Þjóðviljinn - 07.06.1989, Blaðsíða 6

ERLENDAR FRETTIR
Jarðarför Khomeinis
Skrúöa hans þeir skiptu með sér
Olmir syrgjendur tœttu sundur líkklœðin. Herþyrla bjargaði líkinu undan þeim. 10 miljónir að sögn viðstaddar
Þegar Khomeini erkiklerkur
kom úr útlegð til Teheran
fyrir tíu árum til að taka við völd-
um var honum fagnað af gífur-
legu fjölmenni og hamagangurinn
í almenningnum var yfirgengi-
legur. Ennþá meira gekk þó á við
hinstu för hins aldraða leiðtoga
hér í heimi í gær, er lík hans var
flutt frá bænasvæði í Norður-
Teheran, þar sem það hafði legið
á börum, til grafreitsins Behesht-
e-Zahra í suðurhverfum risa-
borgarinnar. Þetta varð líklega
ein fjölmennasta jarðarför sög-
unnar; ef marka má Teheranút-
varpið voru um 10 miljónir við-
staddar.
Fyrirhugað hafði verið að líkið
yrði flutt á börum frá bænastaðn-
um gegnum borgina til grafreits-
ins, um 20 km leið. En það fór út
um þúfur, því að mergð svart-
klæddra syrgjenda á götunum var
slík, að líkfylgdin stóð fljótiega
föst. Syrgjendur létu allólmlega,
eins og siður er í sjítasið er menn
hafa mikið við í sorg. Börðu
menn sér á brjóst og lustu sig
höfuðhöggum eftir mætti. Út yfir
tók þó er harmóður mannfjöld-
inn veittist að líkbörunum óg
tætti hvít líkklæðin utan af líkinu,
sem við stympingarnar féll til
jarðar hálfnakið. Lá við að syrgj-
endur træðu það undir fótum.
Líkklæðin tættu þeir sundur á
milli sín og hafði hver það er hann
náði, enda eru þau sannheilög
talin af landsmönnum.
Þyrlur voru í ofboði sendar á
vettvang og tókst áhöfn einnar
þeirra að ná líkinu úr klóm syrgj-
Páfi í Danmörku
Bannið á
Lúttier fallið
úr gildi
Jóhannes Páll páfi annar sagði í
gær að alger óþarfi væri fyrir
mótmælendur að hafa áhyggjur
af bannfæringu kaþólsku kirkj-
unnar á Marteini Lúther, því að
hún hefði úr gildi fallið með
dauða hans. Lýsti páfi, sem í gær
var staddur í Danmörku í heim-
sókn sinni til Norðurlanda, þessu
yfir á fundi með lútherskum bisk-
upum landsins í Hróarskeldu.
Leó páfi tíundi bannfærði Lút-
her 1521, eftir að hann hafði neit-
að að láta af gagnrýni sinni
gagnvart kaþólsku kirkjunni og
þvertekið fyrir að iðrast þeirra
orða. Lúther lést 1546. Lúthers-
trúarmenn hafa árum saman
mælst til þess af kaþólsku kirkj-
unni að hún biðjist opinberlega
afsökunar á framkomu sinni við
Lúther, en talsmenn Páfagarðs
hafa vísað þeim tilmælum á bug.
Ummæli páfa í gær eru talin þau
mikilvægustu hingað til af hans
hálfu um þetta efni. Mál þetta
hefur leitt til vissrar þykkju milli
Lútherstrúarmanna og kaþól-
ikka, en talið er að téð ummæli
páfa séu ákveðin tilraun af hálfu
þeirra síðarnefndu til að eyða
þeim ágreiningi. Það sé sem sagt
ástæðulaust að gera veður út af
bannfæringunni á Lúther, þar eð
hún sé löngu úr gildi fallin.
