Dagblaðið - 18.03.1978, Síða 10

10
DAGBLAÐIÐ. LAUGARDAGUR 18. MARZ 1978.
r
Utgcfandi DagblaAið hf.
Framkvæmdastjóri: Sveihn R. Eyjótfsson. Rltstjóri: Jónas Kristjónsson.
Fréttastjóri: Jón Birgir Pótursson. Ritstjórnarfulltrúi: Haukur Helgason. Skrifstofustjóri ritstjórnar.
Jóhannes Reykdal. íþróttir: Hallur Símonarson. Aðstoðarfrettastjóri: Atli Steinarsson. Handrit:
Ásgrimur Palsson.
Blaðamenn: Anna Bjarnason, Ásgeir Tómasson, Bragi Sigurösson, Dóra Stefónsdóttir, Gissui
Sigurðsson, Hallur Hallsson, Helgi Pótursson, Jónas Haraldsson, ólafur Geirsson, Ólafur Jónsson
Ómar Valdimarsson, Ragnar Lór.
Ljósmyndir: Árni Póll Jóhannsson, Bjarnloifur Bjarnleifsson, Hörður Vilhjólmsson, Ragnar Th
Sigurðsson, Sveinn Þormóðsson.
Skrifstofustjóri: Ólafur Eyjólfsson Gjaldkeri: Þróinn Þorleifsson. Dreifingarstjóri: Mór E.M
Halldórsson.
Ritsjjórn Síðumúla 12. Afgreiðsla Pverholti 2. Askríftir, auglýsingar og skrífstofur Þverholff 11
AAalsími blaðsins 27022 (10 línur). Askrift 1700 kr. á mónuði innanlands.
I lausasölu 90 kr. eintakið.
Setning og umbrot: Dagblaðið og Steindórsprent hf., Ármúla 5.
Mynda-og plötugerð: Hilmir hf. Síðumúla 12. Prentun: Árvakur hf. Skeifunni 19.
mmiAÐiÐ
Síðari umferð frönsku kosninganna á morgun:
Vamarmálgætu orö-
ið vinstri stjóm
í Frakklandi aö falli
Lífsmark f Framsókn
Framsókn hefur verið staðnað-
astur allra flokkanna. Flokkinn r
hefur um langan aldur skort með
öllu grundvallarstefnu og hug-
sjónir. Framsókn hefur verið
hinn fullkomni kerfisflokkur.
Sótzt hefur verið eftir völdum
valdanna vegna og flokksmönn-
um haldið við efnið með dúsum og
greiðum“. í mikilvægustu málum
jafnan vart „já, já, nei, nei“ stefnunnar.
..vinar-
verður
Framsókn hefur vegna kerfismennsku
sinnar orðið einhver spilltasti flokkurinn.
Skiljanlegt er, að þeim ungu mönnum, sem
vilja rétta flokkinn við, ofbjóði, hvernig komið
er. Flokkurinn er staðnaður og spilltur, og
hann horfir nú fram á fylgistap, þegar áhugi á
hreinsun í stjórnmálum hefur verulega
vaknað. Þess vegna var nokkurt lífsmark á
nýafstöðnu flokksþingi.
Ungt fólk, sem gjarnan vill kalla sig „hreins-
unardeildina41, lét að sér kveða á flokksþing-
inu og setti nokkurn svip á það. Þetta fólk fýsir
að hrista upp í flokknum og blása í hann lífi.
Við miðstjórnarkjör voru margir fulltrúar þess
í.hópi þeirra, sem flest atkvæði fengu. Hreins-
linardeildin beindi einkum spjótum sínum að
Kristni Fínnbogasyni, framkvæmdastjóre
Tímans og bankaráðsmanni, sem hefur verié
tákn hnignunar flokksins. Kristinn var felldur
út úr miðstjórn.
Tíminn hefur undir stjórn Kristins Finn-
boagasonar verið ömurlegasta dagblað á
tslandi. Á flokksþinginu var talsvert á þetta
bent, og unga fólkið kom við sögu í gagnrýni á
blaðið og samþykkt ályktunar um málefni
þess. í ályktuninni er fundið að ýmsu og
jafnvel sagt, að blaðið þurfi að opna fyrir
alhliða „jákvæðri þjóðfélagsgagnrýni“. Hvatt
er til nánara samstarfs milli blaðstjórnar og
starfsfólks.
