Dagblaðið - 22.04.1978, Blaðsíða 10

10
DAGBLAÐIÐ. LAUGARDAGUR 22. APRtL 1978.
hjálst, nháð dagblað
Útgofandi Dagblaðið hf.
Framkvœmdastjóri: Sveinn R. Eyjótfsson. Ritstjóri: Jónas Kristjánsson.
Fróttastjóri: Jón Birgir Pótursson. Ritstjómarfulltrúi: Haukur Holgason. Skrffstofustjóri ritstjómar
Jóhannes Reykdal. íþróttir: Hallur Símonarson. Aðstoðarfróttastjóri: AtJi Steinarsson. Handrit:
Ásgrímur P&lsson.
Blaðamonn: Anna Bjamason, Ásgeir Tómasson, Bragi Sigurösson, Dóra Stefánsdóttir, Gissur Sigurðs
son, Hallur Hallsson, Helgi Pótursson, Jónas Haraldsson, Ólafur Geirsson, ólafur Jónsson, ómar
Valdimarsson, Ragnar Lár.
Ljósmyndir Ámi Páll Jóhannsson, Bjamlotfur Bjamleifsson, Höröur Vilhjálmsson, Ragnar Th. Sigurðs-
son, Sveinn Þormóðsson.
Skrifstofustjóri: Ólafur Eyjótfsson. Gjaldkeri: Þróinn Þoriotfsson. Sölustjóri: Ingvar Sveinsson
Drorfingarstjóri: Már E. M. Halldórsson.
Ritstjóm Siðumúla 12. Afgreiðsla Þvorholti 2. Áskrtftir, auglýsingar og skrífstofur Þverholti 11. Aðal-
slmi blaðsins 27022 (10 línur). Áskrtft 1850 kr. á mánuði innanlands. í lausasölu 100 kr. eintakið.
Setning og umbrot Dagblaðið hf. Síðumúla 12.
Mynda- og plötugerð: Hilmir hf. Siðumúla 12. Prentun: Árvakur hf. Skotfunni 19.
Farniraðáttasig
Forystumenn Verkamannasambands-^
ins eru farnir að átta sig á óvinsældum
útskipunarbannsins. Þessum verkfallsað-
gerðum er beint gegn ríkisstjórninni
fremur en atvinnurekendum. Þetta er
pólitískt verkfalkAðgerðirnar voru afleik-
ur. Þær voru eins og mótaðar eftir mynstri Ólafs Jóhann-
essonar, sem vildi svona stríð til að draga úr óvinsældum
ríkisstjórnarinnar.
Markmið þessa verkfalls eins og menn túlkuðu það.
þegar það var boðað, mæltist að vonum illa fyrir. Þeir
forystumenn klofinsVerkamannasambands,semstóðu að
aðgerðunum, boðuðu, að leitað yrði samstarfs við hafn-
arverkamenn erlendis, þannig að löndunarbann yrði sett
á íslenzk skip, ef þeim væri ætlað að sigla með afla að
marki. Þetta þótti almenningi hart, þegar brezki mark-
aðurinn hefur loks opnazt. Almenningur hafði samúð
með rökum stjórnar Sjómannafélags Reykjavíkur, sem
mótmælti því kröftuglega, að brezkir hafnarverkamenn
yrðu að nýju æstir til löndunarbanns, nú fyrir tilmæli ís-
lenzkrar verkalýðsforystu. Jafnvel formaður Sjómanna-
sambands íslands, Óskar Vigfússon, tók aðgerðum
Verkamannasambandsins mjög treglega þrátt fyrir sam-
starf hans við þá menn, sem að þeim stóðu.
í þessu tilviki „bakkaði” forysta Verkamannasam-
bandsins, þegar á hólminn kom, með yfirlýsingu, sem
felur í sér frestun allra framkvæmda í þessum efnum,
hvað sem síðar verður.
Yfirleitt eru verkföll í svokölluðum lykilgreinum til
þess fallin að valda verulegri stöðvun atvinnu, þótt
aðeins fáir verkamenn taki þátt í þeim. Mörgum þóttu
einkennilegar yfirlýsingar forystu Verkamannasam-
bandsins um, að ekki stæði til að stöðva einstakar at-
vinnugreinar eða einstök byggðarlög, eins og komizt var
að orði. í raun var verkfallið illa undirbúið og rennt blint
í sjóinn um framhaldið. Síðustu daga sjá menn gjörla,
hversu hikandi þessir forystumenn eru í verkfallinu.
Þegar hætta skapast á uppsögnum í fiskvinnslufyrirtækj-
um, veita þeir undanþágur, jafnvel til útflutnings, svo
sem í Eyjum, á Höfn og Norðfirði.
Vissulega ber að fagna, að framleiðslan getur haldið
áfram á þessum stöðum. En fátt sýnir betur, að þessar
aðgerðir voru vitlaus leikur í stöðunni. Þær eru óvin-
sælar og draga úr óvinsældum ríkisstjórnarinnar, sem er
auðvitað þvert á móti því, sem sú verkalýðshreyfing, sem
' hyggst hnekkja ranglátri kjaraskerðingu, ætlast til. Ríkis-
stjórnin hlakkar yfir hagstæðari stöðu. Þær kljúfa verka-
lýðshreyfinguna.
