Dagblaðið Vísir - DV - 26.09.2000, Blaðsíða 13

12
ÞRIÐJUDAGUR 26. SEPTEMBER 2000
ÞRIÐJUDAGUR 26. SEPTEMBER 2000
2£
Útgáfufélag: Frjáls fjölmiölun hf.
Stjórnarformaöur og útgáfustjóri: Sveínn R. Eyjólfsson
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: Eyjólfur Sveinsson
Ritstjórar: Jónas Kristjánsson og Óli Björn Kárason
Aóstoóarritstjóri: Jónas Haraldsson
Augiýsingastjóri: Páll Þorsteinsson
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaðaafgreiðsla, áskrift:
Þverholti 11,105 Rvík, sími: 550 5000
Fax: Auglýsingar: 550 5727 - Ritstjórn: 550 5020 - Aörar deildir: 550 5999
Græn númer: Auglýsingar: 800 5550. Áskrift: 800 5777
Stafræn útgáfa: Heimasíða: http://www.skyrr.is/dv/
Vísir, netútgáfa Frjálsrar fjölmiðlunar: http://www.visir.is
Ritstjórn: dvritst@ff.is - Auglýsingar: auglysingar@ff.is. - Dreifing: dvdreif@ff.is
Akureyri: Strandgata 25, slmi: 462 5013, blaðam.: 462 6613, fax: 4611605
Setning og umbrot: Frjáls fjölmiölun hf.
Filmu- og plötugerö: isafoldarprensmiöja hf. Prentun: Árvakur hf.
Áskriftarverö á mánuði 1950 kr. m. vsk. Lausasöluverð 180 kr. m. vsk., Helgarbiað 250 kr. m. vsk.
DV áskilur sér rétt til að birta aðsent efni blaðsins í stafrænu formi og I gagnabönkum án endurgjalds.
DV greiðir ekki viðmælendum fyrir viðtöl við þá eða fyrir myndbirtingar af þeim.
Ofstœki í byggðastefhu
Mikill mannauður glataðist, þegar Landmælingar ís-
lands voru fluttar með handafli ráðherra upp á Akranes.
Beztu starfsmennirnir vildu ekki láta flytja sig, þótt fjar-
lægðin frá höfuðborgarsvæðinu sé með minnsta móti.
Sumir þeirra tóku upp samkeppni við stofnunina.
Afleiðingin varð sú, að Mál og menning fór að framleiða
aðgengilegri og vinsælli kort en Landmælingarnar. Þar á
ofan naut Mál og menning þess að vera nær erlendum
ferðamönnum og meginhluta íslenzka markaðarins. Tekj-
ur Landmælinganna snarminnkuðu við flutninginn.
Þegar opinberar stofnanir eru fluttar út á land, er ekki
tekið tillit til þessara tveggja atriða, annars vegar
mannauðsins, sem fórnað er við flutninginn, og hins veg-
ar aukinnar fjarlægðar frá meginhluta markaðarins.
Brýnir hagsmunir eru látnir víkja fyrir byggðastefnu.
Á svipaðan hátt var dregið úr áhrifamætti Ferðamála-
ráðs með því að flytja höfuðstöðvar þess til Akureyrar. Er-
lendir ferðamenn eru fyrst og fremst á höfuðborgarsvæð-
inu og í nágrenni þess. Þar eykst straumur þeirra einnig
mest og einungis þar er skortur á gistirými.
Nú er verið að flytja Byggðastofnun til Sauðárkróks.
Fórnað er öllum mannauði stofnunarinnar nema einum
manni og spillt er aðgengi mikils meirihluta viðskipta-
manna stofnunarinnar. Eini kosturinn er sá, að stofnunin
er verr í stakk búin til að reka byggðastefnu.
Áður hafði Húsnæðismálastofnun verið breytt í íbúða-
lánasjóð, sem settur var niður á Sauðárkróki, langt frá
þungamiðju tölvuþjónustunnar i landinu. Tölvukerfið
hrundi og sækja varð alla tækniþjónustu suður. Mánuð-
um saman urðu miklar tafir við afgreiðslu mála.
