Dagblaðið Vísir - DV - 27.01.2003, Blaðsíða 15

15
MÁNUDAGUR 27. JANÚAR 2003____________________________________________
DV __________________________________________________ Menning
Þaö er svo snyrtilegt í vinnustofu Guö-
jóns Ketilssonar viö Vitastíg aö blaöa-
maður hefur orö á því að hann hafi tekiö
vel til fyrir heimsókina. „Nei, þaö er
alltaf svona fínt hér,“ segir Guðjón að
bragöi meö fullkomlega órœöum svip.
Kannski er hann aö segja satt, kannski
aö gera grín - það er ómögulegt að segja.
Guöjón Ketilsson gerir Menningarverö-
laun DV í ár og er kominn svo langt aö
hann getur sýnt gripi í vinnslu. Þeir verða
að þessu sinni skomir út í mahónívið og
verður hver með sinni lögun, en allir
verða þeir að líkindum þannig að gott sé
að taka á þeim og halda á þeim - gripir
með gott grip. Sjálfur fékk Guðjón Menn-
ingarverðlaun DV fyrir tveimur árum fyr-
ir faliega mótuð og máluð lendaklæði
Krists og Maríuklæði eftir fyrirmyndum af
gömlum málverkum.
Tvær og hálf vídd
Á vinnustofunni má sjá að Guðjón er
enn að endurskapa hluta af frægum mál-
verkum í tré. Á vegg hanga til dæmis öll
höfuðföt brúðkaupsgesta á frægu málverki
Bruegels eldra, skorin í tré og svartlökkuð.
Hvemig datt honum þetta í hug?
„Það leiddi eiginlega eitt af öðru,“ segir
hann, „og fyrst komu verk sem ég vann
fyrir sýningu í Norræna húsinu 1996, þar
sem ég gerði athuganir á rýmistilfmningu
í lágmyndum - hvemig þú getur blekkt
augað til að trúa á þriðju víddina þó að
hún sé ekki þar. Til þess eru ýmis ráð. Á
þeirri sýningu einbeitti ég mér að hús-
forminu, og í framhaldi af því lá beint við
aö taka þekkt tvívíð verk og reyna að
vinna þau á sama hátt - að í staðinn fyrir
að gera hlutina alveg þrivíða, fristandandi,
að fara þriðju leiðina þannig að þetta séu
áfram veggverk en þau fái samt dýpt og
DV-MYNDIR SIGJÖKULL
Guðjón Ketilsson með hatta Bruegels fyrir ofan sig
Takmarkiö er að geta sinnt myndlistinni óskiptur. Því nær maöur sjaidnast alveg, en þá tekur maöur því eins og
karlmaöur.
áfram með plastefni sem ég helli i
gúmmímót, það er mjög skemmtilegur
prósess."
Þegar Guðjón sýnir gripinn kemur í
ljós að hann er upphaflega skorinn i tré
en af því að Guðjón vildi gera nokkur
eintök fann hann þessa aðferð. Gifsmót
þarf að brjóta utan af listaverkinu en
gúmmimót má nota aftur og aftur.
„Svo hef ég unnið í jám líka,“ segir
hann og minnir á stólinn, samanhrotnu
skyrtuna og skóna sem voru á sýningu
Myndhöggvarafélagsins meöfram Sæ-
brautinni á menningarborgarárinu 2000.
Borgin keypti það verk og verður það
sett upp í Grafarvogi.
Stærsta verk í heimi
• í vinnustofu Guðjóns eru verk af
ýmsu tagi; til dæmis em á einum stað í
snyrtilegri röð litaspjöld eða pallettur
sem þekktir islenskir myndlistarmenn
hafa gefið honum og hann hefur unnið
áfram, pússað litahrúgurnar niður með
sandpappír og þannig komið niður á
ýmsa liti sem listamaðurinn hefur verið
að nota. Meðal spjaldanna er eitt frá Páli
á Húsafelli sem hann skar út tólf ára eft-
ir fyrirmynd frá pallettu Kjarvals, afar
skemmtilegur gripur.
Upp við einn vegginn standa gríðar-
mikil stígvél - líklega númer 64 eða
meira - tálguð úr viði og svert með skó-
svertu - hvemig stendur á þeim?
„Ég tók þátt í sýningu í Tasmaniu og
Sydney í Ástralíu sem var með svipuðu
sniði og strandlengjusýningamar okkar
í Myndhöggvarafélaginu,“ segir Guðjón.
„Þátttakendur voru allir af eyþjóöum og
héðan vorum við boðin Steinunn Þórar-
insdóttir, Þórdis Alda Sigurðardóttir og
ég. Mitt verk á sýningunni var svona
stígvélapar sem komið var fyrir á norð-
Tvívíð listaverk veröa þrívíð
- í höndum Guðjóns
Ketilssonar sem gerir merkar athuganir á rýmistilfinningu í lágmyndum
rýmistilfmningu eins og þrívíð verk. Þessi verk
hafa eiginlega tyær og hálfa vídd,“ bætir hann
við og hlær. „Ástæðan fyrir því að ég valdi
lendaklæði Krists og Maríuklæði er einfaldlega
sú að þetta eru elstu og algengustu mótív lista-
sögunnar, og málverk Bruegels eru líka mjög vel
þekkt.“
Deild í mótun
„Ég var i fyrsta hópnum sem útskrifaðist úr
Nýlistadeild Myndlista- og handíðaskólans," seg-
ir Guðjón. „Þegar árgangurinn minn fór í gegn-
um fomámið gátum við ekki ákveðið hvaða
deild við ættum að velja og af því hvað við vor-
um mörg stofnuðum við nýja deild sem við köll-
uðum „deild í mótun“ ásamt kennara okkar,
Magnúsi Pálssyni myndlistarmanni. Það var
mikil gerjun á þeim tíma í skólanum. Hildur Há-
konardóttir var að byija sem skólastjóri og fékk
Magnús með sér til að stofna þessa nýju deild.
