Dagblaðið - 12.03.1976, Síða 10

10
mmiAÐiÐ
frjálst, úháð dagblað
Utgefandi: Dagblaðið hf.
Framkvæmdastjóri: Sveinn R. Eyjólfsson
Ritstjóri: Jónas Kristjánsson
Fréttastjóri: Jón Birgir Pétursson
Ritstjórnarfulltrúi: Haukur Helgason
íþróttir: Hallur Símonarson
Hönnun: Jóhannes Reykdal
Blaðamenn: Anna Bjarnason, Ásgeir Tómasson, Atli Steinarsson, Bolli Héðinsson,
Bragi Sigurðsson, Erna V. Ingólfsdóttir, Gissur Sigurðsson, Hallur Hallson, Helgi’
Pétursson, Katrín Pálsdóttir, Ólafur Jónsson, Ómar Valdimarsson.
Ljósmyndir: Bjarnleifur Bjarnleifsson, Björgvin Pálsson, RagnarTh. Sigurðsson.
Gjaldkeri: Þráinn Þorleifsson
Dreifingarstjóri: Már E.M. Halldórsson
Áskriftargjald 800 kr. á mánuði innanlands.
í lausasölu 40 kr. eintakið. ,
Ritstjórn Síðumúla 12, sími 83322, auglýsingar, áskriftir og afgreiðsla Þverholti 2,
sími 27022.
Setning og umbrot: Dagblaðið hf. og Steindórsprent hf., Ármúla 5. Mynda- og
plötugerð: Hilmir hf., Síðumúla 12. Prentun: Árvakur hf., Skeifunni 19.
Vor þar — vetur hér
Nú er vor í lolii í efnahagsmálum
flestra Vesturlanda nema Islands. Menn
sja greinileg merki þess, að samdráttar-
tímabili orkukreppunnar er að ljúka.
Búizt er við, að fyrir lok þessa árs verði
árlegur hagvöxtur kominn upp í 4—7%
í iðnaðarríkjum Vesturlanda og að
framleiðniaukning ríkjanna verði jafn-
vel heldur meiri en þetta.
En fsland situr eftir á botninum. Við fylgdum öðrum
niður á við í kreppunni og sukkum dýpra en aðrir, enda
höfum við haft tvær aíleitar ríkisstjórnir í röð. Við
sitjum áfram í vetrarkulda efnahagsvandræða, þótt
farið sé að vora alls staðar í kringum okkur. Við getum
ekki búizt við neinum hagvexti á þessu ári. Og engin
teikn eru um bata í fyrirsjáanlegri framtíð.
Aðrar ríkisstjórnir í kringum okkur hafa hagað
varnarstríði sínu skynsamlega. Þær hafa getað haft
hemil á ríkisútgjöldunum og hagað málum þannig, að
atvinnuvegirnir eru nú færir um að fjárfesta til út-
þenslu, þegar efnahagsvorið er komið.
Forsætisráðherra okkar er að forminu til einnig
efnahagsráðherra. En svo virðist sem hann hafi hvorki
haft vilja né getu til að sinna efnahagsmálum af neinni
festu. Átakanlegast var þó, þegar hann nennti ekki að
sinna vel rökstuddum kröfum samtaka launþega og
vinnuveitenda í janúar um ákveðnar læknisaðgerðir.
Kjarninn í hugmyndum samtaka vinnumarkaðsins
var sá, að útþensla ríkisbáknsins hefði valdið því, að
minna væri til skiptanna hjá almenningi og atvinnu-
vegum. Þessa augljósu staðreynd mátti líka lesa í
áætlunum og spám Þjóðhagsstofnunar um þjóðarhag
og skiptingu hans. Forsætisráðherra átti raunar fyrir
löngu að vera búinn að átta sig á þessari staðreynd.
