Dagblaðið - 13.11.1975, Page 8

8
HMSBUBW
frjálst, nháð dagblað
Útgefandi: Dagblaðift hf.
Framkvæmdastjóri: Sveinn R. Eyjólfsson
Ritstjóri: Jónas Kristjánsson
Fréttastjóri: Jón Birgir Pétursson
Ritstjórnarfulltrúi: Haukur Helgason
tþróttir: Hallur Simonarson
Hönnun: Jóhannes Reykdal
Blaöamenn: Anna Bjarnason, Ásgeir Tómasson, Atli Steinarsson,
Bragi Sigurðsson, Erna V. Ingólfsdóttir, Hallur Hallsson, Helgi
'Pétursson, ólafur Jónsson, ómar Valdimarsson.
Handrit: Ásgrimur Pálsson, Hildur Gunnlaugsdóttir, Inga
Guftmannsdóttir, Maria ölafsdóttir.
Ljósmyndir: Bjarnleifur Bjarnleifsson, Björgvin Pálsson
Gjaldkcri: Þráinn Þorleifsson
Auglýsingastjóri: Asgeir Ilannes Eiriksson
Dreifingarstjóri: Már E.M. Halldórsson
Áskriftargjald 800 kr. á mánuöi innanlands.
i lausasölu 40 kr. eintakiö. Blaftaprent hf.
Ritstjórn Siftumúla 12, simi 83322, auglýsingar, áskriftir og af-
grciösla Þverholti 2, simi 27022.
Verndun uppboðsþola
Ýmsar spurningar hafa vakn-
að eftir hið iliræmda uppboð i
Hafnarfirði, er tiu milljón króna eign
var slegin á tvær og hálfa milljón
króna.
Það er siðferðilegt léttlyndi hjá
fógetum, ef þeir telja sér nægja að
gæta hagsmuna kröfuhafa. Þeir eiga
skilyrðislaust lika að gæta hagsmuna þeirra, sem
missa eigur sinar á uppboðum. Fógetar eiga að
stöðva nauðungaruppboð, ef i ljós kemur að eignin
verður ekki slegin á sómasamlega háu hlutfalli af
matsverði, t.d. 75%.
Alltaf eru til hræfuglar, sem stunda uppboð og
reyna að fá mikið fyrir litið sem ekkert. Stundum
hafa jafnvel starfsmenn fógetaembætta stundað
slika iðju. Hræfuglar verða seint bannaðir, en
atferli þeirra verður helzt haldið i skefjum, ef
fógetar hefðu þá starfsreglu að gæta hagsmuna
uppboðsþola.
Bæjarstjórn Hafnarfjarðar gerði það rétta, þegar
hún krafðist þess, að uppboðið yrði endurtekið og
lysti þvi yfir, að hún mundi fylgja eftir kröfunni alla
leið upp í Hæstarétt. Vonandi nær þessi krafa
bæjarstjórnar fram að ganga, þvi að það er fráleitt,
að heimili skuli vera látin tapa sjö og hálfri milljón
króna fyrir aðeins 400 þúsund króna skuld.
Léttúðugar yfirlýsingar embættismanna um, að
þessi tegund af ráni sé lögleg, bera vott um ófull-
nægjandi siðferði og eru til þess fallnar að auka
virðingarskort almennings fyrir slikum embættum.
Þetta kann að hafa gengið hér fyrr á árum, en
gengur ekki lengur, þvi að almenn siðgæðisvitund
hefur skánað i millitiðinni.
Ekkert bannar fógetum að sjá um, að eignir séu
aldrei slegnar á opinberum uppboðum á verði, sem
er innan við sómasamlegt hlutfall af matsverði.
Öll skipin ólögleg
í kvöld renna út undanþágur nokkurra erlendra
rikja til veiða innan fiskveiðilögsögu Islands. Engir
nýir samningar um undanþágur hafa verið gerðir,
svo að á morgun verða ólögleg öll þau 50-60 erlendu
skip, sem nú eru á veiðum á íslandsmiðum. Lang-
flest þessara skipa eru brezk, en örfá eru belgisk og
færeysk.
Ekkert hefur enn verið gefið upp um framkvæmd
landhelgisgæzlunnar eftir daginn i dag. Sennilega
verður farið fremur rólega i sakirnar, þar sem við-
ræður verða á næstunni við fulltrúa ýmissa þeirra
rikja, sem hlut eiga að máli.
Hattersley, aðstoðarutanrikisráðherra Bret-
lands, er sagður væntalegur á sunnudaginn. Óvist
er, hvort hann hefur nokkuð nýtt fram að færa.
Ef viðræðurnar gefa litla von um niðurstöðu, er
sjálfsagt að taka upp harða landhelgisgæzlu, þótt
það kosti nýtt þorskastrið.
Til greina gæti komið að taka mildari afstöðu
gagnvart Vestur-Þjóðverjum, Belgum og Fær-
eyingum, þar sem fulltrúar þessara rikja hafa sýnt
nokkurn skilning á sjónarmiðum íslendinga. En i
þeim efnum er meðalhófið vandratað eins og i
öðrum efnum.
