Dagblaðið Vísir - DV - 19.12.1996, Qupperneq 15

FIMMTUDAGUR 19. DESEMBER 1996
15
Beingreiðslur til bænda
Undanfarna daga hefur farið
fram hörð og að ýmsu leyti vill-
andi umræða um beingreiðslur
ríkisins til sauðfjár- og kúabænda,
nú síðast með umfjöllun SÁ i DV
þriðjudaginn 10. desember sl. Þar
eru beingreiðslur ræddar í sam-
hengi við atvinnuleysisbætur sem
bendir til þess þankagangs blaða-
mannsins að um hliðstæðu sé að
ræða. Svo er auðvitað ekki.
Breytt með samningum
Beingreiðslurnar eiga sér rætur
í niðurgreiðslum á kjöti og mjólk-
urvörum sem teknar voru upp á 5.
áratugnum til að lækka búvöru-
verð í tengslum við kjarasamn-
inga. Þær voru greiddar mjólkur-
samlögum og sláturhúsum og
komu þannig til lækkunar á heild-
söluverði. Kerfinu var síðan
breytt með samningum bænda og
ríkisvaldsins 1991 og 1992 og þá
byrjað að greiða
niðurgreiðsluféð
beint til bænda.
Á sama tíma
voru afnumdar
útflutningsbætur
á búvörar en það
skref hefur engin
nálæg þjóð stigið,
enn í dag. Bein-
greiðslurnar
koma á sama hátt
og niðurgreiðslur
áður til lækkunar
á verði búvar-
anna. Þetta greiðslufonn átti hins
vegar að tryggja betri nýtingu fjár-
muna en það er jafnframt gagn-
særra og í takt við þróun á hlið-
stæðum stuðningsgreiðslum í öðr-
um löndum.
Það er mikill misskilningur sem
skynja má af umræðunni nú, að
„Ekkert ríki Evrópu hefur dregið eins úr framlögum til landbúnaðar á síðustu árum og ísland," segir greinarhöf-
undur.
„Þetta greiðsluform átti hins
vegar að tryggja betri nýtingu
fjármuna en það er jafnframt
gagnsærra og í takt við þróun á
hliðstæðum stuðningsgreiðslum
í öðrum löndum.u
Islendingar einir þjóða styrki sinn
landbúnað með niðurgreiðslum.
Það gera allar vestrænar þjóðir,
þótt með mismunandi móti sé.
Samkvæmt mati OECD á heildar-
stuðningi, þar sem jafnframt er
metin svokölluð markaðsvemd,
erum við íslendingar í flokki með
Norðmönnum, Finn-
um, Svisslendingum
og Japönum.
Ekki mælikvaröi
á launatekjur
Ekkert ríki Evrópu
hefur dregið eins úr
framlögum til land-
búnaðar á síöustu
árum og Island, en hér
hafa stuðningsgreiðsl-
ur lækkað yfír 40%. Á
sama tíma hefur verð-
lag búvara yflrleitt
staðið í stað eða lækk-
að, sem á drjúgan þátt
í þeim stöðugleika
sem ríkt hefur. Allt
eru þetta staðreyndir
sem liggja fyrir ef
Kjallarinn
Sigurgeir
Þorgeirsson
framkvæmdastjóri
Bændasamtakanna
menn vilja kynna sér
málin og skoða af
sanngirni.
Að síðustu þetta.
Beingreiðslurnar eru
ekki mælikvarði á
launatekjur. Þær bera
uppi hluta af rekstr-
arkostnaði á kúa- og
sauöfjárbúum og eru
því eðlilega misháar
eftir því hvort búið er
hlutastarf eins manns
eða stórbú sem fleiri
fjölskyldur standa að.
Til að rannsaka tekju-
misrétti innan
bændastéttarinnar
verður að finna aðra
mælikvarða.
Sigurgeir
Þorgeirsson
Áfram saklaus í klóm réttvísinnar?
Einn herlegur rannsóknarlög-
reglumaður hefm- tekið að sér að
„rannsaka" bók sem ég skrifaði
um 105 ömurlega daga Magnúsar
Leópoldssonar í einangrun í Síðu-
múlafangelsi árið 1976.
Eins og vænta mátti af
„skýrslu" rannsóknarlögreglu-.
mannsins, sem er birt í DV 10.
þ.m., er ég sekur um sitt lítið af
hverju og er nú best að biðja guð
að hjálpa sér, varla gerir réttvísin
það frekar en fyrri daginn.
Birgir spyr...
Þessi rannsóknarlögreglumaður
heitir Birgir Sigmundsson. Hann
tekur fram í „skýrslunni" að hann
hafi ekki verið starfandi á vett-
vangi lögreglumála á umræddum
dögum og í ljósi þess telur hann
sér fært að hafa sjálfstæða skoðun
á efni bókar minnar, Saklaus í
klóm réttvísinnar. Hann kemst að
þeirri niðurstöðu að best muni að
spyrja nokkurra spurninga og
spyr sjálfan sig
því ekki hef ég
verið kallaður í
yfírheyrslur hjá
honum.
