Þjóðviljinn - 16.02.1990, Blaðsíða 5

íslenska ríkisins við fjölmiðla og
menningarstarfsemi, hefur ekki
lagt til að farið verði að norskri
eða sænskri fyrirmynd nema að
óverulegu leyti. Markmiðin eru
þó þau sömu.
Hlutverk hópsins er að fjalla
um stofnun sjóðs sem hefði það
markmið að jafna aðstöðu fjöl-
miðla, að aðstoða útgáfufyrirtæki
við að standa undir meiriháttar
verkefnum á sviði menningar-
mála og að styrkja einstaka dag-
skrárliði ljósvakamiðla að því til-
skyldu að þeir þjóni menningar-
legum tilgangi. Rætt er um að
hinn nýi sjóður yfirtaki hlutverk
bæði Menningarsjóðs útvarps-
stöðva og Menningarsjóðs.
Hópurinn hefur komist að
þeirri niðurstöðu að rétt sé að
skilja á milli stuðnings hins opin-
bera við stjórnmálaflokka annars
vegar og við fjölmiðlun hins veg-
ar. Þá telur hópurinn rétt að ekki
komi upp vafamál um hvernig
opinberum stuðningi sé varið.
Hugsanlegum fjölmiðla- og
menningarsjóði er ætlað að
hindra að duttlungar markaðar-
ins setji alvarlegri fjölmiðlun stó-
linn fyrir dyrnar. Lagt er til að
úthlutanir úr sjóðnum fari eftir
ströngum reglum, en að dagblöð,
héraðsfréttablöð, ljósvakamiðlar
og tímarit geti sótt um stuðning til
ýmissa verkefna, ýmist í formi
styrkja eða lána.
Ýmis álitamál eru enn uppi í
hópnum og búist við pólitískum
deilum um margt sem kemur
fram í áfangaskýrslunni, enda um
viðkvæmt mál að ræða. Eðli
málsins samkvæmt telja ekki allir
sig hafa hagsmuni af því að við-
halda fjölbreytni á blaðamarkað-
inum.
~S8
Stefán Jón Hafstein
Politísk heilbrigðisþjónusta
r
Eg er á því að ríkið eigi að við-
halda fjölbreytni á fjölmiðla-
markaðinum bæði með því að
reka fjölmiðla og með því að styr-
kja fjölmiðla í eigu annarra, segir
Stefán Jón Hafstein, fjölmiðla-
fræðingur og dagskrárstjóri á
Rás 2.
„Þróunin á undanförnum árum
hefur sýnt að opinberir fjölmiðlar
geta haft ákveðna yfirburði.
Ríkisútvarpið er ekki óháð mark-
aðinum, en getur sinnt þörfum
miklu fleiri en markaðarins.
Lögmál markaðarins endur-
spegla ekki fjölbreytni mannlífs-
ins og ef markaðsöflin eiga að
hafa húsbóndavald útiloka þau
ýmis mannleg samskipti.
Ég er einnig mjög hlynntur því
að ríkið styrki blöð til þess að
halda fjölbreytni á markaðinum.
Það er að mínu mati mjög mikil-
vægt að Þjóðviljinn, Tíminn og
Alþýðublaðið komi út. Að halda
þeim uppi er nokkurs konar pól-
itísk heilbrigðisþjónusta.“
Þú óttast þá ekki að ríkisstyrkir
ógni sjálfstœði blaðanna?
„Sjálfstæði blaða er alltaf ógn-
að. Engir fjölmiðlar eru óháðir
og sjálfstæðir, hvort sem þeir eru
opinberir eða í einkaeigu. Stöð 2
er t.d. ekki sjálfstæðari en svo að
lítill hópur manna getur farið þar
inn, skipt um yfirstjórn og jafnvel
dagskrárstefnu. Þetta gildir um
alla einkamiðlana, en ekki ríkis- einkamiðla er vandræðalaust, en
fjölmiðlana. það er einmitt hlutverk ríkisins
Hvorki eignar- eða rekstrar- að tryggja fjölbreytni á þessum
form opinberra fjölmiðla né vettvangi,“ segir Stefán Jón.-gg
Stefán Jón Hafstein: Engir fjölmiðlar eru sjálfstæðir og óháðir, hvort
sem þeir eru opinberir eða í einkaeigu. Mynd Jim Smart.
Jónas Kristjánsson: Öll fyrirtæki hafa lýðræðislegu hlutverki að
gegna.
