Dagblaðið Vísir - DV - 18.02.2000, Blaðsíða 14

14
FÖSTUDAGUR 18. FEBRÚAR 2000
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjómarformaöur og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og út^áfustjóri: EVJÓLFUR SVEINSSON
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ÓLI BJÖRN KÁRASON
Aðstoðarritstjóri: JÓNAS HARALDSSON
Auglýsingastjóri: PÁLL ÞORSTEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaðaafgreiðsla, áskrift: ÞVERHOLTI11,105 RVlK,
SÍMI: 550 5000
FAX: Auglýsingar: 550 5727 - RITSTJÓRN: 550 5020 - Aðrar deildir: 550 5999
GRÆN númer: Auglýsingar: 800 5550. Áskrift: 800 5777
Stafræn útgáfa: Heimasíða: http://www.skyrr.is/dv/
Vísir, netútgáfa Frjálsrar plmiðlunar: http://www.visir.is
Ritstjórn: dvritst@ff.is - Auglýsingar: auglysingar@ff.is. - Dreifing: dvdreif@ff.is
AKUREYRI: Strandgata 25, sími: 462 5013, blaðam.: 462 6613, fax: 4611605
Setning og umbrot: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Filmu- og plötugerð: ISAFOLDARPRENTSMIÐJA HF. - Prentun: ÁRVAKUR HF.
Áskriftarverð á mánuði 1950 kr. m. vsk. Lausasöluverð 180 kr. m. vsk., Helgarblað 250 kr. m. vsk.
DV áskilur sér rétt til að birta aðsent efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgialds.
DV greiðir ekki viðmælendum fýrir viðtöl við þá eða fyrir myndbirtingar af þeim.
r
Abyrgð þjóðminjavarðar
Lítið hefur farið fyrir Þjóðminjasafninu undanfarin
misseri og að vonum. Safnið hefur verið lokað vegna
löngu tímabærra húsnæðisendurbóta. Sú viðgerð tekur
hins vegar of langan tíma. Nýlega var opnun safnsins
frestað til ársins 2002. Það er ekki boðlegt að loka slíkri
menningarstofnun, helsta minjasafni þjóðarinnar, svo
árum skiptir. Á meðan geta hvorki landsmenn né erlend-
ir gestir notið þess sem þar er á boðstólum.
En þögnin um Þjóðminjasafnið var rofin í vikunni er
Þór Magnússon þjóðminjavörður vék fjármálastjóra
safnsins úr starfi vegna slæmrar fjárhagslegrar stöðu
þess. Útgjöld safhsins fóru verulega fram úr áætlun. í fjár-
hagsáætlun sem lögð var fram snemma á síðasta ári var
gert ráð fyrir því að rekstrarkostnaður næmi 142 miUjón-
um króna. Um mitt ár var fjárhagsáætlunin endurskoðuð
og var rekstrakostnaður þá áætlaður um 170 milljónir
króna en endaði í 202 milljónum króna.
Af tölunum sést að íjármál safnsins eru verulega úr
lagi gengin og yfirstjóm þess því bæði rétt og skylt að
grípa til aðgerða og hefði raunar átt að gera fyrr. Eftir
hinn skyndilega brottrekstur íjármálastjórans er því hins
vegar enn ósvarað hvort hann hafi einn borið ábyrgð á
ófremdarástandinu.
Fjármálastjórinn hafði aðeins gegnt starfinu í rúmt ár.
Fram hefur komið hjá þjóðminjaverði að ljóst hafi verið
í nokkra mánuði hvert stefndi í fjármálum safnsins. Fiár-
málaleg vandræði þess væru meðal annars til komin
vegna kostnaðar við flutning safnsins vegna endurbóta á
húsi safnsins á mótum Suðurgötu og Hringbrautar.
Ábyrgð Þórs Magnsússonar þjóðminjavarðar er mikil.
Honum, sem æðsta yfirmanni Þjóðminjasaöisins, er
treyst fyrir rekstri þess. Fjármál safnsins fóm úr böndun-
um og fjármálastjórinn kann að hafa gert mistök við áætl-
anagerð sína og fjármálastjórn. Þór hefur þó sagt að ekk-
ert sviksamlegt hafi átt sér stað. Vitneskjan um framúr-
akstur Qárhagsáætlunar hefur legið fyrir um tíma án
þess að sjáanlegt sé að forstjóri safhsins hafi gripið til við-
eigandi ráðstafana. Ekki verður annað séð en hann hafi
sofið á verðinum þótt íjármálastjórinn gjaldi þess einn.
