Þjóðviljinn - 23.05.1989, Blaðsíða 15

LJÓSVAKINN
Vinir Banda-
rikjanna
Ingibjörg
Haraldsdóttir
í Hringsjá Sigurðar G. Tómas-
sonar s.l. laugardagskvöld sann-
aðist hið fornkveðna, að Banda-
nkjamenn eru seinheppnir með
vini. Málið sem Sigurður tók til
umfjöllunar og valdi úr fréttum
liðinnar viku var skandallinn á
Vellinum þegar einhver aðmíráll
fékk stórmennskukast og hélt
hann væri orðinn íslendingur og
gæti farið að skipa íslenskum
ríkisstjórnum fyrir verkum,
jafnvel ókjörnum ríkisstjórnum
framtíðarinnar.
Þjóðviljinn hefur sem betur fer
gert þessu máli góð skil og ég þarf
því ekki að tíunda það frekar hér.
Sigurður fékk Árna Hjartarson
og Magnús Þórðarson til að ræða
málið í Hringsjá og voru það
skemmtilegar umræður af ýms-
um sökum. Aðallega vegna þess
sem ég ýjaði að í upphafi, að vinir
Bandaríkjanna eru kannski ekki
alltaf einsog Bandaríkjamenn
vildu helst að þeir væru. Jafnvel
ekki þeir sem eru launaðir starfs-
menn Nató.
ara? Ég segi fyrir mig: ég er tölu-
vert sáttari við þjóð mína eftir að
hún fékk þennan vitnisburð hjá
aðmírálnum.
íslenskir þættir
Hlutur íslenskra þátta í sjón-
varpsdagskránni virðist alltaf
vera að aukast, nú líður ekki sá
dagur að ekki sé boðið upp á unn-
ið, íslenskt efni og er það mikil
framför. Ég held það sé stór mis-
skilningur að fólk vilji bara amer-
ískt léttmeti, svona álíka mikill
misskilningur og hjá Magnúsi
Þórðarsyni í áðurnefndum
Hringsjárþætti, þegar hann sagði
að 80% íslendinga væru hlynntir
hernum. Fólk vill einmitt íslenskt
efni og nú sjáum við loksins fram
til betri tíma hvað það snertir.
í unglingaþættinum Fiðringur
s.l. föstudagskvöld var góðu
heilli vikið frá þeirri venju að
„skreyta" unglingaþætti með
aulabröndurum og poppi einsog
krökkum sé fýrirmunað að með-
taka vitrænt sjónvarpsefni. Yfir-
menn til umhugsunar og hjálpað
einhverjum af þeim fjölmörgu
sem eiga um sárt að binda af völd-
um umferðarinnar.
Þáttur Kolbrúnar Halldórs-
dóttur um sifjaspell ekki alls fyrir
löngu, Lifandi dauð, var vita-
skuld af öðrum toga, en um hann
gegnir það sama: ég er ekki viss
um áhrifamátt hans. Ég býst samt
við að megintilgangur þátta af
þessu tagi sé að skapa umræður
og stuðla að því að vandinn verði
kjaftaður í hel einsog stundum er
sagt, hvort sem það eru umferð-
arslys eða sifjaspell. Og semsagt:
vonandi tekst það.
Tarzan og
umhverfisverndin
Á laugardagskvöldið var sýnd
bandarísk mynd sem hét Iðgrænn
skógur (Emerald Forest), gerð
1985 af John nokkrum Boorman.
Þetta var athyglisverð mynd,
einskonar Tarzanmynd með
umhverfisverndar-ívafi. Það var
Meira fútt og spennu í Réttuna á röngunni.
Mér heyrðist á Magnúsi að
hann liti svo á að þetta sem að-
mírállinn gerði sig sekan um
hefði bara verið þessi venjulegi
bandaríski bjánaskapur - þeir
væru svo opnir og öðruvísi en við,
þessar elskur. Stundum gæti
maður freistast til að taka undir
alhæfingar í þessum dúr, einkum
kemur það fyrir mig ef ég slysast
til að horfa á framhaldsmynda-
flokka einsog Matlock og Rose-
anne, sem ég reyni auðvitað að
forðast í lengstu lög. Þá rifjast
upp fyrir mér það sem einn
skólabróðir minn í MR sagði hér
forðum tíð og hafði eftir áreiðan-
legum heimildum, að meðal-
þroski fullorðinna Bandaríkja-
manna samsvaraði meðaiþroska
12 ára barna annarsstaðar - vænt-
anlega í Evrópu. En þótt ég hafi
lúmskt gaman af að segja við
sjálfa mig að Kanar séu bjánar,
þá veit ég náttúrlega betur og
aldrei dytti mér í hug að segja
annað eins við alþjóð í sjónvarpi.
