Dagblaðið Vísir - DV - 28.04.2003, Blaðsíða 15

15
MÁNUDAGUR 28. APRÍL 2003
X>V____________________________________________________________________________________________Menning
og tóntegundirnar i kvæðalögum eru
líka oft mjög skrýtin. „Ég er voðalega
hrifin af öÚu svona skrýtnu," segir Bára
og hlær.
Langur aðdragandi
Bára hóf nám í Bamamúsíkskólanum
þegar hún var sjö ára. „Níu ára fór ég að
læra á píanó og sem unglingur hafði ég
gaman af því að glamra á gítar. Ég hef
alltaf verið syngjandi og mamma segir
að ég hafi byrjað að syngja áður en ég
fór að tala. Seinna innritaðist ég í tón-
menntakennaradeildina í Tónlistarskól-
anum í Reykjavík og útskrifaðist þaðan
1983.“ Hún kenndi tónlist og stjórnaði
kórum samhliða námi.
Þegar Bára er spurð hvað hafi valdið
því að hún ákvað að læra tónsmíðar
brosir hún og segist í raun aldrei hafa
ákveðið það. „Maður ákveður ekki
svona einn daginn. Þetta á sér langan að-
draganda og málin þróast bara þannig.
Sem unglingur hafði ég gaman af því að
búa til lög við ljóð og seinna fór ég að út-
setja eitt og annað. Þegar ég var undir-
leikari í söngprófi hjá Karli Möller var
eitt lagið of erfitt fyrir mig í uppruna-
legri útsetningu þannig að ég útsetti það
upp á nýtt.“
Bára Grímsdóttir, rímnasöngvari og tónskáld Arið 1984 lá leið Báru tO Karólínu Ei-
„Maöur ákveöur ekki einn daginn aö veröa tónskáld, þaö á sér langan aödraganda og þróast bara þannig. “ ríksdóttur. „Við vorum þarna nokkur að
Englar á sveimi
upptaka á verkum Báru Grímsdóttur gefin út á hljómdiski
Hrífst af hinu skrýtna
Bára er fædd sveitastelpa, úr Vatnsdal, og
Fyrir skömmu kom út undurfallegur
hljómdiskur sem ber heitið Virgo gloriosa og
er tónlist sem var flutt á sumartónleikum í
Skálholti árið 2000. Öll verkin eru í flutningi
Hljómeykis en eftir Báru Grímsdóttur tón-
skáld og samin í kringum trúarlega texta,
Maríulofsöngvar, lofsöngur til Jesú og
erfiljóð um mannkosti Sigríðar Jónsdóttur,
eiginkonu Jóns Vídalíns Skálholtsbiskups.
Stjórnandi er Bemharður Wilkinson.
Bára er búsett í Englandi en var í stuttri
heimsókn á íslandi fyrir skömmu. Virgo
gloriosa er fyrsti diskurinn sem er gefinn út
í hennar nafni en Bára hefur átt eitt og eitt
verk á mörgum diskum, eins og hún orðar
það sjálf.
Að sögn Báru var haft samband við hana
eftir tónieikana í Skálholti og spurt hvort
hún tæki ekki vel í að Tónverkamiðstöðin og
Smekkleysa gæfu tónlistina út. „Þetta pass-
aði einhvern veginn allt svo vel saman að ég
gat ekki sett mig upp á móti því. Tónlistin er
heilsteypt og lengdin passaði vel á disk, laga-
röðin er meira að segja sú sama og á tónleik-
unum. Liðið í Hljómeyki og stjórnandinn
mættu svo aftur í Skálholt 2. janúar 2001 og
diskurinn var tekinn upp á einni helgi.“
ólst upp við rímur og kvæðalög sem hún
drakk í sig með móðurmjólkinni. Báðir for-
eldrar hennar og amma og afi sungu mikið af
kvæðalögum þannig að þau eru henni i hlóð
borin.
„Við fluttum svo á Bragagötuna í Reykja-
vík þegar ég var fjögurra ára og ég byrjaði
strax að fara með foreldrum mínum á fundi
hjá Kvæðamannafélaginu Iðunni. Mér fannst
það alltaf mjög skemmtilegt og ílengdist. Um
tvítugt fór ég að kveða með mömmu í útvarp-
inu og eftir það bað Þórarinn Eldjárn mig að
kveða Disneyrímur og þannig gekk þetta án
þess að mér þætti það neitt merkilegt í sjálfu
sér.“
. Bára segist hafa hlustað meira á rokk en
klassík þegar hún var unglingur. „Ég lærði
klassík en hef alltaf verið rokkari í mér. Ég
hlustaði mikið á hljómsveitir eins og Talking
Heads, Genesis, Yes, Brian Eno og fleiri en ég
átti aldrei neitt uppáhald. Síðan fór ég að
hlusta á djassara eins og Jan Garbarek og
Keith Jarret og líka þjóðlagatónlist frá Nor-
egi, Svíþjóð, Balkanlöndunum og víðar.“
Að sögn Báru eru íslensk þjóðlög rík af
skrýtnum og fallegum melódíum og rytminn
læra formfræði
og búa til lítil verk. Að
lokum var ég ein eftir og þetta end-
aði sem einkatími og ég býst við að það hafi
verið vendipunkturinn. Eftir það fór ég í tón-
fræðideild Tónlistarskólans og síðan til
Hollands að læra tónsmíðar."
