Þjóðviljinn - 31.12.1988, Blaðsíða 7

Þjóðviljinn - 31.12.1988, Blaðsíða 7
ið. Það eru bara fangar fortíðar- innar sem vilja halda því áfram. Hlutverk Sameinuðu þjóðanna Hin nýja heimssýn hefur glætt Sameinuðu þjóðirnar nýju lífi. Vígbúnaðaröflin höfðu ýtt þess- um vettvangi til hliðar. Þau trúðu því að máttur stríðstólanna væri lausnarorðið. Áherslan var flutt til hernaðarbandalaganna og þeirrar heimslögreglu sem stór- veldin ætluðu sér að vera. í aðal- stöðvum Sameinuðu þjóðanna ríkti vonleysi og deyfð. Það eru ekki nema nokkur misseri síðan margir töldu að endalok Samein- uðu þjóðanna væru í nánd. En nú hafa nýjar brautir verið ruddar. Sameinuðu þjóðirnar hafa öðlast kraft til sóknar. For- ystumenn þessara merku sam- taka hafa haft forgöngu um lausnir deilumála í Asíu og Afr- íku. Sveitir friðargæslumanna hafa verið sendar víða um heim og starfsmenn Sameinuðu þjóð- anna gegna nú sífellt mikilvægara hlutverki við að tryggja sáttar- gjörð og varðveita öryggi og frið. Ný umræða um framtíð Sam- einuðu þjóðanna er hafin. Það er mikil breyting sem þeir einir skynja sem fyrir fáeinum misser- um reyndu að knýja á um slík þáttaskil. Þá töluðum við fyrir daufum eyrum. Nú vilja nær allir taka þátt í nýju sköpunarstarfi. Forystumenn stórveldanna kjósa Sameinuðu þjóðirnar sem vett- vang fyrir nýjan boðskap. Þeir virðast flestir hafa skilið að draumurinn um heimslögreglu þeirra sjálfra og ævarandi völd í krafti aukins vígbúnaðar er nú hjóm eitt. Nýjar aðstæður krefj- ast víðtækrar samvinnu allra þjóða. Sameinuðu þjóðirnar hafa öðl- ast rauverulegt hlutverk. Þörfín fyrir sáttargjörð og öryggisgæslu í nafni mannkynsins alls hefur vik- ið einhliða vígbúnaðarkröfum til hliðar. Tillögur um víðtækt hlut- verk friðargæslu, nýtt eftirlits- kerfi þar sem gervihnettir og fær- ustu sérfræðinga starfa á vett- vangi stofnana sem bera ábyrgð gagnvart mannkyni öllu, endur- skoðun á reglum um neitunar- vald og nýjar hugmyndir um víð- tækt hlutverk á sviði umhverfis- verndar og mannréttinda - allt þetta hefur glætt umræðuna um framtíð Sameinuðu þjóðanna nýju lífi. Nýtt öryggiskerfi I raun og veru er krafan um nýtt alþjóðlegt öryggiskerfí orðin viðurkennt viðfangsefni forystu- manna allra þjóða. Með hverjum mánuði verður sífellt útbreiddari sá skilningur að hernaðarbanda- lögin þjóna ekki lengur sínum upphaflega tilgangi. Heimurinn er einfaldlega orðinn of breyttur til að þau eigi öruggan sess í kerfi framtíðarinnar. Orlög okkar allra eru orðin of samtvinnuð til að hægt sé að réttlæta gamlar kenningar um vígbúnað og her- væðingu. í staðinn verður að þróa nýtt kerfi öryggis og friðsamlegrar sambúðar þar sem réttur allra þjóða til sjálfstjórnar er tryggður og raunveruleg af- vopnun verður forsenda friðar og framfara. Hinir risavöxnu kraftar sem nú eru helgaðir framleiðslu vopna og tortímingar verða virkjaðir í þágu þróunar og alhliða fram- fara. Sjúkdómum og fátækt verð- ur útrýmt. Verndun umhverfis jarðarinnar allrar sett í fyrirrúm. Samgöngur og tækniframfarir gera heiminn allan að einu þorpi. Samkennd mun koma í stað ótta og ófriðar. Þannig verður hið nýja öryggiskerfi rökrétt af- leiðing þeirra umfangsmiklu breytinga sem nú eru í gerjun um heim allan. í raun eru valkostirn- ir aðeins tveir. Annars vegar tor- tíming - hins vegar nýskipan al- þjóðalegra samskipta. Árið 1988 verður í sögunni markað slíkum þáttaskilum. Þá öðluðust æ fleiri ráðamenn þjóða skilning á þeim vegamótum