Dagblaðið Vísir - DV - 03.05.1996, Qupperneq 14

14
FÖSTUDAGUR 3. MAÍ1996
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stiórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: EYJÓLFUR SVEINSSON
Ritstjóri: JÓNAS KRISTJÁNSSON
Aðstoðarritstjóri: ELÍAS SNÆLAND JÓNSSON
Fréttastjóri: JÓNAS HARALDSSON
Auglýsingastjóri: PÁLL STEFÁNSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar: ÞVERHOLT111,
blaðaafgreiðsla, áskrift: ÞVERHOLT114,105 RVÍK, SÍMI: 550 5000
FAX: Auglýsingar: 550 5727 - Aðrar deildir: 550 5999
GRÆN númer: Auglýsíngar: 800 6272. Áskrift: 800 6270
Stafraen útgáfa: Heimasíða: http://www.skyrr.is/dv/
Ritstjórn: dvritst@centrum.is - Auglýsingar: dvaugl@centrum.is. - Dreifing: dvdreif@centrum.is
AKUREYRI: Strandgata 25, sfmi: 462 5013, blaðam.: 462 6613, fax: 461 1605
Setning og umbrot: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Filmu- og plötugerð: ÍSAFOLDARPRENTSMIÐJA HF. - Prentun: ÁRVAKUR HF.
Áskriftanrerð á mánuði 1700 kr. m. vsk. Lausasöluverð 150 kr. m. vsk„ helgarblað 200 kr. m. vsk.
DV áskilur sér rétt til að birta aðsent efni blaðsins í stafrænu formi og i gagnabönkum án endurgjalds.
Mannréttindi fótum troðin
Sophia Hansen hefur um árabil barist hetjulega fyrir
því að fá dætur sínar aftur frá Tyrklandi eftir að faðir
þeirra nam þær á brott með ólögmætum hætti. Barátta
móðurinnar fyrir sínum rétti og barnanna hefur vakið
þjóðarathygli og um leið samúð landsmanna. Það sér
hver sjálfan sig í þeim sporum. Almenningur hefur því
styrkt Sophiu myndarlega gegnum árin þótt enn sé hún
í mikilli skuld vegna langvinns málareksturs.
íslensk stjórnvöld hafa stutt aðgerðir Sopiu. Málið hef-
ur verið tekið upp við forseta Tyrklands og ráðherra.
Þrátt fyrir það hjakkar það sífellt í sama farinu. Það
flækist endalaust á milli dómsstiga. Árin líða og móðirin
tapar af æsku- og uppvaxtarárum bama sinna. Ofbeldis-
maðurinn í málinu, faðir barnanna, er sá eini sem hagn-
ast. Hann er enda borubrattur og segist tilbúinn til þess
að mæta með dætur sínar fyrir dómara í næsta mánuði,
öruggur um hug þeirra. Sophia gerir sér grein fyrir því
að þar muni þær segja það eitt sem faðir þeirra segir
þeim.
íslenskir dómstólar úrskurðuðu á sínum tíma að Soph-
ia færi með forræði dætra sinna. Þá hafa tyrkneskir
dómstólar úrskurðað að hún skuli njóta þeirra lágmarks
mannréttinda að hafa umgengnisrétt við dætur sínar.
Þessi réttur Sophiu hefur verið þverbrotinn og það hafa
tyrknesk yfirvöld látið viðgangast.
Haft hefur verið eftir lögmanni Sophiu Hansen að
þrátt fyrir verulega viðleitni íslenskra stjórnvalda, til
stuðnings málstað hennar, hafi í raun harla lítið komið
út úr þeim viðræðum. Það er því ljóst að herða þarf róð-
urinn. Málið var tekið upp á Alþingi fyrr í vikunni. Þar
kom fram samstaða þingmanna og vilji til þess að styðja
Sophiu í erfiðri baráttu fyrir rétti sínum og bamanna.
Hinn tyrkneski lögmaður Sopiu Hansen telur að mál-
ið verði að taka upp á æðstu stigum, þ.e. með því að for-
sætisráðherra íslands sendi tyrkneskum starfsbróður
sínum mótmæli. Utanrikisráðherra vill á þessu stigi
málsins ekki fullyrða um þá leið en bendir á að unnið sé
í málinu. Meðal annars hefur verið ákveðið að sendi-
herra íslands í Tyrklandi fari til Ankara í lok næstu viku
vegna málsins.
Þingumræða um þetta mál, þar sem meðal annars var
greint frá aðgerðum íslenskra stjórnvalda, var löngu
tímabær. Sú umræða sýndi samstöðu yfirvalda. Sophia
þarf að finna að í þessu máli stendur hún ekki ein. Hún
hefur þjóðina á bak við sig. Þau tíðindi ættu að berast til
réttra aðila í Tyrklandi þótt allur þessi langvarandi
málarekstur bendi til þess að ekkert eigi að gera. Málið
skuli þæft þar til Sophia hefur tapað á tíma.