Líður vel í Worcester
Árið 1994 flutti Bára til Vestmannaeyja og
var tónlistarkennari í nokkur ár, en þegar
hún fékk listamannalaun 2002 ákvað hún að
flytja tO Worcester í Englandi og hefur verið
þar síðan að semja. Hún segist kunna vel við
sig í Englandi og viti ekki hvenær hún kem-
ur aftur heim.
„Mér gengur ágætlega að skrifa og hef nóg
af pöntunum eins og er. Svo er ég náttúrlega
að reyna að kynna mig hér með því að spila
með sambýlismanni mínum sem heitir Chris
Foster og er þjóðlagaspilari, söngvari og
myndlistarmaður."
Bára segist mest vera að semja kórverk
eins og er. „Þetta er ekki endilega kirkjutón-
list en það eru undarlega oft englar á sveimi
í ljóðunum þegar ég hugsa út í það. Ekki svo
að skilja að ég sé dottin ofan í trú þó ég reyni
aö breyta rétt og vera góö manneskja." -Kip
Óðinn á leið vestur um haf
- Möguleikhúsið sýnir Völuspá í Bandaríkjunum og Kanada
og Færeyja. Sýningar eru þegar orðnar 130
talsins.
Þórarinn Eldjárn hlaut Vorvindaviður-
kenningu Barna og bóka - íslandsdeildar
IBBY fyrir handritið, og sýningin í heOd var
tilnefnd tO Menningaverðlauna DV í leiklist.
Efnið vinnur Þórarinn úr fornum sögum og
----- kvæðum, og í umsögn hér í blaðinu
sagði um frumsýninguna: „Völuspár-
sýning Möguleikhússins er „söguleik-
hús“ þar sem einn leikari bregður sér
í líki aUra persóna sem við sögu
koma. Ekki er leikarinn þó aleinn á
sviði Möguleikhússins því með hon-
um er sellóleikarinn Stefán Öm Arn-
arson sem framleiðir leikhljóðin og
tekur að sér nokkur minni hlutverk.
Hann var alveg dásamlegur. En hita
og þunga af nærri klukkutíma sýn-
ingu ber Pétur Eggerz og stóðst álagið
með prýði undir hugmyndaríkri og
styrkri stjóm Danans Peters Holst
sem hefur sérhæft sig í þessu leikhús-
formi. Pétur gaf sig af ástriðu á vald
----- sögunnar og persónurnar kviknuðu
tO lífs hver af annarri, Óðinn jafnt og
hrafnar hans, Huginn og Muninn sem
kvarta undan því að guðinn vilji orð-
ið fá fréttir á klukkutíma fresti! Bræð-
umir Baugi og Suttungur fengu hvor sína
skýru persónugerð, Mímir og völvan, úlfur-
inn, Baldur og Loki, sá einfaldi og bjarti og
sá myrki og öfundsjúki."
Völuspá verður leikin í enskri þýðingu
Söruh E. O’NeOl í leikferðinni.
Söguleikhús
Völuspá var frumsýnd á Listahátíð í
Reykjavík 2000 og hefur síðan verið sýnd
víða um land auk þess sem hún hefur farið
til Rússlands, Svíþjóðar, Kanada, Finnlands
Möguleikhúsið er um þessar mund-
ir í leikferö til Bandaríkjanna og
Kanada þar sem sýnt veröur ú þrem-
ur leiklistarhdtíöum. Þetta eru allt
hdtíöir þar sem saman eru komnar
sýningar frd Noröurlöndunum og
völdu hátíöahaldarar sýningu Mögu-
leikhússins á Völuspá sem fulltrúa ís-
lands.
Fyrst verður sýnt í Fíladelfíu á
PhOadelphia Intemational Children’s
Theatre Festival 30. aprO tO 4. maí.
Þaðan liggur leiðin tO Toronto í
Kanada á Musicools Festival 5.-11.
maí og síðan til Pittsburg á Pitts-
burgh International Children’s
Theatre Festival 13.-18. maí. Þá hefur
einni aukasýningu verið bætt inn í
Lancaster í Pennsylvaníu 16. maí.
AOs verða 22 sýningar á Völuspá í
leikferðinni.
