Dagblaðið Vísir - DV - 11.02.2003, Qupperneq 11

ÞRIÐJUDAGUR 11. FEBRÚAR 2003
33V
11
Fréttir
þaðan í andlit stúlkunnar sem
vaknaði upp við ólýsanlegar
kvalir. Skinnið brann af andliti
hennar og þegar aðrir í fjölskyld-
unni komu til hjálpar héldu
Babul og vinir hans þeim fóst-
um. Frændi stúlkunnar gat rifið
sig lausan og náði í vatn til að
skola sýruna af andlitinu. En
þaö var of seint. Húðin var
brunnin og hluti af holdinu.
Síðan hafa lýtalæknar gert 11
aðgerðir á andliti hennar og hafa
þær verið tímafrekar og kvala-
fullar. En frændi hennar, sem
hún var lofuð, yfirgaf hana ekki
og þau eru nú gift. Nasima hefur
farið betur út úr sýrubrunanum
en flestar aðrar stúlkur sem
leiknar hafa verið álíka grátt.
Hún komst undir læknishendur
og vel menntaðir sérfræðingar
hafa tekið að sér að gera líf
hennar bærilegra. Og hún giftist
og er búið gott heimili. Yfirleitt
er reglan sú að stúlkunum er út-
skúfað af fjölskyldum sínum og
öðrum og eiga sér engrar við-
reisnar von.
Enskur lýtalæknir, Ron Hiles,
sem áður var formaður samtaka
lýtalækna í heimalandi sínu, hef-
ur um áratuga skeið varið fríum
sínum í Bangladess og gert þar
aðgerðir á stúlkum með skemmd
andlit vegna sýru. Eftir að hann
fór á eftirlaun hefur hann helgað
sig þessu líknarstarfi. M.a. hefur
hann kennt læknum í Bangla-
dess að lagfæra sýrubrennd and-
lit. í landinu eru aðeins átta sér-
hæfðir lýtalæknar sem ekki
komast yfir að lagfæra nema
brot af þeim andlitum sem
hryggbrotnir biðlar skaða. Hugs-
un þeirra er sú að ef fallegu
stúlkumar sem þeir gimast vilja
þá ekki, skuli enginn njóta
þeirra. Enda er raunin sú að
mjög fáir karlmenn vilja giftast
stúlkum með afskræmd andlit og
eiga þær í fá hús að venda því
foreldramir reka þær að heiman
til að þurfa ekki að ala önn fyrir
þeim.
Annar breskur læknir hefur
beitt sér fyrir stofnun sjóðs til að
aðstoða sýmbrenndar stúlkur.
Hann hefur komið upp athvarfi
þar sem 40 stúlkur hafa hæli. En
það er aöeins brot af þeirri
miklu þörf sem er fyrir að hlúa
að af-skræmdum konum sem
orðið hafa fyrir sýruárás. Marg-
ar þeirra eru blindar og geta því
litla björg sér veitt. Sjúkrahús í
fleiri löndum hafa tekið við
brenndum stúlkum frá Bangla-
dess og lýtalæknar þar reynt að
lagfæra andlit þeirra eftir föng-
um.
Sökin er fórnarlambanna
Andlit stúlknanna eru mis-
jafnlega mikið skemmd og aldrei
er hægt að fjarlægja öll merki
um brunann. Verst er þegar
augu skemmast svo að stúlkum-
Lýtalæknir á sjúkrahúsi í Dahka rannsakar andlit stúlku
Þeim tilfellum fjölar ört þar sem hryggbrotnir biölar skvetta sýru í andlit stúlkna sem hafna þeim. í Bangladess eru
aðeins átta sérmenntaðir lýtalæknar og þeir komast ekki yfir að meðhöndla nema lítið brot af þeim tilfellum sem biðl-
arnir valda. Svona glæþum er haldið leyndum í ótal þorpum.
Afskræmdar
Þrjár stúlkur, sem orðið hafa fyrir sýrubruna, snúa heim frá Spáni þar sem
lýtalæknar gerðu allt sem í þeirra valdi stóð til aö lagfæra andlit þeirra. Þótt
þær séu enn afskræmdar er líðan þeirra mun betri en ef þær hefðu ekki
gengist undir erfiðar aögerðir.
Á leið til Vesturlanda
Nokkur sjúkrahús á Vesturlöndum hafa
tekiö að sér stúlkur frá Bangladess
sem eru illa leiknar í andliti eftir hefnd-
araðgerðir biðla sem þær höfnuðu.
ar verða blindar, ýmist á öðru
auga eða báðum. Nef og varir
hverfa og jafnvel beinabyggingin
getur skaddast. Ótaldar em þær
stúlkur sem deyja af sárum sín-
um, þær em hreinlega myrtar.
