Dagblaðið - 08.02.1977, Blaðsíða 3

DAGBLAÐIÐ. ÞRIÐJUDAGUR 8. FEBRUAR 1977.
3
ÓVITALÝÐUR
STJÓRNAR
BREIDUVÍKUR-
HEIMIUNU
—segir lesandi á Patreksfirði
Fyrir drengi, sem hafa
villzt af leið
Fyrir alllöngu síðan var kom-
ið á stofn í Breiðuvík í Rauða-
sandshreppi svokölluðu vist-
heimili. Heimili þetta var
upptökuheimili fyrir drengi
sem höfðu einhverra hluta
vegna orðið utanveltu í sam-
félaginu. Var þetta rekið með
miklum sóma í mörg ár enda
völdust til stjórnunar
heimilisins ágætismenn sem
skildu hlutverk stofnunarinnar
og störfuðu í anda þess sem lá á
bak við slíka stofnun.
Nú hefur hins vegar það
furðulega gerzt, að nefnt vist-
heimili hefur víst skipt um
hlutverk, eða svo sýnist öllum,
sem hér þekkja eitthvað til. Nú
veit víst enginn hvaða hlut-
verki þessi stofnun gegnir
lengur, því eftir því sem menn
hafa kynnzt og séð virðist
Breiðuvíkurheimilið hafa verið
eitthvað sem nefnt er Hippa-
bæli um alllangt skeið eða frá
því að síðasti forstjórinn hvarf
þaðan, hinn virti maður Þór-
hallur Halldórsson skipstjóri.
Óvitalýður kómst
inn í stofnunina
Nú hafa menn hér vestra
spurt hvern annan undanfarin
ár, hvernig getur annað eins og
þetta átt sér stað? Jú, það hefur
átt sér stað, að óvitalýður komst
inn í stofnunina sem „stjórn-
endur“, en stofnun þessi á að
vera til þess að hjálpa
drengjum, sem hafa hrasað, að
standa uppréttir aftur. Nú mun
vera gleði í nefndri stofnun
allan sólarhringinn og þá á
vöktum.
Hvað er að gerast? Hverjir
ráða þessu? Hvað kostar það
ríkið að reka svona
„Hippabæli"? Eru fleiri
„Hippabæli" rekin af ríkinu?
Ríkið getur ekki séð sér fært
að veita fjárhagslega aðstoð tii
hjálpar lömuðum og fötluðum
eins og kom fram í viðtalsþætti
sjónvarpsins fyrir stuttu, er
það getur kostað 30-40 milljón-
um i vitleysu í Breiðuvík.
Þið sjáið hér bezt hverskonar
menn við höfum við stjórnvöl-
inn. Þeir virðast beztir við að
þyrla verðhækkunum daglega
yfir þjóðina, sem þeir þó sóru
að þeir ætluðu aldrei að gera
áður en þeir komust til valda.
Það var loforð forsætisráðherr-
ans, Geirs, sem sagðist líka
stöðva verðbólguna! Tóm svik.
En það er efni í aðra grein.
Væri ekki nær að nota umrætt
heimili til þarflegri starfsemi
því hérna er um miklar og góð-
ar byggingar að ræða. Að sjálf-
sögðu eru stjórnleysingjarnir
„Hipparnir" búnir að stór-
skemma húsnæðið. Vest-
firðinga vantar t.d. húsnæði
fyrir lamaða og vangefna.
Magnús Guðmundsson,
Patreksfirði skrifar:
Mál þetta er ég hér reifa
er þess eðlis að okkar fær-
ustu rithöfundar eins og
Halldór Laxness og Jónas
Arnason ættu fremur að
skrifa um það en ég.
Þetta er eitt dæmið af
okkar fáránlegu stjórnsýslu
stjórnenda þjóðarskútunn-
ar, og er Ijótur blettur og
skömm fyrir þjóðina. Hún
fellur víst undir dómsmála-
ráðuneytið, fjármála-
ráðuneytið og menntamála-
ráðuneytið. Bezt færi á því
kannski að kalla þetta alllt
einu heiti ráðieysisráðu-
neyti ríkisins.
Saga sem lýsir
óstandinu vel
Mig langar hér til þess að
segja eina litla sögu af atburði
sem átti sér stað í fyrra og sýnir
vel ástandið sem er í Breiðuvík.
Þessir „stjórnendur"
heimilisins, sem í daglegu tali
fyrir vestan eru nefndir
„Hippar“, koma stundum til
erinda á Patreksfjörð. Hafa
þeir þá vanalega þá fáu drengi
sem á heimilinu eru, með sér. I
einni síkri ferð gerðist það að
einn drengurinn bankaði upp á
hjá þekktum manni á Patreks-
firði og vildi selja honum hluti
sem hann hafði fundið sjórekna
á fjöru í Breiðuvík, svo sem
netahringi o. fl. Piltinum var
boðið inn og bauð maðurinn
honum að koma inn fyrir til sín
á meðan hann reiknaði út
verðgildi hlutanna. Drengurinn
kom hvergi, þótt maðurinn
margkallaði til hans. Þá fór
maðurinn fram í anddyrið til
drengsins og spurði hann hvers
vegna hann kæmi ekki inn
fyrir. , Varð drengurinn þá
nokkuð vandræðalegur og tví-
sté í stígvélunum, sem hann var
í og stamaði upp að hann væri
berfættur í stígvélunum.
