Dagblaðið Vísir - DV - 05.01.2001, Síða 13

13
FÖSTUDAGUR 5. JANÚAR 2001
DV
Gítar meö undirleik
„Vissir þú aó gítar er karlkynsoró
eingöngu á íslensku, “ segir Arnaldur
Arnarson og strýkur nœmurn höndum
um hljóöfœrió sitt sem var smíóaó af
frönskum gítarsmió, virtum meistara í
sínu fagi. „í öórum tungumálum sem
gera greinarmun á kynjum er hann
kvenkyns. La guitarra á spœnsku, la
guitare á frönsku." Þetta er augljóst
þegar maóur horfir á ávalar línur
hljóöfœrisins og Arnaldur segir aö þaó
hafi heldur oróið bústnara á öldinni
sem leió. Gítarinn var grennri um
„mjaðmirnar" framan af en honum
var leyft að stœkka og fitna til aó
hljómur hans yröi dýpri og sterkari. Á
því þarf hann aó halda til aó styrkja
stöóu sína gagnvart öörum hljóöfœr-
um í samleik og til aó heyrast betur í
skarkala nútímans.
Gítarinn hans Amalds keppir við
fjögur önnur hljóðfæri á tónleikum í
Hafnarborg á sunnudaginn kl. 17. Þá
leikur Arnaldur ásamt strengjakvar-
tett þrjá gítarkvintetta frá ólíkum
tímaskeiðum sem allir eiga sameigin-
legt að verða frumfluttir á íslandi á
tónleikunum. Með honum leika Sif
Tulinius og Júlíana Elín Kjartansdótt-
ir á fiðlu, Margrét Theodóra Hjalte-
sted á lágfiðlu og Ásdís Amardóttir,
systir Arnalds, á selló. Þau systkinin
hafa lengi látið sig dreyma um að
halda tónleika saman en Arnaldur
býr í Barcelona á Spáni þar sem hann
kennir fjölþjóðlegum hópi gítarnema
auk þess sem hann er á faraldsfæti
um veröldina að leika listir sínar og
enginn tími til að láta drauma rætast
fyrr en nú.
Arnaldur Arnarson gítarleikari
Leikur ásamt strengjakvartett þrjá gítarkvintetta í Hafnarborg á sunnudag.
Matjurtir og blóm
„Tónskáldin eru öll ítölsk en það
var alger tUviljun,“ segir Amaldur. „Luigi
Boccherini er elstur, fæddur 1743 minnir mig.
Hann varð hirðtónskáld á Spáni og skrifaði fjölda
kammerverka. Hann varð fyrstur manna tU að
skrifa strengjakvintetta og til eru átta gítarkvin-
tettar eftir hann. Við spilum þann sem mér finnst
skemmtilegastur - ég hef spilað hann áður með
Brodsky-kvartettinum og mig langaði tU að spila
hann aftur. Annar kvintettinn sem við flytjum er
eftir Mauro Giuliani sem var samtímamaður
Beethovens og kynntist honum, bjó 1
Vínarborg um tíma og tók þátt í frum-
flutningi á einni af sinfóníum Beet-
hovens. Giuliani var gítarsnillingur og
skrifaði mikið af verkum fyrir hijóð-
færið, einleiksverkum, konsertum og
kammerverkum."
Þriðja verkið sem kvintettinn leikur
er eftir Mario Castelnuovo-Tedesco.
fjölskylda hans er ættuð frá Spáni,
var ein af gyðingafjölskyldunum sem
flúðu undan kaþólsku konungshjónun-
um frægu, Ferdinand og Isabellu.
Flóttanum var ekki lokið i ættinni þar
með því sjálfur flúði Castelnuovo-
Tedesco land í byrjun seinni heims-
styrjaldar og fór með fjölskyldu sinni
til Bandaríkjanna, settist að í
Hollywood og gerðist afkastamikið
kvikmyndatónskáld og kennari. Hann
var píanóleikari og samdi mikið af
sönglögum, til dæmis lög við allar
sonnettur Shakespeares. Kvikmynda-
tónlistina kallaði hann matjurtirnar
sínar en önnur tónverk kallaði hann
blómin sín! Mörg þekkt tónskáld í
Bandaríkjunum lærðu hjá honum, td
dæmis John Cage.
„Castelnuovo-Tedesco spilaði ekki
sjálfur á gítar en hann kynntist Andr-
ési Segovia og þeir urðu miklir vinir,“
segir Arnaldur. „Þó að hann semdi
verk fyrir marga aðra einleikara er
gítartónlistin hans þekktust nú á dög-
um vegna þess hve frjótt samstarf
hans og Segovia var.“
- Semja nútímatónskáld fyrir gítar?
