Dagblaðið Vísir - DV - 04.12.2001, Blaðsíða 15

14
ÞRIÐJUDAGUR 4. DESEMBER 2001
ÞRIÐJUDAGUR 4. DESEMBER 2001
19
Ritstjórar: Jónas Kristjánsson og Óli Björn Kárason
Aóstoóarritstjórar: Jónas Haraldsson og Sigmundur Ernir Rúnarsson
Fréttastjóri: Birgir Guömundsson
Auglýsingastjóri: Páll Þorsteinsson
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaðaafgreiðsla, áskrift:
Þverholti 11,105 Rvík, simí: 550 5000
Fax: Auglýsingar: 550 5727 - Ritstjórn: 550 5020 - Aörar deildir: 550 5999
Græn númer: Auglýsingar: 800 5550. Áskrift: 800 5777
Stafræn útgáfa: Heimasíða: http://www.netheimar.is/dv/
Fréttaþjónusta á Netinu: http://www.visir.is
Ritstjórn: ritstjorn@dv.is - Auglýsingar: auglysingar@dv.is. - Dreifing: dreifing@dv.is
Akureyri: Strandgata 31, sími: 460 6100, fax: 460 6171
Setning og umbrot: Útgáfufélagið DV ehf.
Plötugerö: ísafoldarprensmiðja hf. Prentun: Árvakur hf.
Áskriftarverð á mánuði 2200 kr. m. vsk. Lausasöluverð 200 kr. m. vsk., Helgarblað 300 kr. m. vsk.
DV áskilur sér rétt til að birta aðsent efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds.
DV greiðir ekki viðmælendum fyrir viðtöl viö þá eða fyrir myndbirtingar af þeim.
Breytt umhverfi íslands
Tilboð Atlantshafsbandalagsins um óbeina aðild Rúss-
lands er gott dæmi um, að pólitískt umhverfi íslands er að
breytast á nýrri öld. Við erum ekki lengur á hernaðarlega
mikilvægu svæði. Skurðfletir átaka hafa færzt sunnar,
fyrst suður á Balkanskaga og síðan enn suðaustar.
Afnám helztu gjaldmiðla Evrópu um áramótin eru ann-
að dæmi um breytt umhverfi okkar. Stórþjóðirnar á meg-
inlandi Evrópu eru að taka saman höndum um aukið af-
sal fullveldis í hendur fjölþjóðlegra stofnana, sem þær
hafa komið á fót til að standa sig í framtíðinni.
Vaxandi ágreiningur Bandaríkjanna og Evrópu um fjöl-
þjóðlega sáttmála af ýmsu tagi virðist líklegur til að verða
eitt af meginviðfangsefnum heimsmálanna í upphafi nýrr-
ar aldar. Evrópa hefur tekið forustu í þessum sáttmálum,
en Bandaríkin neita að taka þátt í þeim.
íslenzk stjómvöld hljóta að taka eftir þessum breyting-
um og hafa vilja til að bregðast við. Því miður er nær eng-
in marktæk umræða hér á landi um neinar breytinganna
á pólitísku umhverfi okkar, þótt einstaka dálka- og leið-
arahöfundar reyni stundum að opna umræðu.
Forsætisráðherra hefur þó lagt niður kenninguna um,
að viðræður við Evrópusambandið um hugsanlega aðild
eigi bara alls ekki að vera til umræðu hér á landi. Og tveir
minni stjórnmálaflokkarnir af hinum fjórum stóru eru
alténd famir að senda sambandinu þýða tóna.
Af dæmunum hér i upphafi er ljóst, að heimurinn er að
raðast í fylkingar á annan og flóknari hátt en áður var,
þegar öllu var skipt í gott og illt. Gömul bandalög eru
breytingum háð og ný verða til. Mestu máli skiptir þó, að
víkur verða milli þeirra, sem áður vom vinir.
Bandaríkin og Evrópa eru að fjarlægjast. Bandarikin
eru orðið eina marktæka herveldið í heiminum, meðan
Evrópa er orðin að hemaðarlegum dvergi, sem hefur sér-
hæft sig svo í efnahagsmálum og viðskiptum, að hagkerfi
hennar er orðið nokkru stærra en Bandarikjanna.