Um þessar mundir skiptir mestu að láta Breta
ekki teygja okkur út i óviðunandi samkomulag.
Dagblaðift. Fimmtudagur 13. nóvember 1975.
##
Borgarastyrjöldin
Manuel Duran Clemente, „svikari við
portúgölsku borgarastéttina," talar
Ungur höfuösmaður i portú-
galska hernum sem leynt og Ijóst
spáir borgarastyrjöld i landinu —
er steypi yfirmanni hans, Fran-
cisco da Costa Gomes af stóli — er
dæmigerður fyrir öngþveitið i
landinu.
Höfuðsm aðurinn, Manuel
Duran Clemente, ekur um á
sportbil og lýsir sjálfum sér sem
„svikara viö borgarastéttina”.
Hann forðast að kalla sjálfan
sig „kommúnista”, segir samúð
sina vera með nokkrum vinstri-
flokkum en hann styður engan
þeirra.
Hvað hann varðar þá liggur
framtiö portúgölsku byltingar-
innar i þvi sem hann kallar
„skipulagt stjórnleysi”, sem og
brottvikningu stjórnarinnar og
æðstu yfirvalda hersins.
„Þessir aðilar,” segir hann,
„eru móðgun við vinnandi stéttir
landsins.”
„Vinstrimenn sigra”
Clemente höfuðsmaður er 33
ára. Hann segist vera andvigur
blóðugum átökum um völdin.
„Ég segi nei við borgarastyrj-
öld,” bætir hann við. „En hún er
óumflýjanleg. Hún stendur samt
ekki lengur en i einn sólarhring —
kannski tvo, i mesta lagi.”
Yfir honum er nú opinbert
Enga ábyrgð á
kreppu auðvaldsins
Stórathyglisverð leiksýning fer
fram I fjölleikahúsum auðvalds-
ins á tslandi um þessar mundir.
Með tárin flóandi um kinnarnar
aka þeir á dollaragrinunum sin-
um milli sjónvarps, útvarps og
blaða, orga og hrina um eymd
sina og volæði, tapreksturinn og
þjóðareininguna. Nú er ekki timi
fyrir kröfugerð segja þeir. Siðan
spitta þeir út á Hótel Sællifi, fá
sér smábita af þjóðarkökunni
sinni, ekki stóran, ó nei, þvi nú
þurfa allir að herða sultarólina.
Þeir fallast i faðma við aðrar
grátkerlingar auðvaldsins, for-
stjóra, bankastjóra, hagfræðinga
og kveina i sameiningu um
þrýstihópana. Þeir vissu auðvit-
að alltaf að stúdentarnir voru
viðsjárverðir, en að verkalýður-
inn skuli vera að gera kröfur, eins
og hann er orðinn silspikaður af
allri eftirvinnunni sem við höfum
veitt þeim af miskunn vorri á
undanförnum árum. Allt fer fram
i ljúflegri afslöppun fyrir nýja
leiksýningu næsta dag.
Við höfum séð svipaðar leik-
sýningar áður, en langt er siðan
þær hafa verið eins átakanlegar
og nú, sem að likum lætur. Auð-
valdsskipulagið gengur nú i gegn-
um erfiðustu kreppu sina siðan
siðari heimsstyrjöldinni lauk, og
nú snertir hún i vaxandi mæli
auðvaldslandið ísland. Eins og
alltaf við slikar aðstæður fer
stéttabaráttan harðnandi, auð-
valdið reynir að velta áhrifum
kreppunnar yfir á axlir verka-
lýösstéttarinnar, en verkalýðs-
stéttin býst til varnar.
En hvernig á að verjast krepp-
unni? Aður en ég fjalla um það,
ætla ég að fjalla örstutt um orsak-
ir kreppunnar.
Ýmsar furðulegar útskýringar
hafa komið fram um hvað orsaki
kreppuna, allt frá þvi að hún stafi
frá of háum launum verkalýðsins,
yfir i það að hækkun oliurikjanna,
svonefndu, á oliuverði hafi valdið
henni. Þessar skýringar og marg-
ar fleiri eru komnar frá þeim,
sem vilja draga fjöður yfir, að hér
er um að ræða dæmigerða of-
framleiðslukreppu, sem á rætur i
eðli þess þjóðskipulags, sem
meginhluti jarðarbúa býr við,
auðvaldsskipulagsins. Fyrir
heimsstyrjöldina siðari höfðu
djúpar efnahagskreppur dunið
yfir um langt skeið með reglulegu
millibili. Þær birtust m.a. i þvi,
að annars vegar var t.d. matvæl-
um eytt i stórum stil, vegna þess
að verkalýðsfjöldinn hafði ekki
efni á að kaupa þau. Verkalýður-
inn hafði ekki efni á þvi að kaupa
þau, af þvi hann hafði of lág laun
og af þvi hann missti vinnunna.