Nú hafa helztu ofstækismenn byggðastefnunnar, þing-
menn Bolungarvíkur, ákveðið að flytja hluta af banka-
þjónustu Byggðastofnunar án útboðs til Bolungarvíkur.
Það er minna skemmdarverk en þau, sem hér hafa verið
rakin að ofan, en sýnir vel hagsmunapotið.
Kjósendur á höfuðborgarsvæðinu þurfa að fara að átta
sig á aðstæðum. Verið er að spilla atvinnu margra sam-
borgara og engin veit hvar öxin lendir næst. Um leið er
verið að gera hverja stofnunina á fætur annarri verr hæfa
til að gegna þjónustu sinni við landsmenn í heild.
Framsóknarflokknum verður að vísu ekki hnikað, þótt
kjósendur höfuðborgarsvæðisins flýi hann. En hitt er
ljóst, að hafi menn á því svæði ekki atvinnu eða sporzlur
af stuðningi við Framsóknarflokkinn, ætti stuðningurinn
að flokkast undir eins konar sjálfseyðingarþörf.
Ein flenging i kosningum ætti hins vegar að nægja
Sjálfstæðisflokknum til svo sem tíu ára. Nú er ástandið í
flokknum þannig, að helztu ofstækismenn byggðastefn-
unnar ráða lögum og lofum á Alþingi, en meintir þing-
menn höfuðborgarsvæðisins hafast ekki að til varnar.
Við þetta blandast nýfengið og ákaflega óhagkvæmt hat-
ur margra ráðamanna Sjálfstæðisflokksins á höfuðborg-
inni vegna tímabundinna valdahlutfalla í borgarstjórn.
Tímabært er orðið að refsa flokknum fyrir þetta og láta
hann velja að nýju, hvaðan hann vill hafa fylgi.
Geðlitlir þingmenn höfuðborgarsvæðisins þola, að dug-
legir ofstækismenn úr Bolungarvik og víðar gangi ber-
serksgang gegn hagsmunum höfuðborgarsvæðisins og
komi meðal annars í veg fyrir, að með bættum umferðar-
mannvirkjum sé unnt að draga úr slysum.
Við næstu kosningar kemur helmingur allra þing-
manna af höfuðborgarsvæðinu. Þá er brýnt, að kjósendur
svæðisins taki umboðið af öllum aumingjunum.
Jónas Kristjánsson
DV
Skoðun
Veisla í skákinni
„Fyrir skákmenn erfátt ánœgjulegra en að sitja saman
nokkrir á slíku skákmóti og rœða stöðurnar sem upp
koma á skákborðinu.“ Frá Svœðamóti Norðurlanda í
skák í mánuðinum.
Eftir nokkurt hlé er nú
aftur mikið að gerast í
skáklífi íslendinga. Nýlega
er lokið íslandsmótinu sem
var mjög skenuntilegt. Við
fengum nýja íslandsmeist-
ara bæði í kvenna- og karla-
flokki, ungt fólk sem ekki
hefur hlotið þann titil áður,
Hörpu Ingólfsdóttur og Jón
Viktor Gunnarsson. Miklar
vonir eru bundnar við þau
bæði. Gömlum skákáhuga-
mönnum finnst íslandsmót-
ið alltaf stórviðburður.
Burðarás í skáklífi
á Noröurlöndum
Á Svæðamóti Norðurlanda eru þátt-
takendur 24, og þrír efstu fá rétt til
þátttöku í keppninni um heimsmeist-
aratitilinn. Mikinn heiður af þeim
viðburði á hinn mikli velgerðarmaður
skáklistarinnar á íslandi, Einar S.
Einarsson, fyrrverandi forstjóri VISA
á íslandi. Skákhreyfingunni er mikil
eftirsjá að Einari úr þeim forstjórastól
en vonar að honum gefist nú enn
meiri tími til að sinna félagsmálum
skákhreyfmgarinnar. Einar er forseti
Norðurlandasvæðisins og sem slíkur
hefur hann verið burðarás í
skáklífi á Norðurlöndum.