Hann spyr
hvort bókin sé
skrifuð til að
Magnús og fjöl-
skylda mættu að
henni útgefinni
anda léttar og líða
betur, laus við ok
þeirra minninga sem hljóti að búa
með þeim.
Hann spyr hvort bókin hafi ver-
ið skrifuð til að benda á það rang-
læti sem Magnús „eftir á að
hyggja“ varð óneitanlega fyrir og
þá væntanlega til að slíkt hendi
ekki á ný.
Hann spyr hvort hún hafi verið
skrifuð sem ,jólabók“ til að seljast
í þágu þeirra sem að henni standa.
Reyna skal ég að svara rann-
sóknarlögreglumanninum, en það
er hins vegar spurning hvort það
dugi, maðurinn er þegar búinn að
finna mig sekan um nokkur atriði
í þessu slæma máli.
Hrokafull skrif
Bókin var skrifuð af þeirri
ástæðu einni að segja frá skelilleg-
um mistökum svokallaðrar rétt-
vísi í þessu landi, mistökum sem
sett vora í hendur rannsóknarlög-
reglumönnum, rétt eins og þegar
spilum er útdeilt til manna við
grænt spilaborð. Þeir byrja að spá
í spilin og spá í andlit mótspilar-
anna, segja síðan grand eða nóló
en enda svo á því að segja bara
pass allt umhverfls borðið. Að
spili loknu sitja þeir berrassaðir
og blankir með mannorð sitt sem
spilamanna kerfisins í klessu,
hverfa svo út í nóttina sem geym-
ir þá það lengi að almenningur
gleymir nöfnum þeirra.
Rannsóknarlögreglumaðurinn
virðist vilja að nöfn spilamann-
anna í örlagaspilinu 1976 verði
geymd í nóttinni, eins og hún
geymir til þagnar mörg mannanna
mistök. Að fórnarlamb vitlausrar
spilamennsku fyrir 20 árum leyfl
sér að skýra frá líðan sinni og
sinna vegna þessara lögregluað-
gerða passar ekki í kramið. Rann-
sóknarlögreglumenn eiga áfram
að fá að standa stoltir í framvarða-
sveit réttlætis á íslandi, jafnvel þó
allur vindur sé úr gunnfánum
þeirra. Mennirnir sem við sögu
komu eru enn flestir
við störf og hafa ekki
lært að skammast sín
fyrir mistökin, hvað
þá að þeir hafl
mennsku til að viður-
kenna þau og biðjast
afsökunar.
Hrokinn í skrifum
Birgis rannsóknar-
lögreglumanns kem-
ur mér satt að segja á
óvart. Hroki hans lýs-
ir sér í þvi að gera lít-
ið úr efni bókarinnar
og um leið líðan
Magnúsar þessa 105
daga, svo og afleiðing-
unum sem hafa þjak-
að hann og fjölskyldu
hans öll þessi 20 ár
sem liðin era síðan rannsóknar-
lögreglumenn ólmuðust við að
finna lausn á Geirfinnsmálinu,
hlaupandi upp til handa og fóta í
hvert sinn sem unga fólkið, sem
tengdist sjálfu Geirfinnsmálinu,
leysti frá skjóðunni á nýjan hátt
við nýjar yfirheyrslur.
Að Birgir Sigmundsson rann-
sóknarlögreglumaður skuli skrifa
þessa grein eykur ekki traustið á
stétt hans. Ég skal upplýsa hann
um það að ég var ekki að reyna að
skrifa fyndna bók eða skemmti-
lega. Ég get því vel unað áliti Birg-
is, að bók mín sé „hundleiðinleg"
og mér hafl tekist að setja mitt
„mark svo mjög á allan texta, að
hugleiðingar sem eiga að vera
Magnúsar eru skelfllega Jónasar-
legar, svo ekki sé meira sagt“, eins
Birgir skrifar.
Ekki árás á einn eöa neinn
Ég er auðvitað feginn að texti
minn er ekki merktur t.d. Megasi,
Matthíasi Johannessen eða Bubba
Morthens, ég er feginn að ég skuli
hafa persónulegan stíl sem því
miður pirrar þennan rannsóknar-
lögreglumann, sem þó viðurkenn-
ir í lok „rannsóknar"
sinnar á bókinni að
„ætíð er best að vera
vitur eftir á“. Það er
nú gott og blessað, en
afsakar ekki stað-
reyndir sem fjallað er
um í bókinni. .
Það álit Birgis rann-
sóknarlögreglumanns
að ef það hefur verið
markmið Magnúsar
Leópoldssonar „að
koma höggi á við-
komandi rannsóknar-
lögreglumenn per-
sónulega, hefði verið
málefnalegra að
beina gagnrýni að
viðkomandi yfirvöld-
um og stofnunum,
sem og þáverandi réttarfari, þótt
slíkt hefði vissulega dregið úr
sölumöguleikum bókarinnar“, er
eins og vindhögg gamals gapuxa.
