Þjóðviljinn - 28.12.1988, Blaðsíða 5

VIÐHORF
Hlutlaust ísland:
Framlag til heimsfriðar
Nú þegar um skeið hefur verið
hláka í kalda stríðinu, eins og
skáidlegir fréttaskýrendur kalla
það, og jafnvel spáð að mestallan
snjó muni taka upp nema skafla í
lautum og slökkum eftir ræðu
Gorbatsjovs í New York á dög-
unum, þá hefur hvarflað að mér
hvort ekki sé tími til kominn að
íslendingar taki sig til og moki
burtu skaflinum sem hefur verið
að hlaðast upp undir húsveggn-
um hjá okkur síðan á stríðsárun-
um.
Fyrir stríð voru uppi hugmynd-
ir um ákveðna lausn á öryggis-
málum þjóðarinnar sem ekki
bryti í bága við þá hlutleysis-
stefnu sem íslendingar höfðu frá
1918 og fram á stríðsár. Hug-
myndin var í fyrstu einhvern veg-
inn þannig að farið skyldi á leit
við fjögur voldug ríki, Sovétrfk-
in, Bretland, Frakkland og
Bandaríkin, að þau lýstu því yfir
að þau skoðuðu árás á ísland sem
árás á sig og tækju að sér vernd
íslands með því móti. Þegar
Þjóðverjar hernámu Frakkland í
stríðinu féll það út, en a.m.k.
fram til inngöngu íslands í Atl-
antshafsbandálagið var þessi
• >< i s r ^-i 'i • ' r i j r~" s\i r i •£ hún mundi eflaust ýta enn frekar
Opio brej tu rikisstjornar Istands — Linar Olajsson skrijar: undir þá þróun tii friðsamiegrar
sambúðar sem nú er í gangi.
hugmynd af og til viðruð í ein-
hverri mynd.
Þótt alþingi íslendinga hafi
árið 1949 lýst því óbeint yfir með
samþykkt NATO-sáttmálans að
það liti á Sovétríkin sem óvinveitt
ríki, hafa þau alla tfð reynst ís-
lendingum vinur í raun. Það er
því varla seinna vænna, nú þegar
þetta þíðviðri ríkir og fundur sá
sem leiðtogar Sovétríkjanna og
Bandaríkjanna héldu á íslandi
virðist bera sífellt meiri árangur,
að ógilda þessa einkennilegu yfir-
lýsingu um óvináttu, sem í raun
hefur aldrei verið endurgoldin,
ekki einu sinni í verstu hríðar-
stormum kalda stríðsins.
Hvernig sem þessu yrði ná-
kvæmlega hagað skyldi maður
ætla að það yrði verðugt framlag
okkar til heimsfriðarins að fara
fram á það við þau voldugu ríki,
sem staðið hafa grá fyrir járnum
hvort gagnvart öðru í fjóra ára-
tugi, að þau gefi yfirlýsingu um
það, hvort fyrir sig eða sameigin-
lega, að þau virði hlutleysi og
friðhelgi íslands í stríði og friði að
því tilskildu að við veitum engu
stórveldi hernaðarleg fríðindi, og
sameinist þannig um vernd þessa
fámenna eyríkis sem liggur mitt á
milli þeirra.
kostur. En hlutleysi með yfirlýs-
ingum andstæðra stórveldavttð
ekki sé talað urn sáttmála þeirra á
milli, um að virða hlutleysi og
„Þeir flokkar sem nú
eru í ríkisstjórn á Is-
landi hafa áður œtlað
að sameinast um að H f
losa ísland við er- il
lendar herstöðvar, en
aldrei hefur viðrað
jafnvel til þess og nú. “
Öryggi Islands verður aldrei að
fullu tryggt, hvorki með hlutleysi
né aðild að hernaðarbandalagi.
Sem aðili að hernaðarbandalagi
og með mikilvægar herstöðvar er
landið líklegt skotmark í stríði,
en sem hlutlaust er það opið
hverjum sem er. Af ýmsuni
ástæðum er hlutleysi þó skárri
sjálfstæði landsins er tvímæla-
laust skásti kosturinn. Orð má
alltaf svíkja, en engu að síður er
nú alltaf verið að gefa yfirlýsingar
og gera sáttmála sem oftar en
ekki er staðið við. Aðstæður á
alþjóðavettvangi gera slíka til-
högun raunhæfari nú en verið
hefur í fjörutíu til fimmtíu ár og
Þeir flokkar sem nú eru í ríkis-
stjórn á íslandi hafa áður ætlað
að sameinast um að losa fsland
við erlendar herstöðvar, en aldrei
hefur viðrað jafnvel til þess og
nú, og er jafnvel ekki ólíklegt að
náðst gæti samkomulag allra
flokka og ekki bara um að losna
við herstöðvarnar heldur einnig
að losa okkur úr hernaðarbanda-
laginu. Og ættu þá flestir að geta
andað léttar því að margir fylgis-
ntenn aðildar íslands að NATO
hafa talið hana illa nauðsyn.