Hvað segir ekki málshátturinn:
sá sem á slíka vini, hann þarfnast
ekki óvina.
Var það ekki einmitt þetta sem
aðmírállinn kvartaði sárast
undan í makalausu ræðunni
sinni? Að enginn vildi vera með
þeim nema til að græða á þeimP
Er þetta ekki hverju orði sann-
skrift þáttarins var Hvað verður
um okkur? og stjórnandinn
Bryndís Jónsdóttir, spurði fyrst
unglinga hinnar sígildu spurning-
ar hvað-ætlarðu-að-verða-þegar-
þú-ert-orðinn-stór? og svo spurði
hún fullorðið fólk sem var orðið
stórt hvað það hefði ætlað að
verða og hvernig því líkaði í starf-
inu sem það á endanum valdi sér.
Þetta var semsé starfsfræðslu-
þáttur, ágætlega unninn og gagn-
legur.
Nýr spurningaþáttur hóf göngu
sina um helgina, Réttan á röng-
unni í umsjón Eiísabetar B. Þór-
isdóttur. Nokkurs byrjenda-
skjálfta gætti í fyrsta þættinum,
en hann fer vonandi af. Öllu
verra fannst mér þó að Elísabet
talaði við áhorfendur og kepp-
endur einsog hún væri kennari og
við öll nemendur í sjö ára bekk.
Það vantaði húmor í þáttinn. Ég
er ekki að biðja um nein apalæti,
bara örlítið meira fútt og meiri
spennu, takk.
Á sunnudagskvöldið var Ragn-
heiður Davíðsdóttir með þátt um
umferðarslys: Akstur er dauðans
alvara. Þetta var ótrúlega óþægi-
legur þáttur, og átti auðvitað að
vera það. Ég er ekki alveg viss um
áhrifamátt þátta af þessu tagi, en
vona samt að þessi þáttur hafi
vakið einhverja kærulausa öku-
af henni þónokkur Hollywood-
keimur og sálfræðin var ekkert
svakalega djúp, ogekki mundi ég
treysta því að hún gæfi raunsanna
mynd af lífi indíánaþjóðflokka á
Amasónsvæðinu. Engu að síður
fjallaði hún um eitt af stærstu
vandamálum samtímans, hvorki
meira né minna: eyðingu regn-
skóganna. Bandarískur verk-
fræðingur vinnur við stíflugerð í
frumskóginum og einn góðan
veðurdag hafa indíánar sjö ára
son hans með sér inn í skóginn.
Tíu árum síðar hittast þeir feðgar
aftur, en þá er Tommy litli nýbú-
inn að ganga í gegnum mann-
dómsvígslu, er kominn í fullorð-
inna manna tölu og búinn að ná
sér í konu.
Er nú ekki að orðlengja það,
að verkfræðingurinn kynnist lífi
indíánanna og tekur sinna-
skiptum, vill ekki lengur taka
þátt í að eyðileggja heimkynni
þessara náttúrubarna.
Að hætti þeirra í Hollywood er
lausnin auðvitað billeg: stíflan
brestur, líklega fyrir galdra, og þá
á væntanlega allt að snúast til
betri vegar, eða hvað? Ekki má
skilja áhorfandann eftir með
óleysanlegt vandamál að glíma
við. Þá gæti hann farið að spyrja
alltof óþægilegra spurningar.
I DAG
þlÓÐVIUINN
FYRIR50ÁRUM
Lýðræðisríkin halda áfram
samningumíGenf.
Valur vinnur sjóliðana 2:0.
K.R.R. neitarVal um leyfitil
keppninnar. - Í.S.Í. leyfir leikinn.
Jónína Jónatansdóttir sjötug.