Bókin er ekki hugsuð sem árás
á einn eða neinn, bókin er meira
að segja frekar mild frásögn af
mistökum rannsóknarlögreglu-
manna sem störfuðu fyrir „yfir-
völd og stofnanir" og stóðu um
leið vörð um „þáverandi réttarfar"
árið 1976. Hún er saga blásaklauss
manns sem að ástæðulausu var
tekinn úr umferð og læstur inni í
klefa við ömurlegar aðstæður. Að
starfandi rannsóknarlögreglumað-
ur skuli birta niðurstöður af
„rannsókn" sinni á bókinni í DV
fær mann til að óttast að maður
geti átt von á nánast hverju sem er
frá þessum fulltrúum réttvísinnar
í landinu.
Að rannsóknarlögreglumenn
hafi áhyggjur af þeim staðreynd-
um sem lýst er í bókinni er ofur
skiljanlegt, en að eins konar full-
trúi þeirra geysist fram með slík-
um hroka er skelfmg sorglegt.
Jónas Jónasson
„Að spili loknu sitja þeir berrassað-
ir og blankir með mannorð sitt sem
spilamanna kerfisins í klessu,
hverfa svo út í nóttina sem geymir
þá það lengi að almenningur gleym-
ir nöfnum þeirra.“
Kjallarinn
Jónas Jónasson
útvarpsmaöur og
rithöfundur
Jóhann Siguijóns-
son, formaöur ís-
lensku samninga-
nefndarinnar.
Me6 og
á móti
Kvótaskipting á norsk- ís-
lenska síldarstofninum
Tímamóta-
samkomulag
„Þessi fiskistofn, sem er sá
stærsti á N-Atlantshafi, hrundi
fyrir um 30 árum vegna ofveiða
fyrst og fremst og það hefur tekið
langan tíma að byggja hann upp í
þá stærð sem
hann er kom-
inn í. Þessi
stofn var á
árum áður mik-
ið inni í ís-
lenskri lögsögu
en hefur ekki
að nýju tekið
upp þá háttu að
nokkru marki
en það tengist
stofnstærð og
samansetningu stofnsins. Það var
fyrst og fremst stóra síldin sem
gekk á íslandsmið og aðeins með
stífri stjórnun veiöanna era líkur
á að þetta endurtaki sig. Þess
vegna var það grundvallaratriði
nú að koma heildarstjóm á veið-
arnar þar sem allir sem veitt hafa
úr stofninum koma að málinu. Is-
land á mjög mikið undir þvi að
stofninn taki upp fyrra göngu-
mynstur og hagsmunir okkar í
þessu máli eru því mjög miklir.
Samkomulagið sem náðist tel ég
vera tímamótasamkomulag og
forsenda þess að markmiðum um
uppbyggingu stofnsins verði náð.
Með þessu samkomulagi var líka
einungis verið að ákveða afla-
mark fyrir árið 1997 en euk þess
er enn í gildi samkomulag fjög-
urra strandríkja um víðtækari
skirskotun um hvernig beri að
standa að verndun, stjórn veiða,
rannsóknum og nýtingu stofnsins
í framtíðinni. Það er okkur mjög
mikilvægt því þar er ákvæði sem
segir að verði breyting á út-
breiðslu síldar á komandi árum
muni aðilar leggja rannsóknir til
grundvallar ákvörðun aflahlut-
deildar. I samkomulaginu nú
fengum við aðgang að norskri lög-
sögu en þar veiðist hágæðasíld til
manneldis sem er stórt atriði."
Hnefarétti beitt
„Sá hluti samningsins sem
snýr að Evrópusambandinu er al-
gjörlega óásættanlegur þótt það
sé í sjálfu sér ánægjuefhi að nú
verði reynt að halda utan um
þennan stofh
og gæta þess að
hann verði
ekki ofnýttur.
Hitt er annað
að frekja og yf-
irgangur Evr-
ópusambands-
ins setur svart-
an blett á þetta.
Sambandið not-
aði hnefarétt-
inn til að ná
þessu fram og er afls ekki
treystandi til að halda sig við það
magn sem það fékk í sinn hlut.
Skip þeirra eiga eftir að fara
langt fram úr þessari tölu og það
er mesta áhyggjuefnið. Það verð-
ur að leggja allt í sölurnar til að
hafa eftirlitið með skipum Evr-
ópusambandsins eins öflugt og
nokkur möguleiki er á. Það er
fylgst mjög grannt með veiðum
okkar og þess gætt að við fórum
ekki eitt tonn fram yfir heimildir
og á sama tíma er ekkert eftirlit
með öðrum. Evrópusambandið
fær 125 þúsund tonn og ég óttast
að það muni taka að minnsta
kosti þrefaldan þann afla. Það er
stórmál fyrir okkur að haldið
verði utan um þennan stofn og
hann fái að þróa og vaxa, hann á
eftir að koma inn í okkar lögsögu
og það gerði okkar samnings-
stöðu mun sterkari. Núna var
hnefaréttinum beitt, enginn sögu-
legur veiðiréttur var fyrir hendi
en Norðmenn voru ótrúlega fljót-
ir að gefa eftir.“ -gk
Sverrir Leósson,
utgerðarmaöur á
Akureyrl.