Þjóðviljinn - 24.05.1991, Page 6

Læknar án landa-
mæra í heimi hörmunga
Iw heimi sem í vaxandi mæli
einkennist af hörmungum
sem dynja yfir fátækustu
þjóðir heims hafa sjálfboðaliða-
samtök franskra lækna getið
sér einstaklega gott orð fyrir
skjótleika í viðbrögðum og
ósérplægni í starfi.
Borgarastríð, hungursneyð,
flóð og aðrar hörmungar eru svo
daglegt brauð í fréttum, að mjög
er farið að tala um „hörmunga-
þreytu“ á Vesturlöndum. Þar er átt
við það, að fólk verði svo vant ill-
um tíðindum úr svokölluðum
þriðja heimi, að það bregðist ekki
lengur við, grípi í vaxandi mæli til
hinnar æfavomu afsökunar: A ég
að gæta bróður míns?
En ekki eru öll tíðindi á sama
veg. Hefðbundnar hjálparstofnan-
ir eins og Rauði krossinn halda
áfram að vinna sín ágætu verk.
Og til verður nýtt eða öðruvísi
frumkvæði. Fer þá einna mest orð
af frönskum samtökum lækna,
Médecins Sans Frontiéres,
„Læknar án landamæra", sem nú
síðast urðu fyrstir á vettvang með
um 200 manna lækna- og hjúkr-
unarlið og 60 flugvélafarma af
hjálpargögnum til aðstoðar við
kúrdíska flóttamenn í írak.
„Læknar án landamæra“
(MSF) hafa getið sér gotj orð
bæði fyrir skjót viðbrögð og fyrir
hugsjónamennsku. Samtökin
urðu til um 1971 og hafa getið af
sér tvenn samtök önnur („Læknar
heimsins“ og „Alþjóðleg læknis-
hjálp“) og hefur hreyfmg þessi
breiðst út til annarra Evrópu-
landa.
MSF var í upphafi lítill hópur
blankra vinstrisinnaðra ungra
lækna, sem allir höfðu tekið þátt í
uppreisn æskunnar sumarið 1968.
Þeir höfðu unnið saman sem sjálf-
boðaliðar á vegum Rauða kross-
ins í Bangladesh og í Biafrastríð-
inu i Nígeríu. Þeir báru virðingu
fyrir Rauða krossinum sem nauð-
synlegum samtökum en vildu
ekki sætta sig við það að þau sam-
tök þurftu svo mjög að gæta hlut-
leysis að þau gátu t.d. ekki sagt
það sem þau vissu um grimmdar-
verk Nígeríuhers. Við vildum
veita fómarlömbum stríða lækn-
isaðstoð, segir Xavier Emmanu-
elli, einn af stofnendum MFS, en
við vildum einnig bera vitni því
sem við sáum.
Þeir voru reiðubúnir að fara
Mongólar lýsa yfir lýðræði - sovéski herinn biður þá afsökunar á um-
hverfisskemmdum.
Sovéther á förum frá Mongólíu
Vladíslav Gregoríevitsj, sov-
éskur hershöfðingi í Mongólíu,
tilkynnti á miðvikudag að allur
sovéskur her þar í landi yrði á
brott þaðan fyrir lok næsta árs.
Sovéskar hersveitir hafa verið í
Mongólíu samfleytt frá 1960 en
byrjað var að kveðja þær heim
1987.
Hershöfðinginn kvaðst við
þetta tækifæri harma, að sovéski
herinn hefði valdið miklum um-
hverfisskaða með stórfelldum her-
æfingum á gresjum og eyðimörk-
um Mongólíu, og væru nú her-
menn hans að reyna að græða þau
sár er umhverfíð hefði hlotið við
æfingamar.
T
HANDBRAGÐ MEISTARANS
Bakarí
Brauðbergs
Ávallt nýbökuð brauð
-heilnæm og ódýr-
Aðrir útsölustaðir:
Hagkaup-Skeifunni
-Kringlunni
-Hólagarði
Verslunin Vogar,
Kópavogi.
L6iái6ter2-6stoi 71539
Hraunberg 4 stnu 77272
Sonia Gandhi
hafnar tilboði
um formennsku
Sonia Gandhi, ekkja Rajivs
Gandhi, tilkynnti í gær að hún
sæi sér ekki fært að verða við
óskum forustumanna Þjóð-
þingsflokksins um að taka við
sem formaður hans af manni
sínum.
Fomsta flokksins mun hafa
gert sér vonir um, að með Soniu
sem formann yrði flokkurinn sig-
urvænlegur vegna samúðar al-
mennings með ekkju hans og
dýrðarljóma þess sem um Nehm-
Gandhifjölskylduna leikur. En
Sonia Gandhi, sem er ítölsk að
ætt og hefur ekki mikinn áhuga á
stjómmálum, mun telja brýnni
nauðsyn fyrir sig að helga líf sitt
bömum þeirra hjóna, sem em á
unglingsaldri.
hvert sem er, veita sína aðstoð og
fordæma grimmd og kúgun um
Ieið. „Frönsku læknamir" tóku
sér tíma frá starfsframa og sumar-
leyfum til að starfa við neyðar-
hjálp hvar sem þörf var fyrir. Þeir
urðu miklir meistarar í því að gera
sem mest úr litlum föngum. Og
þeir bmtu margar reglur - í þagu
þeirra sem þeir töldu grimmd
beitta. í Chile og Suður-Afríku,í
Afganistan og E1 Salvador gengu
þeir á laun ýmissa erinda þvert
gegn vilja stjómvalda í viðkom-
andi löndum. Þeir fordæmdu
hermdarverk á sveitafólki í Mó-
sambík og þeir fordæmdu stjóm-
völd í Eþíópíu fyrir að stela hjálp-
argögnum til nauðstaddra. Þeir
gerðu margar illræmdar stjómir
æfar og komu franska utanríkis-
ráðuneytinu einatt í stórvandræði.
