Dagblaðið Vísir - DV - 14.10.2002, Blaðsíða 14

14
Menning
Blárra en allt blátt
Eitt sinn var haft á orði um
þekkta íslenska listamannafjöl-
skyldu að ekki tjóaði að leggja
sama mælikvarða á hegðan
hennar og gerðir eins og venju-
legt fólk ætti í hlut þar sem að
henni stæðu tröll en ekki menn.
Mér verður stundum hugsað til
þessara ummæla þegar ég stend
andspænis myndverkum íjölhag-
ans Trónds Paturssonar frá Fær-
eyjum sem nú sýnir nýtt úrval
verka sinna í Hafnarborg í Hafn-
arfirði.
mm
Myndlist
Miðað við meginstrauma af-
strakt-expressjónískrar mynd-
listar, það sem menn kalla tján-
ingarríka uppstokkun hins sýni-
lega, eru þau kannski grófgerð
og einhliða. En ef tekið er miö af
þeim veruleika sem þau eru
sprottin úr, hrikalegri náttúr-
unni í Færeyjum og ævintýra-
legu lífshlaupi listamannsins, þá
kemur að því að áhorfandinn
leiðir hjá sér alla menningarlega
tUætlunarsemi og fer að líta á
þessi verk sem eins konar hlið-
stæður náttúrunnar, nánar tU-
tekið sem deiglu þar sem mætast
óskilgreinanlegir kraftar og mót-
unaröfl, óvera og vera. Og þá er
eins víst að Tróndur sjálfur komi
manni fyrir sjónir sem nokkurs
konar viUtur sjaman, seiðkarl-
inn sem blandar í deigluna.
Iðukast og síflæði
Allt um það leggur Trónd klár-
lega meiri áherslu á náttúrulega
vísan málverka sinna en list-
söguleg vensl þeirra. Liti sína
blandar hann þannig að þeir
kaUa ekki á áhorfandann sjálfra
sin vegna. Þeir eru mattir og þar með lausir
við „aðlaöandi" gljáa og glóð, þeim er fyrst
og fremst ætlað að vekja með okkur ámóta
kenndir og náttúran sjálf.
Þannig er myndröðin sem hann kallar
Blátt ljós samsafn tUbrigða um bláma hafs-
ins sem Trónd þekkir betur en flestir jarðar-
búar. En þessum tilbrigðum er ekki ætlað að
„fanga“ þennan bláma, eins og margir lands-
lagsmálarar eru uppteknir af, heldur að hafa
Ur myndröðinni Blátt Ijós eftir Trónd Patursson
Þessum tilbrigöum er ekki ætlaö aö „fanga“ þennan bláma heldur aö hafa uppi á
upprunalegum blámanum handan hins náttúrulega.
uppi á því sem er blárra en allt blátt, upp-
runalegum blámanum handan hins náttúru-
lega. Að baki þessum pælingum er því löng-
un í andlega fullvissu, ekki ósvipað og í blá-
möttum myndum Yves Klein, sem kom að
henni úr annarri átt.
Pensilskrift Trónds virðist einnig gegna
því hlutverki að vekja okkur tU skilnings um
náttúrulega hrynjandi, fremur en að auka
við þróunarsögu kaUigrafiunnar og arfleifð
ljóðrænu afstraktlistarinnar.
Þessi skrift er biksvört, þurr-
leg og laus við yfirborðslegan
þokka; raunar er hún bæði
snubbótt og harðhnjóskuleg á
köflum. En óneitanlega geng-
ur hún upp innan vébanda
sérhvers málverks, þar sem
hún gefur til kynna einhvers
konar upprunalegt iðukast og
síflæði, vekur upp tilhugsun
um náttúrulögmál án þess að
birta okkur náttúru.
Trónd Patursson er aUtaf
aufúsugestur á íslandi. En
hann mætti grisja verk sín ei-
lítið betur áður en hann legg-
ur í’ann. Og ekki væri verra
að fá upp í hendumar ein-
hvers konar tUskrif eða dó-
kúment sem tengdist sýndum
verkum hans.
Frumhvatir
í Sverrissal er að finna sér-
stæða sýningu sem alveg
óvart tengist hugarheimi
Trónds eUítið. Þar eru á ferð-
inni fjórir eistneskir lista-
menn sem allir vinna með
myndbönd, innsetningar og
gjörninga. Sem er e.t.v. hent-
ugur starfsvettvangur fyrir
listamenn frá þessu fremur af-
skipta menningarsvæði þar
sem flest er af skomum
skammti. Um leið opnar hann
mönnum skjóta leið inn á al-
þjóðlegan myndlistarvettvang
sem er upptekinn af áður-
nefndum miðlum.
Tengslin við Trónd liggja í
þeim áherslum sem eistnesku
listamennimir leggja á frum-
sannindi listrænnar sköpun-
ar, hlutverk frumhvatanna,
þýðingu hins frumstæða, jafnvel dýrslega,
endumýjun og áhrifamátt goðsagna í nútím-
anum og löngunina eftir sammannlegum
vettvangi þar sem einsemdin er fjarri. Um-
fjöllun Eistlendinganna er sterk, ágeng og á
köflum hrollvekjandi.