Innra þjarkið í stofnunum Evrópu hefur gert það verk-
um, að Evrópa og riki hennar kunna vel við sig í fjölþjóða-
samstarfi, þar sem unnið er á svipaðan hátt. Bandaríkin
hafa hins vegar ítrekað neitað að taka þátt i slíku sam-
starfi og sáttamálum, jafnvel einir gegn öllum.
Risið hefur röð nýrra mála, þar sem Bandarikin standa
ein eða fámenn gegn heimsbyggðinni. Þar ber hæst stríðs-
glæpadómstól, takmörkun á útblæstri gróðurhúsaloftteg-
unda, eftirlit með eiturefnavopnum, bann við jarðsprengj-
um og takmarkanir við peningaþvætti.
í öllum þessum málum hefur Evrópa haft forustu um að
ná alþjóðlegu samkomulagi, sem Bandaríkin hafa barizt
gegn. Svo virðist sem báðir aðilar hafi valið að skilja að
skiptum, Evrópa sérhæfir sig i að vinna með öðrum, en
Bandaríkin sérhæfa sig í að hunza allt og alla.
íslendingar þurfa að meta stöðu sina í þessum heimi.
Bandaríkin í dag eru ekki hin sömu og þau voru, þegar
þau töldu sig þurfa herstöð á íslandi vegna ógnunar frá
Kólaskaga í þáverandi Sovétríkjum. Nú eru Bandaríkin
ein á vettvangi og spyrja ekki neinn að neinu.
Sumir vilja halla sér að Bandaríkjunum og einhliða
ákvörðunum þeirra. Aðrir vilja halla sér að Evrópu og
þeim niðurstöðum, sem þar fást með langvinnu þjarki.
Flestir eru þó þeir, sem vilja loka augunum fyrir breyting-
um á pólitísku umhverfi íslands og vona hið bezta.
í öllum tilvikum, einnig hinu síðasta, takmarkast full-
veldi landsins. Val okkar snýst eingöngu um, hvernig við
viljum skerða fullveldi okkar, en alls ekki hvort.
Jónas Kristjánsson
DV
Skoðun
Aðskilnaður ríkis og kirkju
Fram er komið á Alþingi
frumvarp um aðskilnað ríkis
og kirkju. Samkvæmt ís-
lenskri „lýðræðishefð" mun
þingmannafrumvarp úr
stjómarandstöðu þó vart
marka þáttaskil í þessu efni.
Varla verður tekist á um mál-
ið fyrr en núverandi ungliðar
Sjálfstæðisflokks og skoðana-
systkin þeirra eru sest á
valdastóla. Þjóðkirkjuskipan-
in er tæpast þymir í augum
annarra en frjálshyggjufólks.
Hjalti Hugason
prófessor
Ekki „ósnertanleg"
Frumvarpið kveður á um að allar
kirkjudeildir og trúarsöfnuðir skuli
njóta jafnréttis að lögum. Þetta er
vissulega réttlætismál sem ekki verð-
ur um deilt. Hitt má ræða hvað felist
í raunverulegu jafnrétti kirkjudeilda
við núverandi aðstæður. Flutnings-
menn frumvarpsins telja að jafnrétti
komist ekki á án fulls lagalegs, stjórn-
unarlegs og fjárhagslegs aðskilnaðar
ríkis og þjóðkirkju. Hér skal þeim
skilningi mótmælt án þess að núver-
andi kirkjuskipan sé þar með lýst
heilög eða „ósnertanleg".
Nú eru 87,8 prósent þjóðarinnar
skráð í þjóðkirkjuna. Tæp
8 prósent eru í öðrum trú-
félögum. Stærst eru Frí-
kirkjusöfnuðirnir í
Reykjavík og Hafnarfirði
(1,9 og 1,2 %) og Kaþólska
kirkjan (1,5 %). Önnur trú-
félög eru minni en nemur
einu prósenti. Kirkja sem
nær til tæpra 90 prósenta
þjóðarinnar gegnir marg-
háttuðum skyldum sem
önnur trúfélög verða ekki
kölluð til. Söfnuður sem
nær til eins prósents þjóðarinnar her
í raun engar skyldur nema þá að vera
vettvangur til trúariðkunar fyrir eig-
in félaga. Þessu máli gegnir ekki um
hefðbundna meirihlutakirkju hvers
lands með sambærilega trúarsögu og
þá íslensku. Gildir þá einu hvort hún
er lúthersk eða ekki. Hún verður að
tryggja þjónustu um landið allt og
jafnvel meðal landsmanna sem búa
erlendis.