Forsætisráðherrar eru sjaldan í þeirri öfundsverðu
aðstöðu að fá upp í hendurnar kröfur tveggja af
voldugustu þrýstihóppm landsins um skynsamlegar
aðgerðir í efnahagsmálum. Venjulega hafa slíkar kröfur
gengið í hina áttina. Forsætisráðherra átti semsagt í
janúar aldrei þessu vant vísan stuðning aðila vinnu-
markaðsins til niðurskurðar á ríkisgeira þjóðarútgjald-
anna, en glataði því tækifæri.
Ekki bætir úr skák, að forsætisráðherra hefur frá
upphafi vantað þá hægri hönd, sem fjármálaráðherra á
að vera. Langt er síðan harðir fjárgæzlumenn héldu þar
um völinn. Upp á síðkastið hefur nánast aðeins að
forminu til verið fjármálaráðherra hér á landi. Óstjórn-
in á fjármálum ríkisins er svo yfirgengileg.
Óþarfi er að rekja enn einu sinni hinar hrikalegu
tölur um halla ríkisbúskaparins, skuldasöfnun ríkissjóðs
hjá Seðlabanka og í útlöndum. Óþarfi er að minna enn
einu sinni á, hvernig hlutur ríkisins til fjárfestingar og
rekstrar hefur aukizt, meðan hlutur almennings og
atvinnuvega hefur dregizt saman. Meðan ríkisfjármálin
eru í slíkum ólestri, er engin leið að ná vinnufriði,
hagvexti og lífskjarabótum í atvinnulífinu.
Þessi heimatilbúnu vandræði valda því, að við
höfum misst af lestinni í samfélagi Vesturlanda. Við
sitjum eftir í vetrarkuldanum, þótt farið sé að vora alls
staðar umhverfis okkur.
Dagblaðið. Föstudagur 12. marz 1976.
CHE
DEYR
ALDREI
— segir systir hans,
Anna María
Guevara, níu órum
eftir dauðo
byltingarhetjunnar
Hugsunarháttur Evrópubúa er
öðruvísi en okkar og því skilja þeir
ekki Che. Ef til vill er mikilvægi hans
í Evrópu minna en áður, en í Suður-
Ameríku er hann enn sem fyrr mið-
depill starfsins.
Það var lítil, grannvaxin kona sem
sagði þessi orð. Fljótt á litið er hún
ekki lík þjóðsagnapersónunni og bylt-
ingarhetjunni Che Guevara en hún
Anna Maria Guevara: „Mikilvægi
bróður míns í Evrópu kann að vera
minna nú en áður, en í Suður-
Ameríku er hann enn miðdepillinn.’,

FRÍDAGAHALD
Löngum hefur verið sagt að kirkj-
an sé og hafi verið íhaldssöm, siðir
hennar og venjurííkar eða óbreyttar
öld eftir öld og jafnvel það sem telja
mátti vísindalega sannað var stund-
um dæmt reginvitleysa af kirkjunn-
ar hálfu. Oft hefur kirkjunni verið
legið á hálsi fyrir ótímabæra íhalds-
semi og ekki að ósekju. En hér eins
og í mörgum atriðum mannlegs lífs
hefur orðið mikil breyting á.
Á þeim tímum sem við lifum nú,
þar sem skipulag og kerfi hlaðast
upp í leit mannsins að léttara lífi,
hefur mörgum orðið ljóst að hið
„flöktandi tímatal” hefur valdið
óþægindum í starfi manna og stofn-
ana. Með „flöktandi tímatali” á ég
m.a. við hinar. breytilegu kirkju-
hátíðir á árinu. Tímatalið í hcild, og
þeir ókostir sem skipulagi þess fylgja
í nútímaþjóðfélagi, verður ekki rætt
hér en aðeins bent á það að kirkjan
er ekki svo íhaldssöm eins og sumir
trúa, því að nú virðist hún vilja hafa
forgöngu um1 það að aðhæfa „twna-
talið” nútímamanninum, ef svo má
kalla það, með því að fastsetja
páskana í árinu. Þannig gengur
kirkjan á undan og ætti þetta að
vera hvatning okkur öðrum að líta í
eigin barm, hvort ekki þurfi að
endurskoða hina almennu frídaga
sem verða undir handarjaðri
ríkisins.
