Dagblaðið Vísir - DV - 30.09.1995, Blaðsíða 28

LAUGARDAGUR 30. SEPTEMBER 1995
28
sögur af nýyrðum
--í.-rr----------------
Að stöðga,
stöðgun, stöðgi
Að þessu sinni ætla ég að kynna
nokkur splunkuný nýyrði, sem þó
gætu verið fjörgömul. Þau fylla
aðeins skarð, sem hefir staðið
„ófullt og opið“. Við höfum fyrir í
málinu orðin auóga, auögun og
auögi, mynduð af orðinu auöugur,
og göfga, göfgun og göfgi, mynduð
af göfugur. Eðli málsins sam-
kvæmt gætu því alveg eins veriö
til orðin stööga, stöögun og stöögi,
af orðinu stööugur. Tungumáliö er
duttlungafullt og á sér mörg slík
„skörð“, sem hægt er að fylla, ef
þörf krefur.
Þau þrjú nýyrði, sem ég hefi nú
nefnt, urðu til á óvæntan hátt.
Orðanefnd byggingarverkfræð-
inga hefir fjallað mikið um hug-
tök, sem varða hreinsun fráveitu-
vatns. í orðasafni hennar haföi
lengi staðið seyrustöönun sem þýð-
ing á d. slamstabilisering og e.
sludge stabilization, enn fremur
stöönuö seyra sem þýðing á d.
stabiliseret slam og e. stabilized
sludge. Þetta eru mjög sérhæfð
hugtök, sem ekki verða skýrð hér.
Hér skipta aðeins máli orðin
stabilisere, stabilisering og
stabilitet.
Nefndarmenn gerðu sér ljóst, að
sögnin staöna og orðið stöönun
náðu ekki þeirri hugsun, sem fólst
i erlendu orðunum. Á fundi Orða-
nefndarinnar 17. janúar 1995 var
rætt um, að orðið seyrustöönun
næði ekki hugtakinu slamstabilis-
ering. Ég lagði ekki orð í belg á
fundinum. En þegar fundarmenn
voru komnir fram á gang og
bjuggust til brottfarar, hraut út úr
mér sögnin stööga. Nokkrir fund-
armanna voru staddir á gangin-
um, og mér virtust þeir ekki gefa
gaum þessu tauti í mér. Ég lét því
málið kyrrt liggja. En 19. janúar
hringdi einn nefndarmanna, Sig-
mundur Freysteinsson verkfræð-
ingur, í mig. Hann hafði heyrt mig
segja sögnina stööga á ganginum,
sagði, að sér litist vel á hana og
bætti við, að sögnin væri til í fær-
eysku. Þessi uppörvun Sigmundar
varð til þess, að ég fór að athuga
málið betur. Mér var auðvitað
Umsjón
Halldór Halldórsson
ljóst, að orðin stööga, stöögun og
stöögi samsvöruðu algerlega að
myndunarhætti orðunum göfga,
göfgun og göfgi. Ég fann í orða-
bókum, að í færeysku er til sögn-
in stoöga, einnig í myndinni
steðga, í merkingunni „stansa,
bíða“. Þá varð mér einnig ljóst, að
sænska sögnin stodga í merking-
unni „styrkja, treysta" væri
mynduð á sama hátt, sbr. forn-
sænsku staþugher, sem er sama
orð og ísl. stööugur. Það virtist
þannig vera alger tilviljun, að
sögnin stööga skyldi ekki vera til í
íslensku.
Eftir þessar og fleiri athuganir
mínai; ákvað ég að skrifa skýrslu
um þessi orð. Skýrsluna lagði ég
fyrir Orðanefndina á fundi 24. jan.
1995. í dagbók minni þann dag
segi ég aö skýrslunni hafi verið
'vel tekið af öllum fundarmönnum
og bæti við, að ég geri ráð fyrir, að
orðin stöðga, stöögun og stöögi
verði tekin upp. Þéssi spá reyndist
rétt.
Við eigum að vísu til í íslensku
orðið stööugleiki yfir stabilitet, en
mér finnst oft skorta orð yfir
stabilisere og stabilisering. Því
ætti að vera hægt að nota þessi
orð á miklu fleiri sviðum en í
sambandi við hreinsun fráveitu-
vatns.
Stálgrindarhús til sölu
FISKVEIÐASJÓÐUR ÍSLANDS auglýsir til sölu stálgrindar-
hús að Strandgötu 68, Eskifirði, áður eign Eljunnar hf.