Þjónusta hennar verður að standa
öllum opin, hennar eigin félögum,
þeim sem tilheyra öðrum trúfélögum
eða standa utan þeirra sem og út-
lendingum sem dvelja í landinu.
Þessi þjónusta verður að vera endur-
„Ljóst er að tengslum rikis og þjóðkirkju má haga með
ýmsum hœtti. Þau verða hins vegar að endurspegla
raunhœft mat á stöðu og hlutverki kirkjunnar í samfé-
laginu hverju sinni. Ekki verður séð að slíkt mat hafi
átt sér stað við gerð fram komins frumvarps. “
- Frá nýliðnu kirkjuþingi í Grensáskirkju.
gjaldslaus eða á mjög hóflegu verði.
Suma þá þjónustu sem slík meiri-
hlutakirkja veitir er heldur ekki
annars staðar að fá með sambærileg-
um hætti. Má þar nefna alla þjónustu
við andlát og útfór að ekki sé minnst
á sálgæslu sem er uppistaða í starfi
fjölmargra presta en er eðli máls
samkvæmt „ósýnileg".
Praktískar skyldur
Við þessar aðstæður er ekki alveg
Jólasnjórinn sat prúður á trjám og
runnum í borginni þegar ég skund-
aði af stað á dögunum til þess að
kanna jólabækurnar. Nú skyldi mað-
ur þó einu sinni vera snemma í því,
ekki hlaupa á eftir póstinum þetta
árið heldur kaupa gjafir, pakka inn
og senda til vina og ættingja á rétt-
um tíma. Ég dró djúpt andann og
byrjaði á hverfisbókaversluninni
minni.
Allt í plasti
í versluninni fríhjólaði ég nokkra
stund í kringum heljarmikið borð,
þakið litfogrum jólabókunum, og bar
nú vel í veiði - nema hvað? Hver ein-
asta bók var girt inn í plastumbúðir
sem gerði þær allar eins viðkomu.
Það var eitthvað kalt og ópersónu-
„Hvernig má það vera að fjölda fólks sé
boðið upp á það úti á landi og í Reykja-
vík að kaupa bækur sem það hefur ekki
fengið að handfjatla? Er til of mikils
mælst að hafa opið „sýnishorn“ í versl-
Spurt og svarað
legt við litadýrðina á borðinu og ég
náði engu sambandi. Þegar ég fór að
kvarta var mér bent á að lesa aftan á
bókarkápu. Og svo mátti líka skoða
Bókatíðindin en sjálf bókin var inn-
pökkuð og ósnertanleg. Jahá, þar
með bakkaði ég út og ákvað að róa á
önnur mið. I þeirri næstu voru flest-
ar fullorðinsbækur opnar, þ.e.a.s.
eitt eintak af hverri og þar mætti
mér gamalkunnug lykt af pappír og
prentsvertu.
En flestar barnabækur voru plast-
aðar, og hefði ég haldið að þær bæk-
ur þyrfti grannt að skoða áður en
keyptar væru. Línubil og leturgerð
skipta miklu máli fyrir unga lesend-
ur, svo ekki sé minnst á þann fjölda
mynda sem prýða þessar bækur og
eru mikilvægar ekki síöur en text-
inn. Þarf fólk
ekki að fá að
skoða þær, sjá
hvað það er að
kaupa? - Svo hélt
ferðin áfram um
snjóalögð stræti
borgarinnar.
