Dagblaðið Vísir - DV - 24.01.2000, Blaðsíða 17

Dagblaðið Vísir - DV - 24.01.2000, Blaðsíða 17
MÁNUDAGUR 24. JANtJAR 2000 Ár '$r rennmg 17 Baráttan um merkinguna Langt er síöan Dagný Kristjáns- dóttir vakti athygli fyrir frjó og óvænt skrif um bókmenntir. Til dæmis á hún greinina „Ég gæti étið þig . . .“ um mat - og hungur - í menningu okkar i safnritinu Flögð og fogur skinn (1998) og skemmti- lega hefur hún fjaliað um skáld jafn- ólík og Jónas Hallgrímsson og Guð- rúnu frá Lundi. Þekktust er hún þó fyrir að fjalla um bókmenntir í ljósi sálgreiningar, til dæmis I doktors- ritgerð sinni Kona verður til sem fjallar um ritverk Ragnheiðar Jóns- dóttur. Skömmu fyrir jól sendi Háskóla- útgáfan frá sér bókina Undir- strauma með greinum Dagnýjar um bókmenntir. Dagný er í rannsóknar-x leyfi í Bandaríkjunum í vetur og samtalið hér á eftir er hiö fyrsta sem tekið er gegnum tölvupóst fyrir menningarsíðu DV. Málsvari sögukvenna Markmið Dagnýjar með ritgerða- safninu Undirstraumum er að leggja lóð á vogarskálar gagnrýn- innar bókmenntaumræðu á íslandi. „í bókinni er fjallað um bókmennt- ir, bókmenntasögur og bókmennta- fræði og ég reyni að segja eitthvað nýtt um allt þetta,“ segir hún. „í fyrsta hluta bókarinnar eru áður birtar og óbirtar greinar um bækur og höfunda. Ég skrifaði doktorsrit- gerð um Ragnheiði Jónsdóttur á sínum tíma og hef líka verið að tala og skrifa um Guðrúnu frá Lundi og Þórunni Elfu Magnúsdóttur og fleiri frábærar sögukonur sem hefur oft- ast verið vísað út í hom í hefð- bundnum bókmenntasögum - ef þeim hefur verið hleypt þar inn yfir höfuð.“ - Eru þessar ritgerðir þá allar um hókmenntir kvenna? „Nei, reyndar ekki. Ég hef löng- um litið á mig fyrst og fremst sem bókmenntafræðing hinna vanmetnu kvenna, en þessi fyrsti hluti rit- gerðasafnsins er mestan part grein- ar um mikils metnar karlabók- menntir. Það er enginn látinn í friði í þessari bók.“ Alls skiptast Undirstraumar í þrjá hluta. í þeim fyrsta eru áður- nefndar ritgerðir um skáld tveggja Drótt- kvæða- passía Ólafur Grétar hefur gefið út Dróttkvæðapassíu, eins konar „páskabók", að hans sögn, sem rek- ur píslargöngu Jesú Krists, niður- göngu hans til Heljar og upprisu. Ljóðstíll Ólafs Grétars er afar fom- legur, hann skapar sín eigin heiti og kenningar þegar þörf krefur og nýt- ir sér hrynjandi fornra kvæða en hirðir minna um önnur einkenni þeirra; stuðlasetningu-beitir hann til dæmis ekki. Sjón er sögu ríkari; hér er upphaf passíunnar: Goldið hefur einn hrjúfum lífaldri Almyrkva mót sinna þakkargjörða Hafa megi útigangstöður öllum áttum tapa og týna Mikið þrýstu talslyngan hjörva leiðindi á enda óskunda Bjartar þrautir einar héldu aó kvalar neista nóðar gunnfána Ólafur Grétar gefur passíu sína út sjálfur. Dagný Kristjánsdóttir bókmenntafræöingur: Það sem maður segir ekki hef- ur líka merkingu. DV-mynd Hilmar Þór alda, 19. og 20. aldar, til dæmis Jónas Hallgrímsson og Einar Bene- diktsson. í öörum hluta eru nokkrir af fjölmörgum fyrirlestrum sem Dagný hefur haldið til að ræða um og kynna íslenskar