Þjóðviljinn - 19.04.1991, Qupperneq 11

Guðrún Helgadóttir, Auður Sveinsdóttir og Sigriður Jóhannesdóttir: Málefnin liggja á borðinu. Við biðjum um umboð til að vinna úr þeim árangrí sem náöst hefur. Mynd: Jim Smart.
tæki eins og Morgunblaðið og Hitaveita
Reykjavíkur eru nánast orðin að sameigin-
legu fjölskyldufyrirtæki...
Nýtt Helgarblað: Af hverju segir þú að
Hitaveitan sé einkafyrirtœki. Er hún ekki i
eigu Reykvíkinga?
Guðrún: Líttu á framkvæmdir Hita-
veitunnar. Arkitekt „Perlunnar", sem Hita-
veitan er að byggja, er bræðrungur við
Bjöm Bjamason, aðstoðarritstjóra Morg-
unblaðsins. Guðrún Zoega borgarfúlltrúi,
sem situr í stjóm veitustofnana, er systk-
inabam við Bjöm Bjamason og dóttir Jó-
hannesar Zoega sem var hitaveitustjóri og
giftur föðursystur Bjöms Bjamasonar.
Ragnhildur Helgadóttir, frænka Bjöms
Bjamasonar, átti m.a. Nesjavelli, sem vom
keyptir fyrir 60 miljónir, án þess að íjöl-
skyldan þyrfti að hreyfa sig af jörðinni... A
ég að halda áffarn?
Nýtt Helgarblað: Já, gjaman...
Guðrún: Eitt bræðrabamið og systk-
inabamið í þessari fjölskyldu er forstjóri
Sjóvá. Bróðir hans situr bæði í stjóm Eim-
skipafélagsins og Flugleiða og er bæjar-
fulltrúi í Garðabæ. Eg get sagt þér að þetta
fólk plantar sér alls staðar og við hreyfúm
okkur ekki lengur án þess að það renni fé í
vasa þessa fólks. Síðan er þetta tengt öðr-
um fjölskyldum sem em með álíka ítök, og
það er auðvitað óhugnanlegt að þessi fá-
menni hópur skuli hvarvetna sitja yfir, þar
sem alþýða þessa lands er að þræla og slíta.
Þetta er einfaldlega þróun sem við viljum
stoppa. En það er eins og að fólk sé ekki
nægilega vel upplýst um þetta, og það er
einmitt það sem Þorsteinn Pálsson var að
tala um. Því hann þekkir þetta manna best.
Eg vakti máls á þessu fýrir fjómm ámm
á fúndi þar sem Albert Guðmundsson var
staddur og hann stóð þá upp og sagði að
þetta væri alveg rétt. Hann þekkir þetta
líka.
Sigríður: Það sem hefúr gerst er að
munurinn á milli rikra og fátækra hefúr
vaxið. Og það er ekki síst vegna óðaverð-
bólgunnar sem hér geisaði.
Auður: Það þarf auðvitað að bijóta upp
þessa einokun og hringamyndun, sem hér
er að læsa sig utan um allt okkar efnahags-
líf. Það þarf að jafna tekjumar og setja skatt
á íjármagnstekjur og verði það gert, þá
munum við sjá að allir geta lifað mann-
sæmandi lífi hér á landi.
Mér finnst það hinsvegar nokkuð ugg-
vænlegt að það er eins og unga fólkið geri
sér ekki grein fýrir hvaða tengsl liggja til
dæmis á milli Sjálfstæðisflokksins og þess-
ara auðugu fjölskyldna sem hafa orðið
raunvemlegt fjármálavald í þessu þjóðfé-
lagi. Unga fólkið virðist ekki gera sér grein
fýrir hvaða áhrif þetta hefur á daglegt líf
ungra kjósenda. Við getum t.d. tekið dæmi
af ungu fófki á milli tvítugs og þrítugs hér í
Reykjavík, sem er hlaupandi með böm sín í
pössun á morgnana og í hádeginu og um
eftirmiðdaginn á milli dagmömmunnar og
ömmunnar og fá enga dagheimilisþjónustu.