„Sýnishornin"
ekki tiltæk
Það er
skemmst frá því
að segja að eftir
að hafa skannað
dágóðan hluta
þeirra verslana
sem höndla með
bækur fyrir jólin
komst ég að
þeirri niðurstöðu
að þar er víða
pottur brotinn og
mölbrotinn í bland. Þannig
voru heilu stórmarkaðirnir
sem höfðu ekki eina einustu
bók opna. Á einum stað voru
heil fjögur „sýnishorn“ mætt
og það voru vel að merkja
bamabækur! Þegar ég spurði
hverju þetta sætti svaraði
elskulegt afgreiðslufólkið að
það væri að bíða eftir „sýnis-
hornum“ frá forlögunum.
Jahá, og hvað ætlaði það að
bíða lengi? Kannski hringja
strax og ýta á eftir? Mönnum _______
vafðist tunga um tönn en svo
kom svarið: „Ég get svo sem alveg
opnað eina bók fyrir þig ef þú (endi-
lega) vilt.“ En það vildi ég ekki, því
þarna var fullt af fólki sem hafði
sömu löngun til þess að skoða bæk-
urnar sem á boðstólum voru en hafði
ekki uppburði í sér til að nöldra.
Það hvarflaði að mér að fara eins
og eldur í sinu um verslunina og rífa
upp eitt eintak af hverri bók, svo að
allir mættu sjá hvað væri verið að
bjóða upp á. Áður en tU þess kæmi
keyrði ég hendurnar ofan í vasana
og flýtti mér út enda óvíst hvaða af-
leiðingar það hefði og hvern langar
til þess að láta stinga sér inn í byrj-
un jólafostu? Þama rifjaðist upp fyr-
ir mér að þessa baráttu hef ég háð
úti á landsbyggðinni ár eftir ár („að
fá að gægjast undir sellófaniðbarátt-
una“) og hélt í fordómum mínum að
þetta væri einhver dreifbýlis-
mennska. En svo var þá aldeUis
ekki.
Óviðunandi ástand
Stóru bókaverslanirnar stóðu sig
áberandi best í þessari úttekt og eiga
Kristín
Steinsdóttir
rithöfundur
heiður skUið fyrir það.
Þar var gamalkunnug
jólabókalykt i loftinu,
þar stöldruðu menn við,
skoðuðu, flettu og
struku. Þarna fengu
bækur að vera bækur en
ekki bara seUófanlík í
stöflum.
Þetta varð mér aUt til
umhugsunar á heimleið-
inni. Hvernig má það
vera að fjölda fólks sé
boðið upp á það úti á
landi og í Reykjavík að
kaupa bækur sem þaö hefur ekki
fengið að handfjatla? Er tU of mikils
mælst að hafa opið „sýnishorn" í
verslunum? Hvenær komst þessi sið-
ur á? Og hvar liggur hundurinn graf-
inn? Hjá forlögunum, hjá þeim sem
eru að selja bækur eða báðum tveim-
ur? Hvað sem ööru líður þarf að
grafa hundinn upp og gera bragar-
bót, því þetta ástand er gjörsamlega
óviðunandi.
Og neytendur eiga ekki að taka
þessu þegjandi og hljóðalaust. Ekki
keypti ég kjól innpakkaðan í sellófan
og léti mér nægja að vita að hann
væri í réttu númeri og úr bómull eða
ull. Ég þyrfti að máta hann, sjá
hvernig hann færi en umfram allt
þreifa á efninu. Og ég held að enginn
byði mér upp á annað. Hvernig
stendur á því að við gerum ekki
sömu kröfur með bækur?
Verði ekki spornað við spyr ég
mig að þvi, hvenær bókaþjóðinni
verði sagt að að lesa jólabækurnar
með bundið fyrir augun og hún láti
sér það vel lynda.
Kristín Steinsdóttir
Er streita vegna jólanna eðlileg eða óþörf?
Amaldur Indriðason
rithöfundur:
Bókaflóðið er
orráhríð
„Ég held að allur kviði og
streita vegna jólanna sé óþörf.
Auðvitað fer þetta alltaf að
nokkru leyti eftir því hvernig upplifun hvers og
eins einstaklings er, hvert er upplegg hans og
efnahagur. Mest um vert er þó að mínu mati að
njóta þessa tima sem nú fer í hönd með fjöl-
skyldunni, góðum gjöfum, góðum mat og því að
hitti vini og kunningja. Sjálfur er ég laus við all-
an jólakvíða, nema þann sem hrjáir rithöfunda
á þessum tíma árs. Þegar maður er að gefa út
bók tekur slíkt á, því fylgja þarf bókinni eftir i
verslunum og með öðrum hætti - og jólabóka-
flóðið er alltaf talsverð orrahríð."
