Dagblaðið Vísir - DV - 21.01.1999, Qupperneq 14

14
FIMMTUDAGUR 21. JANÚAR 1999
Fiýálst, óháð dagblað
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjórí: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: EYJÓLFUR SVEINSSON
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ÓLI BJÖRN KÁRASON
Aðstoðarritstjóri: JÓNAS HARALDSSON
Auglýsingastjóri: PÁLL ÞORSTEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaðaafgreiðsla, áskrift: ÞVERHOLTI11,105 RVÍK,
SÍMI: 550 5000
FAX: Auglýsingar: 550 5727 - RITSTJÓRN: 550 5020 - Aðrar deildir: 550 5999
GRÆN númer: Auglýsingar: 800 5550. Áskrift: 800 5777
Stafræn útgáfa: Heimasíða: http://www.skyrr.is/dv/
Vísir, netútgáfa Frjálsrar fjölmiðlunar: http://www.visir.is
Ritstjórn: dvritst@ff.is - Auglýsingar: auglysingar@ff.is. - Dreifing: dvdreif@ff.is
AKUREYRI: Strandgata 25, sími: 462 5013, blaðam.: 462 6613, fax: 4611605
Setning og umbrot: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Filmu- og plötugerð: ÍSAFOLDARPRENTSMIÐJA HF. - Prentun: ÁRVAKUR HF.
Áskriftarverð á mánuði 1900 kr. m. vsk. Lausasöluverð 170 kr. m. vsk., Helgarblað 230 kr. m. vsk.
DV áskilur sér rétt til að birta aðsent efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds.
Nató er gaggandi hæna
Aldrei skal hóta neinu, sem ekki er ætlunin að standa
við. Þessi grundvallarregla gildir í pólitískum samskipt-
um ríkja eins og í póker. Ef mótspilarar átta sig á, að þú
segir digurbarkalega án þess að hafa annað en hunda á
bak við sagnirnar, láta þeir þig jafnan sýna þá.
Mörgum sinnum hefur verið bent á hér í blaðinu, að
fáránlegt er, að hemaðarbandalag á borð við Atlantshafs-
bandalagið sé að hóta ríkjum út og suður án þess að
meina neitt með því. Þetta hefur hvatt Slobodan Milos-
evic og Saddam Hussein til að fara sínu fram.
Þegar hemaðarbandalög verða fyrir áreiti, á að vera
tilbúin áætlun um, hvers konar áreiti leiði til hvers kon-
ar gagnaðgerða. Ekki dugir að byrja á að hóta öllu illu og
hlaupa svo eins og gaggandi hænur út og suður til að
reyna að leita að samkomulagi um aðgerðir.
Áður hefur mörgum sinnum komið fram í viðbrögðum
Atlantshafsbandalagsins í málefnum arftakaríkja
Júgóslavíu sálugrar, að ráðamenn þess em greindar-
skertir og ófærir um að læra af reynslunni, þótt þeir segi
hver um annan þveran, að þeir þurfi að gera það.
Bjánalegar fullyrðingar ráðamanna bandalagsins
framkalla hörmungar. Kúgaðar undirþjóðir á borð við
Bosníumenn og Kosovomenn í fyrrverandi Júgóslavíu og
Kúrdar og sjítar í írak taka fullyrðingamar meira eða
minna trúanlegar og æsa kúgarana til óhæfuverka.
Þegar fjöldamorðin heíjast, byijar Nató að gagga og
því hærra, sem hraðari verður framvinda þeirra. Þegar
hörmungarnar em orðnar nógu hrikalegar, hefst undir-
búningur loftárása, sem smám saman leiðir til, að Milos-
evic gerir tímabundið hlé á Qöldamorðunum.
Þegar þetta hefur leitt til þess, að undirbúningi loft-
árása er hætt í bili, hefja þeir félagar aftur íjöldamorð og
fá nokkrar vikur eða mánuði til að magna þau, áður en
þeir verða enn að gera hlé. Þannig ná þeir markmiðum
sínum í mörgum, markvissum áföngum.
Stefna Milosevic hefur árum saman verið skýr. Hann
vill hrekja 90% íbúa Kosovo úr héraðinu, svo að þar
verði ekki eftir aðrir en Serbar. Hvort meirihlutinn flýr
ofsóknir eða fellur í fjöldamorðum, skiptir hann engu.
Hann er kvöm, sem malar hægt, en ömgglega.
Ráðamenn Atlantshafsbandalagsins verða að gera sér
grein fyrir, hvort þessi ráðagerð Qöldamorðingjans kem-
ur bandalaginu við og þá hvemig. Ef ekki er samkomu-
lag í bandalaginu um að ganga milli bols og höfuðs á
stjóm Milosevics, á að láta villidýr Serba í friði.
