Dagblaðið Vísir - DV - 29.10.2001, Qupperneq 14

14
MÁNUDAGUR 29. OKTÓBER 2001
MÁNUDAGUR 29. OKTÓBER 2001
27
Utgáfufélag: Utgáfufélagið DV ehf.
Útgáfustjóri: Eyjðlfur Sveinsson
Framkvæmdastjóri: Hjalti Jónsson
Ritstjórar: Jónas Kristjánsson og Óli Björn Kárason
Aöstoöarritstjórar: Jónas Haraldsson og Sigmundur Ernir Rúnarsson
Fréttastjóri: Birgir Guömundsson
Auglýsingastjóri: Páll Þorsteinsson
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaðaafgreiðsla, áskrift:
Þverholti 11, 105 Rvik, sími: 550 5000
Fax: Auglýsingar: 550 5727 - Ritstjórn: 550 5020 - Aðrar deildir: 550 5999
Græn númer: Auglýsingar: 800 5550. Áskrift: 800 5777
Stafræn útgáfa: Heimasfða: http://www.netheimar.is/dv/
Fréttaþjónusta á Netinu: http://www.visir.is
Ritstjórn: ritstjorn@dv.is - Auglýsingar: auglysingar@dv.is. - Dreifing: dreifing@dv.is
Akureyri: Strandgata 31, sími: 460 6100, fax: 460 6171
Setning og umbrot: Útgáfufélagið DV ehf.
Plötugerö: isafoldarprensmiðja hf. Prentun: Árvakur hf.
Áskriftarverð á mánuði 2200 kr. m. vsk. Lausasöluverö 200 kr. m. vsk., Helgarblað 300 kr. m. vsk.
DV áskilur sér rétt til að birta aösent efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds.
DV greiðir ekki viðmælendum fyrir viðtöl við þá eða fyrir myndbirtingar af þeim.
Börn eða hestar
íslensk pólitík sem önnur snýst að meginhluta um að for-
gangsraða. Og stjórnmálamenn sem komast til valda geta
hæði raðað og ráðið. Þar á meðal hamingju fólks. Valdamenn
hafa i hendi sér að breyta og því eru gerðar miklar kröfur til
þeirra og þeir beittir eilífum þrýstingi fólks og flokka og fyr-
irtækja um að stokka upp spilin og raða kaplinum upp á nýtt.
Því reynir á festu í lífi ráðherra, svo og framsýni og þor.
Þeirra er að taka af skarið. Þeirra er að sýna pólitiska burði
í verki jafnt sem orði.
Framsóknarflokkurinn kom inn í ríkisstjórn Davíðs Odds-
sonar með kjörorðið „Fólk í fyrirrúmi“. Það eru stór orð og
eftir því var tekið í kosningabaráttu tvennra síðustu alþing-
iskosninga að gamli miðjuflokkurinn var farinn að halla sér
vinsamlega að velferðarkerfinu og góðum gildum fjölskyld-
unnar. Það stafaði hlýju af stefnumálum hans og enda þótt
kosningaúrslitin væru flokknum fremur köld, mátti ráða á
fyrstu skrefum flokksins í stjórn að þar væri vinur litla
mannsins að hefja störf. ítrekað hefur annað komið á daginn.
í þessu efni er nærtækast að nefna stefnu flokksins í mál-
efnum fatlaðra. Nú er svo komið að flokkurinn hefur fengið
flesta málsvara þeirra upp á móti sér. Svo mjög hefur flokk-
urinn dregið lappirnar í þessum málaflokki undir haltri leið-
sögn félagsmálaráðherra að forystumenn fatlaðra íhuga al-
varlega málsókn á hendur ráðherra. Lögbundin íjárframlög
hafa dregist saman á síðustu árum á meðan vandinn hefur
magnast og ný fjárlög benda til þess að biðlistar verði óhikað
látnir lengjast að miklum mun.