Starfsmenn Þjóðminjasafnsins hafa lýst vantrausti á
þjóðminjavörð eftir brottrekstur fjármálastjórans. Á
fúndi starfsmanna var samþykkt með þorra atkvæða að
skora á Þór Magnússon að segja af sér. í samþykkt starfs-
manna segir meðal annars að þjóðminjavörður hafi öðr-
um fremur átt að vita hvert stefiidi því honum beri, sam-
kvæmt stjómskipulagi safnsins, að hafa forystu um gerð
fj árhagsáætlunar og bera ábyrgð á að starfsemin sé í sam-
ræmi við þann ramma sem áætlanir setja.
Um leið og starfsmennimir benda á ábyrgð þjóðminja-
varðar nefna þeir og ábyrgð Gunnars Jóhanns Birgisson-
ar, formanns Þjóðminjaráðs, sem einnig er formaður
byggingamefndar safiisins, því vandinn sé meðal annars
til kominn vegna kostnaðar við flutning safnsins í bráða-
birgðahúsnæði.
Þjóðminjaráð og þjóðminjavörður bera ábyrgð á þeirri
stöðu sem Þjóðminjasafnið er komið í. Vandséð er að
þessir aðilar geti kennt fiármálastjóra safrisins, undir-
manni sínum, einum um. Þar virðist bakari hengdur fyr-
ir smið, einum fómað en stjómendurnir sitja, þótt ábyrgð
þeirra sé mest.
Það er vond staða fyrir Þór Magnússon þjóðminjavörð
að sitja áfram, rúinn trausti flestra starfsmanna sinna.
Það er hans að axla ábyrgðina á því hvernig komið er.
Jónas Haraldsson
Þaö hefur okkur mörgum veriö raun aö horfa upp á hvernig staöið hefur veriö aö málefnum öryrkja og um það
er fjallaö i greininni. - Fatlaöir á þingpöllum viö umræður um réttindamál öryrkja.
Mannréttindi
- úrskurðar Hæstaréttar beðið
skapar að vissum
skilyrðum upp-
fyiltum. Umrædd-
um dómi hefur
verið áfrýjað til
Hæstaréttar og
því bíða nú allir
þeir sem niður-
staða dómsins
snertir með einum
eða öðrum hætti
milli vonar og ótta
eftir dómsorði
hans.
Heggur sá er
hlífa skyldi
Það hefur okkur
mörgum verið sár
raun að horfa upp
á hvemig öryrkj-
„Flestu fólki má vera Ijóst að
berí þá ógæfu að hóndum að
maki fatlist þurfa bjón hvað
mest á stuðningi hvort annars
að halda. Ákvæði sem þetta er
því síst til þess fallið að styrkja
fólk til þess að takast sameigin•
lega á við óblíð örlög.“
Kjallarinn
Sigríður
Jóhannesdóttir
alþingismaður
Nú um hátíðarnar féll
i Héraðsdómi Reykjavík-
ur dómur sem ég tel að
marki ef til vill tímamót
í baráttu Öryrkjabanda-
lags íslands fyrir réttind-
um umbjóðenda sinna.
Því miður hefur mér
fundist að umræddur
dómur hafi engan veginn
fengið þá umfjöllun í fjöl-
miðlum sem ástæða væri
til. Þessi dómur, sem var
ítrekaður með reglugerð
árið 1995, gjörbreytir,
verði hann staðfestur af
Hæstarétti, stöðu þeirra
sem hafa á undanfómum
árum sætt mannréttinda-
skerðingu sem byggð hef-
ur verið á nefndum lög-
um frá árinu 1995.
Milli vonar og ótta
Einn dómara málsins,
Auður Þorbergsdóttir,
skilaði að vísu séráliti og
var ósammála meirihlut-
anum þar sem hún taldi
að sú ákvörðun að flytja
lögbundinn rétt öryrkja
til aðstoðar yfir á herðar
maka og frá opinberum
aðilum brot ákvæði
stjórnarskrár um jafn-
rétti og jafnframt væri
slíkt brot á stjórnarskrárvernduð-
um rétti til aðstoöar vegna örorku.