í þessu máli eru mannréttindabrotin gróf. Tyrklandi
ber að sjá til þess að mannréttindaákvæði Evrópusátt-
málans séu virt. Það hefur ekki verið gert í þessu tilviki.
í mannréttindasáttmálanum segir að einstaklingur eigi
kröfu á réttlátri málsmeðferð innan hæfilegs tíma. Sá
réttur hefur verið fótum troðinn í máli Sophiu Hansen.
Faðirinn fór með stúlkumar utan í júní árið 1990 þegar
þær voru aðeins átta og níu ára gamlar. Nú, nær sex
árum síðar, er enn engin niðurstaða fengin.
Utanríkisráðherra sagði í gær að íslenska ríkinu bæri
skylda til þess að sjá til þess að Tyrkir virtu mannrétt-
indákvæðin. Allar þjóðir vildu komast hjá því að fá á sig
dóma um mannréttindabrot. Því væri sú leið vænlegust.
Hvetja verður stjómvöld til þess að taka á málinu af
myndugleik og fylgja því eftir af festu. Það má engan
tíma missa og í raun hefur sárgrætilega mikill tími far-
ið til spillis.
Jónas Haraldsson
Sjómanninn skortir yfirsýn og tækjabúnað til að nálgast nauðsynlegar upplýsingar um lífríkið í sjónum svo að
ákvarða megi heildarmagn einstakra tegunda í sjónum, segir m.a. í grein Helga.
Skottulækningar
eða alþýðuvísindi
í DV 22. apríl sl. er kjallaragrein
eftir Guðjón A. Kristjánsson, for-
seta FFSÍ, sem ber heitið „Skip-
stjórar og skottulæknar". Þar sem
nafn undirritaðs kemur þar nokk-
uð við sögu sé ég mig knúinn til
þess að leggja hér nokkur orð í
belg. Grein Guðjóns snýst að
miklu leyti um vonbrigði hans
vegna ákvörðunar sjávarútvegs-
ráðherra um að auka ekki veiði-
heimildir í þorsk á þessu fiskveiði-
ári en svona í leiðinni er slett
nokkrum fúkyrðum í undirritaðan
vegna afstöðu VSFÍ til ákvörðunar
ráðherrans, sem byggðist á vís-
indalegri ráðgjöf okkar virtustu
sérfræðinga á þessu sviði.
Forsenda
fullyrðingar
Guðjón gagnrýnir fyrst og
fremst það að ráðherra skyldi ekki
hafa tekið tillit til skoðana FFSÍ,
en samtökin höfðu boðað að auka
ætti þorskkvótann á yfirstandandi
fiskveiðiári um allt að 50 þús.
tonn, sem breytist víst í samtölum
við ráðherrann, bara si svona, í 20
þús. tonn, án frekari skýringa. En
ósk FFSÍ byggist víst á fránum
augum skipstjórnarmanna, séu
orð Guðjóns notuð, sem vita meira
um lífríki hafsins en blessaðir
fiskifræðingarnir okkar.
Þessari skoðun Guðjóns er ég
ósammála, ekki vegna þess að ég
telji ekki að margur skipstjórnar-
maðurinn og sjómaðurinn viti
býsna mikið um lífríkiö og marg-
breytileika þess, heldur vegna
þess að þegar kemur að því að
ákveða heildarmagn einstakra teg-
unda í sjónum umhverfís landið
okkar, þá hefur sjómaðurinn,
hvort sem hann starfar í brú, á þil-
fari eða í vélarrúmi skipanna,
hvorki yfirsýn né tækjabúnað til
þess að nálgast nauðsynlegar upp-
lýsingar sem eru forsenda þess að
geta sett fram fullyrðingu af þessu
tagi.
Misskilningurinn
Af þessu tilefni kom í hugann
örstutt frásögn, sem er eitthvað á
þá leiö að einhvern tíma mætti
Onnur merking
Hvað varðar hitt atriðið sem
Guðjón kemur inn á í grein sinni,
þ.e. alþýðuvísindi og skottulækn-
ingar, þá virðist mér að hann hafi
misskilið merkingu orðsins
„skottulæknir".
Orðabók Menningarsjóðs, frá
árinu 1978, skýrir hana þannig:
Gervilæknir, ólærður læknir, lé-
legur læknir og hlaupalæknir. Og
forliðinn skotta þannig: lélegur,
falskur, ólærður.