Þetta er skrýtin pólitík flokks með „fólk í fyrirrúmi“. Og
þetta er ekki eina ósvífnin sem hann sýnir fótluðum lands-
mönnum. Fjöldi fatlaðra barna hér á landi fær ekki lög-
bundna þjónustu vegna þess að Greiningar- og ráðgjafarstöð
ríkisins fær ekki nægt íjármagn til að sinna þeim verkefnum
sem henni eru falin í lögum. Ráðherra viðurkenndi þetta á
Alþingi nýlega. Ekkert í orðum hans bendir þó til þess að ráð-
in verði bót á vanda stöðvarinnar, sem gegnir algeru lykil-
hlutverki í þjónustu við marga veikustu þegna landsins.
Foreldrar sem eru að reyna að komast að meinum veikra
barna sinna hafa skrifað félagsmálaráðherra óteljandi bréf og
beðið hann að vinda bug á þessu afleita ástandi. Félagsmála-
ráðherra svarar á Alþingi og segir biðlista og biðtíma hafa
lengst og nefnir vikna, mánaða og allt upp í ársbið eftir þjón-
ustu. Við það situr. Og það sem verra er; ekkert á að gera. Á
meðan geta allir foreldrar landsins samsamað sig angist
þeirra uppalenda sem þurfa að bíða uppundir ár eftir því að
vita hvað amar að barni þeirra.
Einn helsti baráttumaður og talsmaður langveikra barna á
Alþingi, alþingismaðurinn Ásta Ragnheiður Jóhannesdóttir,
hefur bent á að það kosti um 20 milljónir að ráða bót á vanda
Greiningar- og ráðgjafarstöðvar ríkisins. Hún hefur sýnt
fram á að erfiðleikar stöðvarinnar stafi af stóraukinni spurn
eftir þjónustu hennar. Á meðan börnum sem stöðin þjóni hafi
fjölgað um meira en 100% og tilvísanir til hennar hafi tvöfald-
ast hafi stöðugildum fjölgað um tvö, úr tæplega 28 í um 30
stöður.
íslendingar eru að dragast aftur úr í þjónustu við fótluð
börn. Á sama tíma og ör framþróun er að verða í greiningu
og meðferð á börnum með þroskafrávik, ríkir atgervisflótti í
faginu á íslandi vegna þess að stjórnvöld vilja ekki hlúa að
þessum málaflokki. í nýjum fjárlögum er ausið nægu fé til
ýmissa gæluverkefna ráðherra. Veik börn eru þar neðarlega
á lista og þjónusta við þau minnkar í reynd. Miklu ofar - og
væntanlega mikilvægara - er átak stjórnvalda til hrossarækt-
ar sem kostar 25 milljónir króna.
Sigmundur Ernir
I>V
Skoðun
Betri lögregla
Nokkur umræða hefur und-
anfarið farið fram um bætta
löggæslu. Við höfum góða lög-
reglu en gera má hana betri.
Dópistar mesta hættan
Það hefur komið í ljós á síð-
ustu árum að almenningi og
lögreglu stendur mest hætta af
dópistum sem eiga ekki fyrir
næsta skammti. Eins og
ástandið er í dag þá virðist
stór hópur af fólki hrekjast i
gegnum þjóðfélagið í meira og
minna vonlausri stöðu. Fólk
er heimilislaust, vonlaust og vanvirt.
Það stendur oft i afbrotum til að afla
fjár til eiturlyfja. Þótt þetta fólk fái
lítinn stuðning eða skilning frá þjóð-
félaginu þá kostar það t.d. lögreglu
og dómskerfi óhemju fé.
Stór hluti lögreglu er í næstum
vonlausu verki að eltast við þetta lið.
Fólk fer inn og út úr svokallaðri
meðferð en fær enga varanlega lækn-
ingu. Einnig fer fólk þetta oft inn og
út úr fangelsi þótt engin breyting
verði á afbrotaferli.
Vonlaus vítahringur
Höfundur þessarar greinar telur
Lúðvík
Gizurarson
hæstarréttarlögmaöur
að gefa eigi þessu fólki
kost á lyfjum eða dópi hjá
t.d. lækni eða á meðferð-
arstofnun með ákveðnum
ströngum skilyrðum. Þá
er þetta fólk tekið út úr
þeim vonlausa vítahring
sem það er statt í með nú-
verandi skipulagi. Marg-
ir þessir aðilar yrðu þá
alveg til friðs og gætu
jafnvel unnið gagnleg
störf eins og venjulegt
fólk. Það væri sem sé
leyst úr því að vera eitur-
lyíjaþræll sem hugsar nánast um
ekkert annað en afla peninga fyrir
næsta skammti.
