Dagblaðið Vísir - DV - 31.10.1996, Blaðsíða 15

FIMMTUDAGUR 31. OKTÓBER 1996
15
Snjóflóð og
grjóthrun
Fimm milljónir
Sagt var 1 fréttum að 5 milljónir
kostaði að gera við veginn um Ós-
hlíð eftir gjóthrun rnn mánaðamót
sept./okt. Fyrir það fé hefði mátt
setja í sumar marga vamargarða
og svo djúpa skurði þvert á brekk-
una þar sem skriðan féll. Þá hefði
hún aldrei náð niður á veginn.
Snjóflóö
Við höfum lítið gert til að verj-
ast snjóflóðum. Við erum rétt að
byrja á því verki. Samt er ljóst að
mjög víða má draga úr snjóflóða-
hættu með vömvun. Rétt er að
benda á að lokum að reyna verður
að hafa vamir gegn snjóflóðmn og
grjóthruni fallegar, ef hægt er.
Þar gætu landslagsarkitektar
komið að málinu. Þeir verða að
vera með. Mjög oft geta þessar
vamir verið bæði einfaldar, ódýr-
ar og fallegar. Að minnsta kosti
.. reyna verður að hafa varnir gegn snjófloöum og grjóthruni fallegar ef hægt er. Þar gætu landslagsarkitekt- ber að stefna að því.
ar komið að málinu." - Unnið að snjóflóðavörnum á Flateyri. Lúðvík Gizurarson
Það er ekkert
lögmál að snjóflóð
þurfi að falla á
hús. Með nægum
og réttum vömum
má útiloka mestu
hættuna. Eins er
þetta með grjót-
hrun á vegi.
Koma má í veg
fyrir slíkt með
réttum vömum og
þær þurfa ekki
endilega að kosta
mikið fé.
Þetta er sagt
hér þar sem
venjulega er sú af-
sökun höfð uppi
að peninga skorti
til lagfæringa þeg-
ar grjót fellur á vegi. Fyr-
ir nokkrum dögum féll
grjótskriða á veginn mn
Óshlíðina hjá Bolungar-
vík. Sem betur fer varð
ekki slys sem vel hefði
getað orðið.
Rennibrautin
Fyrir ofan Óshlíðina em
hamrar sem grjót fellur
úr. Frost um nætur og
regn að degi losar um
steina sem þá falla niður.
Þá taka við skriður sem
eru likar rennibraut í
leikskóla. Niður þær rúll-
ar grjótið og lendir á veg-
inum.
Með litlu fé má gera þess-
ar skriður ósléttar sem
Kjallarínn
Lúðvík
Gizurarson
hæstaréttarlögmaður
dregur strax úr hraðanum á grjót-
inu eða stoppar það alveg. Grafa
má skurði þvert á skriðumar.
Uppgröfturinn myndar þá hæð.
Hana má styrkja með því að leggja
á hana notaða loðnunót eða troll-
net. Svo má sá lúpínu eins og
raunar hefur verið gert þama í
Óshlíðinni og gefst vel. Þetta þarf
ekki að vera ljótt.
Einnig má búa til stóra kassa úr
ódým efiii, svo
sem rekavið,
notuðu bám-
jámi o.s.frv. í
þessa stóru
kassa er svo
mokað þessu
efni, sem þama
er nóg af. Er þá
átt við sandinn
og mölina. Á
milli kassanna
má setja net úr
notuðum troll-
vír, sem mikið er hent af. Ef marg-
ar svona girðingar, skurðir og
malarkassar era þvert á skriðuna
rúllar enginn steinn niður á veg,
hvorki stór né lítill. Þótt ein vöm
gefi sig þá tekur hún hraðann af
grjótinu. Næsta vöm á þá auðveld-
ara með að stöðva það alveg.
„Við höfum lítið gert til að verj-
ast snjóflóðum. Við erum rétt að
byrja á því verki. Samt er tjóst að
mjög víða má draga úr snjóflóða-
hættu með vörnum. “
Katrín
í nóvember 1796 lést austur í
Rússlandi kona á sjötugsaldri sem
upphaflega hét Soffia en var þekkt
af samtíð og framtíð undir nafn-
inu sem hún hlaut við skírn í rétt-
trúnaðarkirkjuna. Hún hafði verið
einvaldur í 34 ár og var kölluð
„mikla“.
