Dagblaðið - 04.01.1978, Blaðsíða 10

10
DAGBLAÐIÐ. MIÐVIKUDAGUR 4. JANUAR 1978.
BIAÐW
Útgafandi DagblaAið hf.
Framkvwmdastjórí: Svainn R. Eyjólfsson. Ritstjóri: Jónas Krístjánsson.
Fréttastjórí: Jón Birgir Pétursson. Ritstjómarfulltrúi: Haukur Helgason. Skrífstofustjórí rítstjómar:
Jóhannas Raykdal. fþróttir: Hallur Simonarson. Aðstoðarfróttastjórí: Atli Stainarsson. Handrít:
Áagrímur Pálsson. '
Biaðamann: Anna Bjamason, Ásgair Tómasson, Bragi Sigurðsson, Dóra Stafánsdóttir, Gissur
Sigurðsson, Hallur Hallsson, Halgi Pátursson, Jónas Haraldsson, Katrín Páisdóttir, Ólafur Gairsson,
Ólafur Jónsson, ómar Valdimarsson, Ragnar Lár.
Ljóamyndir: Ami Páll Jóhannsson, BjamlaHur Bjamlaifsson, Hörður Vilhjálmsson, Svainn Þormóðs-
son.
Skrífstofustjórí: ólafur Eyjótfsson, Gjaldkarí: Þráinn Þoríeifsson. Draifingarstjórí: Már E. M.
Halldórsson.
Ritstjóm Siðumúla 12. Afgraiðsla Þvsrholti 2. Áskríftir, auglýsingar og skrífstofur Þvarholti 11
Aðaisimi blaðsins 27022 (10 linur). Áskríft 1500 kr. á mánuði innanlands. f lausasölu 80 kr.
aintakið.
Satning og umbrot: Dagblaðið og Staindórsprant hf., Ármúla 5.
Myndaog plötugarð: Hilmirhf. Siðumúla 12. Prantun: Arvakur hf. Skaifunni 10.
Hólsfjallahangikjöt
Vínbændur í góðvínhéruðum /5
Frakklands og Vestur-Þýzkalands
hafa fyrir löngu fundið leiðir til
að ná góðum tekjum, þótt starfs-
bræður þeirra annars staðar lepji
dauðann úr skel. _
Góðvínbændurnir fá sumir þre-
falt verð fyrir vín sín, aðrir sexfalt og upp í
fimmtugfalt þeir, sem hæst komast. Þar á ofan
fullnægja þeir ekki eftirspurn, þótt offram-
leiðsla sé hjá framleiðendum venjulegs víns.
Flestir góðvínbændur tappa sjálfir á flöskur.
Á flöskumiðanum getur kaupandinn nákvæm-
lega séð, hvaðan vínið er komið, jafnvel frá
hvaða brekku. Hann getur séð, hvaða reglugerð
ræður f ramleiðslunni.
Hann getur treyst því, að hann sé að kaupa
vín með ákveðnum litbrigðum, ilmbrigðum og
bragðbrigðum og ekki öðrum. Fyrir þessa sér-
vizku er margur fús að borga margfalt verð.
Standi á flöskumiðanum Romanée-Conti,
Apellation Controlé, veit kaupandinn harla
margt um framleiðsluna. Hann veit til dæmis,
að hún kemur af ákveðnum tveggja hektara
akri og er úr vínberjategundinni Pinot Nori.
Hann veit, að sérfræðingarnir þekkja þetta
vín á andartaki og blindandi frá öðrum vínum.
Fyrir þetta vill hann borga fimmtugfalt verð,
en fær ekki, því að vínið er uppselt.
Á löngum tíma myndast ákveðið snobb fyrir
sumum þessara góðvína. Það hleypir verðinu
upp í hinar stjarnfræðilegu tölur. Gæðamunur-
inn er ekki eins gífurlegur og verðmunurinn
gæti gefið tilefni til að ætla.
Hugsanlegt er, að íslenzkir sauðfjárbændur
geti lært af góðvínbændunum. Þeir geti hætt að
selja lambakjöt holt og bolt á einu verði og
farið að gera skarpan greinarmun á afbrigðum.
Hólsfjallahangikjöt var einu sinni frægt. Ef
það væri á boðstólum núna, væri unnt að selja
það dýrar en annað hangikjöt vegna hins forna
orðspors.
Hvert kjötlæri mætti stimpla viðkomandi
sveit eða jafnvel sveitabæ, ef um einstaka
gæðavöru með sérstökum blæ væri að ræða.
Sérkenni hvers svæðis mætti binda í reglum,
sem bændur þess svæðis kæmu sér saman um.
Þar mætti rekja, hvaða fóður sé leyfilegt, t.d.
hvort beita megi á ræktað land og hvort fita
megi á fóðurkáli fyrir slátrun. Þar mætti einnig
rekja, hvaða sauðfjárættir séu leyfilegar á
svæðinu.