Ein þeirrra sem misst hafa
sjónina á öðm auga er Begum
Akhter sem nú er 20 ára. Andlit
hennar var mikið skemmt en eft-
ir að hafa gengist undir miklar
aðgerðir hefur hún náð sér að
því marki að geta umgengist
annað fólk. Sjónina á skemmda
auganu fær hún þó ekki aftur.
Hryggbrotinn biðill og vinur
hans brutust inn á heimili henn-
ar um miðja nótt og skvetti sá
sem hafnað var sýra í andlit
stúlkunnar þar sem hún lá sof-
andi í rúmi sínu. Hún vaknaði
upp með óskaplegum kvölum og
var vinstri helmingur andlitsins
opið sár og augað skaðbrennt og
nær horfið.
Það tók fimm klukkustundir í
rútu að komast frá þorpinu sem
Begum bjó í til Dhaka, en þar
var næsta sjúkrahús. Stúlkan
leið ólýsanlegar kvalir og sagði
síðar að hún vissi ekki hvemig
hún gat lifað ferðalagið af. Hún
gekkst undir tólf aðgerðir og
náði furðugóðum bata miðað við
hve illa hún var leikin þegar
hún kom á sjúkrahúsið.
Önnur stúlka, Dolly, var 16
ára þegar hún neitaði bónorði og
fékk sýrugusu framan í sig. Hún
vinnur ná á hjálparstofnun við
að útbúa sárabindi og fleira sem
notað er til að græða sýru-
brennd sár. Hún stefndi að því
að verða læknir en eftir að and-
lit hennar var afskræmt lagði
hún þær ráðagerðir á hilluna.
Ástæðuna ségir hún þá að ertitt
væri að vinna sér traust sjúk-
linga þannig útlítandi.
Enn önnur stúlka í athvarfinu
var aðeins 13 ára þegar kornung-
ur biðill eyðilagði andlit hennar.
Hún segist ekki eiga von á því
að hennar verði beðið á ný og
hennar björtustu framtíðarhorf-
ur eru að hún fái framlag ein-
hvers staðar aö til að geta fram-
fleytt sér með því að stofna lítið
fyrirtæki.
Samfélagiö dæmir
Afstaða samfélagsins gagnvart
þessum hræðilegu glæpum er sú
að stúlkumar eigi sjálfar sök á
hvernig fór fyrir þeim. Þær
hljóti að hafa gert eitthvað til að
verðskulda þessi örlög.
Fáum árásarfantanna er hegnt
fyrir glæpi sína. Konur hafa lít-
inn rétt í Bangladess og þykir
frekt ef þær neita bónorði, en
ráðahagur þeirra er oftast ákveð-
inn af foreldrunum. Vegna þrýst-
ings annars staðar frá em yfir-
völd þó farin að ráðgera að setja
löggjöf um að hart verði tekið á
glæpum af þessu tagi og að þeim
sem þá drýgja verði hegnt. Enn
eru uppi kröfur um að sala á
hættulegum sýrum verði bönnuð
eða takmörkuð svo að hver sem
er geti ekki fengið smáskammt
fyrir lítið til að eyðilegga andlit
og líf ungra stúlkna.
Konur eru nú farnar að fara í
mótmælagöngur í Dhaka til að
vekja athygli á ósómanum og
krefjast þess af stjómvöldum að
tekið verði í taumana svo að
þessum ósköpum linni. Tölur
um fórnarlömb sýrugusara eru
hvergi áreiðanlegar en fórnar-
lömbin eru mun fleiri en vitað
er um á sjúkrahúsum eða fyrir
dómstólum. í óteljandi þorpum
víða um landið nota smáhöfðin-
gjarnir völd sín og áhrif til að
koma á sáttum ef einhver kærir
sýruárás og það þykir leitt til af-
spurnar ef fréttist af svona glæp-
um út fyrir þorpsmörkin. Oft
reyna fjölskyldur stúlknanna að
þagga málin niður og semja sín
á milli um þau en glæpamenn-
irnir þykjast hafa fengið nokkra
uppreisn æru þegar þeir eyði-
leggja líf og framtíð stúlknanna
með því að skáka þeim út af
hjónabandsmarkaði þegar þeir
fá ekki að eiga þær sjálfir.
Vitað er að í öðrum Suður-
Asíulöndum em aðfarir af þessu
tagi vel þekktar þegar laglegar
stúlkur hafna bónorði. En
hvergi eru sýrubrunar í andliti
eins algengir og í Bangladess.
Þar gengur ósiðurinn yfir eins
og faraldur en þegar réttvísin og
stjórnvöld vilja ekkert af glæp-
unum vita er lítil von til þess að
hryðjuverkunum linni.
Vegna þrýstings almennings-
álitsins og kröfu mannréttinda-
samtaka í Bangladess á nú að
taka málin fastari tökum og gera
þá sem fremja illvirkin seka en
ekki stúlkurnar sem verða fyrir
barðinu á hefndarhug þeirra.