Hann hefur reyndar verið
nefndur af frammámönnum
skákhreyfingarinnar í heim-
inum sem hugsanlegur for-
seti Alþjóðaskáksambands-
ins. Það væri ekki lítill heið-
ur fyrir okkar litla land að
eignast aftur þann forsetatit-
il: eftir að Friðrik Ólafsson
gegndi því embætti.
Af 24 þátttakendum í
Svæðamóti Norðurlanda
eiga íslendingar sex og þeg-
ar þetta er skrifað eru þrír þeirra
enn í keppninni, sem er útsláttar-
keppni. Þeirra á meðal er hinn nýji
íslandsmeistari okkar aðeins 20 ára
að aldri.
Ánægjulegar kvöldstundir
Fyrir skákmenn er fátt ánægju-
legra en að sitja saman nokkrir á
slíku skákmóti og ræða stöðurnar
sem upp koma á skákborðinu. Skák-
irnar eru sýndar á veggtjöldum jafn-
óðum og leikið er, með aðstoð tölvu-
tækni. Spennan er í algleymingi,
kaffibolli við höndina, umræður fara
fram um fræðilega hlið málsins og
staðan metin. Hvað skyldi Hannes
Hlífar gera nú eða árangur Jóns
Viktors er ótrúlega góður. Skákskýr-
ingar eru í næsta herbergi og vinur
minn einn sagði við mig, þetta er há-
tíð, þetta er gríðarlega skemmtilegt.
Gu6m. G.
Þórarinsson
verkfræöingur
Annaöhvort aftur á bak ellegar...
Eins og fram kom við heimsókn Li
Pengs á dögunum eru margir íslend-
ingar í vandræðum með dóma sína
um stjórnarfarið í fjölmennasta ríki
heims. Eiga þeir að fordæma mann-
réttindabrot í Kína eða lofa mark-
aðsvæðinguna? Eiga þeir að hundsa
kínverskan ráðamann eða grípa við-
skiptatækifæri? Þetta hefur staðið
nokkra hríð: áður en Jón Baldvin
gerðist töskuberi í Washington fór
hann til Kína og tókst hátt á loft af
aðdáun á framkvæmdagleði í Kína -
um sama leyti höfðu flokkssystkini
hans af yngri árgerð uppi stóryrði
um að það væri hneyksli að þáver-
andi forseti íslands talaði við það
glæpahyski sem Kína stjómaði.
Margir fara í miklum sveiflum í
sínum dómum. Markaðsvæðing í
Kína er góð en flokksræði kommún-
ista vont - og þó grunar menn að
flokksræðið sé kannski skásti póli-
tíski kosturinn því annars gæti skap-
ast rússneskt ástand í Kína með
hruni efnahagslífsins og hættu á að
Kína leysist upp í áhrifasvæði ein-
hverra „stríðsherra" eins og áður
gerðist í sögunni.
Fátækt og neyð
Eitt er merkilegast í framvindu
mála í Kina en það er árangur sem
þar hefur náðst í að berjast við sára
fátækt. Alþjóðabankinn hefur búið
sér til mælikvarða á fátækt og alls-
leysi: 2800 milljónir manna lifa á
tekjum sem eru innan við 165 krón-
ur á dag, þar af 1200 milljón-
ir við hungurmörk eða á
um 83 krónum á dag. Glæp-
urinn á bak við þessa tölur
er sá að meðan ríkir verða
ríkari, meðan 200 auðug-
ustu menn heims bæta við
sig svosem 100 milljörðum
dollara á einu ári, þá fjölgar
þeim sem búa við neyð -
víðast hvar.
Á síðasta áratug hafa
meðaltekjur á mann (sem
segja reyndar lítið um af-
komu fátækra, því að mun-
ur á rikum og fátækum fer vaxandi
innan hvers samfélags) dregist sam-
an í 50 ríkjum. Á fundum æðstu
manna öflugustu iðnríkja, á vett-
vangi Alþjóða gjaldeyrissjóðsins og
víðar, er því heitið tvisvar eða
þrisvar á ári að nú skuli í fullri al-
vöru lagt til atlögu við fátækt í heim-
inum - enda sé það mikil nauðsyn
bæði þeim fátæku og svo þeim efn-
uðu. En menn bæta því svo við að
markaðurinn og hagvöxturinn muni
leysa úr þessu og svo er ekkert gert
sem um munar.