í framhaldi af þessu er rætt um að fá nýja og V
hæfari'menn til starfa á Tímanum. *
Hreinsunardeildin kom mjög við sögu í próf-
kjöri Framsóknarmanna fyrir framboð til
Alþingis í vetur. Þar bar Guðmundur G.
Þórarinsson, sem hafði gagnrýnt flokksappa-
ratið, sigurorð af hinum gamalgróna þing-
manni Þórarni Þórarinssyni. Þær breytingar
kunna að draga úr hrapi flokksins i næstu
þingkosningum.
Þótt þetta umrót sé afar athyglisvert, er
Framsóknarflokkurinn samur við sig. Engra
merkilegra breytinga verður vart í stefnuyfir-
lýsingu flokksþingsins að öðru leyti. Flokkur-
inn lýtur sem fyrr stjórn Olafs og Eysteins.
Engin grundvallarstefna hefur verið mörkuð.
sem breytir neinu um ,,já, já, nei, nei“ eða
dúsu- og vinargreiða pólitíkina.
Hreinsunardeildin verður að komast miklu
lengra, ef hún hyggst hrista upp í hinum
staðnaða flokki og koma honum af stað.
En það vekur vonir, að nokkurt lífsmark var
á þessu flokksþingi. V
— Sósfalista og kommúnista greinir á um
aðild að NATO og raunar einnig að EBE
Ef kommúnistar og
sósíalistar í Frakklandi mynda
samstevpustjórn eftir seinni
umferö þingkosninganna á
morgun vaknar sú spurning
hver sé sameiginlegur and-
stæðingur stjórnarinnar í utan-
ríkismálum.
Sé litið á utanríkisstefnu
þessara tveggja meginflokka
vinstrimanna, sem hafa nauma
for.vstu eftir fyrri umferð
kosninganna sl. sunnudag, má
lita svo á að þeir séu sammála
um flest meginatriði en þó
kemur fram ágreiningur sem
gæti re.vnzt afdrifaríkur.
Báðir flokkar eru því
f.vlgjandi að Frakkar haldi
áfram að vera í Efnahagsbanda-
lagi Evrópu, þó með vissum
skilyrðum kommúnista. Báðir
álíta að tengsl Frakklands við
þriðja heiminn, einkum fyrr-
verandi nýlendur Frakka, þurfi
að breytast og báðir flokkar
gagnrýna skort á mannréttind-
um i A-Evrópu.
VARNARMÁLIN
DEILUEFNI
taki ekki þátt í hernaðarsam-
starfi NATO-ríkjanna er landið
samt aðili að bandalaginu. Við
viljum ekki breyta þvi
ástandi."
Á siðasta ári sagði sér-
fræðingur kommúnista í utan-
rikismálum, Jean Kanapa, að
flokkur hans styddi því aðeins
kjarnorkuknúinn herafla
Frakklands að honum væri
beint í aliar áttir.
ÁGREININGUR
EINNIG UM EBE
En þótt varnarmálin séu sá
þáttur þar sem helzt greinir á
með flokkunum, er það alls
ekki eini ágreiningurinn.
Sfðan EBE var sett á
laggirnar hafa franskir
kommúnistar, eins og raunar
kommúnistar annars staðar,
fordæmt bandalagið sem efna-
hagslegan bakhjarl NATO og
jafnvel hættulegt evrópskri
menningu. En aðild að EBE er
einn af hornsteinum i stefnu
sósfalista ásamt með frekari
sameiningu Evrópu.
Kommúnistar hafa í raun
fallizt á áframhaldandi aðild
'Frakklands að EBE með þvi
skilyrði að það sé notað til þess
að koma á félagslegum
umbótum í öllum aðildarríkjun-
um.
KOMMÚNISMI OG
JAFNAÐARSTEFNA
Fleiri evrópsk málefni
aðskilja flokkana en aðildin að
EBE. Mitterrand er t.d. I grund-
vallaratriðym hlynntur stefnu
V-Þýzkalands vegna þess að
sósialdemókratar sitja þar við
völd. Kommúnistar líta hins
vegar svo á að V-Þjóðverjar séu
Mesta vandamálið varðandi
utanrikismál flokkanna eru
varnarmálin. Sósíalistar vilja
halda áfram samstarfi innan
NATO þannig að frai.skt herlið
standi með öðrum vestrænum
ríkjum gegn ógnun úr austri.
Kommúnistar vilja verjast ógn-
un alls staðar frá, líka úr vestri.