Jónas Kristjánsson
Enginn munur á
blaði og frystihúsi
Ríkisstyrkir til fyrirtækja eru
óæskilegir að mínu mati og ég
geri þar engan greinarmun á
Hraðfrystihúsi Patreksfjarðar og
dagblaði, segir Jónas Kristjáns-
son, ritstjóri DV.
Hefur dagblaðið ekki lýðrœðis-
legu hlutverki að gegna umfram
hraðfrystihúsið?
„Ég tel öll fyrirtæki hafa lýð-
ræðislegu hlutverki að gegna. Ég
er ekki á því að eitthvert ákveðið
blað hafi sérstöku hlutverki að
gegna vegna pólitískrar stöðu
þess. Ég er einfaldlega þeirrar
skoðunar að ríkið eigi ekki að
skipta sér af rekstri fyrirtækja.
Við lifum í opnu og marg-
slungnu þjóðfélagi og hér er nóg
af fjölmiðlum, blöðum, útvarps-
stöðvum og sjónvarpsstöðvum. “
Þú hefur engar áhyggjur af því
að markaðurinn grisjist og ein-
stök blöð nái einokun?
„Það er ekki tímabært að hafa
áhyggjur af því, hér eru starfandi
sex dagblöð. Það er ekki mitt að
dæma hvort hér stefnir í einokun,
en ég hef talið að hér sé pláss fyrir
þrjú dagblöð, eitt hægra megin,
annað fyrir miðju og hið þriðja
vinstra megin við miðjuna. Auk
þess höfum við ákveðna sam-
keppni frá erlendum blöðum."
Ottastu að sjálfstœði blaðs sem
þiggur styrk frá ríkinu sé ógnað?
„Ég sé raunverulega enga ást-
æðu til þess að hugsa svo langt.
Blöð eiga ekki fremur en önnur
fyrirtæki að þiggja styrki. Annars
er ég ekki viss um að rikisstyrkir
til blaða á Norðurlöndunum hafi
skapað nein siðferðileg vandamál
fyrir þau blöð og það þyrfti held-
ur ekki að gerast hér á landi. Það
gæti hins vegar gerst við aðrar að-
stæður,“ segir Jónas Kristjáns-
Olíkar áherslur
I Qórða sinn á þessu kjörtíma-
bili lcggja minnihlutaflokkarnir í
borgarstjórn fram sameiginlegar
tillögur sínar að fjárhagsáætlun
borgarinnar.
Nú eins og alltaf áður leggjum
við fram tillögur þar sem tekjur
og gjöld standast á, en þar sem
endurspeglast enn sem fyrr sá
áherslumunur, sem er á íhalds-
stjórn og því ef félagshyggjuöfl
fengju að ráða.
Við gerð þessarar síðustu fjár-
hagsáætlunar kjörtímbilsins er
rétt að staldra við og líta til baka
og sjá með hvaða hætti borgar-
samfélagið liti öðru vísi út ef kjós-
endur hefðu borið gæfu til að
veita andstöðuflokkum íhaldsins
það brautargengi sem þurfti til að
hljóta meirihluta í borgarstjórn.
Borgin breytist
Vissulega hefur borgin breyst á
liðnum fjórum árum.
Byggð við Skúlagötu gnæfir við
himin, þar sem lágreist hús stóðu
áður. Glæsibygging hefur risið á
Öskjuhlíðartönkum, þar sem
Reykvíkingar geta ásamt gestum
sínum fengið sér kaffisopa og
matarbita ef þeir eiga nægilegt fé.
Kringlan, verslunarmiðstöð sem
myndi sóma sér vel í öllum milj-
ónaborgum heimsins, sogar til sín
verslun af öllu höfuðborgarsvæð-
inu og næsta nágrenni. Borgar-
leikhús er fullbyggt og getur nú
með sóma tekið við hlutverki
gamla Iðnós. Húsdýragarður
sprettur upp eins og nýgræðingur
að vori og ráðhúsið mjakast upp
úr Tjörninni, stórt, þungt og
dýrt.
Endurbyggingu Viðeyjar er
lokið til sóma bæði fyrir Reykvík-
inga og þjóðina alla.
Auðvitað eru þesar áberandi
framkvæmdir ólíkar að gerð og
inntaki. Sumar efla menningu og
auðga sögu, aðrar hýsa mannlíf
komandi kynslóða og svo eru þær
sem reistar eru af hrokafullum
metnaði yfir litlar þarfir.