Hera Björk Þórhallsdóttir
söngkona:
Lífsgœðakapphlaup-
ið að drepa suma
„Streitan er eðlileg, því í nútím-
anum leggst allt á eitt með þeim
hætti að hlutirnir verða flóknari en
þeir þyrftu að vera. Lífsgæðakapphlaupið er hrein-
lega að drepa suma, í annríki þessa mánaðar for-
gangsraðar fólk ekki verkefnum. Sinnir tO dæmis
ekki börnunum sínum nægiiega, heldur lætur smáat-
riðin sem engu skipta taka öll völd og hreinlega
teyma sig út í ógöngur. í þessum efnum er ég sjálf því
miður engin undantekning. En sem betur fer er fólk
alltaf að læra betur á lífið og finna hvaða hlutir
skipta mestu máli - það er fjölskyldan og samveran.
Sjálf er ég ung og vitlaus og á eftir að reka mig á á
eigin skinni þessi sannindi sem ég nefni hér.“

Sr. Kristján Bjömsson,
sóknarprestur i Eyjum:
Streita og kvíði
sitt hvor hluturinn
„ Jólastreita er eðlileg upp að vissu
marki, en jólakvíði er hins vegar
annar hlutur. Þegar orðið hafa mikl-
ar breytingar í lifl einstaklinga frá síðustu jðlum er eðli-
legt að þær valdi róti í huganum. Viö slíkar kringum-
stæður er mikilvægt að setja hlutina vel niður fyrir sér.
Af öðrum toga eru svo áhyggjur sem koma til þegar-fólki
finnst það til dæmis ekki hafa nóg að gefa. Slíkt er
óþarfl; við getum gnægð geflð með hlýju, brosi og nær-
veru. Það er ekki mikið um að fólk leiti til okkar prest-
anna vegna jólastreitu og -kvíða, en við þekkjum hins
vegar til þessarar mannlegu reynslu. En annars finnst
mér léttara yfir fólki nú en stundum áður - og hér í Eyj-
um eru ýmis tákn á lofti um góða tíð fram undan:“
ljóst hvað það merkir að öll trúfélög
„skuli njóta jafnéttis að lögum“ eins
og segir í fram komnu frumvarpi. I
það minnsta er ekki augljóst að það
merki að öll trúfélög skuli hafa ná-
kvæmlega sömu stöðu að lögum eða
sams konar lagaleg, stjórnunarleg og
fjárhagsleg tengsl við ríkisvaldið.
Þar verður að taka tillit til þess
hvort trúfélagið nær til tæplega 88
prósenta þjóðarinnar eða um eins
prósents.
Þá verður einnig að vega og meta
hvaða trúarlegu, félagslegu og menn-
ingarlegu hlutverki trúfélagið gegnir
og hvaða „praktísku" skyldur það
ber í samfélaginu. Loks hlýtur ríkis-
valdið að þurfa að hafa meiri innsýn
og hugsanlega ítök í kirkju sem rúm-
ar hátt í 90 prósent þjóðarinnar en
söfnuður sem rúmar tvö prósent eða
þaðan af minna.
Ljóst er að tengslum ríkis og þjóð-
kirkju má haga með ýmsum hætti.
Þau verða hins vegar að endurspegla
raunhæft mat á stöðu og hlutverki
kirkjunnar i samfélaginu hverju
sinni. Ekki verður séð að slíkt mat
hafi átt sér stað við gerð fram kom-
ins frumvarps.
