Dagblaðið - 11.02.1978, Qupperneq 8

8
DAGBLAÐIÐ. LAUGARDAGUK 11. FEBRUAR 1978.
Friðrik vann Larsen í 15.
sinn á Reykjavíkurmótinu
— og hefur þremur vinningum betur gegn Larsen f 32 skákum á tæpum 27 árum
Það vekur alltaf gífurlega at- setjast gegnt hvor öðrum vlð
hygli hér á landi, þegar þeir skákborðið. Tveir glæsiiegir
Friðrik Ólafsson og Bent Larseii sóknarskákmenn, sem borið hafa
SKÁK SEM FER
SIGURFÖR UM
ALLAN HEIMINN
—Vinningsskák Friðriks gegn Bent
Larsen á Reykjavíkurskákmótinu
Það er ekki vafi á þvi að
sigurskák Friðriks Ólafssonar
gegn Bent Larsen í 2. umferð
Reykjavikurmótsins mun fara
sigurför um aiian heim. Verður
— og hefur þegar verið — birt í
erlendum dagbiöðum og skák-
timaritum. Það er ekki á hverj-
um degi sem stórmeistari
fórnar þremur mönnum svo að
segja í röð gegn öðrum stór-
meistara. Skák þessara
skemmtilegu skákmanna fer
hér á eftir með skýringum sem
birtust í hinni snjöllu aukaút-
gáfu sem timaritið Skák gefur
út í sambandi við Reykjavikur-
mótið.
Hvítt: Friðrik Ólafsson.
Svart: B. Larsen.
Aljekínsvörn.
1. e4 — RfG 2. e5 — Rd5 3. d4
— d6 4. Rf3 — g6
A skákmótinu I Las Palmas
1975 lék Larsen hér 4. — Rc6
gegn Friðriki. Larsen viil lík-
lega ekki gefa Friðriki kost á að
endurbæta þá skák.
5. Bc4
Til skamms tima áleit skák-
fræðin svartan eiga um sárt að
binda eftir 5. Rg5. Rannsóknir
siðari ára hafa hins vegar leitt í
ljós að svartur þarf ekkert að
óttast.
5. — Rb6 6. Bb3 Bg7 7. Rg5!
Til þess að lesandinn geti átt-
að sig fyllilega á hugmyndinni
með þessum leik er ekki úr vegi
að benda á skákir Friðriks við
Benkö (Buenos Aires 1960) og
Szabó (Lugano 1970). (Sjá bók-
ina Við skákborðið í aldarfjórð
ung).
7. — d5 8. 0-0 Rc6
Grigorjan lék hér 8. — 0-0
gegn Karpov á sovézka
meistaramótinu 1971 en var illa
beygður eftir 9. f4 — f6 10. Rf3
— Bg4 11. Rd2 — Rc6 12. h3
Bf5 13. Hf2 Kh8 14.c3 — g5 15,
exf6 fh exf6 16. Rfl — h6 17.
Rf3 — Bg6 18. Be2.
9. c3 — Bf5?
Larsen vanmetur möguleika
hvítu stöðunnar. Eftir 9. — h6
leikur hvítur einfaldlega 10.
Rf3 og hefur tekizt að skapa
veikleika í svörtu kóngsstöð-
unni. Ef til vill var heilbrigðast
að leia 9. 0-0 og freista þess að
ná mótspili með f6.
10. g4! — Bxbl
Ekki var vænlegt að hörfa,
t.d. 10. — Bc8 11. c6! — fxe6 12.
f4 og hvíta staðan er yfirþyrm-
andi.
11. Df3!
Svartur á nú ekki annarra
kosta völ en að hróka inn í
sóknina. Staðan fer æ meir að
minna á fyrrgreindar skákir
gegn Benkö og Szabó.
11. -0-0
12. — f6 er svarað með 13.
Re6 og framhaldið gæti orðið
13. — Be4 14. Rxg7+ Kd7 15.
Dxe4!! dxe4 16. Re6 mát!
12. Hxbl Dd7 13. Bc2
Friðrik eykur þrýstinginn á
kóngsstöðu svarts.
13. — Rd8 14. Dh3! h6
15. f4!!
Eftir þessa mannsfórn
stendur svartur frammi fyrir
gifurlegum vandamálum.