Nú beini ég því til ríkisstjórnar
íslands að þetta sé tekið til athug-
unar hið skjótasta og jafnframt
farið að huga að atvinnuupp-
byggingu á Suðurnesjum og öðr-
um ráðstöfunum sent nauðsyn-
legar eru þegar herstöðvarnar
verða lagðar niður og aðildinni
að NATO sagt upp. Það er rétt að
nota þfðuna og góðviðrið og
hreinsa til og búa svo um hnútana
að ekki fenni aftur upp á miðja
glugga.
Einar er rithöfundur og dvelur um
þessar mundir í Noregi.
Verfcalýðssinni fær 25 ára dóm
Ólafur Grétar Kristjánsson skrifar
Mark Curtis er 29 ára gamall
kjötpökkunarmaður í Des Moin-
es í Iowa-fylki í Bandaríkjunum.
Hann situr í Oakdale-fangelsi í
Iowa, dæmdur fyrir falskar sakir.
Lögregla gefur upp að hann hafi
reynt að nauðga fimmtán ára
gamalli blökkustúlku, þrátt fyrir
að sannanir skorti er geti staðfest
verknaðinn, eða tengt Mark
Curtis honum, hafi hann átt sér
stað.
Aðdragandi málsins er eftirfar-
andi: 1. mars s.l. gerir alríkislög-
reglan (FBI) árás á vinnustað
Mark Curtis og handtekur 16
Mexíkana og einn mann frá E1
Salvador og ásakar þá um að vera
ólöglega í landinu. Verkamenn á
staðnum bregðast ókvæða við og
skipuleggja fundi til þess að mót-
mæla þessari árás, en lögreglan
hafði fengið aðgang að starfs-
mannaskrám fyrirtækisins til þess
að velja þá úr sem skyldu hand-
teknir. í skrám þessum hefur FBI
að öllum líkindum numið staðar
við nafn Mark Curtis, sem er á
skrá hjá FBI fyrir pólitíska starf-
semi m.a. samstöðustarf með E1
Salvador.
4. mars var haldinn fundur til
þess að mótmæla árásinni. Þar
mættu verkamenn kjötpökkun-
arstöðvarinnar ásamt með yfir-
mönnum sínum. Mark Curtis tók
til máls og talaði ágæta spænsku
vegna þess að flestir viðstaddra
voru frá Rómönsku Ameríku.
Sagði hann mál þetta snerta alla
starfsmenn á vinnustaðnum og að
verkalýðsfélaginu bæri að taka
það upp og verja málstað hinna
handteknu.
Tveimur tímum eftir fundinn
fer Mark Curtis á bíl sínum að
versla í stórmarkaði. Á leiðinni
stöðvar hann bifreiðina við um-
ferðarljós. Kona nokkur kemur
aðvífandi og biður hann um að
taka sig upp í vegna þess að ó-
kunnur maður veiti sér eftirför.
Mark bregður skjótt við, hleypir
henni inn í bílinn og ekur að
heimili hennar. Hún biður hann
um að koma upp á veröndina og
bíða þar meðan hún fari inn í hús-
ið og fullvissi sig um að allt sé í
lagi þar. Mark bíður á veröndinni
um stund, en veit ekki fyrr en á
hann ráðast tveir lögreglumenn,
færa hann inn í svefnherbergi
hússins og leysa þar niður um
hann. Hann er handjárnaður og
færður niður á lögreglustöð.
Þar er honum misþyrmt á hinn
hrottalegasta hátt, meðal annars
kjálkabrotinn og varð að sauma
hann 15 sporum. Honum verður
fyrst þar ljóst hvers vegna hann
hefur verið handtekinn þegar
einn lögreglumannanna segir:
„Þú ert einn af þeim sem er vel
við Mexíkana, er það ekki? Al-
veg eins og þér er vel við svert-
ingja.“ Eftir barsmíðarnar er far-
ið með Curtis á sjúkrahús, þar
sem honum er veitt nauðsynleg
aðhlynning meðan hann liggur
hlekkjaður við rúm. Þá er farið
með hann í fangelsið á ný þar sem
hann fær að dúsa þar til félagar
hans ná honum út næsta dag.