Óþægilegar undantekningar
Skýrslurnar um ástand heimsins
væru enn verri ef ekki væru tvö ríki
þar sem tekist hefur að fækka svo
miklu munar þeim sem búa við sára
neyð: þessi ríki eru Kína og Ví-
etnam. Frá 1978 hefur sárafátækum
á hungurmörkum fækkað úr um 500
miljónum í Kina og í 100 miljónir - á
sl. áratug um 150 miljónir. í greinar-
gerð um þetta í þýska blaðinu Die
Welt segir að kinversk stjórnvöld
hafi náð þessum árangri með því að
treysta ekki á sjátfvirkni markaðar-
ins heldur með því beita pólitiskum
aðgerðum eins og að veita
vatni til hungurhéraða eða
með öðrum þeim fram-
kvæmdum sem engum kap-
ítalistum dytti í hug að fjár-
festa í.
Kínverjar hafi gert
tvennt í senn: markaðsvætt
búskapinn og haldið um
leið í viss félagsleg ráð og
ríkisafskipti til að taka í al-
vöru á vanda eins og sárri
fátækt - og því hafi hag-
vöxtur þar í raun bætt hag
mun fleiri en t.d. sá hag-
vöxtur sem hefur orðið í Indlandi
eða í Rómönsku Ameríku.
Tíðindi af þessu tagi fara ekki hátt
vegna þess að það er ekki í samræmi
við pólitískan rétttrúnað Vestur-
landa að kommúnistastjómir í Kína
og Víetnam séu svotO einar um það
í heiminum að láta hagvöxt í þróun-
arlöndum bæta hag þeirra fátæk-
ustu. Og það með aðgerðum sem
ekki passa alltof vel við markaðsfor-
múlur. Meðan marglofaðir einka-
væðingarmenn í Rússlandi t.d. hafa
magnað upp mikla fátækt í því stóra
landi og lagt stóran hluta hagkerfis-
ins í rúst. Þar fyrir utan koma þessi
tíðindi af minnkandi fátækt í Kína
inn á mannréttindaumræðuna með
sínum hætti.
Þegar þeim körlum, konum og
börnum, sem lifa á hungurmörkum,
fækkar stórlega í einhverju landi, þá
hefur rétturinn tO lifsins styrkst og
eflst - og hann er vonandi forsenda
þess að bæta megi ástand mannrétt-
inda almennt. Meðan grimmd al-
gjörrar neyðar tekur yfirlýst og lög-
fest lýðréttindi úr sambandi, sviptir
þau raunverulegu inntaki.
Árni Bergmann
„Þegar þeim körlum, konum og bömum, sem lifa á hungur-
mörkum, fækkar stórlega í einhverju landi, þá hefur réttur-
inn til lífsins styrkst og eflst - og hann er vonandi forsenda
þess að bœta megi ástand mannréttinda almennt. “
Með ogámóti
60% á móti 6%
Alþingi var
stofnað árið 930 og
er því gömul stofn-
un. En Alþingi er
einnig gömul stofnun hvað
varðar þingmennina. Um 60%
af íslensku þjóðinni eru undir
fertugu en aðeins 6% af þing-
mönnunum. Yngsti alþingis-
maðurinn er 35 ára. Á þingi
sitja fuOtrúar allrar þjóðarinn-
ar og hlýtur það að teljast eðli-
legt að þeir sem eiga þátt í mótun lög-
gjafarinnar séu nokkurs konar þver-
skurður af þjóðfélaginu. Þessi óæski-
lega aldurskipting þingmanna endur-
speglast oft í sinnuleysi þing-
manna á málum sem snerta
ungt fólk beint, s.s. í mennta-
málum sem eru að drabbast
niður. Aðgengi og áhuga ungs
fólks á pólitfk þarf því að auka.
Það er flokkanna að vekja
áhuga ungs fóBís á sfjórnmál-
um með því að bjóða fram fólk
sem yngra fólk getur tengt sig
við. Þingmenn annars staðar á
Norðurlöndunum eru t.d. mun
yngri en hinir íslensku koOegar þeirra.