sem við blasa. Afvopnun: Okkar hlutverk Þessar breytingar ættu að vera okkur íslendingum fagnaðarefni. Við erum vopnlaus þjóð sem um aldir hefur lifað í friði og sækir sjálfstæði sitt í kraft laga, menn- ingar og mannréttinda. Her- stöðvar og bandalag vígbúnað- arríkja við Atlantshaf hafa að vísu í nokkra áratugi skapað gjá meðal landsmanna. Nú er hugs- anlegt að sá tími sé senn á enda. Haldi afvopnunin áfram jafn hröðum skrefum og stigin voru á liðnu ári mun á skömmum tíma verða gerbreytt viðhorf til víg- búnaðar. Okkar hlutverk er að taka þátt í þessari afvopnunarþróun. Kraf- an um að flytja vígbúnaðinn á höfunum inn á viðræðuborð af- vopnunar á að vera kjarninn í hinni nýju utanríkisstefnu íslend- inga. Þar eiga þeir sem áður voru aðskildir að geta tekið höndum saman. Á sama tíma verður að nema staðar á braut aukins víg- búnaðar í okkar eigin landi. Til- lögur um stórfelldar hernaðar- framkvæmdir og nýjar viðbætur við herstöð stórveldisins eru í ótvíræðri mótsögn við breyttan tíðaranda og hina nýju heimssýn. Það kann að taka tíma að nægi- lega margir átti sig á hinum breyttu aðstæðum. Það er þó brýn nauðsyn að slíkt verði hið fyrsta. Þegar tímar afvopnunar og friðsamlegrar sambúðar eru að renna upp í heiminum öllum er fáránlegt að láta arf kalda stríðsins verða að ósætti á milli þeirra sem samleið eiga á braut félagshyggju og jafnréttis. íslendingar geta gegnt mikil- vægu hlutverki á vettvangi af- vopnunar og haft forystu á ýms- um sviðum í umræðunni um nýtt öryggiskerfi. Við mörkuðum djúp spor þegar ný viðhorf til landhelgismála voru að festast í sessi um heim allan. Á sama hátt getum við einnig gert okkur gild- andi í tillögugerð um afvopnun á höfunum og brottflutning er- lendra herstöðva frá ríkjum sem lifa vilja í sátt og samlyndi við alla nágranna. Tímamót Hraði breytinganna er mikill. Hjól örlaganna snýst með ógn- arkrafti. Liðið ár opnaði dyr nýrra tækifæra. Framtíðin flytur ákall um djörf tök og ferska hugs- un. Fjöldahreyfingar jafnréttis og félagshyggju eru nú á vega- mótum. Sagan kennir að forystu- menn íslenskra vinstriflokka hafa á sögulegum augnablikum ekki hikað við hin stóru skref. Æ fleiri spyrja nú um framtíð þeirra hreytinga sem hafa jöfnuð, lýð- ræði og réttlæti að leiðarljósi. Nýjar leiðir til samstarfs ber að kanna. Gjár verður að brúa og fordómum að eyða. Samtíminn krefst frjórrar hugsunar og fram- tíðin þess að fjötrar fortíðarinnar verði ekki látnir hindra för. Árið 1988 skóp félagshyggju- öflunum á fslandi fjórða tækifær- ið í sögu lýðveldisins. Verður það skammvinnt eins og hin fyrri eða markar það upphaf að sögulegum þáttaskilum? Sósíalisminn er kenning um lýðræði og réttlæti, - jafnaðar- stefnan sameinar það besta úr arfi fortíðarinnar og vísar brautina til nýrrar framtíðar. Við áramót er það skylda okk- ar allra að hugleiða með opnum huga og án hleypidóma hvernig við getum tryggt að þessi tilraun takist. Nýju ári er heilsað með góðum óskum og baráttukveðjum til samherja um allt land. Þakkir eru færðar fyrir samstarf á liðnu ári. Megi rísandi sól færa lands- mönnum öllum gæfu og farsæld á nýju ári og heimsbyggð þann frið sem um aldir hefur verið dýpsta ósk mannkyns. Ólafur Ragnar Grímsson VIÐ ARAMOT Steingrímur Hermannsson Betrl tímar framundan „Það sem mér er persónulega minnistæðast af atburðum á ár- inu, er sennilega þegar ég varð sextugur. Það heimsóttu mig margir og mér þótti vænt um það og þakka þann vináttuvott sem