Ef hins vegar ráðamenn bandalagsins telja, að því sé
skylt stöðu sinnar vegna að grípa til aðgerða, er tilgangs-
laust að miða aðgerðimar við að sannfæra Milosevic um
eitthvað. Hann er ekki sú manngerð. Aðgerðirnar verða
að hrekja hann og menn hans alveg frá völdum.
Augljóst er af reynslu síðustu ára, að bandalagið er
ófært um að deila og drottna á Balkanskaga. Það getur
ekki ákveðið að koma Milosevic fyrir kattamef og veita
Kosovomönnum sjálfstæði. Þess vegna á það að halda að
sér höndum og láta vera að synda í djúpu lauginni.
Gaggið í yfirmönnum Nató staðfestir það, sem áður
var vitað, að bandalagið hefur glatað hlutverki sínu við
fall jámtjaldsins og lok kalda stríðsins. Það er orðið að
vestrænum flnimannsklúbbi, sem hvorki mun víkka
verksvið sitt né fmna sér neitt nýtt að föndra við.
Bandalagið á að halda sér til hlés og hlífa okkur við
þjáningum, sem fylgja því að horfa á það niðurlægt af
hverjum þeim dólgi, sem nennir að sparka í það.
Jónas Kristjánsson
„Með nýsamþykktum lagabreytingum er ríkisstjórnin að kaupa sér frið fram yfir kosningar," segir Guðný m.a. í
grein sinni.
Sameign þjóðarinnar úr klóm sægreifa:
Kjósendur eða
Hæstiréttur?
góð dúsa fram yfir kosn-
ingar. Engin trygging er
fyrir þvi að endurskoðun
laganna verði nema til
málamynda.
í stað þess að bíða eftir
öðrum hæstaréttardómi
tO að útkljá hvort það
stríðir ekki gegn jafnræð-
isreglunni að úthluta
aflahlutdeildum varan-
lega til núverandi hand-
hafa væri eðlilegra að al-
menningur fengi að kjósa
um það hvort og hvemig
ber að breyta stjómun
fiskveiða og úthlutun
aflaheimilda. Krafan um
breytingar er svo sterk
að flestum er nú ljóst,
einnig erlendum sérfræð-
ingum sem nýlega voru
hér á ráðstefnu sjávarút-
-------------------
„Varðveita á gjafakvótakerfiö
með skírskotun til þess að end-
urskoða eigi lögin fyrir lok físk-
veiðiársins 2000/2001 og deila
á út andvirði þriggja milljarða til
nokkurra óánægðra. Það getur
verið góð dúsa fram yfír kosning-
ar.u
Kjallarinn
Guðný
Guðbjörnsdóttir
þingkona Kvennalistans
og þátttakandi í próf-
kjöri Samfylkingarinnar
í Reykjavík
Meirihluti Al-
þingis hefur bragð-
ist við dómi Hæsta-
réttar í máli Valdi-
mars Jóhannesson-
ar. Opnað hefur ver-
ið fyrir veiðileyfi án
veiðiheimilda og öll
veiðiréttindi, afla-
hlutdeild og sóknar-
dagar hafa verið
skilgreind sem
framseljanleg rétt-
indi þeirra sem fyrir
era í kerfinu. Þessi
niðurstaða er þver-
öfug við túlkun al-
mennings og stjóm-
arandstöðunnar á
niðurstöðu Hæsta-
réttar.
Viðbrögð meiri-
hlutans á Alþingi
era málamyndavið-
brögð. Þau, ásamt
yfirlýsingum ráð-
herra um að breyta
þurfl stjórnar-
skránni í kjölfar
dómsins, sýna að
verið er að gefa
Hæstarétti langt
nef. Þvert á móti
ber að fagna þessum
dómi sem hlýtur að
styrkja trú okkar á
sjálfstæði dómstól-
anna og gefa von
um að veldi sægreifanna sé að
hrynja.
Hvað gerist næst?
Með nýsamþykktum lagabreyting-
um er ríkisstjórnin að kaupa sér frið
fram yfir kosningar. Varðveita á
gjafakvótakerfið með skírskotun til
þess að endurskoða eigi lögin fyrir
lok fiskveiðiársins 2000/2001 og deila
á út andviröi þriggja milljarða til
nokkurra óánægðra. Það getur verið
vegsráðuneytisins, að aldrei mun
nást sátt um kerfið í núverandi
mynd.
Samfylkingin vill að núverandi
lög falli úr gildi eftir 2 ár og komið
verði á réttlátara kerfi þar sem sam-
eign þjóðarinnar á auðlindinni er
virt í reynd og ákvæði þess efnis sett
í stjórnarskrá. Framvarp mitt þess
efnis verður rætt von bráðar í þing-
inu þriðja árið í röð og verður ffóð-
legt að sjá hvort sjálfstæðismenn
styðja það í ljósi þess að þeir fluttu
nær samhljóða frumvarp i tíð síð-
ustu ríkisstjórnar.