23. MAÍ
þriðjudagur í sjöttu viku sumars,
fjórðidagurskerplu, 143. dagur
ársins. Sól kemur upp í Reykjavík
kl. 3.48 en sest kl. 23.04. Tungl
minnkandi á þriðja kvartili.
VIÐBURÐIR
ÞjóðhátíðardagurVestur-
Þýskalands. Fæddur Jón Engil-
berts listmálari 1908.
DAGBÓK
APÓTEK
Rey kjavik. Helgar- og kvöldvarsla lyfj-
abúöavlkuna
12.-18. maí er i Lyfjabúðinni Iðunni og
GarðsApóteki.
Fyrmef nda apótekið er opið um helgar
og annast næturvörslu alla daga 22-9 (til
10 frídaga). Siðarnefnda apótekið er
opið á kvöldin 18-22 virka daga og á
laugardögum 9-22 samhliða hinu fyrr-
nefnda.
LÖGGAN
Reykjavík sími 1 11 66
Kópavogur...............sími 4 12 00
Seltj.nes...............sími 1 84 55
Hafnarfj................sími 5 11 66
Garðabær................sími 5 11 66
Slökkvllið og sjúkrabflar:
Reykjavík...............sími 1 11 00
Kópavogur...............sími 1 11 00
Seltj.nes...............sími 1 11 00
Hafnarfj................sími 5 11 00
Garðabær................simi 5 11 00
LÆKNAR
Læknavakt fyrir Reykjavík, Sel-
tjarnarnes og Kópavog er í Heilsu-
verndarstöð Reykjavíkur alla virka daga
frá kl. 17 til 08, á laugardögum og helgi-
dögum allan sólarhringinn. Vitj-
anabeiðnir, símaráðleggingar og tíma-
pantanir i sima21230. Upplýsingarum
lækna og lyfjaþjónustu eru gef nar i sím-
svara 18888.
Borgarspítalinn: Vaktvirkadagakl 8-
17 og fyrir þá sem ekki hafa heimilis-
lækni eða ná ekki til hans. Landspít-
alinn: Göngudeildin eropin 20-21.
Slysadeild Borgarspítalans: opin allan
sólahringinn simi 696600.
Hafnarfjörður: Dagvakt, Heilsugæslan
sími 53722. Næturvakt lækna simi
51100.
Garðabær: Heilsugæslan Garðaflöt s.
656066, upplýsingar um vaktlækna s.
51100.
Akureyri: Dagvakt 8-17 á Læknamið-
stöðinni s. 23222, hjá slökkviliðinu s.
22222, hjá Akureyrarapóteki s. 22445.
Farsími vaktlæknis 985-23221.
Keflavík: Dagvakt. Upplýsingar s. 3360.
Vestmannaeyjar: Neyðarvaktlæknas.
1966.
SJÚKRAHÚS
Heimsóknarlimar: Landspítalinn: alla
daga 15-16,19-20. Borgarspítalinn:
virka daga 18.30-19.30, helgar 15-18,
og eftir samkomulagi. Fæðingardeild
Landspítalans: 15-16. Feðratimi 19.30-
20.30. Öldrunarlækningadeild Land-
spítalansHátúni 10B. Alladaga 14-20
og eftir samkomulagi. Grensásdeild
Borgarspítala: virka daga 16-19, helgar
14-19.30. Hellsuverndarstöðinvið
Barónsstígopinalladaga 15-16og
18.30-19.30. Landakotsspítali: alla
daga 15-16 og 18.30-19. Barnadeild:
heimsóknir annarra en foreldra kl. 16-17
daglega. St. Jósefsspítali Hafnarfiröi:
alla daga 15-16 og 19-19.30. Klepps-
spítalinn: alla daga 15-16 og 18.30-19.
SJúkrahúsið Akureyrl: alla daga 15-16
og 19.19.30. Sjúkrahúsið
Vestmannaeyjum: alla virka daga 15-
16og 19-19.30. Sjúkrahús Akraness:
alladaga 15.30-16og 19-19.30. Sjúkra-
húsið Húsavík: alla daga 15-16 og
19.30-20.
ÝMISLEGT
H jálparstöð RKÍ. Neyðarathvarf fyrir ung-
linga Tjamargötu 35. Sími: 622266, opið
allansólarhringinn.