Hjalti Hugason
Kostulegar skoðanir
„Það er svo komið
að maður sest ekki
niður'til þess að
hlusta á umræðuþætti
um þjóðmál og svo
maður tali nú ekki
um atvinnu- og efn-
hagsmál að Pétur
Blöndal sé ekki kallaður til. Eins og
allir vita þá einkennast skoðanir Pét-
urs af vægast sagt sérkennilegri og
ákaflega neikvæðri afstöðu til launa-
manna og samtaka þeirra. Aldraðir
og öryrkjar virðast vera honum
einnig þyrnir i augum ... Sjónarmið
Péturs eru æði oft byggð á mjög
grunnhyggnum forsendum og eru
rökleysa. Það er svo komið að maður
er farinn að standa upp og slökkva á
þessum þáttum, því maður nennir
ekki að vera í vondu skapi það sem
eftir er kvöldsins eftir að hafa orðið
fyrir barðinu á kostulegum skoðun-
um þessa manns.“
Guðmundur Gunnarsson á heimaslðu
Rafiðnaöarsambandsins.
Bera sól inn í hagkerfið
„Bræðurnir úr Bakkavör ... hafa
ekki gert eins og gömlu bakkabræð-
urnir þegar þeir reyndu að bera sól-
ina inn i gluggalausan kofann sinn.
Þeir hafa ekki reynt að finna upp
hjólið í markaðssetningu í útlöndum
heldur einfaldlega keypt fyrirtæki
sem eru vel sett nú þegar á mörkuð-
um erlendis. Það er rík ástæða til að
fagna með bræðrunum frá Bakkavör
yfir velgengni þeirra og starfsfólksins
í fyrirtæki þeirra nú á tímum þegar
krepputalið er farið að draga
kjarkinn úr bjartsýnustu mönnum.
Leyfum Bakkabræðrum að bera smá
sól inn í islenskt hagkerfi og látum
hjólin snúast á ný.“
Bjarni Brynjólfsson í Séö og heyrt.
Sjáðu, hvítir sloppar
leynilegar rannsóknastofur
leika Guð...
Við gætum sagt að þau vœru
hryðjuverkamenn

í tilefni Eddu-
verðlauna
Margrét Frimannsdóttir
alþingismaður:
Eðlilegt í kapp-
hlaupinu
„Streitan ætti að vera óþörf, en
miðað við það kapphlaup sem
margir heyja fyrir jóUn og hvern-
ig tíðarandinn í þjóðfélaginu er þá er hún ef til vill
eðlileg. Mikilvægt er að fólk miði umstang sitt fyr-
ir jólin við þarfir sínar og getu og það fmnst mér
raunar æ fleiri vera farnir að gera. Hafa í huga að
jólin eiga fyrst og fremst að vera samverustund
fjölskyldunnar og það eru ekki síst börnin sem eru
orðin meðvituð um þetta. En kannski er eðlilegt
að jólaundirbúningurinn valdi streitu hjá mörg-
um, nú þegar báðir aðilar eru farnir að vinna úti
og sinna þarf því stússi sem þarf í aðdraganda jól-
anna á styttri tima en áður var.“
i dag er 4. desember og undirbúningur vegna jólanna er að komast í fullan gang. Hjá mörgum er hann kvíðaefni, en er ástæða til þess?
Það var héma á dögun-
um að allir helstu topparn-
ir í kvikmynda„bransan-
um“ komu saman á ekki
ómerkari stað en Broadway
(í New York?). Tilgangur-
inn var sá að afhenda verð-
laun til þeirra sem skarað
höfðu fram úr í kvikmynda-
gerð á árinu. Allir voru í
sínu fínasta pússi, t.d. sá ég
aðeins einn mann í jakka-
fötum af þeim ,sem fengu
verðlaun, hinir voru allir í
kjól eða smoking. Verð- ______
launin nefnast Eddu-verð- ”
laun, nokkuð sem fór heldur betur
fyrir brjóstið á einni upptroðslunni
(sú er treður upp). - Kvað hún það
illa sæma að nefna kvikmyndaverð-
laun eftir kvæðabók.
Sannleikurinn í málinu er hins
vegar sá að orðið Edda kemur hvergi
fyrir í því handriti er nefndist Gamle
Kongel. Saml. 1812, áður en Danir
skiluðu okkur því. Eddu-nafnið er til
komið síðar á öldum er farið var að
kalla það Sæmundar-Eddu í höfuðið
á Sæmundi fróða Sigfússyni, enda
þótt óvist sé að hann hafi átt
nokkurn þátt i því. Síðan hefur þetta
Eddu-kvæða nafn (d. Eddadigte) loð-
að við handritið.