Fólk lítur á aðgerðirnar sem þátt í pólitísku spili,
einkum þar sem verkalýðshreyfingin er klofm í afstöðu
til þeirra. Þetta spil mælist ekki vel fyrir.
Skynsamlegri er afstaða verkalýðsfélaganna á Vest-
fjörðum, sem taka ekki þátt í útskipunarbanni en halda
opnum leiðum til aðgerða upp úr mánaðamótum, ef eng-
in jákvæð viðbrögð fást hjá atvinnurekendum.
Verkafólk á að endurheimta skertar verðbætur eða
ígildi þeirra, og líkur eru til, að það muni gera það. Sorg-
legt er, hversu ólánsamir sumir forystumenn þess eru í
aðgerðum.

Thorbjörn Falldin fyrir framan sinn versta fjanda, kjarnorkuver.
Svíar nauðbeygð
ir til nýtingar
kjamorkuvera
Í— Slæmt efnahagsástand krefst þess
— Andstæðingum kjarnorkuvera fækkar
Stjórnskipuð nefnd allra sænsku
þingflokkanna hefur fordæmt
áætlanir Thorbjörns Faildins forsætis-
ráðherra, sem fela í sér lokun allra
kjámorkuvera landsins. Nefndin telur
slikar áætlanir leiða til ónýtingar stór-
kostlegrar fjárfestingar, sem hefði
slæm áhrif á efnahagslíf landsins, sem
jregar er á niðurleið. Nefndin lagði
áherzlu á að Svíar gætu ekki haldið
óendanlega áfram' að flytja inn kol til
orkuframleiðslu, sem næmi 70% af
allri orkuframleiðslu þjóðarinnar.
Falldin
einangraður
Skýrsla nefndarinnar eykur
pólitiska einangrun Fálldins vegna
stefnu hans i kjarnorkumálum. Þá er
einnig liklegt að lýsing nefndarinnar á
möguleikum Svía i orkumálum víkki
sjóndeildarhring þeirra og leiði til
frekari pólitískra umræðna, sem tvö
undanfarin ár hafa að mestu snúizt
um hve marga kjarnaofna ætti að
smíða til notkunar i kjarnorkuverum.
Árið 1976 barðist Miðflokkurinn
undir forystu Thorbjörns Falldins
harðlega gegn kjarnorkuverum og nýt-
ingu kjarnorku í Sviþjóð. Eftir
kosningaT myndaði Fálldin siðan
stjóm í samstarfi við Frjálslynda og
Íhaldsmenn, sem eru fylgjandi nýt-
ingu kjarnorku. Falldin varð því að
gera nokkrar tilslakanir áður en af
stjórnarmyndun varð. Þessi stjómar-
myndun varð til þess að rjúfa valda-
feril jafnaðarmanna sem var óslitinn
frá því á fjórða áratugnum.
Kjarnorkumálið
líklegt til
þess að valda
stjórnarslitum
Stjórnarandstaða jafnaðarmanna
og ýmis stóriðnaðarfyrirtæki í Sviþjóð
hafa barizt mjög fyrir þvi að komið
verði upp fleiri kjarnorkuverum i
Svíþjóð. Þeir líta svo á að kjarn-
orkumálið sé eins og tímasprengja,
sem geti sprungið hvenær sem er og
valdið stjómarslitum sænsku borgara-
flokkanna. Upp á síðkastið virðast
sijörnarflokkamir þó hafa gert sér
grein fyrir því að jreir verði að ná sam-
komulagi um kjarnorkumálin tíman-
lega fyrir kosningar, sem verða á árinu
1979.
Að áliti hinnar stjórnskipuðu nefnd-
ar ætti það að vera aðalmarkmið
sænskra stjórnvalda i orkumálum, að
stórminnka oliuinnflutning sem er
hlutfallslega með þvi mesta sem
jrekkist. Svíar eiga nánastengar kola-
námur eða olíulindir og árlega eyða
þeir yfir I5 milljörðum sænskra króna
til eldsneytiskaupa erlendis frá.
Frá árinu 1974 hafa Sviar i ríkara
mæli tapað mörkuðum fyrir út-
flutningsvöru sína til keppinauta sem
búa viðódýrara vinnuafl. Þetta hefur
leitt til jress að stjórnin hefur sífellt
fengið stærri erlend lán til fjár-
mögnunar og eyðslu.
Orkusparnaður
Eigi sænskur iðnaður að fá næga
orku til þess að halda uppi hagvexti, á
meðan oliunotkun er minnkuð, þá
verður að koma til mikill orku-
spamaður, auk þess sem stórauka
verður rannsóknir á þvi hvemig nýta
megi nýjan orkugjafa, sem fengnir eru
heimafyrir. Má þar nefna nýtingu
sólarorku og viðar.
Stjórnin verður að beila sér fyrir
aðgerðum, sem leiða til aukinnar
Stjörnarandstæðingar í Sviþjöð telja að kjarnorkumálið muni verða stjörn Thor-
björns Fálldins að falli en mikill ágreiningur er meðal stjörnarflokkanna um
nýtingu kjarnorkunnar.
Vi