Aðalsteinn Ingólfsson
Sýningarnar standa til 4. nóvember. Hafnarborg er
opin alla daga nema þriöjud. kl. 11-17.
Tónlist
Hvað á að gera í hádeginu?
Hádegistónleikaröð Óperunnar á haustmiss-
eri 2002 hefur göngu sína á morgun og munu
tónlistarunnendur geta gengið að þeim vísum
annan hvern þriðjudag í október og nóvember.
Umsjón hefur Jóhann Friðgeir Valdimarsson
tenór, sem fastráðinn var að íslensku óperunni
í ágúst sl. Tónleikamir hefjast kl. 12.15 og
standa i um 40 mínútur, aðgangseyrir er 1.000
kr.
Tónleikarnir á morgun bera yfirskriftina La
Traviata - á hálftíma. Þeir eru raunar annað og
meira en tónleikar, hádegisópera væri meira
réttnefni, því þetta er sviðsetning á hálftímaút-
gáfu af örlagasögu Verdis um þau Violettu og
Alfredo, ást þeirra og
I _ mótlæti í líflnu. Hlutverk
Violettu syngur Alda
Ingibergsdóttir sópran
og Jóhann Friðgeir fer
með hlutverk Alfredos.
Við píanóið verður
Clive Pollard sem
starfar um þessar
mundir sem píanóleik-
ari með einsöngvur-
um og kór hjá ís-
lensku óperunni. Leik-
stjóri og höfundur
leikgerðar er Kári Hall-
dór.
Þriðjudaginn 29.10
fær Jóhann Friðgeir til liðs við sig Davíð
Jóhann Friögeir
Valdimarsson tenór.
Ólafsson bassa. Efhisskráin er rammíslensk
og ber yfirskriftina Síðasta lag fyrir fréttir.
Því fengu þeir félagar til liðs við sig Pétur
Pétursson þul sem áratugum saman kynnti
síðasta lag fyrir fréttir. Clive Pollard leikur á
píanó. Þriðju hádegistónleikamir 12.11. nefn-
ast Úr lausu lofti. Þá munu Sesselja Krist-
jánsdóttir messósópran og Jóhann Friðgeir
leita í smiðju nokkurra amerískra sönglaga-
og söngleikjahöfunda. Á fjórðu og síðustu há-
degistónleikum haustsins, 26.11., flytur Jó-
hann Friðgeir sönglög og ballöður eftir þýska
tónskáldið Carl Loewe.
Á vormisseri 2003 verður þráðurinn aftur
tekinn upp og hefur Sesselja Kristjánsdðttir
umsjón með hádegistónleikum vorsins.
... mannsgaman

Aö sökkva í plussið
Óvíða er manneskjan stærri en þegar hún
gengur í sínu dýrasta pússi inn um dymar á
fmustu óperuhúsum heims og tekur af sér
frakka og kápur í hægri og afslappaðri sveiflu
og réttir fataverðinum af yfirvegaðri kurteisi.
Gengur svo æfðum skrefum yfir að sperrtum
manni með bakka í brjósthæð og þiggur af hon-
um glas með dágóðum vökva sem hæfir stundu
og staö. Dreypir á og lítur í kringum sig, bros-
ir kankvíslega og telur sig part úr stórfjöl-
skyldu heimsborgaranna.
Þetta var árið sem okkar maður söng á
Metropolitan. New York. Köld borg og kvik í
febrúar. Klaki á Rockefeller. Treflar um hálsa.
Fórum nokkur í hóp á eina af þessum
lengstu óperum heims sem geta verið leiðin-
legri en svo að lifið megni þær. Samt. Það var
samt sem áður spenna þetta kvöld - spenna í
hverjum vöðva og sin. Náttúrlega löngu uppselt
en gátum með lagni laumað okkur inn vegna
ósóttra pantana. Og sátum á stangli um salinn.
Sukkum í plussið og biðum í ofvæni.
Svo hófst frádrátturinn. Tjöldin dregin frá til
beggja borða. Og feitir söngvararnir tóku til við
ofboðslegar tilfmningar sem geta ekki endað
nema á einn veg; með dauða og angist.
Viö sátum tveir framarlega á svölunum, ís-
lendingar að bíða eftir okkar sigri á sviðinu.
Og kannski var það vegna drykkjarins í and-
dyrinu eða rauðvínsins þar á undan, já eöa
kuldans í borginni - við vorum báðir sofnaðir
áður en okkar maður grét sig inn á sviðið. Og
sváfum yndislega. Djúpt og innilega. Rautt
plussið eins og rúm i heitu herbergi.
Úthvíldir vöknuðum við í leikslok og sáum
okkar mann í hópnum. Hann hneigði sig prúð-
ur í fasi, nýrisinn upp af sviði dauðans, klökk-
ur á kinn. Okkur fannst eins og við ættum
hvert bein í þessum manni þar sem við klöpp-
uðum ofboðslega og lengur en næstu menn
leyfðu sér að gera.
