Dagblaðið Vísir - DV - 13.03.2003, Side 18

18
FIMMTUDAGUR 13. MARS 2003
Skoðun
DV
Fiskeldi í sókn
Guðmundur G
Þórarinsson
verkfræöingur
Skoðun
Loks lýsa allir því yfir að fisk-
eldið sé framtíðargrein. Gríðar-
lega mikið er að gerast í þessari
grein á íslandi. Öflug fyrirtseki
hafa hafið fiskeldi.
Á níunda áratugnum hófst
mikil sókn í fiskeldi sem því
miður lognaðist út af. Hefðum
við staðið af okkur þá erfiðleika
sem þá risu væri fiskeldi orðið
mikilvægur þáttur í þjóðarbúinu
nú. Margir hafa orðið til þess að
gagnrýna uppgang fiskeldis á
þeim árum og oft af ósanngimi.
Ekkert nema
eiturlyfjasala
Þegar slagurinn stóð sem hæst
um fiskeldið á níunda áratugn-
um lét ég hafa eftir mér í Þjóð-
viljanum að ekkert nema eitur-
lyfjasala gæti staðið undir þeim
kjörum sem fiskeldinu voru búin
þá. Rekstrarlán voru veitt en þau
tóku ekki mið af því að greinin
var að byrja. Það tók nánast 3 ár
frá því að hrogni var klakiö þar
til unnt var að selja laxinn sem
matvöru. Eigi að síður voru
rekstrarlánin þannig að metinn
var lífmassi mánaðarlega, láns-
fjárhæð reiknuð og vextir láns-
ins mánuðinn á undan dregnir
frá.
Þannig minnkaði lánsfjárhæð
stöðugt og vaxtagreiðslur hækk-
uðu þó allir vissu að framleiðsl-
an yrði ekki söluverðmæti fyrr
en að þrem árum liðnum. Vextir
voru reiknaðir í dollurum og
skilyrði þess að fá lánið var að
ákveðin trygging væri greidd.
Þessi trygging ásamt vöxtum
svaraði til milli 20 og 30% ofan á
dollara, þ.e. nánast 20-30% vext-
ir ofan á dollara fyrir atvinnu-
grein sem tók 3 ár aö ná sölu-
framleiðslu og vextir greiddir
mánaðarlega afian tímann. Auð-
vitað gat þetta ekki gengið.
Mest erlendir aðilar
Það voru mest erlendir aöilar
sem stóðu að fiskeldinu á íslandi
á þessum árum. Norskir aðilar
stofnsettu ISNO í Kelduhverfi, ís-
landslax á Reykjanesi, Fjallalax í
Grímsnesi, Lindarlax á Vatns-
leysuströnd, sænskir aðilar voru
með hafbeitina í Hraunsfirði og
bandarískir í Vogum og sænskir
með eldisstöðina í Ölfusi. Þannig
mætti lengi telja. Athyglisvert
var að íslendingarnir sem lögðu
af stað í fiskeldi á þessum árum
voru mest á aldrinum milli 50 og
60 ára. þetta voru engir lukku-
riddarar heldur hugsjónamenn
sem margir lögðu allt undir.
Ekki tapað fé
Mikið var um gjaldþrot í fisk-
eldinu þá. En mest af fénu sem
lagt var í fiskeldi var lagt í stofn-
kostnað sem nýst hefur þeim
sem síðar hafa reynt sig við fisk-
eldi. Þannig tapaðist þetta fé
ekki, heldur er undirstaða í dag.
Norðmenn leggja árlega úr opin-
berum sjóðum meira í fiskeldi en
úrtölumenn telja að hafi tapast á
öllum þessum árum á íslandi.
Hefði bankana ekki brostið þol-
inmæði þá væri þessi grein öflug
nú.
Menn mega heldur ekki
gleyma því að verðsveiflur á laxi
hafa verið gríðarlegar. Þegar lax-
eldi fór af stað á íslandi var verð-
ið um 10$ á kg en fór síðan niður
í 5-6$. Þetta var eins og þegar
síldin hvarf. Síðan hækkaði
verðið aftur en þá höfðu fjár-
málastofnanir löngu misst þolin-
mæðina hér.
Margs konar erfiðleikar
Margs konar erfiðleikar komu
fram á leiðinni, sjúkdómar og
rangt valin seiði til undaneldis
o.s.frv. Allt voru þetta á vissan
hátt bamasjúkdómar sem unnt
var að takast á við. Nú getum við
bara sagt: Hefðum við haldið út
væri þetta mikilvæg atvinnu-
grein nú.