Eina handritið sem nefnir Eddu á
nafn er í svokallaðri Snorra-Eddu
sem kennd er við Snorra Sturluson.
í henni er að vísu mikið bundið mál
en enginn held ég myndi vilja kalla
hana kvæðabók. Þetta hefði hver ís-
lenskumenntaður maður getað frætt
hana um en enginn varð til þess.
Óttalegt glundur
Þessi afhending átti samkvæmt
Skjáfréttum mínum að standa í tvær
klst. En stóð í hátt á fjórðu klst. og
öllu var að sjálfsögðu sjónvarpað.
Hver af öðrum tróðu þeir sem verð-
launin hlutu upp á sviðið en virtust
annars allir eiga heldur erfitt með
að tjá sig, það var ekkert í afgangi að
þeir gætu stunið upp nokkrum þakk-
arorðum. Enda þótt ekki sé auðvelt
að gera sér grein fyrir efni heillar
bíómyndar af nokkurra sekúndna
skoti á tjald get ég ekki annað sagt
en að það sem sýnt var var ekki ann-
að en óttalegt glundur sem ekki var
nokkur heil brú í. Vonandi eru
myndirnar í heild sinni eitthvað
skárri en það sem kom mér fyrir
sjónir í Sjónvarpinu.
Agnar
Hallgrimsson
cand. mag.
Einn kvikmyndaleik-
stjóri er átti þarna verð-
launamynd skaraði þó
nokkuð fram úr að þessu
leyti. Það var Ágúst Guð-
mundsson, enda sópuðust
að honum verðlaunin, og
einnig til þeirra er léku eða
stóðu á annan hátt að mynd
hans, Mávahlátri. Ágúst
varð kunnur sem góður
leikstjóri strax í árdaga ís-
lenskrar kvikmyndagerðar,
t.d. með myndum eins og
____________ Landi og sonum, Gísla
Súrssyni o.fl. en lítið hefur
heyrst frá honum upp á síðkastið.
Lítil framför
Um það má deila hvort rétt sé að
veita slík verðlaun. Ekki er loku fyr-
ir það skotið að þeir sem völdu úr
myndunum hafi annaðhvort ekki
verið vanda sinum vaxnir eða þá að
einhver hagsmuna- og skyldleika-
tengsl hafi ráðið ferðinni að ein-
hverju leyti. Hver bíómynd hlýtur að
hafa sína kosti og galla sem erfitt er
að vega og meta. í heild finnst mér
að íslenskri kvikmyndagerð fari
hrakandi eftir því sem fleiri fara út í
að gera myndir.
Menn eins og Ágúst Guðmundsson
(hér áður nefndur), Hrafn Gunn-
laugsson o.fl. gerðu margar dágóðar
bíómyndir hér fyrr á árum og sóttu
efniviðinn i sögu og fombókmenntir
okkar. Nú virðast mér hins vegar að
þær séu flestar teknar úr Reykjavík-
urlífinu eins og það er í dag og ekki
alltaf þvi fegursta. Hið góða við
Eddu-verðlaunin er hins vegar að
þau hvetja kvikmyndagerðarmenn
til að vanda sig og gera góðar mynd-
ir en ekki hugsa eingöngu um hvað
gangi best í áhorfendur eða hvað
seljist best.
Og hvað er það þá sem situr eftir,
hafandi horft á fjögurra klst. hátíðar-
dagskrá vegna afhendingar Eddu-
verðlauna? í sannleika sagt virðist
mér sem heldur lítil framför hafi
orðiö í íslenskri kvikmyndagerðar-
list frá þvi að fyrstu myndirnar voru
framleiddar fyrir tæpum 30 árum
fram til dagsins í dag, hvað sem svo
tekur við.
Agnar Hallgrímsson
„Einn kvikmyndaleikstjóri er átti þarna verðlauna-
mynd skaraði þónokkuð fram úr að þessu leyti. Það
var Ágúst Guðmundsson, enda sópuðust að honum
verðlaunin, og einnig til þeirra er léku eða stóðu á ann-
an hátt að mynd hans, Mávahlátri. “