MFS hafa eflst mjög á seinni
ámm. Um ein miljón Frakka
sendir þeim peninga með reglu-
legum hætti. Um þúsund læknar
og hjúkmnarliðar starfa á vegum
samtakanna í 38 löndum. MFS og
systursamtök þeirra hafa svo gott
orð á sér fyrir skilvirkni í neyðar-
tilfellum, að Evrópubandalagið
felur þeim að dreifa hjálpargögn-
um fyrir miljónir dollara á ári
hveiju. Og eins og hugsjóna-
mönnum sæmir, þá hafa þeir
Kona frá „Læknar án landamæra” I fióttamannabúðum I Eþlóplu
sjálfir áhyggjur af því hve vel
þeim gengur: kannski breytumst
við i hverja aðra stofhun....
AB byggði á Newsweek
Lenín fallinn í Addis Ababa
r Addis Ababa, höfuðborg
I Eþíópíu, sem nú er að mestu
umkringd af EPRDF-uppreisn-
armönnum sem búist er við að
haldi innreið sína þar þá og
þegar, voru menn í gær í óða-
önn að rifa niður myndir af
Mengistu einræðisherra, en
þær voru þar á hans tið upp um
alla veggi í opinberum bygging-
um og við helstu torg.
Þá hófust verkamenn handa
við að taka niður tíu metra háa
bronsstyttu af Lenín, sem staðið
hefur í borginni miðsvæðis frá því
að hún var reist 1984. Var hún
gjöf Sovétmanna til Mengistus á
tíu ára afmæli stjómarbyltingar
herforingja gegn Haile keisara
Selassie.
Þeir sem á horfðu voru ekki á
einu máli um hvort Sovétmönn-
um yrði skilað styttunni eða hún
sett á sögusafh.
Eþíópska ríkisútvarpið, sem
svo seint sem á mánudag söng
Mengistu lof og dýrð, segir hon-
um hafa farist bleyðimannlega er
hann flýði land á þriðjudag. Hafi
hann sagt öðrum ráðamönnum að
hann ætlaði að bregða sér skammt
út fyrir borg til að líta eftir heræf-
ingum, en flogið í staðinn til Ke-
nýu og þaðan til Zimbabwe.
Mengistu - laumaðist burt
frá félögum slnum
í háskanum.
Kona með
sprengju næst sér
Subodh Kant Sahay, ind-
verskur aðstoðarinnanríkis-
ráðherra, sagði í gær að komið
hefði í Ijós við rannsókn að kona
nokkur, sem verið hefði í hópi
þeim í Sriperumpudur skammt
frá Madras er tók á móti Rajiv
Gandhi er hann kom þangað á
þriðjudag, hefði verið með öfl-
uga sprengju á sér innanklæða.
Hefði sprengjan sprungið þegar
konan hneigði sig fyrir Gandhi
og mun hún þá hafa staðið mjög
nálægt honum.
Gert mun ráð fyrir að kona
þessi hafi af frjálsum vilja fómað
lífi sínu til að verða flokksleiðtog-
anum að bana. Hún var meðal
þeirra, sem fórst í sprengingunni,
eins og vænta mátti, og sagði Su-
bodh að efri hluti líkama hennar
væri horfinn en andlitið nokkum-
veginn í heilu lagi. Þó væri ekki
enn vitað hver kona þessi hefói
verið.
Gmnur indverskra yfirvalda
virðist nú beinast að tamílsku
frelsistígmnum svokölluðu á Sri
Lanka, sem eiga í striði við stjóm-
völd þar og fá stuðning frá þjóð-
bræðmm sínum í indverska fylk-
inu Tamílnadú, sem þar em þorri
íbúa. Madras er þar höfóðborg.
AÐUTAN
Dagur
Þorlerfsson
6 SÍÐA—NÝTT HELGARBLAÐ Föstudagur 24. maí 1991 . _ _,
‘ T AGI3 —- GAJaHAOJaH fTYH 1661 íkíti .AS lUQGbutaov
Síðustu Kúbuher-
sveitir frá Angólu
Síðustu kúbönsku hermenn-
irnir í Angólu fara þaðan heim-
leiðis á morgun, að sögn kúb-
anskra heimildarmanna I Lu-
anda, höfuðborg landsins.
Verður heimflutningi kúbanska
liðsins þar þá lokið fimm vikum
fyrr en samningar gerðu ráð fyrir.
Kúbanskir hermenn hafa verið í
Angólu til stuðnings stjóminni þar
síðan 1975. í des. 1988 náðist sam-
komulag um að Kúba kallaði herlið
sitt frá Angólu gegn því að Suður-
Afríka veitti Namibíu sjálfstæði.