Hér læt ég staðar numið og
lýk þessu með því að segja að
þjóðin getur ekki liðið svona
svívirðingu aðgerðálaust.
Magnús Guðmundsson
Patreksfirði.
Ungir og frískir íslendingar
—með alvörupróf upp á vasann þurfa engu að kvíða
Við sitjum hér yfir glösum á
L-Barnum, nokkrir vélstjórar
af ýmsu þjóðerni. Við ræðum
um álfur, lönd, vélstjórnar-
menntun og réttindi í hinum
ýmsu löndum heims. Talið
berst að íslandinu góða. Ég
byrja allrogginn að útlista
íslensk menntunarmál al-
mennt. Þá skeður það að
sænskur vélstjóri, kunningi
minn, réttir mér þetta hjálagða
blað úr síðustu sjó-
manna-samningum þeirra og
segir. „Þær þjóðir sem ekki
komast með á þetta blað hafa
ekki mikla vélskólamenntun
uppá að bjóða.“ Það upphófust
snarpar umræður. Ég varði
íslensk skólamál eftir bestu
getu. Niðurstöður þeirra urðu,
eftir nokkurt þref, að smá-
þjóðin á tslandi hefði aðeins
pungapróf á öllum sviðum
tækni. Ekki bætti úr skák að
danskur vélstjóri vissi til þess
að íslendingur hafði krækt sér í
dönsk vélstjóraréttindi og
síðan svindlað sér út sænsk og
norsk.
Þannig hugsa Skandinavar
yfirleitt um íslenska tækni og
tæknimenntun og láir þeim
engin sem veit hvernig í pott-
inn er búið Vélstjórahópurinn
leysist upp. Sjómenn nýkomnir
í höfn eftir erfiða ferð frá
Gyðingalandi' og hábölvað
hundaveður í Biscaya-flóa hafa
öðrum hnöppum að hneppa en
að leysa vandamál heims, þær
fáu stundir sem dvalið er i
höfn.
Eg panta í glasið. Læt hug-
ann reika.
Eg reyni að svara þeirri
spurningu, hvers vegna
íslendingar komast ekki á blað
hjá vinveittri norrænni frænd-
þjóð sem nothæfir skipstjórnar
menn, þar sem upp eru taldar
flestar þróaðar siglingaþjóðir,
og reyndar nokkrar vanþróaðar
einnig. •
Ég hefi leitað töluvert eftir
skýringum á þessu fyrirbæri en
fengið loðin svör. Helst virðist
þó liggja í loftinu að þarna séu
að verki íslensk stjórnarvöld,
með samþykki eða að minnsta
kosti þegjandi samþykki for-
ráðamanna íslenskra sjómanna-
félaga. Hreinlega aldrei verið
leitað eftir neinni viður-
kenningu á réttindum íslenskra
skipstjórnarmanna erlendis.
Samnorrænir samningar
stöðvaðir af íslenskum valda-
mönnum þegar til þessara mála
kom. Þetta þýðir að þótt
íslenskir skipstjórnarmenn fái
störf á erlendum skipum þá er
það aðeins sem pungaprófs-
menn (undanþágumenn) með
toluvert lægri laun en þeirra
skipstjórnarmenn sem ganga
vaktir og hafa eins vetrar skóla-
nám að baki. Heima á Islandi
þurfa menn þriggja til fjögra
vetra skólanám til sömu starfa.
Auk þess eru pungaprófs-
menn síður settir inn í hin
vandasamari og skemmtilegri
störf um borð. Enn eitt dæmi
um þjösnahátt islenskra stjórn-
valda og sofandahátt forustu-
manna íslenskra sjómanna-
félaga er, að ekki skuli enn
fylgja skýringar á ensku ís-
lenskum sjóferðabókum, sem
eru þess vegna með öllu gagns-
lausar erlendis nema menn hafi
fengið löggildan skjalaþýðanda
til að snara þeim yfir á ensku
(svo auðvelt sem það er úti í
heimi).
Auk þess fæst ekkert fært
inn í þessar bækur erlendis og
verða sjómenn að basla með
sinn erlenda siglingatíma á
lausum blöðum. Ég veit mörg
dæmi þess að Islenskir sjómenn
hafa lent í miklum vandræðum
út af þessu.
Tilgangur íslenskra stjórn-
valda með aðgerðum þessum
eða aðgerðaleysi er, því miður,
•sennilega sá hinn sami og þekk-
ist í hinum mörgu lokuðu lönd-
um heims, sem þræla út þegn-
um sínum bak við lokuð tjöld.