Kaupandinn getur síðan valið sér lamb úr
Grafningi, sem ekki hefur verið beitt á ræktað
land né fitað á fóðurkáli, svo að ímyndað dæmi
sé nefnt.
Kaupendur hafa hver sína sérvizkuna. Sumir
vilja feitt, aðrir magurt. Sumir vilja veiði-
bráðarbragð, aðrir húsdýrabragð. Allir borga
þeir aukalega fyrir sérvizku sína.
Smám saman hefst svo snobb fyrir ákveðnu
kjöti, t.d. Hólsfjallahangikjöti. Slíkt kjöt vilja
menn ef til vill bjóða gestum á stórhátíðum.
Vegna lítils framboðs yrðu menn að greiða
margfalt verð fyrir það.
Þeir bændur, sem með slíkum hætti mundu
afla afurðum sínum álits umfram venjulegar
afurðir, gætu verðlagt þær í sama mæli, ef
markaður mætti ráða verði. Þeir þyrftu ekki
niðurgreiðslur, útflutningsbætur né aðra ríkis-
styrki, sem offramleiða venjulegt kjöt.
Sterk efnahagsleg og
hernaöarleg bönd tengja
saman stjórnir Israels og
Suður-Afríku og þau bönd
munu styrkjast enn á
næstunni með opinberri
heimsókn fjármálaráðherra
Israels til Suður-Afríku. Þetta
er nokkuð merkilegt í ljósi
þess að Ísraelsríki er stofnað
eftir útrýmingu nasismans á
Gyðingum og aldalangt
kynþáttahatur, en í Suður-
Afríku stendur stjórnin fyrir
aðskilnaðarstefnu kynþátta
og auk þess var stjórn Suður-
Afrfku vilhöll Hitler á sínum
tíma.
En þrátt fyrir þetta dragast
löndin hvort að öðru vegna
sameiginlegs fjandskapar
annarra þjóða í þeirra garð og
skorts þeirra á vinaþjóðum
Aukin samvinna ísraeisstjórn-
ar við stjórn Vorsters hefur
verið fordæmd af Sameinuðu
þjóðunum. Báðar þjóðirnar
eiga á hættu árásir frá nálæg-
um skæruliðasveitum og stjórn
Suður-Afriku notar ísraelsk
vopn fyrir her sinn og flotinn
notar skip byggð i ísrael.
Þá eru sterk verzlunarsam-
bönd á milli þjóðanna tveggja
og álitið er að för ísraelska
fjármálaráðherrans Simha
Ehrlichti: Suður-Afríku sé m.a.
farin í þeim tilgangi að endur-
nýja leynilegan þriggja ára
samning, þar sem sú undan-
þága er gerð að Suður-
Afríkönum er leyft að fjár-
festa erlendis. Þá hafaísraelar
áhuga á því fjármagni sem
kemur inn í landið með þeim
111 þúsundum Gyðinga, sem
JÓNAS
HARALDSSON
Israelsmenn reyna nú að finna
leiðir til þess að sniðganga
vopnasölubann SÞ á S-Afríku.
búa í Suður-Afríku, en á fyrstu
10 mánuðum sl. árs fluttu um
1200 Gyðingar til Israels frá
Suður-Afríku. Þessir land-
flutningar stafa aðallega af
óróánum, sem verið hefur í
Suður-Afríku undanfarin tvö
ár. Israelsstjórn segist vera á
móti aðskilnaðarstefnu Suður-
Afríkustjórnar, en ástandið
innanlánds sé þeirra eigið mál.
Þrátt fyrir það að verzlun
ísraela í Suður-Afríku hafi
numið upp undir 20
milljörðum króna árið 1976 er
sú upphæð undir einu prósenti
utanríkisverzlunar Suður-
Afrikana. Og þótt viðskipta-
bann sé á Suður-Afríku áttu 29
ríki svertingja í Afríku
viðskipti við Suður-Afríku og
þau viðskipti námu margfalt
hærri upphæð en viðskipti
ísraela.
Samband Israels við Suður-
Afríku er mikilvægt fyrir þau
lönd, sem vilja halda sambönd-
um sínum við Suður-Afríku
leyndum. Þá eru þessi sam-
skipti dyr Suður-Afríkana að
mörkuðum Efnahagsbanda-
lags Evrópu, en þangað eru
fluttar hálfunnar iðnaðar-
vörur. Israel hefur mikla þörf
fyrir hráefni frá Suður-Afríku,
einkum járn og stál.
En hornsteinninn í sam-
skiptum þessara tveggja þjóða
er hernaður. Hernaðarsam-
skiptin ná aftur til ársins 1948,
þegar Suður-Afríkanar
hjálpuðu til við smygl á vopn-
um tilliins nýstofnaða ríkis. I
gegnum árin hefur dæmið
síðan snúzt við og Suður-
Afríka notar mikið ísraelsk
vopn eins og áður sagði. Haft
ler eftir brezka vikublaðinu
The Economist, að þáverandi
utanríkisráðherra Banda-
Iríkjanna, Henry Kissinger,
hafi beðið ísraela að senda
hernaðarsérfræðinga til
Suður-Afríku til leiðbeiningar
i baráttunni við nágrannaríkið
Angóla, sem Sovétmenn
studdu. I staðinn hafa Suður-
Afríkanar fjárfest í hernaðar-'
framkvæmdum ísraelsmanna
og jafnframt sent þeim sér-
stakt stál til hernaðarfram-
leiðslu. Hins vegar neita
Israelsmenn staðfastlega að
samvinna eigi sér stað um
framleiðslu kjarnavopna.
