Dagblaðið Vísir - DV - 05.01.2001, Side 22

26
FÖSTUDAGUR 5. JANÚAR 2001
Tilvera I>V
Jól og áramót eru nýaf-
^Staðin og landsmenn
dœsa yfir umframþunga
og líkamlegri vanlíðan
eftir ófhóf í mat og
drykk. Þungar kjötmál-
tíðir þar sem salt og
reykt er í öndvegi segja
til sín og margir hafa
áhuga einmitt nú á að
ná sér úr þessu fari.
l
Nauðsynlegt að vera tilbúin
andlega að breyta mataræði
Elín Edda Ámadóttir leikmynda-
hönnuður og Sverrir Guðjónsson
tónlistarmaður hafa haft grænmeti
sem meginuppistöðu í mataræði
sínu í mörg ár og eru tilbúin að ráð-
leggja þeim sem vilja prófa að
breyta um lífsstíl.
Við komum okkur fyrir á heimili
þeirra undir notalegum tónum
Fadósöngkonunar Amaliu Rodrigu-
es. „Ég fór yfir í grænmetisfæði
mjög ungur í tengslum við jógahug-
leiðslu og síðustu flmmtán árin hef
ég eingöngu neytt grænmetis," segir
Sverrir. „Margir halda að það sé
«rfitt og mikið vesen að lifa á græn-
metsfæði en það er alrangt. Það
fyrsta sem maður verður að hafa í
huga er að hugur fylgi máli, maður
þarf að vera andlega tilbúinn til
þess að skipta yfir í grænmetið.
Margir álíta það fórn að borða ekki
kjöt eða fisk og sumir halda að mað-
ur lifi eingöngu á kálmeti. Hér áður
fyrr var litið á grænmetisætur sem
sérvitringa en nú eru alltaf fleiri
sem borða eingöngu grænmeti eða
hafa grænmeti sem meginuppistöðu
i mataræði sínu,“ segir Sverrir og
■ brosir.
Mikil breyting síðustu ár
„Hollusta er lífsstíll og við reyn-
um að halda í gott fæði sem er mun
auðveldara en fyrir 15 árum þegar
Sverrir byrjaði á þessu. Nú er úrval-
ið i verslunum meira, það eru sér-
hæfðir veitingastaðir eins og
Grænn kostur og Á.næstu grösum
en báðir þessir staðir bjóða upp á
frábæran mat. Ég myndi ráðleggja
þeim sem hafa hugsað sér að fara
yfir í grænmetisrétti að prófa að
borða á þessum stöðum nokkrum
sinnum til þess að sjá hvað fjöl-
breytnin er mikil. Einnig bjóða öll
almennileg veitingahús upp á græn-
metisrétti og partur af þessu nýja
eldhúsi, sem mikið er í tísku núna,
er á grænmetislinunni,“ segir Elín
Edda. Hún hefur ekki alveg farið
yfir i grænmetið því hún leyfir sér
að borða fisk einstöku sinnum.
„Hins vegar er ég alveg á því að
mikið grænmeti og ólífuólía sé lífs-
ins elexír og um leið og maður eyk-
ur hlutfall þessara tveggja fæðuteg-
unda hefur maður stórbætt fæðið."
Sverrir og Edda kaupa nær ein-
göngu lífrænt ræktað grænmeti og
segja muninn á gæðunum mikinn.
„Það er yfirleitt aöeins dýrara en
bragðið er miklu betra. Til dæmis
eru lífrænt ræktaðar gulrætur
bragðmiklar en sumar þær gulræt-
ur sem hér fást í búðum bragðast
eins og pappi," segir Sverrir. Þau
nefna að úrvalið af korni hafi líka
aukist og nú borði þau aðallega
brauð sem bökuð hafa verið úr
speltmjöli, khinoa eða bulgur. Hvíta
hveitið innihaldi of mikið glúten
sem margir hafa ofnæmi fyrir.