Stefán Orn og Pétur Eggerz
Persónur fornra sagna kvikna til lífs.
Englar alheimsins
Það var skemmtilegt að sjá NeO Haigh
hjá Icelandic take Away Theatre túlka per-
sónur Engla alheimsins eftir Einar Má
Guðmundsson í Tjarnarbíó um daginn.
Þeir Henrik Prip frá Danmörku, sem sýndi
sína útgáfu af sögunni á Listahátíð 2000,
taka efnið ólíkum tökum, og enn ein gerðin
er svo auðvitað hin ofurvinsæla kvOcmynd
Friðriks Þórs þar sem Ingvar E. Sigurðs-
son leikur Pál eins og menn muna.
Leikararnir þrír búa aOir tO sannfær-
andi mynd af Páli en áherslurnar eru ólík-
ar. í fljótu bragði sýnist mér Ingvar ná geð-
veikinni best, brjálæðinu sem skolar burtu
öOu yfirborði lærðrar hegðunar. TOhugs-
unin um leik hans sendir enn hroO niður
bakið. Henrik Prip sýndi best dýpt örvænt-
ingar Páls - kannski ekki síst vegna þess
að hann lék ofan í vatni. En PáO Neils
Haigh var viðkvæmastur, brothættastur.
Hans túlkun vakti sterkasta samlíðun með
þeim sem er kastað brott úr mannlegu
samfélagi.
ÖOum þessum þáttum jafnt skilar sagan
auðvitað. Ekkert jafnast á við bókina.
Karlar og konur um skáld
Og nú er vika bókarinnar eins og ekki
hefur farið fram hjá bókavinum. Af því til-
efni var gefm út bókin Skáld um skáld sem
bókakaupendur fá gefins í búðum með
bókakaupum upp á þúsundkaO eða meira.
Ekki eru það aðeins skáld sem skrifa þótt
titid bendi tO þess heldur eru í bland ýms-
ir fræðimenn.
Nokkur kynjaslagsíða þykir vera í bók-
inni (17 karlar móti 3 konum) og því hafa
konur tekiö sig saman og gefa nú út vef-
bókina Konur um skáld í vefritinu kist-
an.is. Þar birtast greinar eftir kvenskáld og
-fræðinga um skáld og bækur sem hafa
haft áhrif á þær eða eru þeim minnistæðar
og eru hinar fyrstu eftir Soffíu Auði Birgis-
dóttur og Sigríði Albertsdóttur.
Gerður Kristný best
Á sumardaginn fyrsta
voru Bókaverðlaun barn-
anna afhent í annað sinn
í Borgarbókasafninu. í ár
völdu u.þ.b. 2700 6-2 ára
gestir safnsins bókina
Marta smarta eftir Gerði
Kristnýju. Hún gat ekki
verið viðstödd athöfnina
en sendi systur sína með
skOaboð tO bamanna þar sem sagði meðal
annars:
„Ef litiö er yfir verk íslenskra rithöf-
unda sést að það telst skylda að þeir skrifi
að minnsta kosti eina barnabók. Guðberg-
ur, Steinunn, Sindri, Einar, Vigdís ...
þetta fólk hefur skrifað bækur um ketti,
hunda, frænkur, strætó og strákinn
Gauta. Ég afplánaði þessa skyldu auðvitað
meö glöðu geði.
Fyrst ég er farin að miða mig við aðra
höfunda kemst ég ekki hjá því að nefna að
í flestum þeim viðtölum sem ég hef lesið
við þá er líkt og lykOlinn að því að þeir
geti sinnt starfi sínu sé að þeir eigi börn.
Iðulega segjast þeir prófa bækumar á
börnunum sínum til að sjá hvað virkar
áður en þær eru gefnar út... Dóttir Astrid
Lindgren hefur auövitað vinninginn því
hún gaukaði nafninu hennar Línu
langsokks að móður sinni í sótthitakasti.
Astrid settist bara á rúmstokkinn hjá dótt-
ur sinni og sagan rann upp úr henni eins
og hvert annað útfrymi. Ef stelpan hefði
verið pínulítið heOsuhraustari hefði Lína
þá nokkuð orðið tO?
... ætli ég geti ekki viðurkennt núna,
þegar aðalsöluvertíöinni er lokið, að ég
skrifaði bókina bara fyrir sjálfa mig. Ég
komst að því að það er lítid sem enginn
munur sem heitið getur á 11 ára gömlu
fólki og 32 ára gömlu. Það borðar bland í
poka, talar oft ótæpOega við sjálft sig und-
ir sturtunum í sundlaugunum og lendir
fudreglulega upp á kant viö vinkonur sín-
ar. Og þá eiga nú sáttaleiðir Mörtu
smörtu aldeOis til að gleymast..."