Þjóðviljinn - 22.08.1989, Síða 5

Martraðir
í Miðnætur-
sólborginni
Jón Gnarr heitir skáld í
Reykjavík og sendir frá sér sína
fyrstu skáldsögu í haust. I sög-
unni lýsir skáldið heldur nötur-
legri borg þar sem Iff ungra íbúa
er ekki tekið út með sitjandi sæld-
inni. Borgina kalla Jón Miðnæt-
ursólborgina.
Skáld hafa verið frekar feimin
við að bera skáldskap sinn fyrir
fólk þar sem það er flest saman
komið. Jón Gnarr hefur áður gef-
ið út eina Ijóðabók, „Börn
ævintýranna“, en hann hefur les-
ið kafla úr skáldsögunni á tón-
leikum og öðrum samkomum,
þar sem áheyrendur eru oftar en
ekki búnir að taka hús á Bakkusi.
Þjóðviljanum lék því forvitni á að
vita hvaða mann Jón Gnarr hefur
að geyma og hvaða boðskap hann
flytur gestum á rokktónleikum
borgarinnar.
Hvenær byrjaðir þú að skrifa
og hvers vegna?
Ég byrjaði að skrifa þegar ég
var 10 ára, árið 1977, og byrjaði
þá að skrifa ævisöguna mína.
Hún byrjaði á þessum orðum: „í
morgun fór ég upp í Víkingshei-
mili“. Ég fór ekki að skrifa ljóð af
neinu viti fyrr en um 13 ára aldur
en henti þeim alltaf. Þetta var
ekki ljóðagerð af neinu viti.
Af hverju fannst þér þú þurfa
að skrá ævisöguna niður svona
snemma?
Ég man það ekki, bara fékk
þessa dillu og hún varð aldrei
meira en ein stílabók. Þetta var
eiginlega dagbók.
Hvernig er að vera skáld í
Reykjavík um þcssar mundir?
Mér finnst það fínt en er
hræddur við stimpla, ungskálda-
stimla og slíka stimpla. Áður
voru bara nokkur skáld og góð,
nú er hellingur af skáldum en það
er mislitur hópur.
Þú hefur lesið upp á tónleikum
og þá fyrir ölvað fólk, hvernig er
það?
Það er stórkostlega gaman.
Fyrst las ég úr ljóðabókinni minni
á ljóðakvöldi og það var ósköp
slétt og fellt. Síðan fór ég að lesa
úr sögunni með Snvekkleysudót-
inu öllu. Fólk púar mann niður og
öskrar á mann og vill fá mann
niður og í burtu. Sérstaklega
vegna þess að bókin er óþverri og
þegar ég les upp, vel ég út
óþverra kafla, klám og ofbeldi.
Fólk verður miður sín, segja mér
sumir.
Þetta er virkilega gaman. Það
hefur verið hent í mig flöskum og
fólk hefur komið upp á sviðið og
rifið af mér handritið. Þetta er
barátta upp á líf og dauða.
Mér hefur alltaf verið brigslað
um að lesa eins og Jóhamar. Ég
les svo hátt. En fólk veit ekki
hvernig það er að lesa fyrir nokk-
ur hundruð drukkin ungmenni.
Maður verður að lesa hátt til að
yfirgnæfa hópinn. Eftir því sem
áheyrendur hækka sig hækka ég
mig meira, ég er með míkrófón-
inn og hef hann umfram hina.
Færðu stuðningsmenn sem
berjast með þér við illskeytta
áheyrendur?
Já, já. Ég var einu sinni að lesa
á Abracadabra og einhver reif af
mér handritið. Þá komu upp
menn til að berja hann. Ég hélt
hins vegar áfram að lesa.
Eiga skáld að gera meira af því
að lesa upp á vettvangi sem þess-
um?
Já. Það er til dæmis minn æðsti
draumur að fá að lesa upp í há-
deginu í Múlakaffi. Þá væri ég
kominn eins langt og ég get náð.
Hvers konar saga er Miðnæt-
ursólborgin?
Þegar ég byrjaði ætlaði ég að
skrifa bók sem væri eins óháð
tíma og rúmi og mögulegt væri.
Ég spila svolítið með tíma. Hún
endar á þessum orðum: „1001
nótt er liðin í Miðnætursólborg-
inni án þess að nokkur hafi tekið
eftir því“.
Miðnætursólborgin er borg
sem er yfirgefin, dauð, sýkt og
ógeðsleg. Hún er hryllingsvís-
indaskáldsögusvið. En í borginni
búa hressir krakkar sem lifa
ruddalífi, soralegu ruddalífi en
eiga sér ungmennafélagsdrauma
um að geta strokið úr Miðnætur-
sólborginni. Þau langar til að lifa
villtu lífi úti í náttúrunni, þar sem
þau geta veitt sér til matar í
óbyggðum. Þar tvinna ég saman
ungmennafélagsstflnum, þessum
gömlu drengjabókum þar sem
allt er svo fallegt og háfleygt og
spennandi.
Það er ekki hægt að setja bók-
ina á neina hillu, hún er svona
póstpönk nóvel.
Ertu að tala um borg sem við
þekkjum?
Nei, í rauninni ekki. Það vilja
margir meina að ég sé að tala um
Reykjavík en það er ekki rétt.
Það er aldrei dagur og aldrei
nótt í Miðnætursólborginni.
Miðnætursólin gnæfir yfir borg-
inni og seindrepur allt. Meira að
segja húsin molna undan miðnæt-
ursólinni, það molnar allt undir
miðnætursólinni. Það er enginn á
„Miðnætursólborgin er ógeðsleg bók,“ segir Jón Gnarr. Mynd: Kristinn.
götunum í Miðnætursólborginni,
því ef þú ert of lengi úti við klikk-
astu. Svo visnarðu upp og deyrð.