Jóhannes Páll annar messaði
1983 í lútherskri kirkju í Róm og
þótti það tíðindum sæta. í gær í
viðræðum við dönsku biskupana
lofaði hann Lúther sem mikinn
og einlægan trúmann.
ranskar konur, klæddar að vana landsins, syrgja Khomeini - „ó stjörnur, hættið að skína ..."
enda, koma því í kistu úr áli og
hefja sig til flugs með það, þó
með naumindum, þar eð syrgj-
endur töldu sig síst mega af nán-
um sjá, héngu sumir í þyrlunni er
hún hófst upp og reyndu að
hindra flugtakið. Allt þetta tafði
jarðarförina mjög og var það
ekki fyrr en undir myrkur, sem
þyrlan með líkið lenti á fyrirhug-
uðum stað í grafreitnum. Mátti
það ekki seinna vera, því að í sjít-
asið ber að jarða menn við dagsl-
jós. Var lík Khomeinis í flýti lagt í
grunna gröf, er því hafði verið
tekin, og þóttu vestrænum frétta-
mönnum handatiltektirnar við
það vera með litlum hátíðleika.
Að sjálfsögðu var athöfninni
sjónvarpað. „Ó stjörnur, hættið
að skína, ó fljót hættið að renna,“
hrópaði fréttamaður íranska
sjónvarpsins, sá er athöfninni
lýsti, er líkið var lagt í gröfina.
Reuter/-dþ.
Pólland
Stórsigur Samstöðu
Fékk nœr öllþau þingsœti er henni var leyft að bjóðafram til. Krefst
frekari breytinga í lýðræðisátt
Walesa á kjörstað á sunnudag ásamt Danutu konu sinni og Bogdan
syni þeirra - hafnar hlutdeild í stjórn með kommúnistaflokknum.
Samkvæmt óopinberri atkvæð-
atalningu unnu verkalýðs-
samtökin Samstaða stórsigur í
pólsku kosningunum og fengu
ekki færri en 92 af 100 sætum
hinnar nýju öldungadeildar þing-
sins. Samtökin fengu þar að auki
nálega öll þau rúmlega 160 sæti
neðri deildar þingsins, sem kosið
var um í fullkomlega frjálsum
kosningum.
Kommúnistaflokkurinn og
bandamenn hans náðu hinsvegar
í fyrstu umferð kosninganna engu
þeirra 299 þingsæta neðri deildar,
er frátekin eru fyrir þá, og verður
því samkvæmt reglum að kjósa til
þeirra aftur 18. þ.m. Margir
frambjóðendur kommúnista
fengu aðeins 10 af hundraði at-
kvæða eða þaðan af minna í
kjördæmunum og fjölmargir
kjósendur strikuðu einfaldlega út
nöfn frambjóðenda kommúnista
og bandamanna þeirra á kjör-
seðlunum. Næstum allir 35 fram-
bjóðenda á landslista, sem ekki
var boðið fram gegn, fengu undir
tilskildum 50 af hundraði at-
kvæða og náðu því ekki kosn-
ingu. Á þeim lista voru meðal
annarra Mieczyslaw Rakowski,
forsætisráðherra, nokkrir helstu
umbótasinnanna í stjórnmálaráði
kommúnistaflokksins og leið-
togar flokka í bandalagi við hann.
Þeir sem féllu af þeim lista geta
ekki orðið aftur í kjöri 18. þ.m.,
reglum samkvæmt.
Kosningar þessar eru þær
frjálsustu í Póllandi frá því að
kommúnistar tóku þar völd í lok
heimsstyrjaldarinnar síðari, ef
ekki í allri sögu landsins. Lech
Walesa, leiðtogi Samstöðu,
hvatti í gær til þess að teknar yrðu
upp að nýju hringborðsviðræður
um framtíð Póllands í ljósi kosn-
ingaúrslitanna. Nýafstaðnar
kosningar voru ákveðnar í hring-
borðsviðræðum stjórnar og
stjórnarandstöðu fyrr á árinu, og
þá samþykkti stjórnin einnig að
löggilda Samstöðu á ný.
Samstaða vill nú að nýjum
stjórnmálaflokkum sé leyft að
starfa og að gerð verði áætlun um
frekari þróun í lýðræðisátt.
Wojciech Jaruzelski, æðsti mað-
ur kommúnistaflokks og ríkis í
Póllandi, hefur skorað á Sam-
stöðu að taka þátt í myndun sam-
steypustjórnar, en því hafnar
Samstaða.
Reuter/-dþ.