Matur í lit
Elín Edda og Sverrir eru listafólk
og vasast því í mörgu. Sverrir söng
inn á geislaplötuna Stokkseyri sem
út kom fyrir jólin þar sem ljóð ísaks
. Harðarsonar voru færð í tónlistar-
búning Hróðmars Inga Sigurbjöms-
sonar. Sverrir segir að ljóð ísaks
séu full af trega en þó með miklum
húmor. Einnig vann hann við þrjár
aðrar plötur sem upptökustjóri og
listrænn stjómandi.
Elín Edda var á fullu að vinna
leikmyndina fyrir Með vasa af
j grjóti og nú í ársbyijun hellir hún
sér út í vinnu við Sniglaveislu Ólafs
Jóhanns sem frumsýnd verður á
Hollusta er lífsstíll
Elín Edda Árnadóttir og Sverrir Guöjónsson segja mun auðveldara nú en fyrir 15 érum að borða hollan oggóðan mat.
Grænmeti er meginuppistaða í mataræði Elínar Eddu Árnadóttur og Sverris Guðjónssonar:
Lýsandi luktir
inn í nýja öld
Akureyri í lok mánaðarins. Þau
segja að listin að lifa og starfa og
borða sé nátengd.
„Ég nota til dæmis alltaf listina
til þess að auka lystina," segir hún
hlæjandi. „Ég raða helst matarteg-
undum eftir litum til þess að matur-
inn verði lystilega fram borinn."
Sverrir tekur undir þetta og segir
að það sé ekki sama hvernig matur-
inn líti út og það eigi jafnt við um
grænmeti sem annan mat. Þegar
tveir fagurkerar koma saman i list-
inni að lifa og borða hlýtur útkom-
an að verða dásamleg!
Líkaminn og fæðiö
Hugleiðsla Sverris hefur á síð-
ustu árum þróast út í Zen-hug-
leiðslu sem tengist búddismanum.
Þegar þau hjón bjuggu í London fyr-
ii- nokkrum árum var Elín Edda í
framhaldsnámi í leikmyndahönnun
en Sverrir lærði kontratenórsöng og
Alexandertækni sem gengur út á aö
endurskoða og brjóta til mergjar
vanamynstur líkamans með áherslu
á hryggsúluna sem aðalhluta stoð-
kerfisins. Sverrir hefur sérhæft sig í
tengslum Alexandertækni og radd-
þjálfunar með ríka áherslu á opna
öndun. Hann kennir þessa aðferð
við leiklistardeild Listaháskóla ts-
lands auk þess að starfa með mörg-
um af fremstu leikurum þjóðarinn-
ar. „í nútimaþjóðfélagi er fólk alveg
hætt að anda. Við öndum á morgn-
ana þegar við vöknum og svo aftur
þegar við leggjumst í rúmið á kvöld-
in. Allan daginn öndum við ótt og
stutt af því stressið er svo mikið.
Bara það að anda betur losar um
streitu í likamanum," segir Sverrir.
Elín Edda hefur farið aðrar braut-
ir. Nú í haust fór hún til Þorbjargar
Hafsteinsdóttur næringarfræðings
sem getið hefur sér gott orð hér á
landi og erlendis. Að ráðleggingum
hennar tók hún út allt ger og sykur
úr fæðunni, svo og kafFi. „Mér liður
miklu betur og kflóin hafa horfið án
þess að ég sé í megrun. Það eru
margir sem hafa snert af ofnæmi
fyrir geri og hvítum sykri, fyrir
utan það hvað sykurneysla hér á
landi er geigvænleg."
Jafnframt þessu fór hún að æfa
líkamann samkvæmt Pilates-kerf-
inu. „Pilates-æfingakerfið heitir eft-
ir þýskum manni sem þróaði þessar
likamsæfingar. í æfingunum er
stoðkerfi líkamans styrkt innan frá
sem er ekki ósvipað og gerist í Alex-
andertækni, þó að þetta tvennt sé
varla sambærilegt. Éftir tímana líð-
ur mér eins og ég hafi farið í nudd
innan í líkamanum og vellíðanin er
stórkostleg, andleg og líkamleg.
Kennarinn minn er Liisa S.