Líkur eru því á þvl að þessi
hernaðarsamvinna dragist
verulega saman á næstunni
vegna samþykktaröryggisráðs
Sameinuðu þjóðanna um
vopnasölubann á Suður-
Afríku, : sem Israel hefur
samþykkt að fylgja. En þó er
ólíklegt að samvinnunni verði
hætt. Sérfræðingar rannsaka
nú samþykkt öryggis-
ráðsins til þess að kanna
hvort framhald sé hugsanlegt
á gildandi • samningum
þjóðanna.
Simha Ehrlich fjármálaráðherra tsraels.
NÁIN TENGSL
ÍSRAELS 0G
S-AFRÍKU

Kjallarinn
Guðjón Petersen
(Greinin er ekki skrifuð í
nafni embættis þess er ég gegni
heldur er hér um að ræða ein-
staklingsbundna skoðun).
Þegar fylgst er með um-
ræðum þeim um varnarmál,
sem ofarlega eru á baugi þessar
vikurnar, er ekki laust við að
maður undrist yfir þeirri fá-
fræði og sundurlausu rök-
semdafærslu, sem er í málflutn-
ingi þeirra sem um fjalla.
Annar hópurinn í þeirri fylk-
ingu sem aðhyllist dvöl varnar-
liðs í landinu telur nauðsyn til
að tryggja öryggi lands og
þjóðar, að halda óbreyttu fyrir-
komulagi í varnarmálum, sem
jafngildir í raun algjöru
varnarleysi, en hinn hópurinn
telur forsendu varna íbúanna
vera þá, að Bandaríkin fjár-
magni ýmsa þætti mannvirkja-
gerðar í nafni almannavarna í
landinu, þar sem ísland hafi
ekki efni á því sjálft.
Hvorugur þessara hópa
hefur gert minnstu tilraun til
að ræða meginatriði málsins, en
það eru varnir Islands og
Islendinga í hernaði, enda hafa
þau mál verið svo mikið
feimnismál, að með ólíkindum
er.
Það er tvennt, sem hafa
verður hugfast, þegar rætt er
um varnar- og öryggismál
Islands:
1. Island er mikilvægur
póstur í eftirlits- og viðvörunar-
keðju NATO-ríkja og þannig
jafnframt hlekkur í varnar-
keðju þeirra, svo það er lega
landsins sem ræður herfræði-
legu mikilvægi þess, en ekki
fólkið i landinu.
2. íslenska þjóðin er varnar-
laus og berskjaldað skotmark
þeirra, sem hug hefðu á í styrj-
öld, og vegna mikilvægis lands-
ins sem eftirlits- og viðvörunar-
pósts, er það jafnframt nauð-
synlegt skotmark í styrjöld,
herfræðilega.
Ekkert mál hefur eins og
varnar- og öryggismál þjóðar-
innar þjappað henni eins vel
saman í órofa fylkingar hug-
sjónahópa. Hefur þannig komið
í ljós órofa samstaða meirihluta
þjóðarinnar með stefnu for-
ystumanna Sjálfstæðisflokks-
ins í varnarmálum í formi
undirskriftasöfnunar Varins
lands. I annan stað hefur ekk-
ert mál verið forsmáð eins og
varnir íslensku þjóðarinnar.
Engir þeirra, sem hatrammast
hafa barist fyrir „vörðu landi“,
hafa sýnt áhuga á og þrýst á um
varnir ibúa þessa lands. Hvert
erum við að stefna? Við veitum
hernaðaraðstöðu í Iandinu og
gerumst þátttakendur i varnar-
bandalagi vestrænna ríkja,
tryggjum þeim aðstöðu til upp-
lýsingasöfnunar og viðvarana
um hreyfingar loftfara og skipa
i N-Atlantshafi þannig að
varnir íbúa NATO-ríkja nái til-
gangi sínum, en á sama tíma
tökum við ekkert tillit til varna
okkar eigin þjóðar. Við segjum
hverjum sem á vill hlýða, að
ísland sé hernaðarlega mikil-
vægt skotmark, en höfum
landsmenn á sama tíma ber-
skjaldaða gegn ógriunum stríðs.
Myndarlega að staðið
í byrjun
Arið 1962, þegar Kúbudeilan
blossaði upp, komust íslensk
stjórnvöld að því, að enginn við-
búnaður var I landinu til
varnar íbúunum ef til stríðs
drægi. Á sama tfma höfðu allar