Enda var kominn tími til. Menn voru famir að
fikta við efni og aðferðir sem pössuðu ekki í
deildunum sem fyrir voru. Árið eftir hlaut nýja
deildin nafnið Nýlistadeild og þaðan útskrifaðist
ég 1978.1 þessum hópi vom meðal annarra Ásta
Ólafsdóttir, Gretar Reynisson, Guðrún Hrönn
Ragnarsdóttir, Birgir Andrésson, Ingólfúr Am-
arson, Eggert Pétursson og fleiri góðir myndlist-
armenn. Það urðu góðar heimtur úr þessum ár-
gangi."
Eftir útskrift kenndi Guðjón eitt ár austur á
íslensk torsó
Viöarskrokkar í lopapeysu.
Stígvélapar í yfirstærð
Þaö á systkinapar í Ástralíu og saman munu
þau mynda stærsta myndlistarverk í heimi.
Neskaupstað og hélt síðan til Nova Scotia í
Kanada til framhaldsnáms í skúlptúr þar sem
honum líkaði vel. Eftir heimkomuna gekk hann
í Myndhöggvarafélagið sem hafði þá aðsetur á
Korpúlfstöðum, gerði umhverfisskúlptúra, vann
Þetta listaverk var á sýnlngu á Þelamörk í
Noregi 1997 og varð eftir þar.
Guöjón hjó út efsta hlutann af trjábolnum.
með jarðveg og slíkt. Um 1984 hófst hjá honum
tímabil þar sem hann málaði, og þá gerði hann
líka minnisstæðar bókarkápur, meðal annars á
bækur Einars Kárasonar. Ekki hefur hann alveg
hætt að teikna og mála þvi meðal barna landsins
er hann þekktur fyrir myndlýsingar sínar í bók-
um Þorvalds Þorsteinssonar um Blíðfinn.
En Guðjón fann sig ekki í málverkinu. Það
var eitthvað að gerjast í höfði hans sjálfs.
Upphafið var fúinn kubbur
„Um það leyti sem ég fékk þessa vinnustofu
1987 var ég að mála höfuð," segir hann. „Einn
daginn fann ég blautan kubb fyrir utan dymar
mínar og af því mig vantaði fyrirmynd að haus
hirti ég kubbinn og fór að pota í hann með
skrúfjámi. Það hafði rignt í marga daga og
kubburinn var svo fúinn að það var enginn
vandi að móta hann að vild. Þegar hann þornaði
þá hélt ég áfram að móta hann, og eftir þetta fór
ég að fá mér trjáboli, reynivið og birki úr næstu
göröum og höggva í þá. Ég hafði ekki lært neitt
til þessara verka í skóla, þetta þótti svo gamal-
dags aðferð, en hún passaði mér ágætlega."
- Og hefurðu haldið þig við tréskurðinn síö-
an?
“Já,“ segir Guðjón en dregur ofurlítið við sig
svarið. „Samt hef ég enga þörf fyrir að takmarka
mig við tré og vil helst ekki vera kallaður tré-
listamaður. Mér finnst ég alltaf vera aö prófa
eitthvað nýtt. Nú síðast hef ég verið að prófa mig
urströnd Tasmaníu og vísa tæmar í norðurátt.
Ofan á því pari stendur „Memoria Borealis" eða
„Hugsað í norðurátt". Á þessu pari stendur
„Memoria Australis" eða „Hugsað í suðurátt“ og
þetta verk hef ég gefið Hafnarkaupstað í Horna-
firði. Því verður komið fyrir á suðurströnd ís-
lands á næstunni, og þá myndast milli þessara
stígvélapara lína sem er kannski stærsta mynd-
listarverk í heimi!“
Giska má á að lína þessi sé um sautján þús-
und og fimm hundruð kílómetrar þannig að verk
gerast líklega ekki víðfeðmari.
Guðjón lætur ekki illa af því að lifa sem lista-
maður á íslandi; þó framleiðir hann ekki grimmt
og selur þar af leiðandi ekki mörg verk.
„Myndlistarmenn þurfa yfirleitt að vinna aðra
vinnu með,“ segir hann, „kaupa sér tíma með
því að sinna öðrum, launuðum, störfum inn á
milli. Sjálfur hef ég tekið að mér kennslu og
myndskreytingar. Lífið gengur út á það að vinna
sér tíma þar sem maöur getur sinnt myndlist-
inni óskiptur. Það er takmarkið. Því nær maður
sjaldnast alveg en þá tekur maður því eins og
karlmaður! Það er til dæmis skemmtilega kald-
hæðnislegt að ég skuli fá betur borgað fyrir að
búa til verðlaunagripi fyrir DV en fyrir að fá
verðlaunin sjálfur!"
Menningarverðlaun DV verða afhent 20. febr-
úar næstkomandi og eru þeir listamenn öfunds-
verðir sem fá þá mahónígrip Guðjóns með sér
heim.
Hattamir fá málmkenndan svip meö svarta lakkinu.
Þeir eru ekki tvívíöir og ekki þrívíöir hetdur mitt á milli.