„Já, gítarinn náði mikilli útbreiðslu
sem almennt konserthljóðfæri á lið-
inni öld og tónskáld hafa sýnt honum
þónokkurn áhuga," segir Arnaldur.
„Við hefðum vel getað valið nýrri verk
td að spda en það yngsta sem er hálfr-
ar aldar gamalt. En við ákváðum að
hafa þetta hátíðlegt og skemmtdegt og
völdum verkin með það í huga. Enda hafa æflng-
amar verið afar fjörugar hjá okkur.“
Ekki er að efa að sú gleði smitar út frá sér á
sunnudaginn.
DV-MYND ÞOK
Tónlist
Hógværir fjörkálfar
DV-MYND HARI
Arndís Halla Ásgeirsdóttir söngkona
Geislun hennar á sviöi er einstök og Ijóst aö hún getur brugöiö sér í margra líki.
Vínartónleikar Sinfóníuhljómsveitar íslands
fóru eins og oft áður fram í iþróttahödinni í Laug-
ardal. Langlundargeð tónelskandi fólks virðist
mikið og margir létu sig hafa það að sækja sveit-
ina heim í þetta umhverfí. Uppmögnun hljóðs
bætir að einhverju marki úr kæfðum hljómnum,
en slíkar aðferðir hafa lika gada sem erfitt er að
venjast.
Tónlistarhús sem rúmar nógu marga í sæti til
þess að tónleikar geti borgað sig er löngu orðið
lífsnauðsyn. Nauðsyn því lífi sem tónlistin lifir
hér. Við erum orðin þvi vön að hingað komi bæði
upprennandi og löngu þekktar stjömur og að upp
séu settar glæsisýningar. Aldrei verður aftur
horfið til þess að láta sér nægja heimsóknir er-
lendra sinfóníuhljómsveita á nokkurra ára fresti
og mörgum þætti sárt ef óperuflutningur legöist
hér af. Við þurfum að skapa aðstöðu td þess að
hægt verði að stíga uppbyggjandi skref inn í
óráðna framtíðina.
Á efnisskránni í Laugardalshödinni var þetta
venjulega fiörlega safn dansa eftir vel valda Vin-
arbúa og svo atriði úr óperettum. Stjórnandinn,
Peter Guth, hefur áður sést hér í sömu erinda-
gjörðum og hlýtur að vera farinn að þekkja vel þá
sem hér vinna með honum. Kór íslensku óper-
unnar reyndist honum eftirlátur og sungu menn
fiörlega og oft af miklum krafti. Smærri hópar,
skipaðir kórfélögum að mestu, sungu skemmtileg
atriði þar ekki síst sýndi sig hve sviðsvanur og
leikglaður þessi hópur er orðinn. Kórstjóranum,
Garðari Cortes, var þökkuð þjálfunin í lokin og
tók þessi vinsæli söngvari nokkrar strófur með
félaga sínum Sigurði Bjömssyni og fleirum og
senan var þeirra nokkur andartök. Þær vom ör-
ugglega margar og góðar minningarnar sem
geystust um huga tryggra gesta óperunnar gegn-
um árin.
Amdís Hada Ásgeirsdóttir er sviðsperla. Hún
hefur fadegan tón og mjög hreinan. Söngur henn-
ar öruggur, vel mótaður og smekklegur. Henni
tókst td dæmis að syngja Vdja-ljóðið úr Kátu
ekkjunni eftir Lehar af óvenjulegri einlægni og
var túlkun hennar algerlega laus við þá væmni
og um leið raddlega sóðaskap sem svo margir
freistast td að bera á borð. Geislun hennar á sviði
er einstök og ljóst að hún getur brugðið sér í
margra líki. Erfitt er að segja af hverju hún virt-
ist þó spara raddstyrkinn fudmikið, en hugsan-
legt er aö gestir á þriðju og síðustu Vínartónleik-
unum fái að heyra rödd hennar óhamda.
