Þjóðviljinn - 24.05.1991, Blaðsíða 5

Þjóðviljinn - 24.05.1991, Blaðsíða 5
F R ETT0R -* Almennir neytendur bera niður- skurðinn, ekki stóriðja „Þetta hlýtur að hægja á virkjunarfTamkvæmdum eða þá að það er verið að ákveða að gjaldskráin verði hækkuð,“ sagði Siguijón Pétursson stjómarmað- ur í Landsvirkjun um þá ákvörð- un ríkisstjómarinnar að falla frá heimild til Landsvirkjunar um 400 miljón króna lántöku vegna gjaldskrárhækkunar. Ætlast er til fyrirtækið beri fjárþörfina að hluta til með gjaldsícrárhækkun og að hluta til úr eigin rekstri. Ekki hefur verið rætt um þetta í stjóm Landsvirkjunar. Siguijón sagði að Lands- virkjun safnaði ekki fé í sjóði og gæti því ekki annað en hægt á ffamkvæmdum eða hækkað gjaldskrá vegna niðurfellingar heimildarinnar. Hann benti á að þegar væri búið að skera niður í rekstri fyrirtækisins til að stemma stigu við lánsþörfinni sem væri eigi að síður skamm- tíma spamaðarleið því um væri að ræða viðhaldsverkefni. „Gjaldskrárhækkun þýðir um það bil helmingi minni hækkun sem veitumar þurfa eingöngu vegna hækkunarinnar. Hækki Landsvirkjun um 10 prósent þurfa flestar rafveitumar að hækka sína gjaldskrá um 5 pró- sent til að bera uppi heildsölu- verðið," sagði Siguijón. Hann sagði að þó 200 milj- ónir af þessum 400 fæm í gjald- skrárhækkun þá væri um stóra upphæð að ræða því ekki yrði hreyft við verði á rafmagni til stóriðju. „Þannig að það er bara hluti af heildarffamleiðslu Landsvirkjunar sem verður að bera þessa 200 miljón króna nið- urskurð eða hvað sem það verð- ur,“ sagði Sigurjón. -gpm Snargalin hugmynd Þetta er einhver galnasta hugmynd sem ég hef heyrt lengi, sagði Þórarinn V. Þórarinsson ffamkvæmdastjóri VSÍ í samtali við Þjóðviljann um þá hugmynd Jóhönnu Sigurðardóttur að selja húsbréf á erlendum verðbréfa- mörkuðum. Þórarinn sagði að húsbréfin væm í raun ríkisbréf, enda ábyrgist ríkissjóður bréfin og að þau myndu þannig keppa við aðra íslenska pappíra á erlendum mörkuðum. Hann bjóst ekki við því að fjármálastofnanir fæm að kaupa önnur íslensk ríkisbréf með 6-7 prósent vöxtum þegar byðist allt að 9 prósent ávöxtun í húsbréfúnum. Þannig myndi þetta ekki leiða til annars en að eyðileggja lánskjörin erlendis. Þá sagði Þórarinn að hús- bréfin væm gefin út í tengslum við að landsmenn væm að skipta um húsnæði, og með því að selja bréfin erlendis væri verið að taka ákvörðun um að endurfjármagna eignir hérlendis með erlendri lántöku. „Vilji stjómvöld í alvöru taka erlend lán til þess að borga upp húsakost landsmanna væri þá ör- ugglega ódýrara að gera það með beinum lántökum ríkissjóðs,“ sagði Þórarinn. -gpm Verið að hegna verð- tryggingarkynslóðinni Þegar vextirnir hækka fer verðbólgan af stað og þá hækkar einnig verðbótaþáttur- inn á iánunum sem vextirnir voru hækkaðir á, sagði Leifur Guð- jónsson hjá verðlagseftirliti verkalýðsfclaganna í samtali við Þjóðviljann í gær. Hann telur að það sé hæpið, og til þess eins að Ijúga að fólki, að halda því fram að greiðslubyrðin á lánum úr Byggingasjóði rikisins aukist um 46 þúsund krónur og ekki meira á ári af hæsta láninu sem er 4,4 miljónir króna, enda verðbóta- þátturinn ekki tekinn inní það dæmi. Ákveðið hefur verið að hækka vexti lánanna afturvirkt til ársins 1984 um 1,4 prósentust- ig úr 3,5 í 4,9 prósent eða um 40 prósent. Leifur sagði að hans verkalýðs- félag Dagsbrún hefði staðið gegn því að vextir væm hækkaðir, og að tfieð því að hækka vextina aftur- virkt væri verið að hegna því fólki grimmilega sem fékk lán með fullri verðtryggingu. Hann benti á að