Dagblaðið - 12.09.1975, Blaðsíða 8

8
' BIABIÐ
frjálst, úháð dagblað
Utgefandi: Dagblaðið hf.
Framkvæmdastjóri: Sveinn R. Eyjólfsson
Ritstjóri: Jónas Kristjánsson
Fréttastjóri: Jón Birgir Pétursson
Ritstjórnarfulltrúi: Haukur Helgason
iþróttir: Haliur Sfmonarson
Hönnun: Jóhannes Reykdal
Blaðamenn: Asgeir Tómasson, Bolli Héðinsson, Bragi Sigurðsson,
Hallur Hallsson, ómar Valdimarsson, Sigurður Hreiðar.
Handrit: Asgrfmur Pálsson, Inga Guðmannsdóttir, Maria Ólafs-
dóttir.
Ljósmyndir: Bjarnleifur Bjarnleifsson, Björgvin Pálsson
Gjaldkeri: Þráinn Þorleifsson
Auglýsingastjóri: Asgeir Hannes Eirlksson
Dreifingarstjóri: Már E.M. Halldórsson
Askriftargjald 800 kr. á mánuði innanlands.
i lausasölu 40 kr. eintakið. Blaðaprent hf.
Eru gjafir goldnar?
Fjáröflunarleiðir islenzkra
stjórnmálaflokka eru fremur
vafasamar, svo að ekki sé
meira sagt. Það er greinilega
nauðsynlegt að koma fastri
og lögbundinni reglu á slikar
leiðir, svo að minni hætta sé á,
að þær leiði til spillingar.
Þvi var nýlega haldið fraifi,
að verktaki i Reykjavik hefði greitt eina milljón
króna i byggingasjóð Sjálfstæðisflokksins og
fengið á sama árinu lóð hjá Reykjavikurborg.
Ekki er óeðlilegt, að spurt sé, hvort þarna séu
tengsli á milli.
Hundruð fyrirtækja hafa greitt fé i sjóði stjórn-
málaflokkanna. Þessi sömu fyrirtæki hafa fengið
ýmsa fyrirgreiðslu, sem stjórnmálamenn geta
veitt, t.d. lóðir, bankalán, útflutningsleyfi og
verðhækkanaleyfi.
Mjög erfitt er að meta i hverju tilviki, hvort um
samband geti verið að ræða milli fjárgjafa og
fyrirgreiðslu. Fyrirgreiðslan kynni að hafa feng-
izt án fjárgjafa. Og hins vegar gæti verið um
hreinar mútur að ræða. Alténd hlýtur grunur um
slikt að varpa skugga á lýðræðið i landinu.
Tilgangslitið er að reyna að lýsa sekt á nafn-
greind fyrirtæki og stjórnmálamenn út af ein-
stökum dæmum um þetta ástand. Yfirstjórn
Sjálfstæðisflokksins sem slik er ábyrg fyrir fjár-
öflunarleiðum flokksins og stjórnir annarra
flokka eru jafnábyrgar fyrir hliðstæðum leiðum
hjá sér. Og allir stjórnmálaflokkarnir eru sam-
ábyrgir fyrir þvi kerfi, sem getur boðið spillingu
heim.
Augljósasta leiðin til úrbóta er, að dregið verði
sem mest úr möguleikum stjórnmálaflokka til að
skammta hlunnindi á borð við lóðir, fjármagn og
leyfi. Við sáum slika spillingu i hámarki á
skömmtunartímum Fjárhagsráðs, en við höfum
ekki enn afnumið skömmtunarkerfið til fulls.
Bankarnir lúta flestir pólitiskri stjórn, lóðir eru
leigðar en ekki seldar hæstbjóðanda, og enn er
beitt leyfakerfum.
Að öðru leyti virðist varla sanngjarnt, að fyrir-
tæki, sem gefa stjórnmálaflokkum fé, afsali sér
jafnframt almennum rétti fyrirtækja til lóða,
fjármagns og leyfa. En sliktyrðu þau væntanlega
að gera til að útiloka allan grun, nema til séu lög
og reglur um, hvernig skuli standa að slikum
fjárframlögum, bæði skattalega og á annan hátt,
svo og um, hve há slik framlög megi vera.
Bandarikjamenn hafa verið að setja sér at-
hyglisverðar reglur i þessum efnum. Væri tilvalið
að læra af reynslu þeirra og kanna, hvort ekki
mætti koma upp hliðstæðum reglum hér á landi.
En af gefnu tilefni væri kannski bezt i stöðunni
eins og hún er núna, að stjórnmálaflokkarnir
legðu allir fjáröflunarspil sin á borðið og gæfu
þjóðinni innsýn i fjármál sin.
Dagblaöiö. Föstudagur 12. september 1975.
““———^
Tölva eða
talnaband
Eftir langt hlé læt ég aftur hik-
andi frá mér heyra, sekur og
syndugur selurinn, þó ekki væri
til annars en að sýna hug minn i
deilunum um blaðið.