Eins og þarna kemur fram er
merkingin sem lögð er i orðið allt
önnur en sú sem Guðjón telur að
það hafi. Merking Menningarsjóðs
er greinilega sú að skottulæknir sé
aðili sem tekur að sér verkefni
undir fölsku flaggi, þ.e. vUlir á sér
heimildir. Þetta er sú merking
sem ég tel að orðiö hafi, þ.e.
„Staðreynd málsins er einfaldlega sú að
skipstjórar og þeir sem falla undir skil-
greiningu orðsins „skipstjórnarmaður"
eru ekki fiskifræðingar frekar en kjötiðn-
aðarmaðurinn er dýralæknir . .
Kjallarmn
Helgi Laxdal,
formaður Vélstjórafélags íslands
Trabant asna á förnum vegi. Þegar
þeir mættust spurði asninn: Hver
er þar? Trabantinn svaraði: Það er
bUl, en spurði um leið hver spyrði
og asninn svaraði um hæl: Það er
hestur.
Um eitthvað í þessa veru snýst
misskilningurinn. Staðreynd
málsins er einfaldlega sú að skip-
stjórar og þeir sem falla undir skil-
greiningu orðsins „skipstjórnar-
maður“ eru ekki fiskifræðingar
frekar en kjötiðnaðarmaðurinn er
dýralæknir, þótt hann viti að sjálf-
sögðu afar mikið um hold dýranna
sem við leggjum okkur til muns
daglega.
Eða er hugsanlegt, með sömu
rökum, að halda því fram að smal-
inn sé sérfræðingur um útbreiðslu
kvikfénaðar hér á landi þar sem
hann gætir og smalar kvikfénaði
alla daga? Ég held ekki.
skottulæknir á fiskifræðilegu
sviði er sá sem gefur fiskifræði-
lega ráðgjöf án þess að hafa tilskil-
inn nauðsynlegan bakgrunn.
Um alþýðuvísindi gegnir allt
öðru máli. Alþýðuvísindi eru, m.v.
þær upplýsingar sem ég hefi aflað
mér, uppsöfnuð reynsla kynslóð-
anna sem í raun er grunnurinn
sem vitneskja okkar byggist á. Er
í raun þekkingin sem hver og einn
einstaklingur hefur að geyma við
fæðingu en á meðan á dvöl hans
hér í heimi stendur þá bætir hann
við hana sinni reynslu, sinni
þekkingu, sem flyst síðan áfram til
næstu kynslóðar og þannig koll af
kolli. Alþýðuvísindi eiga því ekki
skyldleika við neikvæða merkingu
skottulækninga, nema hjá þeim
sem vaða í villu um merkingu
þessara hugtaka.
Helgi Laxdal
Skoðanir annarra
Aukin framleiðni
„Eitt mikilvægasta og augljósasta samvinnuverk-
efni verkalýðshreyfingar, vinnuveitenda og stjórn-
valda er aukin framleiðni í íslenzkum fyrirtækjum.
Alþjóðlegur samanburður sýnir að hún er minni en
í mörgum samkeppnislöndum okkar. Þetta gerir
samkeppnisstöðu fyrirtækjanna erfiðari og stuðlar
um leið að því, að íslendingar vinna mun lengri
vinnutíma en nágrannaþjóðirnar. Með aukinni
framleiðni og sömu launum fyrir styttri vinnutíma
má með sanni segja að lífsgæði, í viðum skilningi,
aukist.“
Úr forystugrein Mbl. 1. maí.
Launþegar og góðærið
„Verði frumvarp ríkisstjórnarinnar að lögum er
stóraukið vald fært til sáttasemjara frá launþegum...
Nú er komið á daginn að góðærið er alfs ekki fyrir
alla. Launþegar hafa verið blekktir og til þess að
þeir geti ekki sótt rétt sinn á nú að mýla verkalýðs-
hreyfinguna með valdboðum... Sú alda mótmæla
sem risið hefur vegna áforma ríkisstjórnarinnar
verður ekki hnigin þegar næst verður gengið að
samningaborði."
Úr forystugrein Alþýðubl. 1. maí.
Vald
verkalýðshreyfingarinnar
„Það er ekki hægt að halda öðru fram með sann-
girni en að áhrif verkalýðshreyfingarinnar hafi ver-
ið mjög mikil á síðustu áratugum. Þessi áhrif ná
langt út fyrir ákvarðanir um almenna launataxta.
Samtök launafólks hafa mikil áhrif á stefnumörkun
1 efnahagsmálum þjóðarinnar... Það er engum til
góðs að draga úr mætti samtaka launafólks, en leik-
reglurnar verða að ýta undir almenna þátttöku í
ákvarðanatöku innan verkalýðshreyfingarinnar."
Úr forystugrein Tímans 1. maí.