Mark Curtis fær nú að vita að
hann er ákærður fyrir að hafa
ráðist á og reynt að nauðga ungri
blökkustúlku. Blöð í Des Moines
fara að básúna út sögu lögregl-
unnar um að Mark hafi verið
handtekinn á vettvangi með bux-
urnar niður um sig. Af „sönnu-
num“ er þó ljóst að málið er
byggt á tilbúningi, og Mark vél-
aður inn í aðstæður sem hægt var
að túlka honum í óhag.
Við réttarhöldin sem fóru fram
í september kom fram að stúlkan
sem setti fram nauðgunarkæruna
er ekki sú sama og stöðvaði Mark
Curtis á rauðu ljósi og bað um
far. Stúlkan tímasetti nauðgun-
artilraunina um kl. 20, en þá var
Mark Curtis sannanlega staddur
á veitingahúsi ásamt nokkrum
vinnufélögum sínum. Hann var
ekki handtekinn fyrr en um níu-
leytið. Nauðgunarmaðurinn var
samkvæmt lýsingu fórnarlambs-
ins lægri vexti en Mark Curtis og
var reykingalykt afhonum. Mark
reykir ekki. Engin óhreinindi
fundust á undirfatnaði Curtis, en
samkvæmt vitnisburði fórnarl-
ambsins á hann að hafa velt sér
upp úr óhreinni veröndinni með
buxurnar niðrum sig. Engin dýra-
hár né hár af blökkumanni fund-
ust á fatnaði Curtis, en dýr munu
hafa haft vistarverur á verönd-
inni. Læknisskýrslur sýna einnig
að Curtis hafði ekki haft samfarir
við stúlkuna sem kveður sér hafa
verið nauðgað.
Þrátt fyrri sannanaskort var
Mark Curtis fundinn sekur um
nauðgunartilraun hinn 14. sept-
ember s.l. og 18. nóvember var
hann dæmdur til 25 ára fangelsis-
vistar. Sækjandinn viðurkenndi
mótsagnirnar í málflutningi sín-
um en sagði að „fegurð dóms-
kerfis okkar“ fælist í því að láta
kviðdómendur um að jafna allar
mótsagnir.
Mesta þversögnin kemur fram
þegar líf Mark Curtis fram til
þessa er skoðað. Hann hefur
aldrei áður komist í kast við lög-
in. Hann er einlægur kommúnisti
og hefur verið það í 11 ár. Hann
hefur barist gegn stríði Banda-
ríkjamanna í Mið-Ameríku, gegn
hervæðingu, gegn kynþátta-
hyggju, gegn kúgun kvenna og
fyrir réttindum innflytjenda og
blökkumanna. Hann hefur verið
málsvari verkafólks, en það var
einmitt vegna afskipta Marks af
verkalýðsmálum sem mál þetta
hófst, þ.e. eftir árás alríkislög-
reglunnar á verkafólk sem er frá
öðrum löndum. Allar persónu-
leikaskýrslur sem fram komu við
réttarhöldin staðfestu að Mark
Curtis er heiðarlegur og réttsýnn
meðborgari.
Má af framansögðu vera ljóst
að Mark Curtis hefur verið bor-
inn röngum sökum og fangelsað-
ur fyrir baráttu sína og fyrir það
sem hann er, en ekki fyrir neinn
glæp sem hann hefur drýgt. Þetta
hafa þúsundir manna út um allan
heim skilið og hafa mótmælabréf
og orðsendingar borist bæði til
lögreglustjóra og saksóknara Des
Moines frá fyrstu stundu. Meðal
þeirra sem hafa mótmælt með-
ferðinni á Mark Curtis eru Ken
Douglas forseti Alþýðusam-
bands Nýja-Sjálands, Arthur
Scargill forseti Landssambands
námamanna í Bretlandi, Ron
Todd aðalritari sambands flutn-
ingaverkamanna, stærsta verka-
lýðsfélags Bretlands með 1.4
miljón félaga, Jimmy Knapp að-
alritari Landssambands járn-
brautarstarfsmanna í Bretlandi,
Ann Scargill og Betty Heathfield
frá samtökum kvenna sem berj-
ast gegn lokun kolanáma í Bret-
landi. Ennfremur hafa eftirfar-
andi lýst stuðningi við baráttu
Mark Curtis fyrir réttlæti: Ro-
berto Ortaliz, aðalritari KMU,
stærsta verkalýðssambands Fil-
ipseyja, Juan Gonzalez Rojas,
frá Verkalýðssambandi sandin-
ista í Nicaragua, Robert White,
forseti verkalýðssambands starfs-
manna bifreiðaverksmiðja í Kan-
ada, Neo Mnuntzana, aðalfull-
trúi Afríska þjóðarráðsins við
Sameinuðu þjóðirnar, Leonard
Peitier, fangelsaður leiðtogi am-
erískra indíána og Peter Mah-
langu, fulltrúi SACTU, suður-
afríska verkalýðssambandsins í
Norður-Ameríku.