Núverandi skipulag gerir glæpa-
menn úr þessu fólki sem hefur ekk-
ert annað til saka unnið en vera
ólæknandi dóbistar.Það getur hafa
orðið það með ýmsum hætti og hefur
ekki sjálft ráðiö við sína ógæfu. Rétt-
um þessu fólki hjálparhönd án allra
fordóma. Biðjum heldur Guð að
hjálpa þessu fólki í ógæfu sinni sem
oft er mikil og óbærileg.
Öryggi lögreglu
Það hefur komið í ljós síðustu árin
„Núverandi skipulag gerir glœpamenn úr þessu fólki sem
hefur ekkert annað til saka unnið en vera ólœknandi
dópistar. Það getur hafa orðið það með ýmsum hœtti og
hefur ekki sjálft ráðið við sina ógœfu. “ - Lögreglan við
fíkniefnaleit í Reykjavik.
að margir blanda saman dópsölu og
dópneyslu og eigu skotvopna. Birtar
hafa verið síðustu daga myndir í
blöðum þar sem ólögleg vopn og
óskráð eru sýnd i vörslu lögreglu.
Þarna eigum við líka aö hafa opinn
huga og vera án fordóma. Lögreglan
þarf að fá fé til að kaupa upp vopn
sem eigandinn vill selja. Þá færu þau
úr umferð og væru í geymslu lög-
reglu eða væri fargað. Með þessu
myndi ólöglegum skotvopnum út um
allar jarðir fækka mjög. Þá grípur
ruglaður dópisti í fráhvarfl síður til
þeirra í örvæntingu. Það er samband
á milli þess að skotvopn séu misnot-
uð og þess fjölda vopna sem auöveld-
ur aðgangur er að.
Heittrúarstríð
Um fyrri helgi efndu sjálfstæðis-
menn til sinnar hefðbundnu og stein-
runnu trúarhátíðar (sem þeir nefna
landsfund) undir andlegri forsjá
æðstaprestsins. Þar komu saman á
annað þúsund valdir forsvarsmenn
rétttrúnaðarins - flestir þeirra bústn-
ir af sællífi fríöinda og forréttinda í
samfélaginu, en margir heldur tóm-
legir í framan (af ljósmyndum að
dæma), enda hafa þeir um langan
aldur ekki þurft að hafa fyrir því að
hugsa, heldur tekið opnum og þakk-
látum huga einföldum og auðskild-
um boðskap æðstaprestsins, sem
sáralitlum breytingum tekur frá
einni hátið til annarrar.
Samt er ekki fyrir það að synja að
í söfnuðinum voru stöku undanvill-
ingar eða trúníðingar sem létu til sín
heyra í trássi við trúarsetningar
prestastéttarinnar og héldu fram
sjálfstæðum og vel ígrunduðum sjón-
armiðum. Vitaskuld urðu þeir hall-
ærislega hjáróma á hátíðinni og
máttu ýmist sæta ásökunum um
hryðjuverk eða voru hreinlega frystir
úti. Svo vitað sé, sá aðeins einn þess-
ara villutrúarmanna sitt óvænna og
sagði skilið við söfnuðinn.
Hóphvöt og hópsefjun
Nú væri það nánast brot á nátt-
úrulögmálinu, ef ekki fyrirfyndust í
svo fjölmennum söfnuði einhverjar
sjálfstætt hugsandi sálir. Ég gef mér
„Raunar minnir æðstiprestur sjálfstœðismanna á eng-
an fremur en vakningaprédikarann Billy Graham, sem
fór mikinn fyrir fáum áratugum og hratt af stað tíma-
bundnum „trúarvakningum" víða um heim....“
m
að þær séu fleiri en ein og
fleiri en tvær. En þær hafa
annað tveggja kosið að bæla
hugsun sína og sveigja hana
að ströngum kröfum rétt-
trúnaðarins, einsog altítt er
i slikum söfnuðum, eða þær
sjá persónulegum hagsmun-
um best borgið með því að
hafa sig ekki í frammi, þó
þeim ofbjóði trúarofstækið,
heldur bíða betri tíma í
þeirri reikulu von að Eyjólf-
ur hressist. Þennan síðar-
nefnda flokk fylla vísast
margir þeirra safnaðarmeðlima sem
komu sárir og vonblekktir af hátíð-
inni og hafa sumir ekki farið leynt
með vonsvikin.