Á 18. öld vora stjómendur al-
mennt fæddir til ríkis og þurftu
ekki að sýna fram á stjómvisku.
En aldrei varð sjálfsagt að kona
stjómaði. Jafnvel Elísabet, dóttir
sjálfs Péturs mikla, þurfti að ryðja
keppinautum úr vegi til að stjóma
Rússum og hin þýska Katrín barð-
ist til valda og hélt þeim á óróa-
skeiði af útsjónarsemi.
Katrínar okkar tíðar
Á 18. öld komust hlutfallslega
fleiri konur til æðstu metorða í
Evrópu en nú. Á ofanverðri 20. öld
þurfa konur enn að berjast eins og
Katrín og sýna meiri hörku en
karlar til að komast til valda. Eng-
ar framfarir þar. Nú verður jafn-
rétti aldrei mælt í því einu hverjir
verma æðstu embætti. En mæli-
kvarði er það samt og fellir þung-
an dóm yfrr jafhrétti vestræns lýð-
ræðis. Hægt er að slengja fram
nöfrrum kjarnakvenna eins og Gro
Harlem
Bnmdtland og
Emmu Bonino.
Þær em Katrín-
ar okkar tíðar.
En fleiri eru
konumar sem
náðu ekki alla
leið: Ritt Bjerre-
gaard, Mona Sa-
hlin og Geraldi-
ne Ferraro; kon-
ur sem vom orð-
aðar við embætti
sem aðeins karlar höfðu gegnt, en
þá vora dregnir fram hótelreikn-
ingar, fjármálamisferli eiginmann-
anna og annað sem ef til vill var
ámælisvert en hafði fram að því
ekki komið körlum í stjómmálum
í koU.
Eins á íslandi
Er það eins á íslandi? Hér
heyrist hjalað í homum að konur
í áhrifastöðum
skrifi ekki ræður
sínar sjálfar þó að
enginn efist um að
karlar í sömu emb-
ættum geri það.
Kona sem er kosin
flokksformaður er
sögð fuUtrúi arms
sem er kenndur
við karl og sögð
„gerð að for-
manni“ af stuðn-
ingsmanni. Konu
sem er ráðherra er
stjómað af öðrum.
Þeir sem hæst
syngja þennan
söng slengja fram
einni og einni
Katrínu sem þeir
telja að eigi sig
sjálf en það skiptir
engu. Það er talað
öðravísi um konur í stjómmálum
en karla.
Þó tekur steininn úr þegar
stærsti stjómmálaflokkur lands-
ins reynir að breiða yfir þá stað-
reynd að engin kona gegnir
hæstu embættum á vegum hans
með því að stæra sig af því aö
árið 1959 varð kona borgarstjóri í
ár á vegum flokksins ásamt mim
reynsluminni karlmanni sem hún
vék síðan fyrir. Á máli flokksins
er þetta stórafrek í jafh-
réttismálmn.
„Sjálfstæöar kon-
ur“
Fyrir 16 áram kusu ís-
lendingar konu forseta.
Nýlega hitti ég útlend-
ing sem var langorður
um hve glæsUegt það
heföi verið, ekki aðeins
að kjósa konu heldur
þessa tUteknu konu
sem skar sig aUs staðar
úr og varð fyrirmynd
t.d. kvenskörungsins
Mary Robinson. Hann
spurði hvort íslending-
ar væra ekki hreyknir.
Ég var orðlaus. Hvern-
ig gat ég útskýrt að á
íslandi væri tU félags-
skapur kvenna sem tel-
ur sig sýna sjálfstæði
með því að þvemeita öUum völd-
um í þeirri trú að konur séu al-
mennt óhæfari en karlar tU að
stjóma og þess vegna eigi þær að
bíða þess að hinum hæfari körl-
um þóknist að rýma fyrir þeim.