Samfylkingin er sá flokkur sem er með
lægstan meðalaldur þingmanna en bet-
ur má ef duga skal.
Agúst
Ágústsson,
ritstjóri politik.is

Yngra fólk á Alþingi
Hæft fólk á Alþingi, óháð aldri
rÞað þyrfti ein-
kenrdlegan tölfræðing
tO að mæla á móti því
að aldursskipting
þingmanna sé í ósamræmi við
skiptingu kjósenda. Það er hins
vegar ekkert undarlegt við það að
lítið sé um ungt fóOí á þingi og fyr-
ir því eru þrjár mjög góðar ástæð-
ur. í fyrsta lagi er það svo að til
ábyrgðarstarfa í þjóðfélaginu velst
aö jafnaði fólk sem hefur þekkingu
og reynslu t0 að gegna slíkum störfum. Ég
er aOs ekki aö segja að ungt fólk hafi ekki
þá þekkingu sem tO þarf, heldur er ég ein-
faldlega að benda á að það unga fólk sem
áhuga sýnir á pólitík er aOa jafnan upp-
tekið í námi eða starfl og hefur því ekki
nægjanlegan tíma tO að helga sig
þingstörfum svo vel sé. í öðru lagi
sé ég ekki að það sé sérstakt rétt-
lætismál að aldursdreifing þing-
manna sé jöfn (t.d. einn 18 ára,
einn 19 ára o.s.frv.). Það á ekki að
velja í ábyrgðarstörf með hliðsjón
af jafnri hlutfallsskiptingu mOli
aldurs eða kynja. Það sem öOu
máli skiptir er aö þeir sem valdir
eru séu hæfir tO starfans. í þriðja
lagi má benda á að i síðustu kosn-
ingum voru valkostirnir ekki aðrir en þeir
að kjósa þá sem núna sitja á Alþingi; það
var einfaldlega ekkert ungt fólk í fram-
boði! Það þarf einkennOeg réttlætisrök tO
þess að heimta fleira ungt fólk á þing þeg-
ar ekkert slíkt er í framboði.
Heiðar As-
berg Atlason
lögfræöingur
Af 63 þingmönnum eru einungis 4 undir fertugu, eöa 6%. Yngsti alþingismaöurinn er 35 ára. Er þaö undarlegt aö aldurshópurinn 18-34 ára skuli ekki
eiga neinn fulltrúa á Alþingi? _j _
Skákfélagið HeOir er skipuleggj-
andi mótsins og verðskuldar þakkir
fyrir. Gaman væri ef sjónvarpsstöðv-
amar sýndu þessu móti meiri áhuga.
Reyndar hlýnaði okkur skákáhuga-
mönnum um hjartaræturnar þegar
glaðbeittir umsjónarmenn Kastljóss
tóku íslandsmótið tO umræðu og létu
meira að segja tefla hraðskák í
beinni útsendingu. Þeim eru hér með
færðar þakkir frá skákhreyfmgunni.
Hér áður voru stundum eftir fréttir
sýndar skákir frá keppni sem þessari
með skýringum, skákáhugamönnum
tO ómældrar gleði.
Þáttaskil
Nokkur þáttaskil hafa orðið í skák
á íslandi. Sumir fremstu meistarar
okkar hafa horfið frá atvinnu-
mennsku og sinna nú áhrifastöðum í
þjóðfélaginu. Það þýðir auðvitað að
yngri og óréyndari menn verða að
halda uppi merkinu. Og teikn eru á
lofti um að þeir séu þess verðugir. ís-
lendingar hafa löngum vakið athygli
á alþjóðavettvangi fyrir skákkunn-
áttu sína. Það er verðugt viðfangs-
efni að viðhalda þeirri stöðu meðal
þjóðanna.
