Þjóðviljinn - 21.03.1991, Page 9

Þinglok sem marka tímamót
Ólafur Ragnar Grímsson ræðir við starfsmann BYKO i Breiddinni á vinnustaðafundi eftir þingslit i gær og afhendir honum bækling um Lffkjarajöfnun, sem Alþýðubanda-
lagið hefur gefið út. Mynd: Kristinn.
Við Alþýðubandalags-
menn getum verið stoltir
af því, nú við þingslit þeg-
ar við horfum ynr farinn
veg frá því við gengum
inn í ríkisstjórnina haust-
ið 1988, að við höfum
hrakið ár,atuga gamlan
áróður Ihaldsins um
vondan vi0skilnað vinstri-
stjórna á Islandi. Aróður-
inn um efnahagsöngþveit-
ið sem vinstristjórnir
skilja eftir sig er nú dauð-
ur 1 eitt skipti fyrir öll.
Þess vegna var þessi
stund hér í dag stór í sögu
yinstrihreyfíngarinnar á
Islandi og í sögu þeirrar
stjórnmálabarattu sem
her hefur verið háð í ára-
tugi.
annig komst Olafur
Ragnar Grímsson, for-
maður Alþýðubandalags-
ins, að orði í samtali við
Þjóðviljann eftir þingslit í
gær. Og við spurðum
hann, hver væru merkustu málin
sem Alþýðubandalagið hefði náð
fram á þessu þingi.
- Þau eru mjög mörg, en sið-
ustu dagana er sá árangur merkast-
ur að hafa náð í höfh nýrri löggjöf
um leikskóla og nýrri grundvallar-
löggjöf um grunnskólann. Það
hefði enginn maður trúað því fyrir
fáum vikum að okkur tækist að
ljúka þinginu hér á þann veg að
þessi tvö frumvörp, sem leggja
grundvöll að nýrri uppeldis- og
menntastefnu í landinu, yrðu kom-
in í lögbókina við lok þingsins.
Um leikskólann hafa staðið
miklar deilur, en okkar stefna i Al-
þýðubandalaginu var afdráttarlaust
sú, að leikskólinn væri uppeldis-
og menntastofnun, en ekki ein-
hvers konar takmarkaður greiði
eða þjónusta við einstaklinga sem
eiga eitthvað sérstaklega bágt. Við
nutum í þessari baráttu mikils
stuðnings frá fóstrum, og ég vil
þakka forystumönnum Fóstrufé-
lagsins fyrir mikla og góða sam-
vinnu um þetta mál á síðustu vik-
um pg mánuðum.
Ég tel það líka vera mikinn ár-
angur að nú rúmum tveimur árum
eftir að við gengum inn í mennta-
málaráðuneytið, þar sem Sjálf-
stæðisflokkurinn hafði ráðið hús-
um í 5 ár, skuli okkur takast hér á
síðustu nótt þingsins að lögfesta ný
lög um grunnskóla þar sem hug-
myndir okkar um uppbyggingu
menntunar í landinu, lýðræði og
valddreifingu i skólakerfinu,
trausta stöðu kennara, bama og
foreldra, eru fest í lögbókina.
Ég nefni þetta tvennt, vegna
þess að við fórum inn í þessa ríkis-
stjóm til þess að koma í veg fyrir
efnahagslegt hmn. Arangur okkar í
þeim efhum er nú orðinn svo
hversdagsleg vitneskja, að það tek-
ur því varla að nefna það við lok
þingsins. En auðvitað er það sögu-
lega séð stórkostlegur hlutur að í
dag gerist það í fyrsta sinn að
vinstristjóm á Islandi skilar af sér
fyrir kosningar efnahagsástandi
með verðbólgu sem er 5%, með
jöfnuði í viðskiptum við útlönd,
stöðugu gengi og hagstæðum
rekstrargrundvelli útflutningsat-
vinnuveganna og efhahagskerfi i
svo góðu lagi, að það þarf helst að
nefna V- Þýskaland til samanburð-
ar, á meðan önnur lönd í Evrópu
eins og Bretland og Svíþjóð, svo
tvö dæmi séu tekin, em með tvisv-
ar sinnum meiri verðbólgu en við
og allt í ólestri.