Jafnræði og rekstraröryggi
Sjávarútvegsnefnd þingsins hefur
undir höndum niðurstöður nefnda
sem Rannsóknarráð Bandaríkjanna
skipaði að beiðni Bandaríkjaþings
um mat á réttmæti kvótakerfa ann-
ars vegar og byggðakvóta hins veg-
ar.
Þessar niðurstöður sýna glöggt að
vel er mögulegt að hafa kvótakerfi,
byggðakvóta og blandað stjómkerfi
fiskveiða þannig að jafnræðisreglan
og ákvæðið um sameign þjóðarinnar
á auðlindum hafsins séu virt án þess
að troðið sé á atvinnuréttindum
þeirra sem fyrir eru.
Úthlutun ætti að miða við raun-
verulega veiðireynslu og óhjá-
kvæmilegt er að eitthvað verði
greitt fyrir aflaheimildir þannig að
cillir njóti góðs af þessari meginauð-
lind þjóðarinnar, jafnframt þarf að
hafa í huga rétt byggðarlaga sem
byggja afkomu sína á sjávarútvegi
og nýliða í greininni. Gæta þarf jafn-
ræðis og tryggja rekstraröryggi. Að-
alatriðið er að kerfið verði bæði
réttlátt og hagkvæmt.
Kosið um breytta auðlinda-
stefnu
Kosningamar í vor munu snúast
um almannahagsmuni gegn sérhags-
munastefnu núverandi stjórnar-
flokka. Þar verða auðlindamálin of-
arlega á blaði, hvort sem litið er til
sjávarútvegs eða vemdunar ósnort-
inna víðema hálendisins, velferðar-
mála, menntamála eða jafnréttis-
mála. Því er mikilvægt að sem flest-
ir taki þátt í prófkjöram Samfylk-
ingarinnar og hafi áhrif á það hverj-
ir verða talsmenn almannahags-
muna eftir næstu kosningar.
Guðný Guðbjömsdóttir
Skoðanir aimarra
Evran - nýtt skref
„Út af fyrir sig er ekki þörf á henni, en þetta er
nýtt skref og það ffamfaraskref. Það hefur verið
komið á sameinuðum markaði, sem vinnur vel, en
með evrunni ætti hann að geta orðið enn betri. Evr-
an eyðir gengisáhættu, auðveldar verðsamanburð,
glæðir samkeppni og örvar feröamennsku. Evran er
mikið skref, og hvert það skref leiðir mun ekki skilj-
ast að fullu fyrr en síðar meir. Úr því þetta var gert
má tilraunin til með að takast. Annað væri reiðar-
slag fyrir ESB. Önnur tilraun yrði ekki gerð í lang-
an tíma, auk þess sem fyrri árangur gæti glatast."
Jónas H. Haralz í Mbl. 20. jan.
Öskjuhlíöin, háborg menningar?
„Öskjuhlíðin er miðsvæðis og býr yfir ótal mögu-
leikum öðram en þeim að jarðsetja þar tvo þriðju
allra þeirra sem deyja á Islandi ... Tónlistarhús og
aðrar menningarbyggingar, vonandi fagrar, myndu
sóma sér vel innan um skóglendi hlíðarinnar. For-
ljótir braggar, bílaþvotta- og bensínstöðvar eru æp-
andi auglýsingar um smekklaus og kúltúrsnauð
borgaryfirvöld, útbía Öskjuhlíðina, sem gæti orðið,
ásamt háskólasvæðinu fyrir vestan hana sú háborg
íslenskrar menningar, sem aldrei reis á Skólavörðu-
holtí.“ Oddur Ólafsson í Degi 20. jan.
Þröngsýnar hugmyndir
„Allt sjónvarpsefhi er hlaðið beinum og óbeinum
skilaboðum um samfélagslega hugmyndafræði og
gildismat hvers konar. Því einfaldara og afþreying-
arkenndara sem efnið er því þrengri og einsleitari er
sú veröld sem myndar umgjörðina um skothvellina
og grínið. Slíkur hugmyndaheimur elur svo af sér
þröngsýnar hugmyndir um samfélagið og hlutverk
einstaklingsins innan þess. Á ég að gæta bróður
mins? er ein áleitnasta spurningin sem kviknar í
kolii þeirra sem fest hafa í hugmyndaheimi afþrey-
ingarinnar. Á ég að borga fyrir eitthvað sem ég nota
ekki nema kannski, ekki núna, kannski seinna, jafn-
vel aldrei?" Hávar Sigurjónsson í Mbl. 20. jan.