Fyrir eina tíð strafaði ég í heittrú-
uðum kristilegum söfnuði og þekki
af eigin raun andrúmsloftið sem
einatt ríkir í slíkum selskap, ásamt
þeim persónulega vanda, sem er því
samfara að snúa baki við gömlum
draumum og samlyndum hugsjóna-
systkinum. Hóphvötin er máttugri
þáttur í mannlegu eðli en margir
kæra sig um að játa. Og það er
einmitt hóphvötin framar öðru, sam-
ofin hverskyns hagsmunatengslum,
sem knýr hugsandi menn til að
binda trúss sitt við Sjálfstæðisflokk-
inn og skurðgoð hans, Mammon. Það
er hlægileg firra, að hér sé að verki
einhverskonar einstaklingshyggja,
þó á því sé látlaust klifað af trúar-
leiötogunum. (Sönn einstaklings-
hyggja metur hvern einasta einstak-
ling, snauðan sem ríkan, jafngildan
öllum öðrum).
Heittrúarhátíðin á dögunum er
áþeifanleg sönnun þess, að sjálfstæð
hugsun og eiginleg einstaklings-
Sigurður A.
Magnússon
rithöfundur
hyggja verða að éta það
sem úti frýs, þegar æðsti-
presturinn hefur upp raust
sina og efnir til hópsefjun-
ar sem í engu gefur eftir
framgöngu Gunnars í
Krossinum eða annarra
áþekkra prédikara. Raunar
minnir æðstiprestur sjálf-
stæðismanna á engan frem-
ur en vakningaprédikar-
ann Billy Graham, sem fór
mikinn fyrir fáum áratug-
um og hratt af stað tíma-
bundnum „trúarvakning-
um“ víða um heim með leikrænum
mælskutöktum, hraðsoðnum glós-
um, innantómum ögrunum og hót-
unum, sem nú sýnast í besta falli
gráthlægilegar.
Vei yöur!
Það er raunar umhugsunarefni, að
trúarhreyfmg einsog Sjálfstæðis-
flokkurinn, sem ýtir undir skefja-
lausa samkeppni, sérhyggju og fjár-
gróðabrall, skuli laða til sín sálir
sem taka kenningar Krists í Nýja
testamentinu alvarlega. Ekkert
stjórnmálaafl í landinu er öllu fjær
kærleiksboðskap Krists en einmitt
flokkur sérgæðinganna.
Mætti ég kannski í því sambandi
minna á orð Krists í Lúkasarguö-
spjalli (6,24-26): „Vei yður, þér auð-
menn / þyí að þér hafið tekið út
huggun yðar. / Vei yður, sem nú
eruð saddir, / því að yður mun
hungra. / Vei yður, sem nú hlæið, /
því að þér munuð sýta og gráta. /
Vei yður, þá er allir menn tala vel
um yður, því á sama veg fórst feðr-
um þeirra við falsspámennina."
Siguröur A. Magnússon
Menn þurfa að opna þá leið að
menn geti með algjörri nafnleynd og
í algjörum trúnaði afhent skotvopn
til lögreglu eða byssusmiðs. Ef hæfi-
leg greiðsla kemur fyrir þá myndi
miklu magni skotvopna vera skilað.
Veruleg fækkun vopna í umferð
myndi auka mjög öryggi lögreglu.
Einnig myndi þetta fækka morðum
sem unnin eru í augnabliks brjálæði
með skotvopnum sem fyrir tilviljun
eru við hendina. Fækkum þessum
vopnum. Því fé er vel varið sem not-
að væri til svona vopnakaupa.
Fjölgun lögreglu
Það er nokkuð til í því að lögregla
er víða of fámenn. Úr því þarf að
bæta með bættum kjörum og meira
lögregluliði. í dag er of mikið um það
að lögregla sé í fullu og nánast von-
lausu starfi við að elta sama fólkið.