Við höfum nú ríkisstjóm sem
situr áfram, hefur skilað góðu
verki og getur sagt við þjóðina:
okkur tókst það sem við ætluðum
okkur. Þetta er sögulega séð stór-
kostleg niðurstaða fyrir okkur
vinstrimenn á Islandi. Nú er búið
að snúa spilunum við. Nú emm
það við sem getum á næstu ámm
og áratugum borið okkar verk og
okkar málstað saman við viðskiln-
að Ihaldsins.
— Eru ekki fleiri mál sem vert
er að minnast, til dœmis á sviði
samgangna?
- Jú, það var líka merkileg
stund fýrir okkur í Alþýðubanda-
laginu í fyrrakvöld, þegar sam-
þykkt var hér á þinginu vegaáætl-
un, þar sem fest er í sessi sú stefna,
sem mótuð var á fundi þingflokks
og forystu Alþýðubandalagsins á
Hallormsstað í ágústmánuði 1988,
þegar flokkurinn var enn í stjómar-
andstöðu. Stefna sem markar bylt-
ingu í samgöngukerfi landsins með
gerð jarðganga á Vestfjörðum og
Austfjörðum, til þess að leggja
nýjan gmnn að samvinnu byggð-
anna og jafnvægi í byggð landsins.
Þegar sú samþykkt var gerð á Hall-
ormsstað töldu margir að það yrði
ekki fyrr en á nýrri öld, sem hún
kæmi til framkvæmda. Fram-
kvæmdirnar hefjast hins vegar
núna í sumar.
- Hvað hefur gerst í framlög-
um ríkisins til menningarmála á
kjörtímabilinu? Hefur flokkurinn
staðið við fyrirheit sin i þeim efn-
um?
- Fyrir fjórum árum sögðum
við að framlög til menningarmála
ætti að tvöfalda. Staðreyndin er sú
að það hefur verið gert. Það hefur
orðið tvöfold raunaukning á fram-
lögum til menningarmála síðan við
tókum við menntamálaráðuneytinu
og fjármálaráðuneytinu, þrátt fyrir
erfitt árferði. Þá er ekki með í
dæminu að virðisaukaskatturinn
eins og hann var hugsaður af fýrri
rikisstjóm var ætlaður á alla menn-
ingu: tónlist, íslenskar bækur og
leiklist. Eftir að við tókum við
knúðum við fram breytingar á
virðisaukaskattslögunum, þannig
að hætt var við að leggja virðis-
aukaskatt á leiklist og íslenskar
bækur, þannig að tímamót urðu í
islenskri bóksölu. Auk þess knúð-
um við fram lækkun á virðisauka-
skatti á matvæli í gegnum endur-
greiðslukerfi, þannig að verð land-
búnaðarvara hefur verið nánast
óbreytt nú í 12 mánuði og matvæli
hafa aðeins hækkað um 1,9% á
síðustu 12 mánuðum samkvæmt
framfærsluvísitölunni. Það hefði
tekist að ljúka þessu verki til fulls
á síðustu nótt þingsins með því að
afnema virðisaukaskatt á íslenskri
tónlist, ef tveir þingmenn Fram-
sóknarflokksins, þeir Ólafur Þórð-
arson og Alexander Stefánsson,
hefðu ekki hlaupist hér undan
merkjum og sett gaffal á þá breyt-
ingu gegn samkomulagi allra þing-
flokka með því að leggja fram
fleiri undanþágubeiðnir.
Þegar við lítum yfir þessi tvö
og hálft ár þá blasir við stórkost-
legur árangur í efnahagsmálum,
sem á sér enga hliðstæðu á síðustu
áratugum. Þetta kann að hljóma
sem grobb, en þetta er engu að síð-
ur söguleg staðreynd.
Jafnframt er fjölmargt í menn-
ingarmálum og samgöngumálum
sem við höfum náð fram. Ég nefni
líka löggjöf um Búseta, sem við
höfðum barist fyrir lengi, ég nefni
það að búið er að stofna umhverf-
isráðuneyti, sem flokkurinn varð
fyrstur til að setja fram kröfu um,
og ætlar sér að fá í sinn hlut í
næstu ríkisstjóm til þess að geta
staðið fýrir þeim miklu breyting-
um sem hér þurfa að verða í um-
hverfisvemd á næstu ámm.