Tónleikarnir fóru rólega af stað og áherslan
greindega á góðan flutning verkanna á efnis-
skránni. Stjórnandinn virðist hafa þessa tónlist i
blóðinu og gat gefið okkur, þessum klakaskreyttu
íslendingum, innsýn í mýkt og hlýju lífsglaðra
Evrópubúa annarrar aldar. Undir stjóm hans var
þessi tónlist alfarið laus við þann blæ úrkynjun-
ar og tilgangsleysis sem ýktari túlkun dregur oft
fram. En þessi hógværð litaðist þegar á leið létt-
leika og fiöri flytjenda og stjórnanda. Kætin var
smitandi og gleðin skein ekki síst úr andlitum
ungra gesta sem hrifust með á sinn barnslega og
fallega hátt. Annars var hann tæpir tveir metrar,
frakkaklæddi maðurinn sem á leiöinni út úr saln-
um eftir tónleikana stundi hátt, brosti breitt og
sagði: þetta var æðislegt!
Sigfríður Björnsdóttir
___________Menning
Umsjón: Silja Aðalsteinsdöttir
Gleðigjafarnir
á förum
Leikfélag Akureyrar hefur verið
að sýna gamanleikritið Gleðigjafana
eftir Ned Simon síðan í október, eitt
vinsælasta gamanleikrit þessa
bandaríska leikskálds. Gísli Rúnar
Jónsson þýddi Gleðigjafana og stað-
færði, lagaði verkið að íslenskum
aðstæðum og nútíma þannig að leik-
ritið gerist á Akureyri og sögutím-
inn er samtími okkar.
Leikritið fiadar um gaman-
leikjaparið Villa Breiðfiörð og Kada
Frímanns. Þeir störfuðu saman sem
skemmtikraftar í yfir 40 ár og voru
í hópi vinsælustu skemmtikrafta
landsins. Benni sem er bróðursonur
Vida og umboðsmaður, kemur að
máli við karlana - sem eru orðnir
vel rosknir menn og að mestu sestir
1 helgan stein, og fær þá td að hitt-
ast og æfa eitt af gömlu atriðunum
sínum fyrir þátt á Stöð 2. Það geng-
ur ekki þrautalaust og eiga þeir ým-
islegt óuppgert frá árum áður.
Saga Jónsdóttir leikstýrir verk-
inu og allra síðasta sýning verður
annað kvöld.
Strætin syngja
Borgarbókasafn-
ið og Mál og menn-
ing standa fyrir
dagskrá um borg-
arskáldið Tómas
Guðmundsson kl.
14 á morgun í
Borgarbókasafninu
í Grófarhúsi,
Tryggvagötu 15, í
tdefni af því að þá eru hundrað ár
liðin frá fæðingu hans.
Á dagskránni flytur Eysteinn
Þorvaldsson erindi um Tómas og
Reykjavíkurljóðlist á 20. öld, ljóð-
skáldin Didda, Sigurbjörg Þrastar-
dóttir, Einar Ólafsson og Ósk Dags-
dóttir lesa og syngja Reykjavíkur-
ljóð, núverandi og fyrrverandi borg-
arstjórar, þau Ingibjörg Sólrún
Gísladóttir, Markús Örn Antonsson
útvarpsstjóri og Davíð Oddsson for-
sætisráðherra, lesa eftirlætisljóð sin
eftir Tómas og Margrét Eir Hjartar-
dóttir syngur gömul og ný lög við
ljóð Tómasar við undirleik djas-
stríós skipuðu þeim Eðvarð Lárus-
syni, gítarleikara, Jóni Ingólfssyni,
bassaleikara og Jóni Björgvinssyni
slagverksleikara.
ÖUum er heimdl aðgangur.
Einnig verður sett upp sýning í
safninu þar sem handritum og bók-
um Tómasar og fleiri Reykjavíkur-
bókum verður stdlt upp svo og út-
prentuðum borgarljóðum og hægt
verður að hlusta á upplestur Tómas-
ar af bandi. Sýningin stendur í þrjár
vikur.
Prinsessur
■ Út er komin
skáldsagan
Prinsessur eftir
Leó Löve. Bókin
fiadar um Eggert
Óskarsson póst-
burðarmann sem
hefur gerst sekur
um að misbjóða
unglingsdrengj um
kynferðislega. Saga Eggerts er sögð,
frá misheppnuðu hjónabandi hans
og þeim dögum er hann uppgötvar
að hann hneigist td karla, til óhæfu-
verkanna og hinnar óhjákvæmilegu
refsingar. Hvemig réttlæta menn
slík verk fyrir sjálfum sér og yfir-
völdum? Hvernig bregðast samfang-
ar við sekt kynferðisglæpamanns-
ins? Og hver er hin eiginlega refs-
ing? Þessu leitast lögfræðingurinn
og rithöfundurinn Leó Löve við að
svara í Prinsessum.
Bókin er gefin út hjá bókaútgáf-
unni Fósturmold, sem einmitt er
stýrt af Leó sjálfum.