Það gerist allt innandyra i þess-
ari borg. Miðpunkturinn er
veitingastaður sem heitir „Plasa
Kúltúra“ og margir halda að sé
Hressó. Þar hópast allir saman.
Aðal söguhetjan er óknytta-
drengurinn Runólfur. Hann er
sjóræningjaforingi, foringi sjó-
ræningjafélagsins, sem er fyrir-
bæri úr Erni Klóa. í þessu félagi
eru vondu strákarnir. Runólfur
losnar úr fangelsi, úr letigarðin-
um, og kemur til Miðnætursól-
borgarinnar til að leita hefnda á
þeim sem komu honum í fangelsi
upphaflega. En það voru Jói Jóns
og Pétur vinur hans. Jói Jóns er
skáld og ofsalega heiðarlegur.
Þegar Runólfur og Hnúi, elsk-
hugi hans, voru að smygla dópi
inn í Miðnætursólborgina, kjaft-
aði Jói Jóns í lögguna vegna þess
að samviska hans sagði honum að
gera það.
En Runólfur kemur til Mið-
nætursólborgarinnar og skilur
eftir sig blóðuga slóð. Hann drep-
ur allar persónurnar.
Borgin endar þá í algerum
dauða?
Hann drepur allar aðal sögu-
persónurnar.
Bókin er eiginlega þrískipt.
Það er ungmennafélagskafli þar
sem allt er dásamlegt og yndis-
legt, sem eru draumórar íbú-
anna. Svo eru martraðarkaflar og
síðan er sjálfur söguþráðurinn.
Sterkar andstæður takast á. Eftir
fallegan kafla, með börnum
ævintýranna, sem hlaupa syngj-
andi um heiðar og veiða fisk, slæ
ég á myndina með viðurstyggi-
legum hryllingi.. „Börn ævintý-
ranna“ eru einnig fengin að láni
frá Erni Klóa og Örn Klói er fé-
lagið sem Jói Jóns og félagar eru
Hvers vegna þessar andstæður,
hvaða áhrif viltu kalla fram?
Ég vil að fólk verði fyrir áhrif-
um af þessum andstæðum og
fannst hugmyndin einfaldlega
sniðug. Ég vildi hafa einhvern
hrylling í sögunni og þegar ég fór
að skrifa sá ég að ég yrði að hafa
hryllinginn almennilegan ef ég
ætlaði að hafa hann á annað
borð. Annars yrði þetta bara
asnalegt og ég gekk í það að finna
upp hrylling og ógeð.
Bókin er ógeðsleg. Fólki verð-
ur um og ó að heyra lesið upp úr
henni.
Ertu að klekkja á lesendum?
Ég vil fyrst og fremst að fólk
kaupi bókina svo ég græði á
henni. Er ekki að skrifa af hug-
sjón heldur fyrir peninga, til þess
að verða ríkur og frægur. Mér er
nokkurn veginn sama hvað fólki
finnst um bókina ef það er búið
að borga fyrir hana. Hún á eftir
að fá mjög slæma útreið, vegna
þess að hún er ógeðsleg.
Það var bókaútgefandi sem
sagði mér að það yrði allt vitlaust
ef bókin yrði gefin út. Það treysti
sér ekkert bókaforlag til að gefa
hana út, ég fór til þeirra allra.
Bókin er aftur á móti einstak-
lega vel skrifuð, snilldarverk. En
útgáfendur settu ofbeldið og
klámið fyrir sig, sögðu að þetta
væri ekki boðlegt. Þá endaði ég á
Smekkleysu og bókin kemur út í
október.
Svo er verið að vinna að þýð-
ingu á Miðnætursólborginni. Það
er fyrirhugað að gefa bókina út í
Bandaríkjunum en þessi mál eru
öll í athugun. Jón Proppé þýðir
en hann hefur raunar séð um út-
gáfuna fyrir mig.
Þegar Jón Gnarr stendur upp
og yfirgefur borðið á „Plasa Kúlt-
úra“ sem sumir halda að sé
Hressó eða öfugt, með ungan son
sinn í fanginu, hugsa ég með sjálf-
um mér: Vonandi verða þeir ekki
of lengi utandyra í miðnætursól-
inni. En þeir feðgar virðast
áhyggjulausir þar sem þeir hverfa
út Austurstrætið.
-hmp
IÐNSKÓUNN í REYKJAVIK
Utgáfa grískra hannleikja
í Þjóðviljanum 18. þ.m. birtist
prýðileg grein eftir Sigurð A.
Magnússon skáld um forngríska
leiklist. I greinarlok getur Sigurð-
ur þess að ég hafi lokið við að
þýða alla grísku harmleikina en
ekki fengið útgefanda.
Þetta er af misskilningi sprott-
ið. Mál og menning hefur þegar
hafið undirbúning þessarar út-
gáfu og einmitt það forlag óskaði
þess sérstaklega að leikritin yrðu
öll.
Helgi Hálfdanarson
Innritun í próf
Próf verða haldin 28. ágúst til 1. september.
Þeir nemendur sem skráðu sig í vor þurfa að
staðfesta skráninguna með símtali við skrifstofu
skólans, sími 26240 í síðasta lagi föstudaginn
25. ágúst n.k.
Iðnskólinn í Reykjavík
Þriðjudagur 22. ágúst 1989'ÞJÓÐVILJINN - SÍÐA 5