Þjóðviljinn - 23.05.1989, Blaðsíða 6

þJÓÐVILJINN Málgagn sósíalisma, þjóðfrelsis og verkalýðshreyfingar
ímynd þings
og þingmanna
Þinglok voru á laugardaginn, viku seinna en áætlaö var.
Mikiö var að gera við afgreiðslu mála síðustu vikurnar enda
komust flest mál í gegn sem komin voru á einhvern rekspöl
þegar lokaspretturinn hófst.
A okkar fjölmiðlatímum, þegar jafnvel er farið að kaupa
markaðshönnuði til að búa til sölulega ímynd íslands með
græn verðlaun og óheftan fjármagnsmarkað, er full ástæða
fyrir þingmenn að velta fyrir sér ímynd Alþingis meðal al-
mennings í landinu.
Fólk kvartar mikið við fjölmiðla yfir því að þingmenn vinni
ekki neitt, rífist bara allan daginn og geipi opinberlega. Og
það er kannski von að fólki finnist þetta því fjölmiðlar, sér-
staklega sjónvarpið, hafa langmestan áhuga á umræðum
utan dagskrár þegar þingmenn sýna orðfimi sína, þó að það
sé ekki þá sem þeir sýna alla jafna mesta ábyrgðartilfinn-
ingu. Raunveruleg störf Alþingis fara fram í nefndum þings-
ins, en á þeim hafa menn furðu lítinn áhuga.
Það er orðin eins konar kvöð á þingmönnum að vera
orðheppnir og fljótir að koma vel fyrir sig orði, en auðvitað er
erfitt að vera ábyrgur orða sem sleppa út frammi fyrir slíkri
kvöð. Fréttamenn ýta undir þessa tilhneigingu, og við, al-
menningur, fögnum þegar vel tekst til, um leið og við for-
dæmum þann miskunnarlaust sem ætlar að taka þátt í
sniðuga leiknum en ræður ekki við það.
í rauninni ættu þingmenn alls ekki að leyfa myndatökur
inni í þingsal nema við sérstök tækifæri. Og þeir ættu að
stýra miklu meira sjálfir myndinni sem fjölmiðlar gefa af starfi
þingsins, með því að kynna vandlega, ýmist persónulega
eða gegnum skrifstofumenn og aðra aðstoðarmenn sína,
mál sem þeir flytja og horfa til þjóðþrifa. Dæmi um það sem
hægt er að gera er dreifirit félagsmálaráðherra, Jóhönnu
Sigurðardóttur, um húsbréfin og breytingarnar sem þau
hafa í för með sér. Eftir langvarandi merkingarlítið karp fram
og til baka um hvaða áhrif þau hefðu var bæklingurinn
kærkominn öllum áhugamönnum um húsnæðismál.
Ef til vill er sá sannleikskjarni í ímynd fjölmiðla af Alþingi að
þingmenn og ráðherrar eigi það til að skýla sér bak við stutt
kjörtímabil, stutta stjórnarsamvinnu og lélegt langtímaminni
kjósenda og treysti því að þeir þurfi ekki að standa við orð sín
sem valdsmenn. Þegar að því komi verði aðrir teknir við,
þess vegna sé í lagi að tala fyrir stundina en ekki fyrir
eilífðina. Aðrir taki ábyrgð á henni.
Það var átakanlegt að fylgjast með því í lokaáfanga samn-
inga við háskólamenntaða ríkisstarfsmenn eftir erfitt og
langt verkfall þegar þeir þurftu að gera sérstakt tímafrekt
átak til að kreista loforð úr úr stjórnvöldum sem væri svo vel
orðað að ekki væri smuga til að komast framhjá því. Einkum
hafa kennarar orðið fyrir því hvað eftir annað undanfarin ár
að ekki hefur verið staðið við loforð sem þeim voru gefin, og
þeir vildu fá skothelt orðalag á allt sem á að gera í framtíð-
inni. Enginn veit við hvern þeir þurfa að ræða þá.
Tískan er máttug og ímyndin mikilvæg. Menn þyrftu að
taka höndum saman um að koma hinum ábyrga alþingis-
manni í tísku. Læknar hafa sínar siðareglur. Hverjar eru
siðareglur þingmanna?
Alþingismenn og umboðsmennirnir sem þeir fela yfir-
stjórn landsins eiga að gæta virðingar Alþingis út á við. En
þeir eiga líka að gæta hennar inn á við. Ábyrgðin á ímynd
þingsins og þingmanna liggur endanlega hjá þeim.