Nemendur
sjómannaskólanna
ættu að láta hendur standa
fram úr ermum, taka á sig rögg.
Sækja heim íslensk stjórnar-
völd og forráðamenn sjómanna-
félaga. Berja þar svo duglega í
borð að heyra megi um land allt
og ómurinn berist um hin
Norðurlöndin. Linnið ekki lát-
um fyrr en alþjóðleg viður-
kenning hefur fengizt á
væntanlegum rétindum ykkar
og skyldum, dugmestu sjó-
manna heims.
Ég bendi ykkur sjómönnum
á, að þegar íslenskir valdhafar
þjarma svo að ykkur næst að
þið sjáið ykkur tilneydda að
sigla öllum skipum til hafna i
annað sinn, þá siglið þeim til
Færeyja eða Kanada. Treystið'
ekki valdhöfunum. Fulltrúum
hátt á annað hundrað þúsund
íslenskra ómaga sem þræla út
og arðræna tíu þúsund sjómenn
og bændur og um tíu þúsund
manns i fiskverkun og aðra
arðbæra framleiðendur. Gæti
þá svo farið að valdhafar og
aðrir ómagar gerðu sér grein
fyrir hvaðan Davíð fær ölið og
kræsingarnar. Eg lyfti glasinu.
Hugmyndaflugið eykst. Eyjan
kalda og-hennar fólk verður um
ókomnar aldir háð samgöngum
á legi og í lofti. Nú standa yfir
tæknibyltingar á hinum ýmsu
sviðum farmennsku og sjó-
mennsku yfirleitt (Þrátt fyrir
tímabundna lægð). Nýjar
gerðir skipa og véla eru stöðugt
teknar í notkún. Kannske koma
þeir tímar að íslendingar eign-
ist svipuð hlutföll í úthafs-
siglingum og í loftflutningum,
er kappar flugmálanna lögðu
grundvöll að um miðja þessa
öld. Þá verður nauðsyn að eiga
færan hóp ungra íslenskra
skipstjórnarmanna siglandi um
heimshöfin, á nýjum tækni-
væddum skipum. Menn, sem
tækju við stjórn nýrra
íslenskra skipa og véla ásamt
hinum þrautþjálfuðu
skipstjórnarmönnum, sem
heima eru, og þeir síðan í sam-
einingu aðlaga nýja tækni
íslenskum aðstæðum. Þá
kannski fækkar ómögum og
fleiri arðbærar hendur leggja
hönd á plóginn. Miðað við þær
móttökur sem ég fékk hjá Sví-
um fyrir sjö árum, nær
sextugur og mállaus en með
splunkunýtt fjögravetra Vél-
skólapungapróf uppá vasann
(þýtt á Ensku) sem einasta
vopn, þá þurfa ungir friskir
Islendingar með væntanlegt al-
vörupróf uppá vasann engu að
kvíða í siglingum með frændum
okkar frá hinum Norðurlönd-
unum.
Að lokum
minnist ég fallinna félaga allt
frá því er við vorum ung, öldin
og ég, og fram til þessa dags. Ég
sendi kveðjur til gamalla félaga
á sjónum og börnunum heima á
tslandinu fagra, og þægi frá
ykkur línur. Eg tek út úr
glasinu, sný mér síðan að
uppáhalds tómstundaiðju
minni, Rannsóknum á bar-
menningu hinna ýmsu þjóða
heims. Utanáskrift mín, fyrst
um sinn er:
Svavar H. Guðmundsson
2. e maskinist
m/s Sagoland
AB Svenska Orient Linien
Box 2522
S-403 17 Göteborg 2
SVERIGE.
Spurning
dagsins
Ferðu snemma á fœtur?
Adolf Berndsen nemi: Eg vakna
ekki fyrr en klukkan hálfníu þvi
ég þarf ekki að mæta í skólann
fyrr en kl. hálf tólf.
Samúel Ingvarsson verkamaður:
Yfirleitt kl. hálfsjö til sjö. Ég á að
vera mættur til vinnu rúmlega
sjö.
Þorsteinn Guðmundsson, vinnur
hjá Vélsmiðjunni Héðni: Ég
vakna yfirleitt um klukkan sjö
því strætisvagninn sem ég þarf að
taka til vinnu fer tuttugu mínútur
yfir sjö.
Hrafnhildur Þorsteinsdóttir,
vinnur hjá Lyfjaverzlun ríkisins:
Eg vakna alltaf klukkan sjö því ég
þarf að vera mætt klukkan átta til
vinnu.
Eggert Eggertsson, atvinnulaus:
Það er enginn fastur timi eins og
er en ég reikna með að þurfa að
vakna klukkan sjö þegar ég er
búinn að fá vinnu.
Þórir Siggeirsson strætisvagna-
bílstjóri: Ég vakna snemma þegar
ég er á morgunvakt.um klukkan
hálfsex, en ég reyni að bæta mér
það upp með því að sofa aðeins
lengur þegar ég er á seinni vökt-
unum.