Svo stóðum við upp og gengum stoltir niður
í anddyrið, fórum í yfirhafnir okkar og hittum
hópinn fyrir utan. Og áttum ekki orð frekar en
hinir. -SER.
MÁNUDAGUR 14. OKTÓBER 2002
Umsjón: Silja Aöalsteinsdóttir silja@dv.is
Hnattvæðing
eða íslamvæðing
Magnús Þorkell Bemharðsson, lektor í
Miðausturlandafræðum og íslömskum
fræðum við Hofstraháskólann í New York,
verður frummælandi á hádegisrabbfundi
Sagnfræðingafélags Islands og Reykjavíkur-
Akademíunnar í dag kl. 12.05. Yfírskrift
fundarins er Hnattvæðing eða „íslamvæð-
ing“? Ástand og horfur í Miðausturlöndum.
Hann verður haldinn í aðalfundarsal
ReykjavíkurAkademíunnar á 4. hæð i JL-
húsinu að Hringbraut 121.
Samvinnuhreyfingin
og stjórnmálin
Næsti fyrirlestur Helga
Skúla Kjartanssonar um
samvinnuhreyfinguna í
sögu Islands verður ann-
að kvöld kl. 20.15 í húsi
Sögufélags, Fischersundi
3. Hann nefnist Sam-
vinnuhreyfingin og
stjórnmálin, og á eftir
leggur Jón Helgason,
fyrrv. ráðherra, mat á umfjöllunina. Fund-
ar- og umræðustjóri verður Dagur B. Egg-
ertsson, læknir og borgarfulltrúi. Fyrirlest-
urinn er á vegum Áhugahóps um sam-
vinnusögu og Sögufélags.
Málverk af reynslu
í dag kl.12.30 flytur Catrin Webster, mál-
ari frá Bretlandi, fyrirlestur við Opna Lista-
háskólann í Laugamesi, stofu 024. Hún
talar á ensku um þróun í verkum sínum og
þá ætlun sina að skapa málverk sem bæði
vísa tU reynslu okkar af umhverfinu og
þeirra miðla sem við notum til að lýsa
henni.
Catrin hefur sýnt verk sín víða um heim,
stundað kennslu og haldið fyrirlestra um
myndlist.
Óperublaðið
Hausthefti Óperu-
blaðsins er komið út
með ýmiss konar um-
íjöllun um Rakarann í
Sevilla sem nú er verið
að sýna í Islensku óper-
unni, kynningu á þrem-
ur söngvurum sem ný-
verið voru fastráðnir að
Óperunni, umfjöllun um
fjölbreytta dagskrá óperuhúsanna í Berlín
og viðtöl við flóra íslenska óperusöngvara
sem búsettir eru þar í borg.
Óperublaðið kemur út tvisvar sinnum á
ári og er dreift til félagsmanna í Vinafélagi
Islensku óperunnar og selt í helstu bóka-
verslunum landsins. Ritstjóri er Margrét
Sveinbjörnsdóttir.
Vinafélagi Islensku óperunnar hefur
bæst mikill liðsauki á síöustu vikum enda
inngöngutilboðið frábært: Hátíðarsýning á
Rakaranum þar sem Kristinn Sigmundsson
og Gunnar Guðbjörnsson koma báðir fram.
Enn eru fáein sæti laus og því ekki seinna
vænna fyrir félagsmenn að tryggja sér miða
- og fyrir þá sem enn eru að íhuga að ganga
í félagið að láta verða af því. Sendið tölvu-
bréf á netfangið vinafelag@opera.is.
Mikið aðsókn er á námskeið
Vinafélagsins og Endurmenntunar Háskóla
íslands um Rakarann og Rossini sem hefst
28. október og lýkur á hátiðarsýningu í
Óperunni 29. nóvember. Skráning stendur
yfir.
Námskeið
Annað kvöld hefst námskeið um undir-
stöðuatriði Flash-forritsins, myndlifgun og
gagnvirkni. Kennari er Gestur Guðmunds-
son hönnuður og kennt verður í tölvuveri
LHÍ i Skipholti 1.
28. okt. hefst námskeið í Painter. Kunn-
átta í Photoshop er nauðsynleg. Einnig
verður stutt kynning á teiknimyndagerð.
Kennari er Höskuldur Harri Gylfason, graf-
ískur hönnuður. Kennt í tölvuveri LHÍ,
Skipholti 1.
Grafik- valnámskeið hefst í kvöld kl. 18 á
grafíkverkstæði LHl í Laugarnesi. Kynntar
verða eftirfarandi grafiskar aðferðir: þurr-
nál, póligrafía, offset, gessoþrykk, stálæting,
dúkskurður og yfirfærsla ljósrita. Kennari
er Ríkharður Valtingojer myndlistarmaður.
Grunnnámskeið í mótagerð hefst í kvöld
kl. 18 á leirverkstæði LHÍ, Skipholti 1.
Kennd verður gerð einfaldra gifsmóta og
sýndar mismunandi aðferðir við notkun
þeirra. Kennari er Kristín Sigfríður Garð-
arsdóttir hönnuður.