SA
KLIPPT OG SKORIÐ
Hálfur sannleik-
ur oftast heil lygi
Varnir Nóttin 9.—10.
vellukiamma nóvember 1938
Vinsæl
morð
LíEríki og lífshættir CXXVI

u
m
Lífríki fasismans
Afkastamesti dálkahöfundur
Morgunblaðsins, Jón Þ. Árna-
son, birti í fyrri viku hundrað
tuttugasta og sjötta pistil sinn um
„Lífríki og lífshætti“. Við höfum
stundum vakið athygli á þessum
sérstæðu skrifum vegna þess, að
höfundur notfærir sér tiltölulega
sakleysislegan ramma „lífríkis-
umræðunnar" til að koma að sem
mestu af hugmyndagóssi fasism-
ans. Oft er farið að með tölverðri
lævísi, reynt að sneiða hjá því
sem djöfullegast var til dæmis hjá
þýskum nasistum, en þeim mun
meir haldið á lofti þeim hug-
myndum og viðhorfum sem
standa annarri löppinni í fasisma
og hinni í „venjulegri" borgara-
legri hægrimennsku. Og getur
maður gert sér í hugarlund, að út
á þessi slóttugheit fái Jón
Þ.Árnason mikið pláss í Morgun-
blaðinu - sem annars kvartar sár-
lega yfir því að það sé að springa
'af aðsendum greinum.
Kristalls-
nóttin 1938
En í þeirri grein sem nú síðast
birtist er höfundur óvenju opin-
skár og herskár: hann hefur vilj-
að halda upp á nýafstaðið aldar-
afmæli Hitlers með glæsibrag. f
greininni fjallar hann í skemmstu
máli sagt, um Kristallsnóttina
1938, þegar nasistar, sem þá
höfðu verið við völd í Þýskalandi
í fimm ár, stigu stórt skref fram á
við í gyðingaofsóknum sínum.
Þeir höfðu fram að þessu þrengt
smám saman að fólki af gyðinga-
ættum með atvinnuofsóknum,
með því að banna þeim að starfa
á mörgum sviðum (t.d. mátti gyð-
inglegur fiðlari ekki spila fyrir
göfug arísk eyru, en hann mátti
spila músík eftir Mendelssohn
fyrir aðra gyðinga), með því einn-
ig að gera eigur þeirra upptækar í
stórum stfl. Auk þess sem gyðing-
ar höfðu, eins og kommúnistar,
sósíaldemókratar og margir
fleiri, óspart fengið að kenna á
barsmíðum og öðrum döfulgangi
stormsveitaskrflsins, sem gekk
sérlega hart fram í þeim hetju-
skap að margir ungir og hraustir
fólar legðust á einn.
En á Kristallsnóttina hófust
morð og brennur sem beindust
gegn gyðíngum, samkunduhús-
um þeirra og húsum í alvöru. Þau
illvirki hafa yfirleitt verið talin
ein af fyrstu æfingum nasista
undir „endanlega lausn“
gyðingavandamálsins - m.ö.o.
útrýmingu þessa fólks. Nasistar
„réttlættu“ þennan djöfulskap
með því, að pólskur unglingur,
gyðingur, hafði í örvæntingu
sinni drepið þýskan sendiráðsrit-
ara í París. Þeir væru svosem ekki
að gera annað en koma fram rétt-
látri hefnd á margsekri þjóð. Og
greinarhöfundur Morgunblaðs-
ins fer langt með að skrifa upp á
þessa kenningu eins og nú verður
rakið.
Gyðingum sjálfum
að kenna
Hann kallar Kristallsnóttina
„vinstriverk sem framin voru
gegn ýmsum Gyðingum í nokkr-
um borgum Þýskalands nóttina 9,-
lU.nóvember 1938 í hefndarskyni
fyrir morðið á sendiráðsritara við
þýska sendiráðið í París.“ Síðar
segir hann, að í kjölfar þess
morðs hafi farið „kommúnísk
óhæfuverk" og vitnar um þau til
skýrslu frá einhverjum illræmd-
asta bófa hins nasíska lögreglur-
íkis, Heydrichs. Morgunblaðs-
höfundurinn hefur ekki neitt sem
heitið getur á móti kenningunni
um hefnd, sem sé kannski of
grimm, en engu að síður skiljan-
leg: „Reyndar var morðið á Ernst
von Rath (svo hét sendiráðsritar-
inn í París) ekki fyrsta glæpaverk-
ið sem af sömu rótum var runnið"
segir hann í greininni, og nefnir
þá svissneskan nasistaforingja
sem gyðingur hafi drepið og
nokkra aðra menn og kallar
dauða þeirra „glæpi sem framdir
voru á þýsku þjóðinni".