Tuhkunen Johansson sem er eini
löglegi Pilates-þjálfarinn á íslandi
og hefur kennt þessa tækni um
árabil hér á Islandi."
Matarlystin örvuð með
listlnni
Uppskriftirnar sem Elín Edda og
Sverrir leggja til eru margprófaðar
og eiga sína sögu. Rétturinn frá Aix
en Provence gæti allt eins heitið
Amalia. „Þannig var að við fórum á
Expo 98 í Lissabon með leikhópnum
Frú Emelíu. Þar kynntumst við dá-
samlegum söng Amaliu Rodrigues
og keyptum diska með tónlist henn-
ar. I kjölfarið fórum við ásamt Daða
syni okkar til vinafólks í Aix í Suð-
ur-Frakklandi og þegar við settumst
að borðum þar í fallegum garðinum
spiluðum við diska Amaliu. Þannig
er hún, Frakkland og rétturinn sam-
tengd,“ segir Elín Edda.
Mexikóski hrísgrjónarétturinn er
tengdur veru sonar þeirra, ívars
Arnar, i Mexikó en þar var hann
skiptinemi í eitt ár. Þriðji rétturinn,
„Á bökkum Thames", hefur tilvisun
í veru þeirra hjóna í London um
árið. Þetta er smáréttur sem þau
hjón hafa gjarnan á veisluborðum
en væri allt eins hægt að nota sem
meðlæti, t.d. með fuglakjöti.
Avocadosalatið er gott eitt sér en
má líka nota sem meðlæti með
hverju sem er og rauðrófusalatið er
fyrirtaksmeðlæti með grænmetis-
réttum alls konar og fuglakjöti.
í matargerð Sverris og Elínar
Eddu koma tónlistin og myndlistin
saman. Þau segja að ljúfur undir-
leikur bæti meltinguna og listilega
fram borinn matur örvi matarlyst-
ina. Þetta geta allir prófað heima
hjá sér. Setjið saman hollan, ljúf-
fengan matseðfl, góða tónlist á fón-
inn, leggið fallega á borð og kveikið
á kerti í skammdeginu. Lokið aug-
unum og njótið listarinnar og lyst-
arinnar.
Réttur frá Alx en Provence
eða Amalia
250 g gulrætur (skomar
langsum, svo í bita)
4-6 paprikur (skornar langsum)
2 rif af rifnum hvítlauk
2 rauðlaukar
2 eggaldin (sneidd)
2 kúrbítar (sneiddir og
skomir í fernt)
20 tómatar
2 msk. tómatkraftur, kryddaður
með fersku basilikum, timian,
ferskum muldum pipar, sjávar-
salti og kryddsalti (herbamare)
Allt grænmetið brúnað í ólífuolíu,
mýkt vel upp, tómatar settir út í
ásamt tómatkrafti, látið bakast í fati
í ofni við 200 gráður í 20-30 mín.
Mexíkóskur hrísgrjónaréttur
250 g basmati-hrísgrjón sett á
pönnu með ólífuolíu steikt i krydd-
blöndu af karrí, kóríander og hvít-
lauk, saxaður rauðlaukur, örlítið af
chilipipar sett með.
Eftir að grjónin eru orðin heit í
gegn er vatni heflt út á. Látið vatn-
ið fljóta yfír grjónin sem nemur 1/2
þumli, látið sjóða við vægan hita í
u.þ.b. 15 mínútur. Má setja græn-
metiskraft út í og fjórar rifnar gul-
rætur.
A bökkum Thames eða bakað-
ur laukur í sírópi og teryaki
1 kg rauðlaukur eða hvaða laukur
sem er skorinn í báta og mýktur í
ólífuolíu og teryaki á pönnu. Settur
á fat, 2-3 msk. af sírópi hellt yfir.
Látið bakast í 1/2 tíma.
Avocadosalat
2 avocado
2 msk. sítrónur
1 gúrka
1 Lambhagasalat
1 eikarlauf
100 g ristaðar pecanhnetur
l rauðlaukur
Rauðrófusalat
1/2 kg rauðrófur
1 rauð paprika
ristuð sólblómafræ