Flokkur Mark Curtis, Sósíal-
íski verkamannaflokkurinn, hef-
ur nýverið unnið sögulegan sigur
yfir ríkisstjórn Bandaríkjanna.
Fékk hann ríkisstjórnina dæmda
seka um njósnir og eyðilegging-
arstarfsemi gagnvart flokknum
um fjörutíu ára skeið, og voru
athafnir stjórnarinnar skoðaðar
sem brot á stjórnarskránni, þar
eð hún tryggir rétt einstaklinga til
pólitísks starfs og pólitískrar
hugsunar án íhlutunar eða af-
skipta yfirvalda. Ríkisstjórnin
var dæmd til að greiða flokknum
skaðabætur og allan lögfræði-
kostnað vegna málsins, sem stað-
ið hafði í 15 ár.
Mál Mark Curtis er bæði tengt
þessum sigri Sósíalíska verka-
mannaflokksins og verðbréfa-
hruninu 19. október 1987. í kjöl-
far þeirrar kreppu sem ríður yfir
um þessar mundir munu árásir á
kjör og réttindi verkafólks fara
vaxandi hvarvetna í heiminum,
ekki af illmennsku heldur af
nauðsyn. Lýðræði verður mun-
aðarvara sem við horfum á með
eftirsjá. En því harðari sem árás-
irnar verða, því fleiri einstak-
lingar gæddir eiginleikum og
harðfylgni manna eins og Mark
Curtis munu stíga fram á sjónar-
sviðið, og atburðir af þessu tagi
hafa þann tilgang að koma í veg
fyrir að hans líkar hefji afskipti af
stjórnmálum. Ef árásinni á Mark
Curtis verður ekki hrundið veitist
valdastéttinni auðveldara að
halda leik sínum áfram. Þetta mál
er í hæsta máta hagsmunamál
fyrir íslenska verkalýðsstétt og ís-
lenska verkalýðshreyfingu.
Ken Norland, kjötpökkunar-
maður á eftirlaunum, er einn fjöl-
margra sem sent hafa mótmæli
vegna Mark Curtis-málsins.
Hann segir: „Falskar nauðgun-
arkærur hafa verið notaðar gegn
verkaýðshreyfingunni í fortíð-
inni. Eg man persónulega eftir að
það gerðist hér í Minnesota á
fjórða áratugnum þegar Frank
Ellis, einn af upphafsmönnum
samtaka pakkhúsmanna í Mið-
vesturríkjunum, sætti fölskum
nauðgunarkærum. Ég hef unnið í
Hormel-pökkunarhúsinu í
Austin, Minnesota í 40 ár og er
nú á eftirlaunum. Frank Ellis
hjálpaði við að skipuleggja
verkafólk í Hormel-verksmiðj-
unni í Austin á fjórða áratugnum,
og þegar þeir reyndu að bera
hann fölskum sökum, komu fjöl-
margir fram og vörðu hann. Það
varð Ijóst að ákæran var
hneykslanleg tilraun til þess að
koma honum bak við lás og slá
fyrir þá ástæðu eina að hann stóð
alltaí með verkamönnum."
Þeir sem vilja mótmæla aðför-
inni að Mark Curtis og því órétt-
læti sem hann er beittur geta
skrifað til saksóknara Des Moin-
es. Heimilisfang hans er:
James Smith,
Polk County City Attorney,
408 Polk County Courthouse,
5th and Mulberry,
Des Moines, Iowa 50309, USA
Undirskriftalistar fást í bók-
sölu Pathfinder og Framlags að
Klapparstíg 26, 2. hæð á mánu-
dögum kl. 17.30-19 eða miðviku-
dögum kl. 19-20.
Ólafur Grétar er járniðnaðarmað-
ur í Reykjavík
Miðvikudagur 28. desember 1988 ÞJÓÐVILJINN - SÍÐA 5