Sálfræðistöðin. Ráðgjöf i sálfræðilegum
efnum. Sími 687075.
MS-félagið Álandi 13. Opið virka daga frá
kl.8-17. Síminner 688620.
Kvennaráðgjötin Hlaðvarpanum Vestur-
götu 3. Opið þriðjudaga kl .20-22,
fimmtudaga 13.30-15.30 og kl. 20-22,
sími 21500, símsvari.
Sjálfshjálparhópar þeirra sem orðið hafa
fyrirsifjaspellum, s. 21500, símsvari.
Upplýsingar um eyðni. Sími 622280,
beint samband við lækni/hjúkrunarfræðing
ámiðvikudögumkl. 18-19, annarssím-
svari.
Samtök um kvennaathvarf, simi 21205.
Húsaskjól og aðstoð fyrir konur sem beittar
hafa verið ofbeldi eða orðið fyrir nauðgun.
Samtökin '78. Svarað er i upplýsinga- og
ráðgjafarsíma félags lesbía og homma á
mánudags- og fimmtudagskvöldum kl. 21-
23. Símsvari á öðrum tímum. Siminn er
91-28539.
Félag eldri borgara. Opið hús í Goðheim-
um, Sigtúni 3, alla þriðjudaga, fimmtudaga
ogsunnudagakl. 14.00.
Bilanavakt (rafmagns- og hitaveitu:s.
27311. Raf magnsveita bilanavakt s.
686230.
Vinnuhópur um sifjaspellamál. Sími
21260 alla virka daga kl. 1-5.
Lögfræðiaðstoð Orators, félags laga-
nema, erveitt ísima 11012 milli kl. 19.30
og 22.00 á fimmtudagskvöldum.
„Opið hús“ krabbameinssjúklinga
Skógarhlíð 8 er „Opið hús" fyrir alla krabb-
ameinssjúklinga og aöstandendur þeirra á
fimmfudögumkl. 17.00-19.00.
Samtök áhugafólks um alnæmisvand-
ann sem vilja styðja við smitaða og sjúka
og aðstandendur þeirra. Hringið í síma91 -
22400 alla virka daga.
GENGIÐ
22. maí
1989 kl. 9.15.
Sala
Bandaríkjadollar............ 55,67000
Sterlingspund............... 89,76200
Kanadadollar............... 47,49200
Dönsk króna............ 7,25140
Norskkróna................... 7,84140
Sænsk króna.................. 8,39930
Finnsktmark................. 12,69770
Franskurfranki............... 8,34360
Belgiskurfranki.............. 1,34910
Svissn. franki.............. 31.59740
Holl. gyllini............... 25,04700
V.-þýsktmark................ 28,23270
Itölsk líra................. 0,03882
Austurr. sch................. 4,01220
Portúg. escudo............... 0,34250
Spánskurpeseti............... 0,45220
Japansktyen.................. 0,40076
Irsktpund................... 75,52700
KROSSGÁTA
Lárétt: 1 úrgangur4 ílát 8 goðsvar 9 bæli 11 spil12kakan14varð- andi 15 fæðir 17 versni 19 reykja 21 fæða22 þefa 24 skjálfti 25 hrun Lóðrótt: 1 staur2digur 3 beinan 4 hestsnaf n 5 afhenti 6 siguðu 7 bauka 10 sendimaður 13lengdarmál 16 blóma 17hugfólginn 18
1 2 3 i: 4 6 4
r^ lj ■
• 10 □ 11 i
12 13 14
J r^ lj 15 15 r^ u sveifla20stofu23frá Lausn á siðustu krossgátu Lárétt: 1 bekk4sver8 Iegkaka9slit11 illt 12 loðinn 14 AA15 línu 17 dolla19man21 ári22 nælu24 iðni 25farg Lóðrétt: 1 basl 2 klið 3 ketill 4 skinn 5 val 6 ekla 7 ratann 10 loforð 13 nian16umla17dái18 Iin20aur23æf
17 10 r^ L J 10 20
22 L.J
2« ' n 25 '

Þriðjudagur 23. maí 1989 ÞJÓÐVILJINN - SÍÐA 15