Menn mega heldur ekki gleyma því aö verösveiflur á laxi hafa veriö gríöarlegar. Þegar laxeldi fór af staö á íslandi
var veröiö um 10$ á kg en fór síöan niöur í 5-6$. Þetta var elns og þegar síldin hvarf."
Litla heimstónlistarhátíöin í Kópavogi
Hljómsveltin South Rlver Band
- „Lög og tónlist frá öllum heimshornum, meö íslenskum textum sem ein-
kennast af kímni og eilítiö svörtum húmor. “
Háskólabær
án tekna
Ágúst Sigurðsson skrifar:
Ég las pistil í DV nýlega frá
Akureyri varðandi fjárhagsleg
vandræði Leikfélags Ákureyrar.
Síðan sá ég í DV einnig eins
konar svar við þessum pistli þar
sem það var nefnd fáheyrð upp-
ástunga að leggja LA af og fá
Þjóðleikhúsið til að senda sín
verk norður. Sem íbúi hér á
norðursvæðinu ftnnst mér það
sjálfsagt að Þjóðleikhúsið sendi
öll sín verk til Akureyrar til
sýningar. Skattborgarar á Akur-
eyri geta ekki tekið allar byrðar
af hvers konar taprekstri á sig.
Ekki einu sinni Háskólinn á Ak-
ureyri er tekjuskapandi. Þangað
sækir fólk til vinnu en greiðir
jafnvel skatta sína syðra. Þaö er
ekki nóg aö státa af háskólabæ
ef starfsemin gefur ekkert af
sér. Við skattborgarar erum
ekki lengur sú hít sem hægt er
að sækja í til að standa undir
öðru en því sem gefur arð. Þetta
er bara einfold staðreynd.
Háskólinn á Akureyrl
Ekki aröbær stofnun?
„Þessar þrjár hljómsveit-
ir munu fara á milli
allra grunnskóla í Kópa-
vogi og leika fyrir nem-
endur, kennara og annað
starfsfólk skólanna. “
Ragnar Haraldsson skrifar:
Þótt nokkur tími sé um liðinn
síðan langar mig til að segja frá
alveg frábærum tónlistarmönn-
um sem komu á óvart er þeir léku
á þorrablóti einu þar sem ég var
gestur. - Þeir kalla sig South
River Band og eru 8 manna ís-
lensk „alþýðuhljómsveit" sem, að
sögn, var stofnuð árið 2000 af tón-
listarmönnum sem eiga ættir sín-
ar að rekja til Kleifa í Ólafsfirði.
Hljómsveit þessi lék þama eigin
lög og tónlist frá öllum heims-
homum, með íslenskum textum
sem einkenndust af kímni og eilít-
ið svörtum húmor.
Hljómsveit þessi hefur svo
gengist fyrir söngkvöldum og tón-
leikum víða um land á síðustu
árum og er þar nýmæli að öllum
textum er varpað á skjá og ætlast
til að áheyrendur taki undir. Nú
hef ég frétt að hljómsveit þessi
muni koma fram, ásamt öðrum
tveimur hljómsveitum, á Litlu
heimstónlistarhátíðinni í Kópa-
vogi 2003 sem byrjar fimmtudag-
inn 13. mars.
Hinar hljómsveitinar eru
„BARDUKHA“ sem hefur langa
reynslu að baki í margs konar
tónlistarstílum en slær nú saman
í Balzamer-tónlist, sem er ein-
kenni hennar og á rætur að rekja
til austur-evrópskrar, arabískrar
og persneskrar tónlistarhefðar, en
er einnig undir áhrifúm
sígaunatónlistar. Og svo „RED
RUM“ sem er fjögurra manna
sveit frá Finnlandi og leikur
írska, fransk-kanadíska og
ftnnska tónlist. Sú hljómsveit hef-
ur komið fram víða í Evrópu og
tekið þátt í stærstu tónlistarhátíð-
um á sviði þessarar tónlistar.
South River Band-ið er hins
vegar skipað þeim Grétari Inga
Grétarssyni, Gunnari, Reyni Þor-
steinssyni, Helga Þór Ingasyni,
Jóni Árnasyni, Kormáki Þ. Braga-
syni, Ólafi Sigurðssyni, Ólafi T.