15. — hxg5
Allar leiðir liggja til Rómar!
Framrás f-peðsins verður ei
stöðvuð.
16. f5 — Re6
Eini varnarmöguleikinn
gegn hótuninni fxg6, sem núer
ekki mögulegt vegna 17. —
fxg6 18. Bxg6 (18. Hxf8+ —
Rxf8) Hxfl+ 19. Kxfl — Rf8.
17. fxe6 — Dxe6 18. Bxg5 —
c5 19. Khl.
Hvítur undirbýr opnun g-
línunnar.
19. — cxd4 20. cxd4 — Hfc8
21. Bf5!!
Rothöggið!
21. — gxf5 22. gxf5 — Dc6 23.
Hgl — Dc2 24. Hbel! — Kf8
25. f6 1:0.
Svartur fór yfir tímamörkin.
Mátið blasir við. — Bravó
Friðrik!
ægishjálm yfir aðra skákmenn á
Norðurlöndum síðustu áratugina.
Það er aldrei nein hálfvelgja i
skákum þeirra á milli. Venjulega
allt i háa lofti og jafntefli i
skákum þeirra innbyrðis heyrir
nánast til undantekninga. Hið
sama var uppi á teningnum,
þegar þeir tefidu á Reykjavikur-
mótinu á sunnudag. Friðrik tefldi
glæsilega og vann i aðeins 25
leikjum. Nokkuð síðan Larsen
hefur fengið slika útreið — og
þessi sigurskák Friðriks er nú á
góðri leið að leggja undir sig
heiminn á skáksviðinu. Það yljar
alltaf ísiendingum, þegar Friðrik
sigrar Larsen og þó er Larsen
hiklaust sá erlendi skákmeistar-
inn, sem mestra vinsælda nýtur
hér á landi. Frábær persónuleiki
með geislandi gáfur.
Þeir Friðrik Ólafsson og Bent
Larsen hafa marga hildi háð við
skákborðið allt frá því þeir
mættust í fyrsta skipti á móti í
Birmingham fyrir tæpum 27
árum eða 1951. Þá báðir sextán
ára drenghnokkar. Tefldu í
unglingaflokki og litli, ljóshærði,
íslenzki skákhnokkinn bar sigur
úr býtum í þeirri viðureign eftir
harða og skemmtilega skák. Siðan
hafa þeir teflt saman 31 skák —
það er að segja 32 kappskákir i
allt á skákmótum eða i einvígi.
Þegar úrslit I þessum skákum eru
athuguð kemur i ljós, að Friðrik
hefur þremur vinningum betur.
Hefur hlotið 17.5 vinning gegn
14.5 vinningi Larsens. Friðrik
hefur unnið 15 skákir — Larsen
12 — og aðeins fimm skákum
hefur lokið með jafntefli. Slíkt
hlýtur að vera einsdæmi í skákum
fremstu skákmanna Norðurlanda.
En við skulum nú renna yfir
úrslit þessara 32 skáka Friðriks
og Larsens.
FRIÐRIK VANN ÞRJÁR
FYRSTU
Þeir Friðrik óg Bent eru jafn-
aldrar. Báðir fæddir árið 1935, en
Friðrik nokkrum mánuðum fyrr í
árinu. Svo virðist sem þessir
mánuðir hafi haft nokkuð að
segja um þroska þeirra í skáklist-
inni, því Friðrik vann þrjár fyrstu
skákirnar. Eins og áður segir var
sú fyrsta á unglingaskákmóti í
Birmingham 1951. Síðan liðu tvö
ár þar til þeir settust gegnt hvor
öðrum við skákborðið — Bent var
þá á heimavelli, þvi teflt var í
Kaupmannahöfn 1953 í heims-
meistaramóti unglinga. Ekki
hjálpaði heimavöllur Bent þar —
þvi aftur bar Friðrik sigur úr
býtum — og síðar á árinu mættust
þeir aftur á skákmóti í Dan-
mörku, nú Norðurlandameistara-
mótinu. Friðrik vann þar Larsen í
þriðja sinn og varð Norðurlanda-
meistari, aðeins 18 ára að aidri.
