Dagblaðið Vísir - DV - 04.01.2000, Blaðsíða 6

6
ÞRIÐJUDAGUR 4. JANÚAR 2000
Neytendur
Umhirða hársins:
Hár er höfuðprýði
Feitt hár
Heilbrigt og glansandi hár
er þakið örlítilli fitu frá fitu-
kirtlum í hársverðinum. Þeg-
ar háriö verður of feitt er það
vegna þess að fltukirtlarnir
framleiða of mikið af karl-
hormóninu testósteróni. Fitan
skaðar ekki hárið en mörgum pa||egt har er höfuðprýöi og því er mikilvægt að hugsa vel um háriö og nota ekki of sterkt sjampó í þaö.
finnst feitt hár illviöráðanlegt a a
og óaðlaðandi.
Mikið úrval af sjampói sem sagt er
sérstaklega fyrir feitt hár er á mark-
aðnum hérlendis. En samkvæmt
þýskri neytendakönnun er engin
trygging fyrir því að slíkt sjampó
reynist betur í baráttunni við feitt
hár en venjulegt sjampó. Hver og
einn ætti því að prófa sig áfram þar
til rétta sjampóið er fundið.
Þurrt og skemmt hár
Sól, klór, þurrkun með hárblás-
ara, permanent, litur o.fl. getur
skaðað háriö þannig aö það missi
gljáa, ofþomi og verði erfitt viður-
eignar.
Þegar hárið verður mjög þurrt
hafa ystu flögur þess skemmst og
hárið klofnaö. Til þess að koma hár-
inu í lag þarf meira en venjulegan
hárþvott. Hárið verður að fá fitu og
hana má t.d. fá með sérstakri hár-
næringu. Hins vegar endist hámær-
ekki rétt. Þau vítamín sem gagnast
hárinu, aðallega B-vítamín, þarf að
gleypa.
Sumir kaupa sér sjampó með sól-
vöm þegar haldið er til sólríkra
staða. Slíkt sjampó ver hárið hins
vegar ekki gegn þeim skaða sem sól-
in getur valdið hárinu. Einfaldara
og ódýrara er að kaupa sér einfald-
lega sólhatt eða klút yfir hárið.
Flasa í hári veldur mörgum hug-
arangri og óþægindum. Flasan
myndast yfirleitt við það aö dauðar
hárfmmur losna úr hársverðinum
vegna sveppasýkingar. Best er að
nota sérstakt flösusjampó til að
halda flösunni niðri.
Bara vatn í hárið
Mjög misjafnt er hversu oft fólk
þvær sér um hárið. Frá heilbrigðis-
sjónarmiði skiptir það ekki megin-
máli hversu oft hárið er þvegið.
Sumir halda að daglegur hárþvottur
sjampó i flestum tilfellum. Sé hárið
stutt og heilbrigt þarf raunar aðeins
hreint vatn við daglegan hárþvott.
Þurrt hár er gott að þvo annað slag-
ið með mildu sjampói svo það fái
svolitla fitu.
Margþætt hlutverk
Hlutverk sjampósins er að
hreinsa fitu og óhreinindi úr hárinu
en einnig að gefa því fitu svo það of-
þomi ekki. Stærstur hluti sjampós-
ins er vatn og ýmis hreinsiefni.
Einnig er oft að finna efnin keratín
og pantenól sem eiga að vemda hár-
ið og gera það meðfærilegra eftir
þvott.
Þeir sem eru með mjög rafmagn-
að hár ættu að reyna sjampó með
hámæringu (2 í 1) því slíkt sjampó
inniheldur meðal annars efni sem
eiga að afrafmagna hárið.
Margar tegundir sjampós inni-
halda auk áðurtalinna efna rotvarn-
efni hafa það fram yfir tilbúnu ilm-
efnin að þau gefa hárinu m.a. gljáa.
Auglýsingaskrum
Eins og áður sagði er mikið úrval
hársnyrtivara hér á markaði og eru
gæði þeirra og verð ærið mismun-
andi. Ekki vantar hástemmdar lýs-
ingar á eiginleikum varanna í aug-
lýsingum en flestar þeirra eru aö-
eins orðin tóm, samanber að
vítamín í sjampói hafl áhrif á hárið.