Oft eru þessir síbrotamenn fastir í
eigin vítahring t.d. dópneyslu en
stjórnvöld sýna litinn vilja á að rjúfa
vítahringinn. Til þess þarf skilning á
vandamálinu og opið hugarfar. Það
eru of margir tréhestar í kerflnu sem
engu vilja breýta eða gefa eftir.
Hjálpum dópistunum.
Lúðvík Gizurarson
Ummæii
Laugavegsbaráttan
„Kaupmenn við
Laugaveg standa nú í
erflðri baráttu fyrir
framtið sinni. Borgar-
yfirvöld verða að
bregðast við af metn-
aði og krafti. Sjálf-
stæðismenn leggja
áherslu á að nú þegar verði afgreitt
nýtt skipulag með rúmum skilmálum,
sem tryggi að uppbygging geti hafist
við Laugaveginn. í því skipulagi þarf
að hverfa frá ofverndunarstefnu i
húsamálum og skapa skilyrði fyrir
núverandi eigendur fasteigna og nýja
fjárfesta að koma að þeirri endur-
reisn. Vilji borgin vernda gömul hús
við Laugaveg verður hún að ákveða
hvaða hús eigi að vernda og sjá til
þess að þeim verði komið i sómasam-
legt ástand. Borgarstjórn Reykjavikur
hefur samþykkt þá stefnu að Lauga-
vegurinn skuli vera aðal verslunar-
gata borgarinnar. Sú stefna er orðin
tóm ef hugur fylgir ekki máli og at-
hafnir fylgja ekki orðum.“
Inga Jóna Þórðardóttir
á reykjavik2002.is
Tilvistarkreppa
„Halldór Ásgrímsson er í frekar
óþægilegri tilvistarkreppu. Eftir sex ár
í starfl utanríkisráðherra skilur hann
manna best hversu mikið við eigum
undir Evrópusambandinu. Hann finn-
ur hvemig sneiðist stöðugt um hið
marglofaða fullveldi. Innst í huga sín-
um er Halldór líklega búinn að ákveða
sig - hann vill láta reyna á inngöngu í
Evrópusambandið. Samstarfsflokkur-
inn lætur hins vegar eins og vanda-
málið sé ekki til. Þetta er eins og
óhamingjusamt hjónaband þar sem
annar aðilinn er á kafl í áhugamáli
sem hinn vill ekkert kannast við.“
Egill Helgason í pistli á strik.is
Kjartan Ólafsson,
þingmadur Sunnlendinga:
Samgöngur,
sjúkrahús og skóli
„Sunnlendingar ræða mikið
'um samgöngumál við okkur,
þingmenn sína. í Eyjum, þar
sem miklar breytingar hafa
orðið á flugsamgöngum, er talað um nauðsyn
þess að ferðatíðni Herjólfs verði aukin - og út
um sveitir er krafan sú að vegir verði lagðir slit-
lagi. Það telur fólkið mikilvægt, meðal annars
vegna skólaaksturs og eins ferðaþjónustunnar
sem er atvinnugrein sem skiptir æ meira máli.