Peningunum sem átti að nota til að skapa
þessu unga fólki viðunandi félagslega
þjónustu og skapa bömunum þeirra mann-
sæmandi umhverfi hefur verið varið í
mannvirki sem renna stoðum undir ættar-
veldið í Reykjavík.
Eg held líka að stór hluti fullorðins
fólks geri sér ekki grein fýrir því, að mögu-
leikar aldraðra á þjónustu hefúr verið stór-
lega skertir af sömu ástæðum og væm enn
minni ef Sjálfstæðisflokkurinn fengi einn
að ráða.
Við þurfum umboð
til að móta nýja
umhverfisstefnu...
Guðrún: Það er einfaldlega staðreynd,
að síðan vinstri- meirihlutinn í Reykjavík
fór frá 1982 hafa sárafáar leiguíbúðir fýrir
aldraða verið byggðar. Þá var farið í það að
láta fólk selja gömlu húsin sín, sem iðulega
dugðu ekki fyrir venjulegri tveggja her-
bergja íbúð. Síðan var sett upp til mála-
mynda einhver þjónusta sem ég er sann-
færð um að fólk hefur þurft að greiða fýrir
sjálft. Það er einfaldlega staðreynd, að það
er margt gamalt fólk sem hefur farið illa út
úr þessum viðskiptum. Meira að segja fólk
sem verið hefúr skuldlaust áratugum sam-
an hefur allt í einu staðið uppi með bygg-
ingaskuldir.
Nýtt Helgarblað: Stór hluti Islendinga,
sem eru börnin, hefur ekki kosningarétt.
Hefur Alþingi vanrækt börnin af þessum
sökum, og hver eru brýnustu hagsmuna-
mál þeirra?
Guðrún: Já, að mínu viti hafa hags-
munir bama verið vanræktir á Alþingi, og
þess vegna hef ég um árabil verið að beij-
ast fýrir að komið verði á embætti umboðs-
manns bama, sem eigi að hafa það hlutverk
að fýlgjast með stjómvaldsákvörðunum
með hagsmuni bama í huga. Sjálfstæðis-
flokkurinn beitti sér að sjálfsögðu gegn
þessu og tókst að stöðva framgang ffum-
varps um málið á síðustu dögum þingsins,
þó að fimm stjómmálaflokkar styddu það.
Þessi afstaða þeirra sýndi í hnotskum
hvaða áhuga þeir hafa í raun og vem á mál-
efnum bama. Hér í Reykjavík er varla hægt
að hleypa bami út á reiðhjóli. Hjólastigar
og göngustígar em nær óþekktir, því götur
þessa bæjar em fýrir bíla. Enda er svo kom-
ið í stórum hverfúm bæjarins, að þar sést
ekki gangandi manneskja dögum saman.
Og þetta er svo sannarlega ekki það mann-
líf sem við leggjum áherslu á.
Nýtt Helgarblað: Hvemig hotfa þessi
mál við ykkur á Reykjanesi varðandi að-
búnað bama?
Sigríður: Það er óhætt að segja að
þessi mál standi illa á Reykjanesi. Eg get
nefnt sem dæmi, að þar er varið minna fé til
sérkennslu á hvert bam en annars staðar á
landinu. Sumir vildu kannski segja að þetta
væri vegna þess að böm á Reykjanesi væm
gáfaðri en önnur böm, en ástæðan er auð-
vitað sú, að þama er verið að spara. En
þessi spamaður á eftir að koma þjóðfélag-
inu í koll, þegar ekki er komið til móts við
sérþarfir bama í skólanum. Bömin hætta að
fylgjast með, detta út úr námi og fara svo
að hefna sín á samfélaginu með einhverju
móti.
Auður: Mig langar til að taka það fram
i þessu sambandi að á sama hátt og Al-
þýðubandalaginu er best treystandi fýrir
málefnum bama, þá gildir það sama um
umhverfismálin. Við stöndum þar frammi
fýrir mjög afdrifaríkum ákvörðunum um
vemdun einstakra svæða og í raun og vem
Við þurfum umboð
til að jafna lífskjörin...
um það, hvemig land við viljum eiga á
næstu ámm og áratugum. Hér þarf að móta
á næstunni ákveðna stefnu í þessum mál-
um, og ég held að Alþýðubandalagið sé
eini flokkurinn sem hægt sé að treysta til að
halda á þeim málum af fýrirhyggju.