Þó maður sé glámskyggn,
finnst mér það grátlegt, hvernig
málið um blaðið fór. Þarna voru
tveir ungir menn, sem höfðu drif-
ið blaðið upp af dugnaði og gert
það bæði að skemmtilegasta og
gróðavænlegasta blaði landsins,
að ég held eins og gengur og ger-
ist með tiltölulega takmörkuðum
áhuga einhverra sem áttu hluta-
bréf af einhverri tilviljun. En
þegar piltarnir höfðu unnið afrek-
ið og hefðu átt skilið sigurhrós,
vaknaði loks áhugi stóreigenda á
blaðinu „sinu”, en með þeim ein-
kennilega hætti að sparka, ekki i
mark, heldur i þá sem heiðurinn
áttu skilið. Einhvern veginn kann
maður aldrei við það, þegar ein-
hverjir ætla að gina yfir allri upp-
skerunni af þvi sem þeir aldrei
sáðu, og þó maður sé glámskyggn
og viti litið um ótal vafninga i
þessari deilu, húar mér ekki, þeg-
ar átti að fara að gera blaðið okk-
ar að ljúfu letibæli fyrir kunn-
ingja og beita vaxandi áhrifum
þess sem „stökkbretti” fyrir alls
óverðuga. Og læt ég svo útrætt
um þetta mál, en sný mér að öðr-
um andlegri og uppbyggilegri
viðfangsefnum.
öldin okkar er langt komin, en
ekki þó alveg liðin. Stóra ævintýr-
ið hennar voru visindin og vél-
V ................ i IH.H-
tæknin. Trú okkar á visindin hef-
ur verið mikil, enda hafa þau
unnið kraftaverk. Við höfum i
rauninni verið alveg gagnteknir
af þeim. Það hrislaðist um okkur
straumur, þegar siminn bar
fyrstu skilaboðin landsenda milli,
ó hve ljúfur var bensinþefurinn
úti I guðsgrænni sveitinni, þegar
FÖSTUDAGS
GREIN
fyrsti billinn kom á bæinn, og enn
eru til ungir piltar alveg geggj-
aðir i jeppa og skruggukerrur,
eins og ástarævintýri vorsins með
bilailmi. En dýrðlegust af ölju
voru læknavisindin, háar gerðum
við hallir þeirra.
Visindaöld er ekki öll liðin, en
það er samt farinn að læðast að
okkur grunur, að ekki sé allt sem
sýnist. 1 grun og ótta spyrjum við
okkur nú daglega, hvort draum-
urinn ætli að lokum að breytast i
martröð. Aður fyrr, ef nokkur
leyfði sér að andmæla visindun-
um, stimplaði hann sjálfan sig
sem heimskan afturhaldssegg og
sveitabúra. Nú er-auðvelt að risa
upp gegn þeim og vara við þeim,
af þvi að þvert i gegnum hvert
samfélag læðisthryllilegur ótti og
grunur, hvað erum við að gera,
hvert erum við að stefna? Við er-
um jafnvel hrædd við sjálfa tor-
tryggni okkar i garð visindanna.
Er kannski að hefjast nýr timi,
þar sem við afneitum visindum
með öllu? En gerist það, þá gefur
auga leið, að myrkar miðaldir
hefja innreið sina að nýju meö
neyð og vandræðum.
Hugsum okkur ástarævintýrið
okkar, elsku bilinn okkar, sem
gaf svo góða bensinvorlykt. Nú er
óbragð komið i ilminn. Sumir
ganga svo langt að kalla hann
blikkbelju i óvirðingarskyni og
fyrir utan nokkra skruggu-ung-
linga með glýju i augum erum við
vissulega farin að þjást af þessari
ást okkar.
Hann gerir okkur að þrælum,
fyllir okkur öryggisleysi og
fátækt. Og hann er miklu meiri
bölvaldur. Hann er þess valdandi
nú sem stendur, fremur en nokk-
uð annað, að þjóð okkar stendur
svo að segja á barmi gjaldþrots.
Jú, við elskum hann ennþá, við
strjúkum honum um lendarnar og
kyssum hann á húddið — en hvað
getum við þolað þessa þjáningu
lengi? Hvenær brjótumst við úr
þessum hlekkjum og leitum eftir
frelsinu?
Visindin hafa brugðizt og al-
þjóðir eru svo vonsviknar að hve-
nær sem er virðist sem hatrið á
þeim geti brotizt út og farið þvi
miður eyðandi um byggðir. Litum
á svo smátt dæmi sem visinda-
lega framleiðslu tilbúins áburðar.
Ó, hvenær fáum við aftur þá
gömlu góðu daga, þegar fjósa-
skitur var borinn i kálgarða og
r
Þjóð verður til:
FÆR PAPÚA NÝJA GÍNEA
EFNAHAGSHRUN
—JK