það fólk sem áður fékk sín lán óverð- tryggð og með lágum vöxtum sé nú að grenja hæst um það að fá meiri ávöxtun á fé sínu í bönkunum. „Það er verið að bæta þessu fólki ennþá betur að hafa ekki þurft að borga og taka á sig sömu skuldbindingar og það fólk sem nú þarf að taka verð- tryggð lán,“ sagði Leifúr sem bætti við að þessi 40 prósent hækkun á vöxtum væri hrein eignaupptaka. Hann sagði að það væri mjög þungt í fólki sem leitaði til hans vegna alls þessa. Forsenda þess að vextir á lánum Húsnæðisstofnunar rikisins úr Byggingasjóði rikisins hækki ekki meira en í 4,9 prósent er að lífeyris- sjóðimir kaupi skuldabréf af stofn- uninni með ekki hærri vöxtum en 6,5 prósentum. Friðrik Sophusson fjármálaráðherra hefúr boðað að vextimir á lánum sem fólk hefúr tekið breytist eftir þeim vöxtum sem Húsnæðisstofnun þarf að taka til að fjármagna starfsemina. Því hærri vexti sem Húsnæðisstofhun þarf að greiða, þeim mun hærri vexti þarf fólk að borga. Yngvi Öm Kristinsson stjómar- formaður stofnunarinnar er bjart- sýnn á að náist að gera samkomulag við lífeyrissjóðina um kaup á skuldabréfúm með 6,5 prósent vöxtum. Hann bendir á að um lang- tímaskuldbindingar yrði að ræða eða allt að 20 áram og telur hann 6,5 prósent háa langtímavexti. Hann sagði viðræður ekki komnar á það stig að farið væri að ræða vext- ina. Nú fýlgja vextimir sem Hús- næðisstofúun borgar lífeyrisjóðun- um vaxtastigi spariskírteina ríkisins og því jókst kostnaður stofnunar- innar þegar þeir vextir vom hækk- aðir á dögunum. Uppgjör um hvað mikið mun þó ekki liggja fyrir fyrr en í janúar. Þá benti Yngvi Öm á að með lokum 86-kerfisins þyrfti stofhunin ekki að fjármagna það kerfi, en líf- eyrissjóðimir gerðu samkomulag um að veija 55 prósent af ráðstöf- unarfé sínu í Húsnæðisstofhun eða 86-kerfmu. Það samkomulag renn- ur út um áramótin. Þá þarf að fjár- magna Byggingasjóð verkamanna auk þess sem taka þarf lán til að brúa þann mismun sem er á láns- tíma á lánum sem Húsnæðisstofhun veitir og sem stofhunin tekur, sagði Yngvi Öm. Hann sagði það ágiskun sína að Húsnæðisstofnun þyrfti um 20-23 prósent af ráðstöfúnarfé líf- eyrissjóðanna til að fjármagna útlán sín eftir lokunina. Hrafn Magnússon ffam- kvæmdastjóri Sambands almennra lífeyrissjóða sagði við Þjóðviljann að í dag væri 6,5 prósent ávöxtun óviðunandi, en hinsvegar sagði hann lífeyrissjóðina vera reiðubún- ari til að fjármagna félagslega íbúðakerfið í gegnum Bygginga- sjóð verkamanna en margt annað. Þórarinn V. Þórarinsson stjóm- armaður í SAL og framkvæmda- stjóri Vinnuveitendasambands Is- lands sagði að með lokun 86-kerfis- ins væri samhengið milli réttinda sjóðfélaganna og skuldabréfakaupa sjóðanna af Húsnæðisstofnun rofið og því ekki lengur efni til að for- binda kaupin með þeim hætti sem gert hefði verið. Hann vísaði til samþykktar ffamkvæmdastjómar VSÍ um að ekki væm efhi til að endumýja samninga um magnkaup lífeyrissjóðanna af Húsnæðisstofh- un, heldur ættu kaupin að fara ffam með venjulæegum hætti á fjár- magnsmarkaði. Hann taldi afar lík- legt að lífeyrissjóðimir muni halda sig við þá ávöxtunarkosti sem em bestir hveiju sinni. í dag em það húsbréf, en Þórarinn benti á að sjóð- imir dreifðu áhættunni, en sam- þykkti þó að það fylgdi því sáralítil áhætta að kaupa húsbréf. -gpm Jóhanna K. Eyjólfsd. með Ijósrit af þeirri blaðagrein er varð kveikjan að stofnun Amnesty International. Mynd: Kristinn. Amnesty International 30 ára Engin undanbrögð er fyrir- sögn áskorunar sem Amnesty Int- ernational (A.I.) hefur sent frá