Nú má öllum Ijóst vera að geysi-
mikil breyting hefur verið á frídaga-
haldi á síðustu árum þar sem hinum
almennu vinnudögum hefur fækkað
á ári en frídögum fjölgað að sama
skapi. Við þessu þarf að bregðast’á
skynsamlegan hátt en ckki að láta
frídaga hlaðast ofan á hið gamla svo
að af því verður ringulrcið. Hér
hafa alþingismcnn brugðist því að
þcir ciga að hafa forystu í þcssu
máli, annaðhvort um setningu laga
eða reglugerðar. í sumum tilvikum
hafa verið sett lög um frídaga og hef
ég þá í huga grunnskólalögin. Hér
með er þá sannað að löggjafinn veit
hvað til síns friðar heyrir en sýnir þó
þá hálfvelgju að stíga ekki skreFið til
fulls. Venjur í frídagahaldi, sem
standa á gömlum merg, hafa
skapast en þær verða að sumu leyti
broslegar í nútíniánum þar sem að-
stæður eða viðhorf er gjörbreytt.
Nú 'skulum við líta á okkar frí-
dagahald (bæði til gamans og rök-
hyggju) frá 14. apríl — 2. maí
1976. Samtals er um 19 daga að
ræða og af þeim verða vinnudagar
hjá hinum almenna launþega 10 og
þá frídagar 9 en hjá skólafólki
verða frídagar 12, en vinnudagar 7.
Sú þjóð sem hefur efni á svo mörg-
um frídögum sem þessum er varla
illa á vegi stödd eða hvað? Og
meðal annarra orða — hvaða vit er í
því að veita skólafólki á hinu eldra
aldursstigi miklu lengra frí en öðru
fólki því eiga ekki skólanemar ein-
mitt að skilja gildi vinnunnar?
Lítum á nokkur atriði nánar.
Sumardagurinn fyrsti er nú frídagur
í skólum, leifar gamals tíma, en
dagurinn hefur ekkert slíkt gildi í
þjóðlíft okkar sem fyrr, þegar hann
var tákn sigurs ög vonar hjá
örþreyttri þjóð eftir myrkan og
kaldan vctur. — Þá er það líka
mikil spurning hvort ekki beri að
stunda vinnu annaðhvort á skírdag
eða 2. páskadag eða jafnvel á báð-
um dögum eins og tíðkast hjá fjöl-
mörgum kristnum þjóðum og eru
þær síst verr kristnar en við. Það er
ekki að furða þótt verk gangi lítt ef
vélin er rétt komin í gang þegar þarf
að stöðva hana á nýjan leik.
Skoðum eitt cnn.
Kjallarinn
Gunnar Finnbogason
1. mai hefur lengi veriö trídagur
og baráttudagur verkamanna. Gott
og vel. En hvað hefur gerst? Ekki
aðeins verkamenn taka sér frí á
þessum baráttudegi heldur allir
launþegar. Fyrsti mánudagurinn í
ágúst hefur um árabil verið frídagur
verslunar- og skrifstofumanna. En
hvað gerist? Verkamenn telja sjálf-
sagt að taka sér einnig frí þennan
mánudag. Er þetta ekki að fara í
hring í frekjunni?
Ég er viss um það að sumir
þessara frídaga hefðu aldrei orðið til
sem slíkir ef ekki hefði verið unnið á
laugardögum. Þess vegna er ekki
óeðlilegt þótt skipa þurfi þessum
málum á annan og nýjan hátt skv.
breyttum aðstæðum í þjóðfélaginu.
Eftir að 40 stunda vinnuvikan
komst á (og margvísleg vélvæðing
hefur átt sér stað) hlýtur það að
vera atriði fyrir okkur að halda