Hér á fastalandinu ræða sveitarstjórnarmenn
nauðsyn þess að bæði Sjúkrahús Suðurlands og
Fjölbrautaskóli Suðurlands verði stækkuð - og
sömuleiðis vilja Eyjamenn eflingu síns sjúkra-
húss.“
Gísli S. Einarsson,
þingmaður Vestlendinga:
Ótti vegna
efhahagsmála
„Ég verð var við ótta meðal fólks
vegna stöðunnar í efnahagsmálum
og krafan um afnám lánskjaravísi-
tölunnar er orðin þung. Fólk borgar
af lánum sínum en samt hækka þau. Einnig tala
bændur og þeir sem eru í smærri atvinnurekstri um
að fyrirhugaðar skattabreytingar komi illa við þá,
einkum hækkun tryggingagjalds. Hún verði einkum
til að styrkja stöðu stórfyrirtækja í Reykjavík. Útgerð-
armenn hinna svonefndu vertíðarbáta og eins smá-
báta í aflamarkskerfmu tala um mjög skerta stöðu
sína. Sömuleiðis er þungt hljóö í sveitafólkinu sem
bendir á að nú sé skilaverð fyrir afurðir eingöngu orð-
ið á hendi smásalanna. Þeir hækki vöruverð út úr
búö - en verð til bænda hækki hins vegar ekkert.“
Ámi Steinar Jóhannsson,
þingmaður Norðlendinga eystra
Á rústum einka-
vœðingar
„Einkavæðing og samdráttur
almenningsþjónustu er það
sem brennur helst á fólkinu hér
um slóðir. Það sem við höfum
kallað grunnþjónustu samfélagsins hefur verið
skert, þ.e. í fluginu, hjá símanum, póstinum og
bönkunum, svo nokkuð sé nefnt. Stefna Vinstri
grænna hefur verið sú að efla þessa grunnþjón-
ustu og halda áfram í ríkiseigu. Þannig er hægt
að veita öllum landsmönnum sömu þjónustu
áfram. Mér finnst þetta vera grundvallaratriði
því ef stoðkerfi landsins, svo sem á áðurnefnd-
um sviðum, eru ekki í lagi er tómt mál aö tala
um það sem heita á byggðastefna. Einkavæðing-
arstefnan er að leggja landið i rúst.“
Illspár og óskhyggja
Sigríður Jóhannesdóttir,
þingmaður Reyknesinga:
Löggœsla
í lamasessi
„Á fundum síðustu daga hefur
fólk mikið rætt löggæslumálin við
okkur þingmenn, fólk á Suðurnesj-
um telur að öryggi sinu sé ógnað.
í dag er lögreglan í Keflavík með tvo bíla við eftirlit
á næturnar um helgar og þaö er alls ekki nóg! Marg-
ir vilja þvi að rekstur lögreglunnar verði fluttur yfir
til sveitarfélaga ef þau geta sinnt honum betur - og
sjálf tel ég þess virði að skoða það. Rekstur hjúkr-
unarheimila fyrir aldraða ber einnig á góma. Ljóst
er að mörg þeirra fá ekki framlög frá rikinu í sam-
ræmi við þörf og því safnast upp skuldir. Við þvi
máli þarf að bregast með einhverju móti og eins að
vinna i þvi að fjölga hjúkrunarrýmum á næstu
árum eins og fyrirsjáanlega þarf að gera.“
Nýlokiö er kjördæmaviku þingmanna þar sem þeir fóru um og ræddu viö kjósendur um landsins gagn og nauösynjar.
Vaxtastefna Seðlabank-
ans er arfavitlaus, segir Ás-
mundur Stefánsson, sem
skartar embættisheitinu
framkvæmdastjóri Eignar-
haldsfélags Alþýðubank-
ans, og tekur þar undir með
öllum óreiðuskuldurum og
ofljárfestum landsins. Birg-
ir ísleifur, sem er réttur og
sléttur Seðlabankastjóri og
höfuðtalsmaður okurvaxta,
telur aftur á móti að bank-
inn sinni þeirri lagaskyldu
sinni að halda aftur af óða-
verðbólgu með því að stýra vöxtun-
um upp á svið himinskauta. Þessi
sjónarmið mætra bankamanna
komu fram í fjölmiðlum rétt fyrir
helgina.
Þau eru hvorki frumleg né ný af
nálinni. Utan Seðlabankans klifa
nánast allir á að vaxtastefan sé að
leggja efnahag fyrirtækja og einstak-
linga í rúst og við blasi ekki annað
en hrun og kreppa ef heldur sem
horfir. Innan virkisveggja Dimmu-
borga streitast bankastjórar aftur á
móti við að vemda stöðugleikann og
passa að verðbólguófétið losni ekki
úr fjötrum og rústi og kreppi efna-
hagslífið.
Fræðingar og stjórar af öllu mögu-
legu og ómögulegi tagi leggja mikið
af mörkum í orðabelginn um vextina
og á stefna Seðlabankans þar for-
mælendur fáa. En skoðanabræður
Ásmundar peningastjóra flagga lítið
hættunni af fjárfestingabrjálæði og
viðskiptahalla í kjölfar kaupæðis. En
hvort verðbólguhættan stafar af ok-
urvöxtum eða lánasukki fæst enginn
botn í. Að minnsta kosti brestur
múgamanninn, sem hér veltir fyrir
sér hinstu rökum hagstjórnar, skiln-
ing á svo þverstæðukenndum stað-
hæfingum sem oddvitar peninga-
mála þjóðarinnar leyfa sér að halda
að þeim sem standa utan þeirra
mustera þar sem gullkálfurinn er til-
beðinn, en innan þeirra eru mismun-
andi sértrúarsöfnuðir.
