Þjóðviljinn - 12.11.1988, Blaðsíða 7

VIÐHORF
í kórónu stað
✓
Arni Björnsson skrifar
Hér skal með opnum huga og
hreinu hjarta tekið undir þjóðleg
sjónarmið hjá talsmanni Sannra
fslendinga, Gísla Sigurðssyni, í
Þjóðviljanum á miðvikudag. Því
mætti þó við bæta að ekki ætti
einungis að brjóta niður allt það í
menningu okkar sem minnir á
danska kúgun, heldur upphefja
um leið hvað eina sem ilmar af
bandarískri vernd til líkams og
sálar.
Það er stórbrotin áætlun að rífa
ekki aðeins burt kórónuna af Al-
þingishúsinu heldur og húsið
sjálft, síðan Stjórnarráðstukthús-
ið, þá Bessastaðastofu, Viðeyjar-
stofu og loks ýmis smærri dönsk
æxli. Auk göfugrar hugsjónar
skapast ósmá tækifæri handa
verktökum og húsameisturum
við niðurbrot og nýbyggingu,
sem ekki er síður fögur framtíð-
arsýn. Þessi áætlun mun að vísu
kosta talsvert fé og yrði af þeim
sökum naumast framkvæmd í
snatri. Því skal stungið upp á
lausn sem samþættir marga kosti:
Þegar búið er að fjarlægja kór-
ónuna, ætti ekki að setja nýja ís-
lenska skjaldarmerkið á sama
stað. Það er víst svo kauðalega
hannað að dómi skjaldarmerkja-
fræðinga að til viðundurs má
telja. I staðinn má nýta eyðuna til
að fjármagna hina stórbrotnu
áætlun næstu áratugi með því að
leigja fyrirtækjum plássið fyrir
vörumerki sín á sanngjörnu
verði. Staðurinn hlyti að verða
eftirsóttur ekki síður en strætis-
Eimskips, annan merki Flug-
leiða, þriðja Coca-Cola, fjórða
Visa-ísland, fimmta Sól hf. og
svo framvegis. Þegar nægilegar
auglýsingatekjur hefðu safnast,
mætti ráðast í niðurrif og upp-
byggingu í samtímastíl á kringlu-
hraða.
Pað þarf vakandi önd,
það þarf vinnandi hönd
til að velta í rústir
og byggja á ný
„Það þarfvakandi önd, það þarf vinnandi
hönd / til að velta í rústir og byggja á ný, sagði
sjálfur Einar Benediktsson. “
vagnar og ruslakassar. Þarna gæti
einn mánuðinn trónað merki
sagði sjálfur Einar Benediktsson. breytni yrði fögur sjón gömlum
Vart þarf að efa að þvílík augum Jóns Sigurðssonar for-
seta, líkt og blóðvöllurinn í Kór-
eyju fyrir Mac Arthur hershöfð-
ingja. Jón barðist manna einarð-
iegast fyrir íslensku verslunar-
frelsi á síðustu öld. Því hlyti hon-
um að hlæja hugur í brjósti við að
sjá íslenskt framtak brjóta niður
leifar danskrar kúgunar af
smekkvísi sem ættuð er frá Vín-
landi hinu góða.
Árni vinnur á Þjóðminjasafni íslands.
Að missa meirihlutann
Við sem teljumst til þess þjóð-
félagsmengis sem kallar Þjóðvilj-
ann Blaðið Okkar höfum mátt
þola ýmsar kárínur undanfarin
misseri. Og þótt skrápurinn sé
orðinn þykkur og langlundargeð-
ið öflugt þá fór ekki hjá því að
undirrituðum félagsmanni í Út-
gáfufélagi Þjóðviljans, starfs-
manni blaðsins um árabil og les-
anda þess í þrjá áratugi, blöskr-
aði það sem haft var eftir for-
manni nefnds félags, Úlfari
Þormóðssyni, í fréttatíma Stöðv-
ar 2 á þriðjudagskvöldið.
Til þess að enginn velkist í vafa
um hvað ég á við ætla ég að birta
ummælin sem fréttamaðurinn
hafði eftir formanninum. Fyrst
segir Úlfar að blaðið hafi „ein-
faldlega ekki gengið nógu vel
undir stjórn þeirra Óttars og
Marðar". Síðan kemur þetta:
„Blaðið stendur ver en það
hefur gert undanfarinn áratug,
sagði Ulfar í dag, og þá hlýtur að
vera verkefni ábyrgðarmanna
þess að reyna að finna nýja skip-
stjórnarmenn, serft geta unnið ný
lönd og náð fótfestu á ný. Það
hefur ekki gerst á síðastliðnu ári,
þvert á móti er blaðið Ijótara, ívið
óáreiðanlegra og minna lesið,
sagði Úlfar Þormóðsson“ (let-
urbr. mín).