- En ef við lítum á neikvœðu
hliðamar. Hvaða mál ollu þér
mestum vonbrigðum á þessu
þingi?
- Stærstu vonbrigðin em kann-
ski þau að ekki skyldi takast að ná
heildarsamkomulagi alls launa-
fólks um þá stefhu sem við höfum
verið að reyna að ná fram. Mál
eins og BHMR-málið hafa verið
bæði erfið og sársaukafull fyrir
okkur öll, bæði persónulega og
pólitískt. Það vom ekki létt spor
sem við stigum í því máli en okkar
mat var að það yrði að stíga þau.
Það mat er umdeilt og það var
mjög erfið ákvörðun fyrir okkur
hvert fyrir sig og flokkinn í heild.
Það er líka eðlilegt að á stimdum
hafi menn fyllst efa á þessum
tveim ámm um að þetta myndi
skila árangri, því að verkið virtist á
stundum ofurmannlegt. Það er hins
vegar gott að geta fagnað þvi, að
þegar upp er staðið þá er heildarút-
koman góð. Menn em að vísu
þreyttir, þetta hefur verið gífurleg
lota, ekki bara síðustu vikur heldur
síðustu ár, en ég hef fundið það á
fundum, síðast í Hafnarfirði í gær-
kvöldi, þar sem ég fór héðan frá
þingstörfum á fjölmennasta fund
sem við Alþýðubandalagsmenn
höfum haldið í Hafnarfirði um
margra ára bil, að það er gífurlegur
stuðningur, langt út fyrir raðir þess
fólks sem hefur fylgt flokknum áð-
ur, við þau verk sem við höfum
unnið. Við leggjum nú á borðið
heildstæða kosningastefnuskrá um
það hvemig eigi að halda áfram,
og við höfum ákveðið að gera lífs-
kjarajöfhun að meginuppistöðu í
okkar baráttu. A síðustu tveim ár-
um höfum við sýnt í verki hvemig
hægt er að ná verðbólgunni niður.
A næstu tveim árum ætlum við að
ná kaupmættinum upp og auka
lífskjarajöfnuðinn í landinu og
setjum fram skýrar og afdráttar-
lausar tillögur um hvemig það eigi
að gerast.
- Samþykkt lánsfjárlaga í gær
fól í sér umtalsverða aukningu rík-
isútgjalda. Hve mikil var hun og
hver verða áhrif hennar?
— Ríkissjóður tók á sig í þess-
um lánsíjárlögum vissa viðbót,
sem nemur nálægt einum miljarði.
Við gerð fjárlaganna gerðum við
hins vegar ráð fyrir því að það gæti
orðið tekjuaukning ríkissjóðs á ár-
inu umfram áætlun, alveg eins og
við gerðum ráð fyrir þvi fyrir árið
1990.
Sú spá reyndist rétt, og þess
vegna gerðist það gagnstætt öllum
spám stjómarandstöðunnar að fjár-
lagahallinn fyrir 1990 varð minni
en spáð var og innan þeirra fjár-
lagaheimilda sem afgreiddar vom
og þrátt fýrir þær ákvarðanir sem
nú hafa verið teknar er allt sem
bendir til þess að árið 1991 geti
fjárlögin haldið áfram' að gegna
því hlutverki homsteins að stöðug-
leika og lítilli verðbólgu, sem þau
vom á síðasta ári.
- Þjóðviljinn óskar formanni
Alþýðubandalagsins til hamingju
með daginn og velfamaðar í kosn-
ingabaráttunni.
-ólg.
Ólafur Ragnar: Áróður íhaldsins um illan viðskiln-
að vinstristjórna hefur verið hrakinn í eitt skipti
fyrir öll... Við höfum sýntf verki hvernig hægt er
að ná verðbólgunni niður. Á næstu tveim árum ætl-
um við að ná kaupmættinum upp og auka jöfnuðinn
í þjóðfélaginu...
Síða 9
ÞJÓÐVILJINN Fimmtudagur 21. mars 1991