Þá er stundum tilkynnt að varan
hafi ekki veriö prófuð á dýrum en
hins vegar er það oft þannig að öll
efnin í vörunni hafa þegar verið
prófuð ein og sér á dýmm.
Þeir sem vilja með sanni geta sagt
að hárið sé þeirra höfuðprýði ættu
því að vanda valið vel á sínum hár-
snyrtivörum.
(Heimild: Heilsubók fjölskyldunn-
ar, Neytendablaðið o.fl.)
-GLM
arefni sem eiga að koma í veg fyrir
bakteriur og sveppi. Flestar tegund-
ir innihalda einnig ilmefni sem eiga
m.a. að yflrgnæfa lykt af öðrum efn-
um sem lykta ekki eins vel. Sumt
sjampó inniheldur ekki tilbúin ilm-
efni heldur efni unnin úr jurtum og
ávöxtum sem gefa góða lykt. Þessi
Margir hafa sjálfsagt strengt þess
heit nú um áramótin að koma lín-
unum í lag og taka upp hollari lífs-
hætti. Hluti af bættu útliti og vellíö-
an er heilbrigði hársins því fallegt
hár er sannkölluð höfuðprýði.
Höfuðhár er jafn mismunandi
milli einstaklinga og fingraför.
Sjampó sem hentar einum
þarf því ekki að henta öðrum.
Við hárþvott þarf að skola
sjampó og sérstaklega hár-
næringu mjög vel úr hárinu.
Annars er hætta á kláða í hár-
sverði, exemi, flösu eða hár-
losi. Þá er ekki ráðlegt að
böm sitji í baðvatni með
sjampói í þvi það getur valdið
ertingu á viðkvæmri húð
barna.
Flestir þvo hár sitt annan
hvem dag en aðrir sjaldnar.
Með hvers konar hárhreinsi-
efnum hárið er þvegið fer
mest eftir vana og smekk
hvers og eins því hárið verður
jafn hreint með öllum tegund-
um sjampós. Rétt er þó að
taka með í reikninginn að
mismikið þarf af sjampói eftir
tegundum og því getur dýrt
sjampó sem þarf lítið af
reynst drýgra en ódýrt
sjampó sem þarf mikið af.
ingin aðeins þar til hárið er þvegið
næst því sjampóið þvær næringar-
efnin burt.
Vítamín fyrir hárið
í auglýsingum er fólki talin trú
um að sjampó með vítamínum geri
háriö glansandi og fallegt. Slíkt er
örvi fitukirtlana og þá sé hættara
við því að hárið fitni. Aðrir halda
að milt sjampó geti valdið því að
hárið þomi. Hvorug þessara stað-
hæfinga er rétt. Þvoi maður sér um
hárið daglega þarf ekki að nota sér-
stakt sjampó fyrir feitt hár eða
þurrt hár. Þá nægir venjulegt
Tannhirða:
Minnkum sykur-
átið á nýju ári
Fallegt bros er sannkölluð andlit-
sprýði. En til þess að halda brosinu
fallegu er nauðsynlegt að hiröa tenn-
umar vel og halda þeim heilbrigð-
um. íslendingar borða hins vegar
ógrynnin öll af sykri sem skemma
tennumar allt áriö um kring og nær
neyslan hámarki um jólin sem nú
eru nýafstaðin. Því væri ekki úr vegi
að strengja þess heit í upphafi árs að
draga úr sykumeyslunni og halda
tönnunum heilbrigðum.
Súrir drykkir hafa einnig slæm
áhrif á tennumar því þeir geta eytt
glerungnum. Glerungseyðing tanna
er aö verða talsvert vandamál hér-
lendis, sérstaklega meðal unglinga.
Neysla gosdrykkja hefur þar sitt
að segja því neyslan hérlendis er
með því mesta sem þekkist í heim-
inum. Margir sem vilja hugsa vel
um tennurnar drekka sykurlausa
gosdrykki í stað sykraðra í þeirri
trú að þeim verði ekki meint af.
Sannleikurinn er þó sá að sýran í
gosinu skemmir glerung tannanna,
sama hvort gosiö er sykrað eður ei.
Rétt burstun
Mikið úrval tannbursta er á mark-
aðnum hérlendis og því ættu allir að
geta fundið eitthvað við sitt hæfi.
Flestum hentar best aö nota mjúka
tannbursta því annars er hætt á að
fólk bursti skarð í rótina eða ýfi upp
tannholdið þannig að það bólgni.