Það eru einkum skáletruðu
orðin sem urðu til þess að ég
hljóp í tölvuna. Fyrir utan það að
þau jaðra við atvinnuróg þá
finnst mér afar sérkennilegt að
heyra þau höfð eftir stjórnarfor-
manni Útgáfufélagsins, mannin-
um sem fyrir nokkrum vikum
ákvað að rninnka blaðið niður í
12 blaðsíður tvo daga í viku.
Blaðið hefur ekki orðið minna í
hartnær tvo áratugi og það sem
sparaðist hugðist Ulfar nota til að
ráða mann í sérstakt útbreiðslu-
átak. Sá maður mun fá það verk-
efni fyrst að eyða áhrifum þessar-
ar sérkennilegu auglýsingar
st j órnarformannsins.
Ekki eru ummæli Úlfars síður
athyglisverð í ljósi þess að þetta
viðhorf hans til blaðsins hefur
aldrei komið fram á fundum út-
gáfustjórnar. Hann hafði þó
tækifæri til þess ekki alls fyrir
löngu þegar rætt var á slíkum
fundi um niðurstöður lesenda-
könnunar sem nýlega var gerð og
leiddi í ljós að lesendur voru yfir-
leitt heldur ánægðir með blaðið.
Þröstur Haraldsson skrifar
Þar heyrðust þessi sjónarmið
ekki. Þetta verður líka að teljast
einkar smekkleg og kurteisleg
aðferð við að kveðja fráfarandi
ritstjóra, Óttarr Proppé.
Þessi ummæli ættu þó ekki að
koma þeim á óvart sem fylgst
hafa með atburðum á vettvangi
bandalaginu sem staðið hafa í
nokkurn veginn sama tíma. Arm-
arnir hafa hlotið ýmis nöfn:
Flokkseigendur gegn Lýðræðis-
kynslóð, Svavarsmenn gegh
Ólafsmönnum, og svo hafa
verkalýðsfrömuðir svifið utan og
ofan við þetta allt. Og þrátt fyrir
ráða Mörð var eingöngu sú að
ótilgreindir forystumenn flokks-
ins treystu honum ekki. Hvaða
forystumenn? var þá spurt. Ekki
er það formaðurinn og ekki vara-
formaðurinn, formaður fram-
kvæmdastjórnar (sem var fund-
arstjóri) kvartaði ekki og ekki
,Eftir atburði síðasta mánudags er orðið Ijóst
að það er tímabœrt að losa Þjóðviljann við
það oksem meirihluti útgáfustjórnar er á
herðum starfsfólksins. “
Þjóðviljans og Útgáfufélagsins
undanfarin ár. Þau eru ofur eðli-
leg afleiðing geðvonsku og van-
metakenndar sem hlýtur að
fylgja því að geta aldrei beitt
meirihlutavaldi sem menn hafa,
þrátt fyrir ótalmargar tilraunir og
eindreginn vilja. Pirringurinn
stafar líka af því að það er fyrir
löngu orðið ljóst að núverandi
meirihluti stjórnar hefur engan
þann mann í sínum röðum sem
gæti unnið Þjóðviljanum ný lönd.
Fjögurra ára stríð
Átökin um Þjóðviljann eru
ekkert nýtilkomið fyrirbæri. Þau
hafa blossað upp með ámóta
reglubundnum hætti og hækkun
lánskjaravísitölu undanfarin
fjögur ár eða síðan Össur Skarp-
héðinsson var ráðinn ritstjóri og
Óskar Guðmundsson fulltrúi
hans haustið 1984. Síðan hafa
verið gerðar fjölmargar tilraunir
til að breyta valdahlutföllum á
ritstjórn Þjóðviljans en flestar
runnið út í sandinn. Samt sem
áður hafa þeir sem að tilraunun-
um hafa staðið allan tímann verið
í meirihluta í stjórn félagsins.
Við skulum ekkert vera aö
blekkja sjálf okkur með því að
fela hina raunverulegu ástæðu
fyrir átökunum. Þau eru partur af
þeim átökum fylkinga í Alþýðu-
umveltingar í forystu Alþýðu-
bandalagsins hafa Svavarsmenn
eða flokkseigendur haldið traust-
um meirihluta í stjórn Útgáfufé-
lagsins, hann styrktist mas. á síð-
asta aðalfundi.
Allt frá því haustið 1984 hefur
þessum meirihluta sviðið að ekki
skuli hafa verið hægt að eyrna-
merkja neinn ritstjóra Þjóðviij-
ans réttu marki. Allar tilraunir til
að koma slíkum manni að hafa
farið út um þúfur. Þær hafa
strandað á andófi starfsmanna og
velunnara blaðsins. Þær hafa
strandað á þeirri eðlilegu kröfu
að ritstjórar sem og aðrir starfs-
menn séu valdir út frá faglegu
sjónarmiði en ekki einhverjum
óljósum pólitískum verðleikum
sem aldrei hafa einu sinni fengist
almennilega skilgreindir.
