Þjóðviljinn - 22.11.1989, Blaðsíða 8

MENNING
Kjartan: Þetta er saga um aö þurfa að velja á milli leiða í lífi sínu.
Mynd - Jim Smart. r
Bokmenntir
„Eg er bara að láta
drauminn rætast“
Kjartan Árnason: Það er mín bjargfasta trú að draumar rætist ekki
heldur láti maður þá rætast
Þetta er svindl ammai
- Neinei esska, þetta er langtífrá að vera svindl, ég er bara að láta
drauminn rcetast.
- Hvernig rœtast?
- Nú, mann dreymir um að leggja kapal og maður gerir það. Mann
dreymir um að kapallinn gangi upp og þá gerir hann það. Þannig rœtist
sami draumurinn tvisvar. Og ef það er svindl þá veit ég ekki hvað.
- Get ég líka gert soleiðis amma? Látið mína drauma rætast?
- Já elsku vinurinn væni allir þínir draumar munu rætast tvisvar. “
Svo mælir amman við drenginn
í nýrri skáldsögu Kjartans Árna-
sonar, Draumur þinn rætist tvisv-
ar. í 62 myndum segir Kjartan
sögu drengsins allt frá því hann
lítur dagsins ljós, við fylgjum
honum í gegnum bernsku og ung-
lingsárin allt þar til allar forsend-
ur breytast og hann verður að
hugsa líf sitt upp á nýtt.
- Það sem ég trúi að lesa megi
úr bókinni er að maður ræður
sjálfur sínu lífi, segir Kjartan.
- Það er mín bjargfasta trú að
draumar rætist ekkL heldur láti
maður þá rætast. Eg á við að
maður getur hagað sínu lífi þann-
ig að það gerist, kannski ekki
endilega í dag eða á morgun, það
er ekki hægt að stökkva fyrirvara-
laust inn í einhvern auglýsinga-
heim, en það er hægt að vinna að
því að draumur verði að veru-
leika, jafnvel þó það taki allt
lífið.
- Ég er alls ekki að skrifa ævi-
söguna. Ég er þrítugur og hef
fullan hug á að verða hundrað
ára, svo það er full snemmt að
fara að skrifa endurminningarn-
ar. Það sem þessi drengur upplifir
hefur ekkert með mig að gera, -
þannig séð. Sumir þessara at-
burða, sem sagt er frá eiga sér að
vísu einhvérja stoð í því sem ég
eða aðrir hafa upplifað en ekkert
sem þar er lýst gerðist þannig í
raunveruleikanum.
- Annars veit maður reyndar
ekki hvað er raunverulegt í minn-
ingunni. Það sést best þegar hóp-
ur fólks er fenginn til að lýsa sama
atburðinum. Það er sjaldgæft að
tvær frásagnir séu eins. Eg held
að maður búi sér til eitthvað sem
maður kallar raunveruleika;
blandi saman eigin minningum,
frásögnum annarra, gömlum
ljósmyndum kannski og svo ósk-
hyggju. Þessu er svo steypt sam-
an í eitthvað sem maður fer að
halda að sé það sem raunverulega
gerðist.
Nú virkar þessi amma alveg
sérstaklega dularfull...
- Það er vegna þessara tengsla
sem eru á milli hennar og drengs-
ins. Það sem hún er að gera er
ekkert ofur merkilegt, en það er
þó mikilvægt fyrir þau bæði, hana
og drenginn og þess vegna virkar
það svolítið dularfulit. Það má
segja að þeirra örlög séu samofin
á einhvern hátt. Hún er mikill
áhrifavaldur í lífi hans, sérstak-
lega á barns- og fullorðinsárun-
um, hann gleymir henni reyndar
á unglingsárunum, þá verður líf
fólks gjarna frekar innantómt og
tilgangslaust, en hann man eftir
henni aftur þegar að kreppir og
þau eru bæði á leiðinni yfir í
eitthvert annað ástand.
