Dagblaðið Vísir - DV - 05.06.1996, Blaðsíða 11

J3V MIÐVIKUDAGUR 5. JÚNÍ 1996
_______________________________ hús og garðar
Grjót í görðum:
nota náttúrugrjót og hvaða tegund
er eftir að finna efnið og koma því í
garð. Margir landeigendur selja
slíkar auðlindir úr landi sínu en
aðrir gefa efnið. Er sama hvort held-
ur er - aldrei skal taka efni án leyf-
is. Víða eru svæði friðuð og eins eru
stuðlar víða friðaðir þannig að alltaf
ætti að leita upplýsinga um þessi at-
riði áður en byrjað er að hrófla við
landinu, jafnvel þó greinilegt rask
■ - » ;>„>
Notkun náttúrugrjóts i garða hér
á landi er orðin mjög algeng og hef-
ur færst mjög í vöxt á síðari árum.
Mikið er um að grjót sé notað til að
taka upp hæðarmismun en einnig
hefur það færst í vöxt að fólk fái sér
nokkra fallega steina til skrauts í
garðinum.
Við notkun á náttúrugrjóti ætti
fólk að gæta sín að blanda ekki sam-
an mismunandi tegundum af grjóti,
fallegast er að halda sig við eina teg-
und en ekki blanda saman t.d.
hrauni og sjávargrjóti. Einnig ætti
að taka mið af staðsetningu garðs-
ins og þeirri náttúru sem er í kring-
um hann.
Hvaða tegundir?
Við Islendingar eigum nóg af
grjóti. Helsta bergtegund íslands er
basalt eða um 80% af öllu bergi.
Basalti er svo skipt í marga flokka
og eru þeir algengustu blágrýti og
grágrýti. Mjög misjafnt er hvernig
er að vinna og höggva til mismun-
andi tegundir og fer það helst eftir
kleyfni grjótsins frekar en hörku
þess. Sem dæmi má nefna að algeng-
asta bergtegund okkar, blágrýti, hef-
ur slæma kleyfni og er nánast úti-
lokað að höggva það til. Grágrýtið
er hins vegar mjög gott í vinnslu og
hefur verið víða notað í Reykjavík,
t.d. í götukantstein, brústein í götu
og sem byggingarefni i Alþingishús-
ið og fleiri byggingar.
Hraun er yfirleitt tiltölulega auð-
velt að höggva til enda er það mikið
notað í hleðslur og einnig sem hell-
ur. Víða úti í náttúrunni má finna
klappir sem hafa klofnað upp í
þunnar (5-10 sm) hellur og eru not-
aðar í göngustíga, ýmist sem stiklur
eða raðað saman.
Mikið fegurðargildi
Undanfarin ár hefur afturhvarf
til náttúrunnar í allri umræðu ver-
ið mjög ríkjandi. Notkun náttúru-
efna í allt frá matseld til málningar-
vinnu færist stöðugt í aukana og má
vera að aukin notkun náttúrugrjóts
í garða sé samtvinnuð þessari nátt-
úruumræðu.
Ákveðin breyting í notkun ein-
hverra efna eins og náttúrugrjóts á
ekki upphafið hjá einhverjum
er ýmist notaö í hleðslur eða sem stakir steinar. Hér er stór og mikil hleðsla
Notkun grjóts í görðum er mikil; grjót
við heimili systranna í Garðabæ.
nokkrum garðeigendum heldur eiga
landslagsarkitektar stóran þátt í
þessari vakningu. Stór opinber
svæði þar sem notkun einhverra
efna er ríkjandi hefur áhrif á þá
sem leið eiga um og gefur þeim hug-
myndir um hvað gera megi í þeira
görðum en einnig hafa landslags-
arkitektar notað náttúrugrjót mikið
í þá einkagarða sem þeir hanna.
Mismunandi notkun
Eins og áður sagði ætti fólk að
gæta þess að blanda ekki saman
mörgum tegundum af grjóti í sama
garð. Mikilvægt er að hugsa vel um
hvaða tegund passi best við um-
hverfið. Þar ræður litur og lögun
öllu.
Holtagrjót er smákornótt og yfir-
leitt brúnt á litinn og er gjarnan
sóst eftir því að það sé mosagróið'
eða með skófum. Holtagrjót er
sennilega orðið vinsælasta náttúru-
grjótið í garða en lögun hvers steins
er sérstök og verða því engir tveir
garðar eins þar sem holtagrjót er
notað. Holtagrjótið er mikið notað í
hleðslur þar sem taka þarf upp hæð-
armismun en einnig færist notkun
þess sem stakra steina í beðum
stöðugt í vöxt. Þá er yfirleitt fallegra
að hafa nokkra steina í hverju beði
og spila með gróður á milli þeirra.
Sjávargrjót fer vel með hellum
þar sem litur þess er mjög áþekkur
gráum hellunum. Litlir sjávarstein-
ar (um 5 sm) eru nú mikið notaðir
með stærri steinum í stað gróðurs
og eins til að hylja jarðvegsdúka.
Hraungrjóti eigum við nóg af um
nánast allt land. í gegnum tíðina
hefur það verið mest notaða nátt-
úrugrjótið og er það hvað hentugast
í fríttstandandi hleðslur.
Stuðlaberg er ekki algengt enda
dýrt og víða friðað í náttúrunni en
notkun þess er helst að tveir til þrír
steinar myndi listaverk, en það fer
einnig vel í litla veggi, en eins og
áður sagði er ekki auðvelt að nálg-
ast það.
Granít er eina innflutta náttúru-
grjótið sem náð hefur fótfestu í ís-
lenskum görðum. Hægt er að fá það
í ýmsum stærðum. Granít er einna
helst notað með öðrum hellum og
brýtur þá gjaman upp stærri fleti.
Ekki taka í leyfisleysi
Þegar ákveðið hefur verið að
Stéttin
erfyrsta
skrefið
inn...
mGARDENA
Líkamsrœkt og
garðrœkt með
sígildum Gardena-
\ sláttuvélum...
T&k .
...sem ganga fyrir
mannafli
Heimiirsíæki.hif;
afhellum
ogsteinum.
Mjöggottverð.
STÉTT
HELLUSTEYPA
HYRJARHÖFÐI 8
112 REYKJAVÍK
SÍMI 577 1700-FAX 577 1701