Varnarmálin voru ein
meginástæða þess að slitnaði
upp úr viðræðum sósíalista og
kommúnista í september sl.
þegar viðræður áttu sér stað
um hugsanlegan málefna-
samning sameiginlegrar stjórn-
ar þeirra.
Þá er heldur ekki ljóst hve
mörg fyrirtæki raunveruleg
vinstri stjórn myndi þjóðnýta
en þjóðnýting hefur verið
ágreiningsefni vinstri flokk-
anna.
Varnarmálastefna; komm-
únista ber svip af stefnu de
G a u 11 e s á s í n u m t í m a e n
1966 lét hann franska herinn
hætta þátttöku í NATO-
samstarfinu. Leiðtogi sósíalista,
Francois Mitterrand, lýsti
viðhorfum flokks síns til
NATO-samstarfsins á blaða-
mannafundi í febrúar sl. Hann
sagði m.a.: „Þótt Frakkland
Marehais leiðtogi kommúnista á tali við leiðtoga italskra
kommúnista, Berlinguer.
l 1 ■T
I ' • ■
Þjóðabrot í Rúmeníu
t desemberhefti mannfræði-
tímaritsins Current Anthropo-
logy er bréf frá bandarískum
mannfræðingi, Michael Sozan
að nafni. t bréfinu vekur hann
athygji á minnihlutahópi í
Evrópu, sem örsjaldan er
minnst á þegar rætt er um
erfiða stöðu menningarhópa.
Þetta eru Szeklers, sem svo eru
kallaðir, íbúar Transylvaníu
sem nú er innan landamæra
Rúmeníu. Szeklers eru bænda-
fólk af ungverskum stofni, sem
slitið hefur verið úr eðlilegum
tengslum við frændur sína og
þjóð innan Ungverjalands. Þeir
eru um tvær milljónir að tölu.
Þeir tala ungversku og lifa að
mestu út af fyrir sig, eða gerðu
þar til fyrir nokkrum árum. Að
undanförnu hefur nokkur
hópur flóttamanna komið frá
Transvlvaniu til Vesturlanda
og láta þeir illa af afleiðingum
af stefnu rúmensku stjórnar-
innar í menningar- og k.vnþátta-
málum. Vilja þeir halda því
fram, að rúmenska stjórnin sé
að drýgja þjóðarmorð á hinum
ungverska minnihluta I
landinu, m.a. með því að
útrýma tungu hans og
menningarlegum sérkennum
öllum. Telja þeir að stefna
rúmensku stjórnarinnar sé hin
■;ama og annarra ríkisstjórna,
sem hafi þjóðernisminnihluta
innan landamæra sinna, þ.e.
miskunnarlaus viðleitni til að
brjóta niður sjálfstæða menn-
ingu slíkra hópa og neyða þá til
að taka upp tungumál og siði
meirihlutans.
Sjaldan er sagt frá Szeklers i
fréttum, og í ritum, sem fjalla
um þá hættu sem þjóðernis-
minnihlutar eru í, er þeirra
ekki getið nema með höppum
og glöppum. Þeir eru einn
hinna gleymdu hópa. — fólk,
sem enginn stærir sig af að
muna eftir og berjast fyrir.
Baskar hafa vakið athygli á
málstað sínum, Skotar og Irar
láta til sín taka, Grænlend-
ingar, Samar, Baltnesku þjóð-
irnar, Indjánar og Kúrdar eiga
samúð okkar. En það gle.vmist
hve fjölmargar þjóðir eiga sér
hvergi talsmann, enga mögu-
leika á að ná eyrum nokkurs
manns. Szeklers eru svo
sannarlega i þeim hópi. Þeir
hafa, eins og allir þjóðernis-
minnihlutar, sem sögur fara af,
orðið fyrir barðinu á þeim rikis-
stjórnum, sem eru að „sam-
eina“ þjóðir. Og sameining er
ætið fólgin í því að gera alla
eins, útrýma menningarlegum
sérkennum, útrýma tungu
minnihlutans fyrst af öllu.
Alþýðulýðveldið Rúmenía
hefur í engu vikið frá þessari
stefnu. í krafti laga frá 1974
hefur rfkisstjórn Rúmeníu
snúið sér að hinum ungverska
minnihluta í landinu og leitast
við að „aðlaga“ hann eftir sömu
aðferðum og alræðisstjórnir
I