- Þetta er saga um að þurfa að
velja á milli leiða í lífi sínu, sem er
nokkuð sem allir þurfa að gera
fyrr eða síðar. Það geta legið til
þess mismunandi ástæður, hvort
það er geðveila eða gjaldþrot eða
eitthvað allt annað og þá er hægt
að stækka þjáninguna, halda
áfram á sömu braut og sökkva sér
í eymdina eða breyta um stefnu.
Sá gjaldþrota verður kannski
ekki ríkur þó hann breyti um
stefnu en hann getur orðið ham-
ingjusamur. Það kemur að þess-
um punkti í lífi okkar allra,
spurningin er bara hvenær það er
að við þurfum að velja.
- Það sem söguhetjan áttar sig
á og ég trúi að komi fram í sög-
unni er að við ákveðum sj álf hvað
við viljum gera úr okkar lífi og
hvernig við lifum því. Það er eng-
in ástæða til þess að við látum
aðstæðurnar ákveða hlutina fyrir
okkur, - hvernig líf okkar eigi að
vera.
LG
Haukur sýnir
/ .
Haukur Halldórsson heldur nú
grafík-sýningu í Ölkjallaranum
við'Pósthússtræti. Sýningin er ní-
unda einkasýning Hauks, sem er
fæddur 1937 og stundaði nám hér
á landi og í Danmörku.
Myndirnar vinnur Haukur
með aðferð sem hann kallar
Heliograf; klippir saman ljós-
í Ölkjallaranum
myndir og teikningar, límir upp
og stækkar eða minnkar eftir
þörfum. Hver mynd er síðan lögð
í olíubað og máluð.
Sýningin er sölusýning og geta
kaupendur tekið myndina með
sér samdægurs, en Haukur fyllir
jafnhafðan í sícarðið með sama
mótífi eða öðru.
Sossa sýnir
í Grafík-Borg
Margrét Soffía Björnsdóttir
„Sossa“ sýnir nýjar grafíkmynd-
ir, stórar og litlar í Grafík-gallerí
Borg við Austurstræti 10.
Sossa er fædd 1954, nam við
Myndlista- og handíðaskóla ís-
lands og við Nytjalistaskólann í
Kaupmannahöfn. Hún er nú bú-
sett á Sauðárkróki þar sem hún
vinnur á eigin grafíkverkstæði og
stundar kennslu.
Trúðar
á ströndu
Trúðarnir á ströndinni nefnist
sýning á vatnslitamyndum eftir
Kristján Hreinsson, sem þessa
dagana stendur yfir á Mokka.
Kristján er betur þekktur sem
Ijóðskáld, en hefur fengist við
myndlist um nokkurt skeið, sótt
námskeið og fengið tilsögn í
málaralist hér á landi og erlendis.
Á sýningunni eru 20 myndir,
flestar málaðar á þessu ári og eiga
það sameiginlegt að sýna lífið á
ströndinni.
Árni og Ómar
í Hafnarborg
Ómar Svavarsson sýnir olíu-
málverk og vatnslitamyndir í
Litla salnum í Hafnarborg, Hafn-
arfirði. Þetta er þriðja einkasýn-
ing Óskars, sem einnig hefur
tekið þátt í fjölda samsýninga.
í kaffistofu Hafnarborgar sýnir
Árni Elvar vatnslitamyndir og
teikningar og er myndefni ein-
göngu frá Hafnarfirði. Árni hefur
haldið nokkrar sýningar á verk-
um sínum bæði hér á landi og er-
lendis, auk þess sem hann hefur
myndskreytt fjölda bóka.
W
Olafur sýnir í
einn einn
Ólafur Lárusson sýnir þessa
dagana nýjar teikningar og mál-
verk í Gallerí 11 að Skólavörðu-
stíg 4 A.