Stendur Úlfar einn?
Fyrr en á fundinum sem út-
gáfustjórn hélt með Ólafi Ragn-
ari á mánudaginn. Þar segja
heimildir mínar að fram hafi
komið að það sem meirihluti
stjórnar hafði á móti Merði
Árnasyni hafi ekki verið afglöp í
starfi, skortur á faglegri hæfni
eða öðru þess háttar. Þar var ekki
minnst á að hann eða Óttarr
hefðu brugðist í starfi. Ástæða
þess að menn vildu ekki endur-
höfðu heldur heyrst umkvartanir
frá landbúnaðarráðherra, forseta
sameinaðs þings eða formanni
þingflokks.
Það þarf ekki að rekja þessa
umræðu lengur. Kannski finnst
einhverjum hún fáránleg en það
er því ntiður svo margt því ntarki
brennt sem frá margnefndum
meirihluta útgáfustjórnar hefur
komið á undanförnum árum.
Fyrir fundinn á mánudaginn
hafði Úlfar lýst því yfir að meiri-
hluti stjórnarinnar væri andvígur
því að endurráða Mörð en á fund-
inum með Ólafi birtist sá meiri-
hluti ekki. Það vekur upp þá
spurningu hvort Úlfar standi einn
að þessari síðustu aðför að rit-
stjórum Þjóðviljans.
Óþolandi aðstaða
Stjórnarformaðurinn kallar
sjálfan sig „ábyrgðarmann"
blaðsins og segir að nú þurfi að
finna menn sem get i eflt blaðið
og „unnið ný lönd“. Ég vil taka
svo djúpt í árinni að segja að frá
honum og öðrum ábyrgðar-
mönnum hafi ekkert kontið á
undanförnum fjórum árum sem
stuðlað hefur að eflingu blaðsins.
Þvert á móti hefur meirihlutinn
verið mesti dragbíturinn sem
starfsmenn hafa mátt glíma við á
þessum tíma.
Eða hvernig haldið þið, les-
endur góðir, að sé að vera rit-
stjóri blaðs þegar gerðar eru sí-
endurteknar og reglubundnar til-
raunir til að bola honum burt?
Langtímum saman hefur mestöll
starfsorka þeirra farið í að standa
af sér þessar árásir. Þegar svo
stendur á er ekkert eftir til að
takast á við hinn raunverulega til-
vistarvanda blaðsins, þann sem
lesa má úr bókhaldinu og áskrif-
endafjöldanum. Og aðsjálfsögðu
hlýtur það að draga úr áhuga
manna á að skipuleggja frant í
tímann þegar aldrei er hægt að fá
það á hreint hvort þeir halda
stólnum til kvölds.
Þetta er sú staða sem rit-
stjórum blaðsins hefur verið boð-
ið upp á. Ég vil ganga svo langt að
halda því fram að þeir sem við-
halda þessu ástandi, hvað sem
tautar og raular, hafi ekki snefil
af áhuga á eflingu og viðgangi
Þjóðviljans. Þeir líta á sjálfa sig
sem varðhunda einhverra
hagsntuna, einhvers valds. Áhug-
inn á blaðinu einskorðast við það
að konta í veg fyrir að meira og
minna ímyndaðir andstæðingar
komist til áhrifa á rekstur blaðs-
ins.
Eftir atburði síðasta mánudags
er orðið ljóst að það er tímabært
að losa Þjóðviljann við það ok
sem meirihluti útgáfustjórnar er
á herðum starfsfólksins. Þeir sem
eru sama sinnis hljóta að huga að
því í tíma að fylkja liði á næsta
aðalfund Útgáfufélagsins og
kjósa því stjórn sem er í réttara
samhengi við hagsmuni Þjóðvilj-
ans, starfsmanna hans og les-
enda, en núverandi meirihluti.
Hráskinnsleiknum verður að
ljúka. Þjóðviljinn hefurekki efni
á að dragnast með „ábyrgðar-
menn“ á borð við Úlfar Þormóðs-
son öllu lengur.
Pessi grein var afhent til birting-
ar fimmtudaginn 3. nóvember en
vegna hins viðkvæma ástands sem
ríkti í samskiptum útgáfustjórnar
og ritstjórnar Pjóðviljans féllst ég
á að geyma hana þar til óveðrið
væri afstaðið.
-ÞH
Þröstur er blaðamaður í sjálfstæðu
starfi og skrifar fjölmiðlapistla í Nýtt
helgarblað Þjóðviljans.
Laugardagur 12. nóvember 1988 ÞJÓÐVILJINN - SÍÐA 7