ÞÁ KOM AÐ
BENT AÐ VINNA
Enn liðu tvö ár og Friðrik fór til
Osló 1955 til að verja Norður-
landameistaratitil sinn. Allt
virtist ætla að ganga honum i hag- ’
inn, þar til hann mætti Bent
Larsen undir lokin. Bent tókst þá
að vinna Friðrik í fyrsta skipti og
það varð til þess, að hann náði
Friðrik að vinningum í mótinu.
Þeir urðu jafnir og efstir og
þurftu því að tefla til úrslita um
Norðurlandameistaratitilinn. Það
einvigi var ákveðið i Reykjavík
fyrst á árinu 1956.
ÁRID SEM BENT
„SLÓ í GEGN“
Þetta einvígi varð vettvangur
mikilla átaka, og minnisstætt
mörgum enn þann dag í dag. Bent
fékk „fljúgandi viðbragð" og
öllum íslendingum til mikillar
hrellingar virtist hann ætla að
Vinna yfirburðasigur. — Hann
náði tveggja vinninga forskoti í
fimm fyrstu skákunum 3!4
vinningur gegn 1V4 vinningi Frið-
riks. Einni þessara skáka lauk
sem sagt með jafntefli. 1 fyrsta
skipti sem svo friðsæl úrslit urðu
í viðureign milli þeirra. Undir-
rituðum er enn minnisstætt,
þegar Friðrik kom heim til sín á
Laugaveginn eftir eina skákina
og sagði. — „Það er sama hvað
maður reynir. Hann kann allt.“
Já, Larsen var mjög vel undir
þetta einvígi búinn og fékk frið
og ró á heimili Sigurðar Jóns-
sonar, þáverandi forseta Skáksam
bands Islands, milli skáka. En það
var eitthvað annað á heimili
Friðriks. Þar var aldrei friður.
Ef hann átti biðskák var sem
allir skákmenn Reykjavíkur,
og reyndar fleiri, þyrftu að fá
hans ' eigið álit á biðstöðunni.
Það var greinilegt að viö
svo búið mátti ekki standa.
Hann varð að fá tækifæri til að
slappa af — gleyma skákinni smá-
stund — hverfa nokkra klukku-
tíma. Og það gerðum við.
Arangurinn lét ekki á sér standa
— Friðrik vann tvær næstu skák-
irnar. Jafnt og ein skák eftir. Allt
var á suðupunkti í Reykjavik.
Ahorfendasvæðið troðfiylltist i
Sjómannaskólanum og hundruð
komust ekki inn. En Bent tók þá
heldur betur á honum stóra
sínum. Skákin snerist honum í
hag og hann vann. Þar með hafði
Bent Larsen unnið Norðurlanda-
meistaratitil Friðriks í skemmti-
legu einvígi, sem ekki gat verið
jafnara 4lA gegn 3\4. Og árið 1956
var einmitt árið sem Bent sló i
gegn i skákheiminum. Á Olympíu-
mótinu, sem teflt var í Moskvu
siðar á árinu, komust Danir í úr-
slitaflokkinn, og Bent hlaut flesta
vinninga allra skákmanna á 1.
borði. Tapaði aðeins einni skák í
undankeppninni. Fyrir afrekið
hlaut hann titil stórmeistara.
FRIÐRIK NÁÐI
HEFND í HASTINGS
I næstu skákum milli kappanna
skeði mjög óvenjulegt fyrirbrigði
og það er sennilega einsdæmi
méðal stórmeistara. Sá, sem hafði
svart í næstu 12 skákum þeirra
innbyrðis, bar alltaf sigur úr
býtum, utan ein skák, sem varð
jafntefli.
Og næst, þegar þeir hittust eftir
einvígið mikla i Reykjavík, hafði
Friðrik svart á jólaskákmótinu 1
Hastings um áramótin
1956—1957. Þar náði hann hefnd
og vann Bent. — Einnig, þegar
þeir mættust- á stúdentamótinu f
Reykjavik sumarið 1957. Þeir
tefldu eina skák til viðbótar þetta
sama ár — í Wageningen 1 Hol-
landi. Bent hafði svart og vann.
Þá var komið að hinu þýðingar-
mikla millisvæðamóti I Portoroz í
Júgóslavíu 1958. Það var
þýðingarmesta skák, sem þeir
höfðu teflt saman siðan í einvíg-
inu í Reykjavík. Friðrik sigraði og
tryggði sér rétt i úrslitakeppnina
um heimsmeistaratitilinn — en