Ólafur hefur haldið fjölda
einkasýninga hér á landi og er-
lendis. Hann var í byrjun 8. ára-
tugarins í fararbroddi Hug-
myndalistamanna og hefur und-
anfarin ár þróað og fágað þau
vinnubrögð auk þess sem hann
hefur tileinkað sér ýmislegt úr
Nýja málverkinu. Verk eftir Ólaf
eru í eigu allra helstu safna hér-
lendis.
Ingibjörg
Styrgerður á
Kjarvalsstöðum
Ingibjörg Styrgerður Haralds-
dóttir sýnir myndvefnað í
austurforsal Kjarvalsstaða. Ingi-
björg er fædd 1948 og stundaði
nám við Myndlista- og handíða-
skólann og Hochschule fúr ange-
vandte Kunst í Vínarborg auk
þess sem hún fór í námsferðir til
Tyrklands og Parísar.
Hún setti upp eigin vinnustofu
árið 1979 og hefur síðan haldið
fjölda sýninga, kennt og ofið verk
fyrir kirkjur og skóla hér á landi.
Ingibjörg fékk starfslaun lista-
manna í sex mánuði á þessu ári.
Kokkurinn sendir yður þennan ábæti...
Sovésk kvikmyndavika:
Borgin fáránlega
Á sovéskri kvikmyndaviku er
sýnd ný mynd eftir ungan kvik-
myndahöfund, Karen Shakhnaz-
arov og heitir Borgin Zero.
Merkileg mynd fyrir margra
hluta sakir.
Ungurverkfræðingur, Varakín
(sem Leoníd Filatov leikur) kem-
ur til borgar einnar í erindum fyr-
irtækis síns. Þessi borg er ekki öll
þar sem hún er séð: Varakin flæk-
ist án nokkurrar rökvísrar ástæðu
inn í undarlega atburði, sem eru
áhorfandanum bæði furðulegir
og skemmtilegir. Af hverju fær
hann til dæmis á veitingahúsi einu
sendingu frá kokkinum sem er
hausinn af honum sjálfum í tertu-
líki? Og af hverju skýtur kokkur-
inn sig þegar Varakín neitar að
éta þennan tertuhaus? Og var
þetta kannski ekki sjálfsmorð
heldur kænlegt morð á kokkin-
um, sem reyndar er verið að gera
að þjóðhetju í borginni á tímum
glasnost og perestrojku: það var
hann sem dansaði fyrstur rokk á
ungkommúnistaballi í bænum
árið 1957 og hlaut bágt fyrir!
Hér er aðeins fátt eitt nefnt af
furðum myndarinnar. Einn kafli
hennar, heimsókn Varakíns á
byggðasafn borgarinnar, er til
dæmis ekki bara meinhæðin upp-
rifjun á ýmsu fáránlegu og dapur-
legu úr sovéskri sögu og hug-
myndatísku - heldur ýtir mjög
undir heildarskilaboð myndar-
innar. En þau eru í stuttu máli
þessi: í undarlegum rökleysum
atburða er komið til skila þeirri
makalausu ringulreið og ráðleysi
sem einkennir sovéskt þjóðlíf í
dag þegar búið er að slátra ótal
helgum beljum en enginn veit
enn hvað við tekur. Undir lokin
leggur Varakín á flótta,en
kannski kemst hann aldrei út úr
borginni fáránlegu, hann situr í
bátkænu mitt í eilífu Rússlandi
sveitanna en hann er áralaus og
enginn veit hvert hann ber.
Þessi mynd er full af útsmognu
háði, sem hlýtur að komast til
skila hvort sem menn þekkja bet-
ur eða verr til þeirra forsendan
sem myndin sprettur af. Hún er
stílhrein og hófstilltur leikur
Leoníds Filatovs í aðalhlutverk-
inu er með afbrigðum góður.
Árni Bergmann
8 SÍÐA - ÞJÓÐVILJINN Miðvikudagur 22. nóvember 1989