sér. Tilefnið er 30 ára afmæli heimssamtakanna og hyggst Is- landsdeildin vekja sérstaka at- hygli á starfsemi A.I. og kynna hana fyrir landsmönnum. „Amnesty Intemational verður þijátíu ára 28. maí nk., en það er ekki ástæða til að fagna þeirri stað- reynd, það ætti frekar að vekja með fólki óhug,“ sagði Jóhanna K. Eyj- ólfsdóttir formaður samtakanna. Jó- hanna segir að það sé ekki skemmti- legt til þess að hugsa að A.I. skuli vera við lýði enn þann dag í dag. En því miður þá er þörfin til staðar, því fjöldi fólks er beittur misrétti út um allan heim, segir Jóhanna. Alls em um 1,1 miljón manna félagar í A.I., en á íslandi em félag- ar um 1100. Félagssamtökin em til í 150 löndum vítt og breitt um heim- inn. Þau málefni sem samtökin hafa beitt sér fyrir em mörg og fjölbreytt, má þar nefna baráttu fyrir sam- viskufongum í Sovétríkjunum, af- tökum án dóms og laga i ýmsum Afnkuríkjum, mannshvörfum í S- Ameríku og svo mætti lengi telja. Aðferðir þær sem A.I. beitir em m.a. fólgnar í bréfaskriftum til við- komandi stjómvalda. Þá fær við- komandi uppgefið nafn einhvers fanga, og heimilisfang til að skrifa til og ritar þá bréf þar sem fangelsun einstaklingsins er mótmælt. Jó- hanna segir að þetta gefi oft góða raun og nefndi ótal dæmi um það. Nú á næstunni mun A.I. útbúa plakat þar sem starfsemi samtak- anna verður kynnt og hvemig fólk getur fengið færi á að koma til liðs við samtökin. -« Bamaheill Slysatíðni barna rædd Ráðstefna um slys á börnum sem samtökin Barnaheill gangast fyrir verður haldin í Menningarmiðstöðinni Gerðu- bergi i dag. Málþing þetta hefst kl.13.00, og verðu þar rætt um staðreyndir varðandi slysatíðni barna við leik og störf, í umferð- inni og á heimilum. Á málþinginu, sem er opið öll- um sem áhuga hafa fyrir heill bama, verða ýmsir fyrirlestrar haldnir. Herdís Storgaards, fúlltrúi hjá Slysavamafélagi íslands fjallar um slys á bömum heima og heiman. Hún mun fjalla um hvaða slys það era sem algengust era og hvað hægt sé að gera til að koma í veg fyrir þau. Margrét Sæmundsdóttir, for- skólafúlltrúi Umferðaráðs, mun flytja erindi um öryggisútbúnað í biffeiðum. Þar mun hún kynna ýmsar gerðir bamastóla og hvaða munur er á þeim tegundum sem fást hérlendis. Ingi R. Helgason, stjórnarfor- maður Vátryggingafélags íslands fjallar í erindi sínu um slysatrygg- ingar skólabama. Einnig fjallar hann um réttarstöðu bama og for- eldra í slysum. Önnur erindi era t.a.m. umfjöll- un Kristínar Pálsdóttur, hjúkranar- forstjóra á heilsugæslustöðinni í Hafnarfirði, en þar verður sagt frá hlutverki heilsugæslustöðva í slysa- vömum bama. Kolbrún Dóra Odds- dóttir, landlagsarkitekt fjallar um hönnun öraggra bamaleikvalla og Daníel Viðarsson, deildarstjóri Hollustuvemdar ríkisins fjallar um merkingu á skaðlegum efnavöram. Eftir fyrirlestrana gefst fólki tækifæri til að taka þátt í umræðum um efni þeirra, og koma með fyrir- spumir til ffamsögumanna. -sþ Stofnstærð leiðrétt I blaðinu í gær var ranglega haft eftir Gísla Má Gislasyni hjá Lífffæðistofhun Háskólans í frétt um ársfund Alþjóðahvalveiði- ráðsins að langreyðarstofninn hér við land teldi 4000-5000 dýr. Hið rétta er að samkvæmt mati Haf- rannsóknarstofhunar er stofh- stærð langreyðar hér við land um 11000-12000 dýr. Eru Gísli og lesendur beðnir velvirðingar á þessum mistökum. -rk Föstudagur 24. maí 1991 NÝTT HELGARBLAÐ — SÍÐA 5

x

Þjóðviljinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Þjóðviljinn
https://timarit.is/publication/257

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.