Nýtt Helgarblað: Síðasta spurningin:
Teljið þið að islenskir kjósendur séu upp-
lýstir um þá valkosti sem þeim standa til
boða i þessum kosningum og jinnst ykkur
að kosningabaráttan hafi verið málefna-
leg?
Sigríður: Það hefur auðvitað verið
reynt að upplýsa kjósendur, en það er oft
afar erfitt að ná eyrum fólks. Það liggur við
að segja megi að það sé helst blástursað-
ferðin sem dugi. Ég verð að segja að það
em mér vonbrigði hve margir Islendingar
sýna kosningunum tómlæti og hvað sá hóp-
ur er fjölmennur sem segir „það er sami
vassinn undir þeim öllum“. Því atkvæðis-
rétturinn skiptir okkur öllu máli. Við emm
þama að fjalla um okkar eigin framtið og
tilvistarmöguleika.
Auður: Ég verð að taka undir það sem
Sigríður segir, en ég óttast sérstaklega að
unga fólkið hafi ekki gert sér nægilega
grein fýrir því hvað í húfi er. Ég óttast að
það geri sér ekki grein fýrir að það er að
kjósa á milli annars vegar hægri stefhu,
sem er skýr fijálshyggjustefha og peninga-
hyggja, og svo vinstristefnu sem byggist á
jöfnuði og samhjálp.
Kosningabaráttan hefur verið málefna-
leg að því marki sem mögulegt hefur verið,
en þar hefur vantað mikið þar sem stærsti
stjómarandstöðuflokkurinn hefúr verið
með sinn málefhagrundvöll í felum. Þess
vegna hafa valkostimir ekki komið eins
skýrt fram og æskilegt væri.
Guðrún: Ég hef aldrei farið út í kosn-
ingabaráttu með eins góðri samvisku og
núna. Kosningabarátta okkar hefúr verið
málefnaleg, einfaldlega vegna þess að við
höfum haft málefnin, árangur okkar starfa,
liggjandi á borðinu. Breyti það engu um
stöðu Alþýðubandalagsins núna, þá held ég
að ég hljóti að efast dálitið um raunvemlegt
lýðræði í þessu landi. Ef íslenskir kjósend-
ur em ekki þroskaðri en svo að þeir geti
ekki metið stjómmálamenn sína og þing-
menn af verkum þeirra, þá hef ég vemlegar
áhyggjur af lýðræði og þingræði í þessu
landi. Kosningar em ekkert grín, og ég verð
að segja að ég harma að sjá ungan háskóla-
stúdent standa hér fyrir gríni í sambandi við
kosningamar, eins og gerðist í sjónvarpinu
í gærkvöldi, og tala af fullkomnu alvöm-
leysi um jafn afdrifarík mál og tilvist og
framtíð íslensku þjóðarinnar. Að ég nú ekki
tali um að sjá það haft eftir miðstjómar-
manni í Alþýðubandalaginu og formanni
BHMR, að fólk eigi að kjósa ef ekki
Kvennalistann, þá Sjálfstæðisflokkinn.
Hvað er hér eiginlega á ferðinni? Manni
finnst stundum eins og fólk hafi fengið
högg á höfuðið og hugsi ekki skýrt.
Ég treysti því að fólk noti dómgreind
sina og veiti nú Alþýðubandalaginu vem-
lega aukinn stuðning, svo að við fáum að
sýna í verki hvort við megnum að vinna úr
þeim árangri sem náðst hefur. Ef það kem-
ur í ljós að við ráðum ekki við það, þá á
fólk auðvitað að kjósa eitthvað annað, en
við biðjum um þetta tækifæri.
-ólg.
Föstudagur 19. apríl 1991 NÝTT HELGARBLAÐ — SÍÐA 11