjárlögum frá í júní skeikar miljarði
Ríkisstjórninni var í gær form-
lega afhent skýrsla Ríkisendur-
skoðunar um framkvæmd fjár-
laga fyrri árshelming ársins 1988.
Þó þær niðurstöður sem þar birt-
ast geti ráðherrum varla verið
með öllu ókunnar, eru þær þeim
tæplega mikið ánægjuefni og hætt
við að fleiri fái „falleinkunn í
fjármálastjórn“ en stjórn Land-
akotsspítala. í skýrslunni kemur
fram að Ríkisendurskoðun telur
að óbreyttu ástandi mála, stefni
nú í eins og hálfs miljarðs til
tveggja miljarða rekstrarhalla
bjá A-hluta ríkissjóðs á árinu
1988. Fjárlög ársins 1988, að
teknu tilliti tii „ráðstafana í ríkis-
fjármálum og lánsfjármálum“
sem samþykktar voru með lögum
í mars sl., gerðu hins vegar ráð
fyrir 53 milljón króna tekjuaf-
gangi. Fjárlagagerð ríkisstjórn-
arinnar hefur því riðlast um 1,5 -
2 miljarða króna og 53 miljónir
króna að auki á aðeins tæpum
fjórum mánuðum. A-hluti ríkis-
sjóðs tekur til Ijárreiðna ríkis-
sjóðs og ríkisstofnana, en B-hluti
á við ríkisfyrirtæki og sjóði í
rfldseign.
Fjármálaráðuneytið endur-
skoðaði fjárlög fyrir árið 1988 í
heild, nú í júní og komst þá að
þeirri niðurstöðu að halli fjárlaga
ársins yrði 693 miljónir króna, í
stað 53 miljóna tekjuafgangs.
Reiknaðist ráðuneytinu til að
tekjur ykjust um rúma fjóra milj-
arða og yrðu 67,5 miljarðar.
Heildargjöldin voru áætluð 68,2
miljarðar, sem er hækkun um
7%. Ríkisendurskoðun telur
þessa nýju áætlun fjármálaráðu-
neytisins ranga og segir að hallinn
verði 1,8 miljarðar eða 1,1 milj-
arði meiri en fjármálaráðuneytið
gerir sér vonir um. Rökstyður
Ríkisendurskoðun þetta álit sitt
og bendir á að fjármálaráðuneyt-
ið hafi einfaldlega gleymt
veigamiklum útgjaldaþáttum.
Um þetta má lesa nánar í Nýja
Helgarblaðinu á morgun.
Fram kemur í skýrslu Ríkis-
endurskoðunar að greiðsluaf-
koma ríkissjóðs, fyrri helming
þessa árs er einum miljarði króna
verri en áætlað hafði verið í fjár-
lögum ársins. í júnílok var
greiðsluafkoman neikvæð um 3,9
miljarða, en fjárlög gerðu ráð
fyrir 2,9 miljarðar halla. Á sama
tíma í fyrra var greiðsluafkoman
neikvæð um 200 miljónir króna
og hefur hún því versnað um 3,7
miljarða frá því fyrir ári.
Rekstraraflcoman sýnir aukinn
halla að fjárhæð 660 miljónir
króna, var áætluð 2,2 miljarðar í
mínus en varð um 2,9 miljarðar.
Þá hefur fjárþörf A-hluta ríkis-
sjóðs hjá Seðlabanka íslands
fyrstu sex mánuði þessa árs num-
ið að meðaltali 5 miljörðum
króna á mánuði sem er rúmum
einum miljarði króna meira en
upphafleg áætlun gerði ráð fyrir.
Ástæður þessarar geigvænlegu
skekkju í eru margar en þessar
helstar. Þróun verðlags og gengis
hefur orðið önnur en forsendur
fjárlaga 1988 voru byggðar á.
Þannig hækkaði verðlag um 8%
umfram forsendur fjárlaga, -
þrátt fyrir að vakandi auga fjár-
málaráðuneytisins hafi starað
framan í hvern landsmann þegar
hann opnaði dagblöðin um nokk-
urra vikna skeið. Það augnaráð
hefur greinilega ekki haft mikil
áhrif á tímum frjálsrar álagning-
ar. Gengisforsendur fjárlaga
gerðu ráð fyrir að meðalgengi er-
lends gjaldeyris breyttist ekki á
árinu, en vegna gengisfellinga
rfkisstjórnarinnar er nú áætlað að *
gengið breytist um 15% frá með-
altali síðasta árs. Ákvarðanir og
ákvarðanaleysi ríkisstjórnarinn-
ar hafa því með ö.o. breytt for-
sendum þeirra fjárlaga sem hún
sjálf stóð að.
Afleiðing þessa er síðan rekstr-
arhalli ríkissjóðs allt að 2 miljarð-
ar. Þann rekstrarhalla má skýra
nánar með því að vaxtagjöld
vegna aukinnar fjárþarfar og
hækkandi vaxta, hafa aukist um
1,2 miljarða króna. Þá hafa nýjar
útgj aldaákvarðanir að fjárhæð
300 miljónir króna, komið til.
Launakostnaður hefur aukist um
200 miljónir umfram það sem
áætlað var og loks hefur inn-
heimta vörugjalds aðeins orðið 2/
3 hlutar þess sem áætlanir gerðu
ráð fyrir.
Sjá nánari umfjöllun í Nýja Helg-
arblaðinu á morgun. phh
2 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Fimmtudagur 1. september 1988