Þórðarsyni og Matthísasi Stefáns-
syni. Þessar þrjár hljómsveitir
munu fara milli allra grunnskóla
í Kópavogi og leika fyrir nemend-
ur, kennara og annað starfsfólk
skólanna. - Tónleikar þessir eru
styrktir af Fræðslu- og menning-
arsviöi Kópavogsbæjar. íbúum
bæjarins og öðrum nærsveitar-
mönnum gefst tækifæri til að
hlusta á þessar sveitir halda tón-
leika í Salnum í Kópavogi
fimmtudagskvöldið 13. mars kl.
20.30.
Rannsókn á fyrirtækjum
Jóhann Sigurðsson_sj<rifar:
Almenningur hef-
ur fengið þá tilfinn-
ingu að nú sé meira
eftirlit með því að
fyrirtæki fari að
settum lögum og
reglum. Það er hætt
við því að enn
þrengist um kosti
fyrirtækja til að
sniðganga settar
reglur þegar birtar
verða niðurstöður
þeirra rannsókna sem nokkur fyrir-
tæki hér hafa orðið að sæta að und-
anfómu. Það má líka búast við að
þau fyrirtæki sem dómi sæta vegna
bókhaldsóreiðu og/eða brots á regl-
um að öðm leyti verði fyrir verulegu
áfalli. í einhverjum tilvikum mun
það ríða þeim að fuilu. Þetta er skaöi
í litlu þjóðfélagi sem okkar, en engu
að síður nauðsynlegt að allar niður-
stöður verði birtar, öðmm til viðvör-
unar.
Sífellt aukið
eftirlit.
Vepðbótaþætti bunt
Lilja Sigurðardóttir skrifar:
Fram hefúr komið að Framsóknar-
flokkurinn hyggst lækka tekjuskatt-
inn úr tæpum 39% niður í eitthvað
um 35%. Sú skattalækkun kæmi þó
ekki til framkvæmda fyrr en seint og
um síðir - einhvem tíma á kjörtíma-
bilinu. Betra væri fyrir flesta sem
greiða mánaðarlega eða hálfsárslega
af lánum að afnema verðbótaþættina.
Þeir em þungir í skauti og óþarfir í
nánast engri verðbólgu. Ég skora á
burðarflokkinn í ríkisstjóm, Sjálf-
stæðisflokkinn, að afnema verðbóta-
þátt á afborgun lána og á vextina.
Þetta er hvort tveggja óskiljanlegt
dæmi af venjulegu fólki, og það sem
verra er - af bankafólki líka!.
Sögvakeppni Sjonvarps
Halldðr Einarsson skrifar:
NÚ virð-
ist komin
mikil
ringulreið
í kringum
sigurlagið
í Söngva-
keppni
Sjónvarps-
ins. Ýmsir
álitsgjafar era fengnir til að tjá sig og
sýnist sitt hverjum. Það þýðir aðeins
eitt; sigurlagið góða getur ekki verið
framlag okkar íslendinga í Evró-
visjón-keppninni. Sumir vilja senda
lag númer tvö, aðrir lag númer þijú.
Ég er hins vegar þeirrar skoðunar að
hvoragt þeirra laga eigi að vera
framlag okkar. Ég er þess fullviss að
margir, já jafiivel mun fleiri en þeir
sem kusu sigurlagið, hafa hrifist af
laginu Femari, með suður-ameríska
taktinum og sungið af Ragnheiði
Gröndal. Þetta er lag sem myndi lyfta
upp úr Evróvisjón-feninu sem er nú
orðið ansi þung leðja. - Ferrari í
keppnina, takk.
Vítaverð
náttúrverndarsamtök
Kristinn Sigurðsson skrifan
Það hlýtur að teljast óeðh hjá nátt-
úrvemdarsamtökum, sem þiggja fé
frá ríki og borg, að úthúða þeim
framkvæmdum sem Alþingi íslend-
inga hefur samþykkt. Að vita til þess
að þessir ólánsmenn standa að því að
úthrópa og rakka niður Landsvirkj-
un, í þeim tilgangi að hún fái ekki
lán hjá erlendum lánastofnunum er
næsta ótrúlegt. Ég tel að þeir sem
þama eiga í hlut séu ekki þjóðhollir
menn, heldur óþjóðhollir í hæsta
máta. Það ætti að víta Náttúravemd-
arsamtökin opinberlega fyrir
skemmdarverk gegn íslenskri þjóð.
Lesendur geta hringt allanlsólarhring-
inn í síma: 550 5035.
Eöa sent tölvupóst á netfangið:
gra@dv.is
Eöa sent bréf til: Lesendasíöa DV,
Skaftahlíö 24,105 ReykJavík.
Lesendur eru hvattir til aö senda mynd
af sér til birtingar meö bréfunum á
sama póstfang.
Ferrari var
flottast.