mér var þá sýndur. Ég átti þá góða daga með fjölskyldunni og mætti margt fleira um það segja,“ sagði Steingrímur Hermannsson forsætisráðherra. „Þá eru mér stjórnarslitin og stjórnarmyndunin minnisstæð og sú staðreynd að þá náðist að mynda nýja ríkisstjórn á skömm- um tíma. Ég vil ekki kalla það persónulegan sigur, ég er ekki að leita að slíku heldur einhverju sem verður þjóðinni til góðs. Nú ég átti að mörgu leyti ánægjulegt sumar enda voru öll börnin hér, líka þau þrjú frá Bandaríkjunum. Við áttum góðar stundir, bæði í afmælinu, við veiðar og að Kletti í Borgarfirði.“ „í heild var árið auðvitað stormasamt í pólitíkinni og ég held að margt hafi farið þar öðru vísi en þurfti. Þegar ég lít til baka þá held ég að menn hafi bæði skort framsýni og kjark til að taka á hlutunum og hafi látið of mikið hrekjast undan misvitrum skoð- unum í fjölmörgum atriðum. Þar má t.d. taka í sambandi við fjár- magnsmarkaðinn sem hefur fengið að leika hér lausum hala og er ég sannfærðari um það með hverjum deginum að hann er í rauninni sú meinsemd sem er langsamlega erfiðust hér. Það hefur ekki tekist nægilega vel enn þá að koma böndum á þennan markað, því þar eru öflugir aðilar sem leita allra ráða til að standa á móti og það getur vitanlega engin ríkisstjórn þolað til lengdar. Ég á í þessu sambandi líka við bank- ana, Seðlabankann og viðskipta- bankana. Það virðist ekki mega draga eina burst úr nefi fjár- magnseigandanna, það á að taka allt annars staðar og ég held að það sé m j ög alvarlegt mál ef það á að fá að verða ofan á hjá okkur. „Hvað framtíðina varðar held ég að okkur takist t.d. að finna lausn á þessu vandamáli, því allur fjöldinn skilur þetta og æ fleiri í pólitíkinni sjá að svona getur þetta ekki gengið. Hvað efna- hagsástandið varðar held ég að það eigi eftir að versna á vissum sviðum, t.d. í versluninni. Kannski hefur uppskeran eftir jólavertíðina ekki orðið jafn mikil og menn hafa gert sér vonir um og næstu mánuðir verða erf- iðir. En ég held að á öðrum svið- um, svo sem hjá sjávarútveg fari nú að réttast úr kútnum á næst- unni, ef ríkisstjórnin stendur sig í sínum gerðum og það mun hún gera. Eg er sannfærður um að eftir næsta ár munum við standa í betri sporum en nú,“ sagði Steingrímur Hermannsson, for- sætisráðherra. - phh Ásmundur Stefánsson Samstaða gegn samningabanni Ég hlýt að tiltaka öðrum at- burðum fremur það sem mér finnst jafnframt sorglegast; að hér skuli hafa verið teknir upp þeir stjórnarhættir að banna samningagerð, sagði Ásmundur Stefánsson, forseti Alþýðusam- bands íslands, er hann var inntur eftir þvf hvað honum væri minnis- stæðast á því ári sem nú er að ljúka. Ég tel að starfsemi verka- lýðsfélaga sé eðlilegri og snarari þáttur í okkar þjóðfélagi en svo að hún snúist eingöngu um kaup og kjör, spurningin er ekki síður um að lifa eins og fólk, og því er það að fyrir mér er þetta stærsta og alvarlegasta mál ársins, sagði Asmundur. Hann sagði að þar með væri þeirri spurningu sjálfsvarað hvað væri mikilvægast á næsta ári: Það skiptir mestu að full samstaða ná- ist með launafólki um að tryggja að slíkt endurtaki sig ekki. Við verðum að koma stjórnmála- mönnum í skilning um að samn- ingsréttinn verði að virða, sagði Ásmundur. HS Laugardagur 31. desember 1988 ÞJÓÐVILJINN - SÍÐA 7

x

Þjóðviljinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Þjóðviljinn
https://timarit.is/publication/257

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.