Guðm. G. Þórarinsson
Ummæli
Minni hætta á spaðaásnum
„Fólki sem spyr hvort
ég sé afltaf óttalaus
svara ég með einu af
orðtökum bandarískra
flugmanna: „Það eru tO
tvær tegundir af flug-
mönnum, hræddir flug-
menn og dauðir flugmenn.“...Ég hef sjáif-
ur fundið fyrir þessari hræðslutilflnn-
ingu og hún á rætur í því að manni
finnst að maður sé farinn að leggja held-
ur mikið á vemdarengla sína og kannski
svo margt, að þeir fari hreinlega af vakt-
inni. Einnig má orða þetta þannig að
maður er búinn að draga svo mörg
hjörtu og háspfl, að maður er farinn að
hugsa með sjálfum sér að rétt sé að
draga ekki of mörg spO í viðbót, þeim
mun færri spil sem maður dragi því
minni hætta sé á að fá spaðaásinn."
Ómar Ragnarsson, fréttamaður og flug-
maður, í Degi 23. sept.
Ríkisrekin afþreying
„ROúsrekin afþreying í
sjónvarpi allra lands-
manna stendur íyrir
sínu. Hún á stuðning
fjöldans og vonandi tekst
æ betur að auka ánægju
fólks með meiri flölhæflii
í íslenskri dagskrá tO frekari aðgreining-
ar frá þeirri froðu, sem flæðir út úr öfl-
um gáttum hinnar heimsvæddu flölmiðl-
unar. En hin íslenska viðleitni kostar
sitt. Það ætti öflum að vera ljóst.“
Markús Örn Antonsson útvarpsstjóri í
Mbl. 23. sept.
Útvarpsstjóra vart alvara
„Sjónvarpsrekstur rikisins er meira
álitamál... Það getur hins vegar ekki ver-
ið hlutverk íslenska ríkisins að reka af-
þreyingarsjónvarp í samkeppni við tvær
einkareknar stöðvar. Að því leyti hefur
Markús Öm Antonsson útvarpsstjóri
rangt fyrir sér í grein hér í Morgunblað-
inu í gær, þegar hann segir: „Ríkisrekin
afþreying í sjónvarpi allra landsmanna
stendur fyrh' sínu.“ Það getur ekki verið
að útvarpsstjóra, með þann pólitíska fer-
0 að baki, sem hann á, sé alvara með
þessum orðum."
Úr forystugrein Mbl. 24. sept.
Skilnaðir á útsölu
„Afltof margt fólk gef-
ur sér ekki tíma til að
kynnast þeirri persónu,
sem næst því stendur,
heldur er rokið tO í fússi
og fylu, þegar hið
minnsta bregður út af og
skOnaðir eru orðnir eins og útsölumar.
Það er gripið til þeirra jafnskjótt og farið
er að slá í lagerinn. Tiskan er tragedía
vors lífs. Það er ekki spurt um gæði eða
innfliald, ef útlitið lætur á sjá...“
Ellert B. Schram, forseti ÍSÍ, í Mbl. 24.
sept.
Fífldirfska ferðamanna
Þær hafa löngum vakið hlátur sög-
umar af erlendu ferðamönnunum
sem töldu sig hafa farið í stórhættu-
legt safariferðalag um ísland, en
höfðu í raun bara keyrt eftir okkar
ágætu gömlu malarvegum milli
fjarða og yfir heiðar. Mörgum út-
lendingnum fannst víst nóg um
þessa glæfrastíga og sögðu af þessu
spennandi sögur þegar heim kom.
ísland var ósnortið land þar sem
menn upplifðu nálægðina við nátt-
úruöflin I hverri brekku og við
hverja sprænu. Óbrúaðar ár urðu í
sögunum stórfljót og fjaflvegir ófær-
ur sem aðeins afkomendur víkinga
gætu glímt við. En það kom fleira tO.
Náttúruperlur landsins voru margar
aðgengilegar og svo ótrúlega
ósnortnar. Miðevrópskir vel lesnir
ferðahópar áttu auk þess ekki í nein-
um erfiðleikum með að sjá fyrir sér
hetjur með skOdi og spjót ríðandi
milli hólanna eða bera í himinn á
hæstu leitum.