Kommar spilltu
nasistum
Samt þykist Jón Þ. Árnason
ekki alveg sáttur við Kristalls-
nóttina. Það kemur t.d. fram í því
að hann dregur mjög úr því sem
gerðist (talar um „ýmsa Gyð-
inga“ í „nokkrum borgum“). Og
síðan bregður hann á það ráð að
kalla gyðingaofsóknirnar (sem
eiginlega voru gyðingum sjálfum
að kenna) „vinstriverk“! Hann
reynir að manna sig upp í að láta
svo líta út sem „óhæfuverkin"
hafi stafað af því, að nasistahreyf-
ingin hafi spillst af aðstreymi
kommúnista, hinir ungu menn
með hugsanirnar hreinu, eins og
nasistar voru eitt sinn kallaðir í
Morgunblaðinu, höfðu lent í
vondum félagsskap! Jón Þ.Árna-
son segir:
„Óhæfuverkin sem framin
voru á Gyðingum í Þýskalandi
nóttina 9-10 nóvember 1938 voru
yfirvöldum til vansæmdar (þó
það!) - og líktust engu fremur en
að kommúnistum hefði verið
sleppt lausum; enda flykktust
þeir í SA í stórum skörum strax
eftir valdatöku Hitlers. Með
öllum sínum útbúnaði: kylfum,
rýtingum og hnúajárnum."
„Siðferðileg
réttlætiskennd“
Söguskýring lífríkishöfundar
Morgunblaðsins er reyndar mjög
einföld: Gyðingar gátu um margt
sjálfum sér um kennt, ÞEIR
beittu Þjóðverja fólskuverkum -
og ef um of var á þeim barið, þá
var það vinstrispillingu í nasista-
hreyfingunni að kenna! Morgun-
blaðið má sannarlega vera stolt af
slíkum frumleika - sem borinn er
fram með miklum fýrirgangi og
svardögum um nauðsyn hik-
lausrar sannleiksástar, „raun-
sannrar dómgreindar" og „sið-
ferðislegrar réttlætiskenndar".
Það munar um minna! Undir lok-
in er svo brugðið á sérstaklega
ógeðslegt ráð. Gyðingaofsóknir
nasista fyrir 40-50 árum eru eins
og réttlættar með illu og margfor-
dæmdu framferði ísraelshers í
hernuminni Palestínu. Og stað-
hæft reyndar, að sú aðferð öll sé
„margfalt ægilegri" en útrýming-
arherferð nasista gegn evrópsk-
um gyðingum.
Morgunblaðinu er vitanlega
frjálst að útbía sig eins og því sýn-
ist á fasísku rúgli. En mætti einn
þeirra sem vill að ísraelsher hypj-
aði sig hið fyrsta af hernumdum
svæðum óska þess af einlægni, að
Palestínumönnum sé hlíft við því
eftir föngum að eignast banda-
menn á borð við sérfræðing
Morgunblaðsins í „lífríki og lífs-
háttum“.
ÁB
Þjóðviljinn
Síðumúla 6 108 Reykjavík
Sími 681333
Kvöldsími 681348
Utgefandi: Útgáfufélag Þjóðviljans.
Ritstjórar: Árni Bergmann, Mörður Ámason, Silja Aðalsteinsdóttir.
Fréttastjóri: Lúðvík Geirsson.
Aðrir blaðamenn: Dagur Þorleifsson, Elías Mar (pr.), Elísabet
Brekkan, GuðmundurRúnarHeiðarsson, HildurFinnsdóttir(pr.), Jim
Smart (Ijósm.), Kristófer Svavarsson, ólafur Gíslason, Páll
Hannesson, Sigurður Á. Friðþjófsson (umsjm. Nýs Helgarblaðs), Þor-
finnurómarsson (íþr.), ÞrösturHaraldsson.
Framkvœmdastjóri: Hallur Páll Jónsson.
Skrifstof ustjóri: Jóhanna Leópoldsdóttir.
Skrifstofa: Guðrún Geirsdóttir, Kristín Pótursdóttir.
Auglýsingaatjóri: Olga Clausen.
Auglýsingar: Guðmunda Kristinsdóttir, Unnur
Ágústsdóttir.
Símavarsia: Sigríður Kristjánsdóttir, Þorgerður Sigurðardóttir.
Bílstjóri: Jóna Sigurdórsdóttir.
Húsmóðir: Eria Lárusdóttir
Útbreiðslu-og afgrelðslustjóri: Ðjörn Ingi Rafnsson.
Afgrelðsla: Halla Pálsdóttir, Hrefna Magnúsdóttir.
Innheimtumaður: Katrín Ðárðardóttir.
Útkeyrsla, afgreiðsla, ritstjórn:
Síðumúla 6, Reykjavík, símar: 681333 & 681663.
Auglýsingar: Síðumúla 6, símar 681331 og 681310.
Umbrot og setning: Prentsmiðja Þjóðviljans hf.
Prentun: Blaðaprent hf.
Verð í lausasölu: 80 kr.
Nýtt Helgarblað: 110 kr.
Áákriftarverð á mánuðl: 900 kr.
6 SÍÐA - ÞJÓÐVILJINN Þrlðjudagur 23. maf 1989