írak
Nauðungar-
flutningar
300,000
Kúrda hafnir
Stjórnvöld Iraks hafa enn einu
sinni hafist handa við nauðung-
arflutninga á Kúrdum, og í þetta
sinn er fyrirhugað að flytja um
300,000 manns frá íraska Kúr-
distan til einskonar einangrunar-
fangabúða annarsstaðar í land-
inu. Er frá þessu skýrt í tilkynn-
ingu frá Kúrdneska föðurlands-
bandalaginu, bandalagi samtaka
er berjast fyrir hagsmunum
Íraks-Kúrda.
Valdhafar íraks eiga að baki
langan blóðferil í samskiptum
sínum við kúrdneska þjóðern-
isminnihlutann þar og er þess
skemmst að minnast að í mars s.l.
ár beitti íraksher eiturgasi í stór-
um stfl gegn bæði skæruliðum og
óbreyttum borgurum í íraska
Kúrdistan. Er talið að þúsundir
Kúrda hafi þá látið lífið í gasárás-
um. Um það leyti fóru einnig
fram miklir nauðungarflutningar
og voru sum héruð gersamlega
lögð í eyði.
Stjórnvöld tilkynntu nauðung-
arflutninga þá, sem nú eru hafnir,
í s.l. marslok og það með, að fólk
það, er rekið verður frá
heimkynnum sínum, fái ekkert
með sér að taka annað en fötin
sem það standi í og persónuleg-
ustu muni.
Kína
Mótmælahreyfingin óbuguð enn
Atvinnulíf lamað ísumum helstu borga.
Líkur á endurnýjuðum kulda í samskiptum við Vesturlönd
Skothríð heyrðist í austur-
hverfum Peking í gær, einnig
við Himinsfriðartorg og við
járnbrautarstöð borgarinnar.
Bandarískir hersérfræðingar
telja að um 300,000 til 350,000
manna her sé nú í Peking eða ná-
grenni hennar. Af opinberri hálfu
er viðurkennt að enn hafi ekki
tekist að bæla mótmælaölduna
niður.
Fréttir berast enn af umfangs-
miklum átökum og mótmælaað-
gerðum í fleiri borgum, þannig
sagði útvarpsfyrirlesiri í Sjanghaí
að ástandið þar í borg væri nú
verra en nokkru sinni fyrr frá því
að kommúnistar tóku völd í
landinu 1949. Er svo að heyra að
atvinnulíf í borginni sé að mestu
lamað, sem og samgöngur. Er-
lendur maður á ferð þar segist
hafa heyrt skothríð. Ástandið er
sagt svipað í Wuhan, Nanking og
Lanzhou.
Sögusagnir ganga enn um
ágreining innan hersins um af-
stöðuna til mótmælahreyfingar-
innar, en hvað sem því líður er
ljóst að sumar hersveitir hafa
beitt sér gegn mótmælafólkinu af
fullri grimmd. f fyrstu tilkynn-
ingu stjórnvalda af árás her-
manna á mótmælamenn á Him-
insfriðartorgi á sunnudag segir að
vitað sé með vissu að þá hafi
nærri 300 manns fallið, flestir
þeirra hermenn. Þetta stangast
mjög á við frásagnir margra sjón-
arvotta af þessum atburði og öðr-
um álíka annarsstaðar, en þeir
segja hermenn hafa skotið
óvopnaða námsmenn niður
unnvörpum eða ekið yfir þá á
skriðdrekum.
Kínversk stjórnvöld hafa verið
harðlega gagnrýnd víða um heim
fyrir drápin á mótmælafólkinu,
þar á meðal af Bandaríkjastjórn
og Evrópubandalaginu. Sovéska
stjórnin hefur hinsvegar verið fá-
orð um atburði þessa, efalaust til
að hætta í engu nýendurnýjaðri
vináttu sinni við Kínastjórn. Sú
stjórn fordæmir gagnrýnina er-
lendis frá sem afskipti af innan-
ríkismálum Kína, og er talið
hugsanlegt að þetta leiði til
endurnýjaðs kulda í samskiptum
Kína og Vesturlanda.
Þúsundir útlendinga í Peking
óttast nú um öryggi sitt og flykkj-
ast til aðalflugvallar borgarinnar í
von um komast úr landi sem
fyrst.
Reuter/-dþ.
6 SÍÐA - ÞJÓÐVILa NN Miðvikudagur 7. júni 1989