Auk þess væru það almenn mann-
réttindi að geta stofnað til hjú-
ar hafa verið niðurlægðir og þeim
í raun verið meinaður hjúskapur
vegna þessarar óréttlátu skerðing-
ar og í allmörgum tilvikum veit ég
til þess að hjúskaparslit hafa orðið
vegna þess að fjölskyldan hefur
mátt sæta svo mikilli skerðingu
tekna að þær hafa ekki lengur
nægt til framfærslu hennar. Við
hátíðleg tækifæri er ýmsum silki-
húfum þjóðfélagsins tamt að hafa
uppi hátíðlegar orðræður um að
hjónabandið sé hornsteinn þjóðfé-
lagsins. Þvi má segja að hér
höggvi sá er hlífa skyldi þegar lög-
gjafinn setur í lög ákvæði sem flyt-
ur lögbundinn rétt öryrkja til að-
stoðar á herðar maka hins fatlaða.
Mannúölegra þjóðfélag
Flestu fólki má vera ljóst að beri
þá ógæfu að höndum að maki
fatlist þurfa hjón hvað mest á
stuðningi hvort annars að halda.
Ákvæði sem þetta er því sist til
þess faflið að styrkja fólk til
þess að takast sameiginlega á
við óblíð örlög. Það er með
öðrum orðum heimskulegt
ákvæði.
Það er von mín að dómur
Hæstaréttar staðfesti héraðs-
dóm í þessu máli. Við þyrft-
um að vísu að slíkum dómi
gengnum að bera kinnroða
fyrir rikisstjórn sem ber væri
að því að níðast á þeim sem
síst skyld. En hann yrði þó
líka til þess að gera, þótt í
litlu sé, þjóðfélag okkar
mannúðlegra. Og er það ekki það
sem við öll viljum?
Sigríður Jóhannesdóttir
Skoðanir annarra
Ríkið verði skuldlaust
„Ríkið á að ganga fram fyrir skjöldu með góðu for-
dæmi og draga úr umsvifum sínum. Ríkið á enn-
fremur að greiða upp að fuflu þær skuldir sem það
hefur stofnað til á undanfömum árum og áratugum
og losna þannig undan mifljarða vaxtagreiðslum ár-
lega. í stað þess að veðsetja tekjur komandi kyn-
slóða. Með því að framkvæma þessar einíöldu að-
gerðir verður íslenska ríkið orðið skuldlaust undir
lok yfirstandandi kjörtímabils. Á sama tima telja
ungir sjálfstæðismenn að með því sé styrkum stoð-
um skotið undir áframhaldandi hagsæld á íslandi."
Sigurður Kári Kristjánsson, form. SUS, í Mbl.-grein
17. febrúar.
Hraðlest til Keflavíkur
„Ef lestarspor væru lögð samhliða breikkun
Reykjanesbrautarinnar ætti umtalsverður spamað-
ur að nást þar sem tækjakostur og mannskapur væri
samnýttur við báðar þessar framkvæmdir, jafnvel
þótt skilið væri á mflli í endurfjármögnun fram-
kvæmdanna, þ.e.a.s. vegatollur fyrir Reykjanes-
brautina og lestargjöld fyrir lestina, en miðað við
stóraukinn ferðamannafjölda bæði innanlands og
sérstaklega til og frá landinu væri yflrgnæfandi
möguleiki á því að lestarframkvæmdin ein og sér
gæti endurfjármagnað báðar þessar framkvæmdir
þannig að vegatolla væri ekki þörf fyrir breikkun
Reykjanesbrautarinnar. “
Bragi Þór Bragason í Mbl.-grein 16. febrúar.
Heimsmet í firringu
„íslenska þjóðin er fámenn og því ætti firringin
sem einkennir stórþjóðir ekki að vera mikil hér. Við
stefnum þó í átt til þess að verða heimsmethafar i
firringu miðað við höfðatölu ef svo fer sem horfir.
Firringin einkennist af því að peningalegir hags-
munir eru settir ofar réttlæti og mannlegri reisn.
Þannig má benda á erfiðleika öryrkja við að ná því
fram að þeim verði veitt mannsæmandi kjör. Þannig
má benda á hvemig stjómvöld gáfu hópi manna
sameign þjóðarinnar. Þannig má benda á framsal
þjóðarinnar í miðlægan gagnagmnn á heilbrigðis-
sviði að henni forspurðri. Þannig má benda á sið-
ferðislega línudansleiki yflrmanna í verðbréfafyrir-
tækjum.“
Sigtryggur Magnason í 2. tbl. Stúdentablaðsins.