Tilboð í eignina óskast send á skrifstofu sjóðsins fyrir kl. 15.00
föstudaginn 13. október 1995.
Allar nánari upplýsingar veitir Ragnar Guðjónsson á skrifstofu
sjóðsins, Suðurlandsbraut 4, Reykjavík, sími 588 9100.
Áskilinn er réttur til að taka hvaða tilboði sem er eða hafna
öllum.
Fiskveiðasjóður íslands
Varnarliðið/laust starf
Varnarliðið á Keflavíkurflugvelli óskar að
ráða bifvélavirkja til starfa á bifreiðaverk-
stæði Stofnunar verklegra framkvæmda.
Starfið felst í vélastillingum ásamt viðgerð-
um. Viðkomandi hafi mjög góða þekkingu
á bílarafmagni og reynslu af notkun tölvu-
stýrðra vélastillingatækja. Góð enskukunn-
átta nauðsynleg.
Umsóknir berist til Ráðningardeildar Varnar-
málaskrifstofu, Brekkustíg 39, Njarðvík, sími
421 1973, eigi síðar en 5. október 1995.
Starfslýsing liggur þar frammi til aflestrar
fyrir umsækjendur og er þeim bent á að lesa
hana áður en sótt er um.
Umsóknareyðublöð fást einnig á sama stað.
krossgáta
**
Ka \l/T/L y/spfl SRSRT /J/G HfíF/Z- fíR STfíRF! STELPfi /VoTR - fít>/ STFLP/JR. serr u/GfiR. Ö/tLÆTlS TLfíum . OSfi /
cFSruA
1 Pö/. \HLÉ !5 2
■ VF/ 5 - 1 LF) /Jfíu/rw ORÐfí S VT/n UH/HJV 3
'oKvy r ÝTfíR LEGfí j£K6jfí TFT/fí. BORMR Sfí/nHL Fú og PÚ Zo H
BUfyr UHPí \ /0 5
FjftþUþ rjfítUJR. \s/)*>sr S KÖTTuR íKyLÖ fí /7 b
l 19 - 7
A ■> 1% KTFRB 'ov/ss 8
'OF//n/ ÖINNIKG S/GL' J/VG 9
6SH6FÁ. OFPl/R
SKOLlft FLOKKj, % £KK/ mflRéfí TPT 6 10
GELT JTJ/V. FfíHG li
GFRfí K/SUR /n/K/L V/E-TA
' t
5 ORG /b Fy/fU) J-F/T _ J-/ET/ /V 12
Totf/V v PjAKKOR s/ípyR SÆt/ /3
'osjfí lF v/u/ SKOB vyn EKk/ FfíSTfí S/áLfí / E/vz>. Su/VD /y
V FlfíFfi GRfíms fiV/ 7 HV/Ðfi /s
SmkfíJK Vfí/SS Kl/PU I SA,nM/. F/PfíR ffbum /3 /b
V 7 23 HOL- 5 ÍVRUFfí F/SKfí /7
í 21 TJULfí fí , HU5/ /<f
BOT/V FfíJ-L A/ufíT- i/tffí H/JLfí fíbFfí fí/J/F6D fífí STfíURft fí'/K /9
F/Sk uR sm'fí Tfí £ PfíÐ fíP/Vfí H FNV//J6 'ONfít/ fí R lo
l « nmhto KjfíFT /1 2/
STtFKfí GtfPlR I /8 T'u/fí Sfi/nHt /1 22
VÖKvl f HKKSS fí
l IP ST£F/V U/e Kú/Vfí f 23
KOGUR ■L£6U TJkR/ T/T/LL t 27
ELLfí HVfíSS V/Pfí/ IS 1 9
5l6L. T/F1<! JÖTHfi 3 ny dU
5 - ■2. z. U) «sc vo •o -4 5 o fíi
& S CC nI vN U. -4 4: V ■a &
K vi * V- Ci; V' :Q> ***% V- • V ’-u * >
9; V- o; vA 4; vN 4: VD
cc 0 * 'V. - '41 \3 O «4
*-»* 0 VD * o * f4 • «3; «* -4 •
• V «C U. V N O * o
Uj K vn «3: «3: •4 4 * <c 35 k V. * •o k
a: -4 V) N k \ * > -4 u: V- V k Ví) O
VD & $ k V) \ k 4: k 34 k <3: Q: k
'A U q; VA \r> «3: S 0 u: '4J bv <4 N.
0. 3 •4 k V. \ • vO \" «5 CQ «: K 0 k %
<sc V3 • vr> 3V