Ramminn stækkar
Hinn sýnilegi rammi borgar-
innar er stærri, skrautlegri og
voldugri en nokkru sinni fyrr.
Væru gæði mannlífs metin eftir
steinsteypu og glæsibyggingum
þá væri Reykjavík í fremsta
flokki meðal borga heims og liðið
kjörtímabil eitt það merkilegasta
sem sögur fara af.
Víst er að þeir ráðamenn
heimsins í nútíð og fortíð, sem
hafa áráttu til glæsibygginga geta
horft öfundaraugum á stjórn
Sjálfstæðisflokksins á Reykjavík.
En byggingar eru aðeins
rammi utan um mannlíf, og engin
mynd batnar við það eitt að vera
sett í stærri eða skrautlegri
ramma.
Vandinn bíöur
Þau börn sem bíða eftir dag-
vistarrými eru ekkert betur sett
þótt borgarstjóri fái fína skrif-
stofu í nýju ráðhúsi.
Þeir aldraðir sem bíða eftir
plássi á dvalar- eða hjúkrunar-
heimili finna enga huggun í því að
bráðlega geta menn setið að
snæðingi í glæsihúsi uppi á Öskju-
hlíðartönkum og þurfa ekki einu
sinni að snúa sér sjálfir til að
njóta útsýnis.
Þeim, sem bíða eftir viðtali hjá
Félagsmálastofnun og þurfa nú
að bíða lengur en oftast áður,
verður biðin ekkert léttari, þótt
glæsihallir hafi risið í Reykjavík.
Bygging verslunarhallar dreg-
ur ekkert úr aðstöðuleysi ung-
linga í hverfum borgarinnar.
Aörar áherslur
Á liðnum árum hefur minnih-
lutinn í borgarstjóm ætíð lagt
fram heilsteypta fjárhagsáætlun,
sem sýnir hvernig hægt er að nýta
sameiginlega sjóði Reykvíkinga
til að gera mannlíf betra í þessari
borg. Vissulega hefði það verið á
kostnað glæsibygginganna.
Hefðum við ráðið væri ekkert
ráðhús að rísa í Tjörninni og Hit-
aveita Reykjavíkur væri ekki að
byggja veitingahúsið á öskju-
hlíðartönkunum.
En annað hefði komið í stað-
inn: í stað þess að aðeins voru
teknar í notkun fimm nýjar dag-
vistarstofnanir á kjörtímabilinu
hefðu fjórtán bæst við hefði okk-
ar tillögum verið fylgt og 900
fleiri börn væm á dagvistarstofn-
un.
Hjúkrunarrými fyrir aldraða í
B-álmu Borgarspítalans væri allt
komið í notkun, til mikils léttis
fyrir fjölmörg heimili.
Æskulýðshús væri í notkun í
miðborginni og unglingamir ættu
þar athvarf í stað þess að þurfa að
þvælast um götur borgarinnar.
Launakjör lægst launuðu
starfsmanna borgarinnar væru
ekki þau verstu meðal starfs-
manna sveitarfélaga landsins
heldur sambærileg við aðra.
Leiguíbúðum fyrir aldraða
hefði fjölgað mjög og miklu færri
væru í brýnum vanda vegna
skorts á húsnæði við hæfi.
Fjármunir voru til
Á ámnum 1987 til og með
1990, miðað við reikninga og
fjárhagsáætlun, verður búið að
verja nær eitt þúsund og sjö
hundruð mifjónum i ráðhúsbygg-
inguna og rúmum níu hundruð og
tuttugu mifjónum í veitingahúsið
á Öskjuhlíð í lok þessa árs.
Allar framkvæmdir borgarinn-
ar til æskulýðsheimila, íþrótta-
mála , dagvistarstofnana, bygg-
inga fyrir aldraða, sjúkrahúsa og
heilsugæslustöðva á þessum
sömu fjómm árum nema álíka
upphæð.
Skrifstofubygging fyrir örfáa
toppembættismenn borgarinnar
með borgarstjóra í broddi fylk-
ingar er lögð að jöfnu við þjón-
ustu við börn borgarinnar, æsku
Reykjavíkur, sjúka og aldraða.
ÞAÐ SKIPTIR MÁLI
HVERJIR RÁÐA FERÐ í
REYKJAVÍK.
Sigurjón Pétursson
borgarfúlltrúi
Föstudagur 16. tabrúar 1890 NÝTT HELQARBUU) - SÍOA S