og erlendar bók- menntir. „Sumir þessara fyrirlestra voru haldnir fyrir erlenda áheyrendur en ég þýddi þá á íslensku," segir hún. „Raunar er alltaf matsatriði hvort á að láta frá sér efni sem er jafn bund- ið stað og stundu og svona fyrir- lestrar em, en þegar ég hef verið að grúska í gamalli menningar- og bók- menntaumræðu hef ég margoft séð hvað svona efni verður að frábær- um heimildum þegar fram líða stundir. Ekki endilega út af mati eða þróunarlínum sem fyrirlesarinn er að reyna að draga upp heldur al- veg eins vegna þeirra bakgrunns- upplýsinga sem gefnar eru.“ Vegið á báða bóga Þriðji hluti Undirstrauma er sá sem mestum tíðindum sætir. Þar eru nýjar greinar, sérhæfðari og fræðilegri en í fyrri hlutunum; sum- ar jafnvel verulega þungmeltar - nú eða bitastæðar, ef menn hafa virki- lega góða bókmenntameltingu. „Mér finnst mjög gaman að skoða meta-umræður, eða umræður um umræður um bókmenntir þar sem tekist er á um túlkanir og barist um sjálfa merkinguna," segir Dagný. „Menn vega þá gjarnan á báða bóga og nota til þess aðferðir sem utanað- komandi myndi ekki skilja en heimamenn í umræðunni skilja þeim mun betur. Til dæmis er hægt að metta bókmenntaskrif af merk- ingu með þvi að vísa ekki til og vitna ekki í fræðimenn sem manni stendur ógn af eða finnst vera asnar. Ég kem inn á þessa baráttu um túlkunina í grein um lestur Júl- íu Kristevu á bókum Marguerite Duras en um þann lestur hefur ver- ið mikið rifist. Ég hef ekki áhuga á túlkunum hinna ýmsu fræðimanna á verkum Duras og ég sé lítið unnið við það að meta túlkanir þeirra út frá því hvernig rétt sé að lesa Duras. Eins og ég viti það! Það sem vekur áhuga minn er hið bók- menntalega við sjálf átökin um merkinguna og meta-umræðuna eða baráttan um merkinguna. En þó að ef til vill sé mest ný- næmi að greinunum í lokahlutan- um,“ bætir hún við, „þá vona ég að allir þrir hlutarnir valdi lesendum nokkurri umhugsun - til þess er leikurinn gerður.“ NISSAN PRIMERA SLX, skr. '00, ókeyrður, verð 1.980 þ. VOLVO 960 GL, skr. '96, ekinn 55 þ.km, 1 eigandi, verð 2.390 þ. LAND ROVER FREELANDER, skr. '98, ekinn 16 þ.km, verð 2.390 þ. DAIHATSU SIRION CX, skr. '99, ekinn 8 þ.km, verð 1.080 þ. maammmmmmmtsmmmmmmmmmmmmmmmmmmmm EVRÓPA ILASAIA JÁKN UM TRAUST [www.evropa.is | Faxafen 8 Sími 581 1560 Fax 581 1566 Söluaðill fyrir BRIMBORG PEUGEOT 406, skr. '98, ekinn 12 þ.km, verð 1.590 þ. RENAULT MEGANE SCENIC, skr. '98, ekinn 44 þ.km, verð 1.490 þ. JEEP GRAND CHEROKEE LTD, skr. '93. Tilboð 1.790 þ. Áhvílandi gott lán. FORD FOCUS 1600 STATION, skr. '00, ekinn 2 þ.km, verð 1.670 þ. Einnig fleiri tegundir og árg. af Focus. TOYOTA AVENSIS FERRA, skr. '99, ekinn 3 þ.km, verð 1.650 þ. BMW 318i, skr. '99, ekinn 25 þ.km, verð 2.890 þ. FIAT MAREA WEEKEND, skr. '99, ekinn 5 þ.km, verð 1.490 þ. VOLVO S 40 1800, ssk., skr. '97, ekinn 43 þ.km, verð 1.695 þ.

x

Dagblaðið Vísir - DV

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Dagblaðið Vísir - DV
https://timarit.is/publication/255

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.