Orðið „sjálfstæðar konur“ mun
lifa í sögunni sem minnisvarði
þess hve stórkostieg undirgefni
hins kúgaða getur orðið.
Ármann Jakobsson
„Konu sem er ráðherra er stjórnað
af öðrum. Þeir sem hæst syngja
þennan söng slengja fram einni og
einni Katrínu sem þeir telja að eigi
sig sjáff en það skiptir engu. Það
er talað öðruvísi um konur í stjórn-
málum en karla.u
Kjallarinn
Ármann
Jakobsson
íslenskufræðingur
Með og
á móti
Arðgreiðslur til eigenda
Landsvirkjunar
Alfreft Þorsteins-
son, í eigenda-
nefnd Landsvirkj-
unar fyrír Reykjá-
víkurborg.
Hagstæður
samningur
„Þaö er ekki ásættanlegt fyrir
Reykjavíkurborg að liggja með
11-12 miUjarða króna inni í
Landsvirkjun,
án þess að fá
greiddan eðli-
legan arð af
þeirri upphæð.
Þess vegna var
farið í viðræð-
ur milli eignar-
aðUa Lands-
virkjunar um
eignarhald,
rekstrarform
og hlutverk
Landsvirkjun-
ar.
Eftir ítarlega skoðun var það
niðurstaða eigendanefiidarinnar
að viðhalda bæri núverandi
rekstrarformi næstu 8 árin en
færa rekstur fyrirtækisins samt
nær hlutafélagsforminu.
Einnig var ákveðið að eigend-
umir fengju greiddan arð miðað
við ákveðnar forsendur en jafn-
framt er stefht að því að raforku-
verð til almenningsveitna verði
óbreytt til aldamóta, en frá 2001
tU 2010 lækki það um 3% að
raunvirði árlega.
Ég tel því að störf nefndarinn-
ar hafi verið árangursrík og
ákveðinni óvissu um framtíð
Landsvirkjunar hafi verið eytt.
Og fyrir meðeigendur ríkisins,
Reykjavíkurborg og Akureyri, er
samningurinn ótvírætt hagstæð-
ur vegna arðgreiðslanna.
Ánægjulegt er ennfremur, að
nokkuð víðtæk pólitísk samstaða
hefur tekist um málið, þó að ekki
séu aUir sammála um aUt, eins
og gengur.“
Ákvörðun
út I loftið
„Ég gagnrýni aödragandann
og vinnubrögðin í þessu máli. Ég
tel að það sé ekki hægt að taka
svona ákvörð-
un um arð-
greiðslur og
verðlag fram í
tímann án þess
að tryggja það
að stjórn við-
komandi fýrir-
tækis standi að
málinu. For-
maður stjóm-
arinnar hefúr
ekki komið ná-
lægt því. Þetta er mikilvægt at-
riði og gagnrýni mín beinist að
þeim vinnubrögðin hvernig mál-
ið var lokað inni í leyninefnd
stjórnarflokkanna fyrst og
fremst. JP*
Ég er ekki sammála því að
reikna út arðgreiðslur á forsend-
um sem era ekki tU. Það er ékki
búið að semja um álverið við
Columbia og það er ekki búið að
ganga frá stækkun Grundar-
tanga. Ákvörðunin um arð-
greiðslumar er út í loftið. Þess
vegna er verið að gefa fólki von-
ir um fjármuni sem ekki era í
hendi.
Það má ekki gleyma því að
skuldir Landsvirkjunar era gríð-
arlegar. Ríkið og Reykjavíkurborg
era ekki bara eigendur í þeim
skilningi að þeir eigi að kaUa á
arð frá fyrirtækinu heldur skiptir
eignastaða þess einnig máli.
Ég tel óskir Reykjavíkur og
Akureyrar um viðræöur um
eignarhald Landsvirkjunar eðli-
legar. Hins vegar var vitiaust að
loka þær inni eins og gert var.
Þetta er spuming um miUjarða
króna þannig að málið má ekki
lokast af í litium og þröngum
hópum stjómarflokkanna.“ -bjb
Svavar Gestsson,
alþinglsmaöur og
stjómarma&ur í
Landsvirkjun.