Og hann missti vinnuna af þvi að
atvinnurekandinn taldi að um of-
framleiðslu væri að ræða, þar
sem hann gat ekki selt fram-
leiðsluna. Áhrif offramleiðslu-
kreppunnar eru vissulega nokkuð
breytileg eftir tima og aðstæðum i
hverju landi, en grundvallaror-
sökin er alltaf sú sama, sem sé sú
aö grundvöllur framleiðslustefn-
unnar á hverjum stað, hreyfiafl
þróunarinnar i auðvaldsskipulag-
inu, er sókn atvinnurekandans i
hámarksgróða, en ekki að full-
nægja samfélagslegum þörfum.
Þetta stjórnleysi, sem er óhjá-
kvæmilegur fylgifiskur þessa
þjóöskipulags, hleypir svo öllu i
hnút öðru hverju.
Auðvaldsstéttinni hefur smám
saman lærst að beita ýmsum að-
ferðum til að draga úr áhrifum
kreppunnar á ákveðnu timabili
eða á ákveðnum stöðum, eða að
Landhelgin og Mogginn
Mikil furðuasaga er nú þegar
orðin i sambandi við landhelgis-
málið og þátt Morgunblaðsins i
þvi máli. Nú siðustu daga er engu
likara, en eins og svo oft áður, en
Austin Laing sé uppáhaldsstjarna
þess blaðs og varla má sá maður
munninn opna svo að ekki sé allt
komiö á útsiður Morgunblaðsins
með mynd eins og alþjóð hefur
tekið eftir nú undanfarið, en
öðrum er forboðið að setja fram
islenzkar skoðanir og upplýsingar
um þetta lifshagsmunamál
þjóðarinnar. Þetta má nú segja
að sé allþolanlegt miðað við nú
upptekinn hátt, sbr. ritstjórnar-
grein miðvikudag 12. nóv., er lær-
lingarnir á ritstjórn Morgun-
blaðsins telja sig þess umkomna
að fara að setja ofan i við álit og
samþykktir þings Farmanna- og
fiskimannasambands íslands.
Það er eins gott fyrir Morgun-
blaðið að gera sér ljóst undir eins,
hvaða menn hér eru á ferðinni.
F.F.S.Í. eru heildarsamtök yfir-
manna á kaupskipa- og fiskiflota
landsmanna, þess hóps manna i
islenzku þjóðfélagi, sem eru
vegna atvinnu sinnar I hvað
mestum samskiptum og heim-
sóknum til erlendra þjóöa og
kynnast þeim nánast, margir
hverjir i gegnum áratuga langar
siglingar til erlendra landa. Sjálf-
ur var ég einu sinni 16 sinnum i
Englandi á 12 mánaða timabili á
togaranum Faxa, og var land-
vera min það árið álika löng i
Englandi og á Islandi. I gegnum
hin miklu samskipti meðlima
F.F.S.Í. við erlendar þjóðir og
miklu veru sina úti i hinum stóra
heimi er ekki meðal annars hóps
íslendinga meiri þekking og
skilningur á hugarfari og mati
heimsins á islenzkum málefnum
og einnig hvernig hinar hörðu
samskiptareglurog skoðanireru i
hinum stóra og miskunnarlausa
heimi. Þvi væri drengjunum á rit-
stjórn Morgunblaðsins nær að
hlusta og hugsa, þegar þing Far-
raanna- og fiskimannasambands
Islands lætur frá sér fara álykt-
anir um alvarleg málefni eins og
landhelgismálið og hvaða leiðir
séu lslendingum tiltækar. Ekki
eingöngu til verndar þeirri einu
auðlind, sem er undirstaða
þjóöarbúsins, sem nú er ekki
lengur til skiptanna heldur einnig
hvernig gæta verður virðingar
þjóðarinnar gagnvart öðrum rikj-
um. Meðlimir F.F.S.l . vita ósköp
vel að sá aðili, sem ekki heldur á
sinum hagsmunum af fullri ein-
urð og notar þá aðstöðu sem hann
hefur tiltæka til tryggingar hags-
munum sinum, fær ekki virðingu
annarra úti i hinum stóra heimi.
Hvert álit halda Islendingar að
Þjóðverjar hafi á þeim eftir
samningsuppkastið við þá frá þvi
i nóvember i fyrra, þar sem fram
kemur grundvallarþekkingar-
skortur okkar á okkar eigin haf-
svæðum?
Fráfarandi forseti F.F.S.I.,
enginn annar en Guðmundur
Kjærnested skipherra, sá frægi
en grandvari maður, lýsti þeirri
skoðun sinni I setningarræðu
þings F.F.S.Í. nú fyrir nokkrum
dögum, að slita bæri tafarlaust
stjórnmálasambandi við England
og stööva umferð NATO-þjóð-
anna um Keflavikurflugvöll, und-
ir eins og fyrsta brezka herskipið
sæist innan fiskveiðilögsögu Is-
lands. Drengirnir á ritstjórn
Morgunblaðsins hafa ekki áttað