Betra að naga áfram
Margar stofnanir sýsla við að spá
um framvindu efnahagsmála og
ákvarða hvort góðæri ríki til fram-
búðar eða hvort allt sé að fara fjand-
ans til. Vaxtapólitíkin spilar stóra
rullu í því sjónarspili öllu, sem ann-
ars byggir á tilfinningasemi og vænt-
ingum, trausti og vongleði. Þetta eru
sem sagt trúarbrögð sem eiga álíka
skylt við vísindi og guðfræðin sem
sanntrúaðir prófessorar kenna verð-
andi prestum.
Hvort vaxtaokur eða sanngjörn
þóknun fyrir peningalán veldur
verðbólgunni er ágreiningsefni sem
Oddur Olafsson
skrífar:
hollast er að blanda sér
ekki í. Best að hengja sig í
skoðun æðstu stjórnvalda
efnahagsins, að góðærið
vari svo lengi sem íhaldið
og framsókn taka höndum
saman um að vemda mark-
aðskerfið og selja þær eign-
ir þjóðarinnar sem ekki eru
gefnar, eins og fiskurinn í
auðlindalögsögunni.
Burtséð frá deilunum um
vextina þá er greinilegt að
verðbólgan hefur náð sér á
strik og stefnir í hæðir. Þeg-
ar Þjóðhagsstofnun reiknaði út að
verðbólgan sé á uppleið var ákveðið
að leggja hana niður því ekki er gert
ráð fyrir að stofnun sem heyrir und-
ir forsætisráðuneytið sé með illspár
sem ganga þvert á óskhyggjuna um
eilífa árgæsku. Nú hefur hagdeild
Seðlabankans komist að svipaðri
niðurstöðu og færi betur á því að
starfsmenn þar nöguðu blýanta, eins
og Jón Baldvin vildi vera láta, en að
starfa við útreikninga sem ekki
koma heim og saman við prógramm
stjórnvalda, þar sem stefnan er að
góðæri skuli rikja hvað sem öllum
efnahagslögmálum líður. Er nú ekki
um annað að ræða en aö seðlabanka-
menn fái starfslýsingu sem kveður á
um að þeir skuli ekki sinna öðru en
blýantsnögun, eða leggja bankann
niður ella.
Valiö
Verði bankanum lokað vinnst að
minnsta kosti tvennt; vaxtaákvarð-
anir verða alfrjálsar og munu lána-
stofnanir lækka þá allt niður undir
núllið og hætt verður að hrella ráð-
herra efnahagsmála með leiðinda-
spádómum, sem ganga þvert á opin-
beru trúarbrögðin um góðæri að ei-
lífu. Eða að minnsta kosti eins lengi
og þjóðin fær notið forystu núver-
andi valdhafa sem tryggja að ekki er
hlustað á vondar framtíðarspár og
leggja fæð á boðbera slæmra tíðinda.
En spurningin um hvort það eru
háir eða lágir vextir sem valda verð-
bólgunni, sem er orðin óviðráðanleg,
er óleyst. Þar stendur staðhæfing
gegn staöhæfingu og ruglaðir skuld-
arar hafa ekki glóru um hvort
skárra er að láta rúinera sig meö ok-
urvöxtum, þrúgandi verðbótaokri
eða gengisfellingum.
Valkostirnir eru ekki aðrir og
velji nú hver fyrir sig.
Hvort háir eða lágir vextir valda verðbólgu er óút-
kljáð deilumál. Nú hefur hagdeild Seðlabankans kom-
ist að svipaðri niðurstöðu og fœri betur á því að starfs-
menn þar nöguðu blýanta, eins og Jón Baldvin vildi
vera láta, en að starfa við útreikninga sem ekki koma
heim og saman við prógramm stjómvalda.