Lífsþorstinn
Svo voru þeir sem vOdu enn meiri
nálægð, meiri glímu. Glímu við og
með náttúrunni sem þeir gátu engan
veginn lengur upplifað á vel skipu-
lögðum og merktum hraðbrautum
göngugarpa Evrópu eða á afgirtum
reiðleiðum sama svæðis. Hingað fór
að koma fólk sem hafði það markmið
eitt að nálgast lífskraftinn i æðum
sér með því að leggja í átök, reyna á
krafta og þor. Því var vart sælli
menn að sjá hér á tímabOi en útlend-
inga í skærlitum regnfötum á fjafla-
hjólum á KOi eða hnébuxum og
gönguskóm við helstu náttúruperlur
landsins. Fyrst reyndi landinn að
bjóða þessu fólki hjálp, bjóða þeim
far yfir sandana eða sæti í bæinn.
En við lærðum fljótt að þetta fólk
var ekki hér tO þess. Við lærðum af
þessu fólki. Glöggt er gests augað og
við fórum að sjá margt í umhverfí
okkar í öðru ljósi. Nú reyna flestir
íslendingar að eiga sæmflega held
regnfot og gönguskó af einhverju
tagi má víðast finna í geymslum. Það
eru jafnvel tO íslendingar sem hafa
farið á hjóli yfir Sprengisand. Sjái
maður vel klæddan einstakling tO
útivistar, veðurbarinn og sælan, þá
getur maður afla vega ekki lengur
dregið þá ályktun að viðkomandi
hljóti að vera útlendingur.
Hætturnar
En svo eru á þessu máli skugga-
hliðar eins og öllum öðrum. Hinir of-
vemduðu gestir okkar áttuðu sig
margir ekki á því hve náttúran er í
senn fógur en lika stundum hættu-
leg. Menn suðu á sér tærnar á hvera-
svæðum, lentu í sjóðheitri rigningu
goshveranna, villtust og týndust á
göngum um landið og duttu
af hestbaki okkar fótvissa
hests í heflum kippum. Flest-
ir sluppu með skrekkinn en
sumir voru ekki svo heppnir.
Hið hræðflega slys við
Dettifoss hefur nú sent hroll
niður bakið á okkur öllum.
En hvað er til ráða? Eigum
við að fara að girða af aUa
staði þar sem óupplýst og
óvarkárt fólk getur farið sér
að voða? Þeir yrðu býsna
margir. Eigum við að banna
þeim sem hingað koma í
vikuferðir á hestum að taka þátt ef
þeir hafa ekki lágmarksreiðkunn-
áttu? Þess eru nefnilega ótöluleg
dæmin að fólk komi hingað í blindu
trausti á þá sem að slíkum ferðum
standa. Sumir hafa jafnvel aðeins
fengið að stíga þrisvar á bak hesti
inni í gerði í heimalandi sínu áður
en lagt er af stað.
Náttúran tekur toll
Eigum við að banna fólki að leggja
upp með bakpoka einsamalt í leit að
sjálfu sér á öræfum íslands
nema að það hafi hjálpar-
sveitarpróf? Og eigum við
að banna öðrum en erlend-
um atvinnubílstjórum að
keyra hér um hálendið á
eigin farartækjum? Þetta
er óvinnandi vegur og aðr- ''*■
ar leiðir hljóta að vera
vænlegri. Hvað með skOti,
eins og nú sjást t.d. á Kefla-
víkurveginum, þar sem
varað er við hættum og
sagt hversu mörg slys hafa
orðið á undanförnum
árum? Eða skflti sem segði hversu
lengi staðurinn hefur verið slysalaus
og beiðni um að fólk taki þátt í að
halda þvi þannig.
Náttúran tekur toll og hefur alltaf
gert. Nýting auðlindanna hefur skap-
að hættur og margur hefur fallið í
valinn. Það er ekkert undarlegt við
það þótt það fylgi því líka hættur að
njóta náttúrunnar. Návigið er í senn
undrafagurt og ógnvekjandi. Það
bæði gefur og tekur.
Sigfríður Björnsdóttir
Sigfrídur
Björnsdóttir
tónlistarkennari
„Nýting auðlindanna hefur skapað hœttur og margur
hefur fallið í valinn. Það er ekkert undarlegt við það %
þótt því fylgi líka hœttur að njóta náttúrunnar. “