Ekki skiptir þó öllu máli hvaða teg-
und af tannbursta er valin eða hvem-
ig hann er í laginu. Mikilvægara er
að hugsa um burstunina sjálfa. Mik-
ilvægt er að bursta tennumar vel og
vandlega en þó ekki of fast og gefa
ser
góðan
tíma til
þess. Al-
gengt er að
fólk rétt
renni yflr tenn-
urnar í fljótheit-
um og noti síðan
alltof mikið tann-
krem til að skola munn-
inn að innan. Tannkrem á
hins vegar að nota í
mjög litlu magni eða
sem nemur nöglinni á
litla frngri.
Algjört grundvall-
aratriði er að bursta tennurnar
áður en farið er að sofa svo sýklarn-
ir nái ekki að vinna á tönnunum
alla nóttina. Auk þess er mikilvægt
að
bursta
tenn-
umar á
morgnana
eftir morgun-
verð og einnig er
æskilegt að bursta
tennurnar eftir hverja
máltíð.
Sumum finnst
óþægilegt að taka með
sér tannbursta og
tannkrem í vinnuna
og þá er ráð að skola munninn með
vatni á milli mála. Svo er nart á
milli mála mikill óvinur tannanna
eins og flestir vita. -GLM
Góö tannhirða er undir-
staða fallegs bross og
heilbrigðra tanna.
I>V
Ófrískar konur þurfa aukið B2-
vítamín á meögöngunni.
B2-vítamín:
Marga skortir B-
vítamín
Skortur á B2-vítamíni öðru
nafni ríbóflavíni er mjög algengur
á Vesturlöndum. Ef til vill ert þú
í hópi þeirra sem ættu að kynna
sér gagnsemi B2-vítamínsins og
einkennin sem fylgja skorti á
þessu vítamíni.
B2 er vatnsleysanlegt eins og
hin B-vítamínin. Ráðlagður dag-
skammtur af B2 fyrir fullorðna er
1,1 til 1,8 mg. Ráðlagt er að taka
ívið stærri skammta á meögöngu-
tíma og meðan barn er á brjósti.
Streita eykur þörfma á B2 og
víst er að margir þjást af streitu í
amstri hversdagsins.
Heilbrigt hár og neglur
Gagnsemi B2 felst m.a. í því að
þaö getur flýtt fyrir vexti og tímg-
un, B2 er einnig mikilvægt fyrir
uppbyggingu heilbrigðrar húðar,
nagla og hárs.
Það getur líka hjálpað til við
meðferð munnsára, bólginna vara
og tungu, styrkt sjón og dregið úr
augnþreytu.
Matvæli
En hvaðan fáum við B2-
vítamínið? B2 má m.a. fá úr i
mjólk, lifur, nýrum, geri, ostum,
grænu laufgrænmeti, flski og
eggjum.
B2 er hins vegar einnig fáanlegt
í töflu-
formi og
þá í mis-
munandi
styrkleika.
Eins og
flest B-
vítamínin
er það
áhrifarík-
ast í rétt-
um hlutfóllum við hin B-vítamín-
in. Því er rétt að leita ráða hjá
heimilslækninum eða lyfjafræð-
ingi þegar B-vítamín er keypt.
B2 hefur engin þekkt eiturá-
hrif. En meðal mögulegra ein-
kenna vægra umframáhrifa eru
kláði, dofi, bruna- eða sviðatil-
flnning.
Heilræði
Konur sem nota getnaðarvarn-
arpillur, eru barnshafandi eða
með barn á brjósti þurfa meira af
B2 en ella. Einnig þurfa græn-
metisætur og aðrir sem borða lít-
ið af kjöti eða mjólkurafurðum að
taka B2-vítamín.
Ef þú ert á
langvarandi
matarkúr við
magasári
eða þjáist
af sykur-
sýki gæti
þig skort B2-vítamín.
Hins vegar skaltu ráðfæra þig við
lækninn þinn ef þú ert á lyfjagjöf
áður en þú breytir núverandi
mataræði þínu eða hefur neyslu á
B2-töflum.
Eins og áður sagöi er einnig
rétt að hafa í huga að öll streita
eykur þörfma fyrir B-vítamín og
þar á meðal B2-vítamín.
(Bætiefnabiblían).
-GLM