Dagblaðið - 15.09.1978, Blaðsíða 11

Dagblaðið - 15.09.1978, Blaðsíða 11
DAGBLAÐIÐ. FÖSTUDAGUR I5.SEPTEMBER 1978. ' AUMINGJA FOLKIÐ! Nú er komin vinstri stjórnin lang- þráða, sem meira að segja kjósendur Sjálfstæðisflokksins töldu aufúsu- stjórn, að sögn. Að minnsta kosti má til nefna marga forvigismenn Sjálf- stæðisflokksins sem reru að því öllum árum og reyndu að sannfæra forystu- menn þess flokks um að betra væri að standa utan stjórnar en innan, vegna þess að utan stjórnar ætti flokkurinn miklu meiri möguleika á auknu fylgi en stæði hann f því vafstri sem fylgir stjórnarmyndun! Það er stór spurning, sem ekki hefur verið svarað, hvers vegna sjálfstæðis- menn, sem slíka afstöðu höfðu, voru þá að baksa við að afla Sjálfstæðis- flokknum fylgis yfirleitt. Um atkvæða- greiðslu þessara manna þarf varla að spyrja, þeir hafa varla kosið Sjálf- stæðisflokkinn í síðustu kosningum. En það undarlega er nú að ske eftir valdatöku vinstri stjórnar að fólkið, sem þráði heitast að slík stjórn kæmist að og sem það hefur nú fengið, er ekki heldur ánægt nú, því finnst allt vera að og gömlu viðkunnanlegu rama- kveinin heyrast úr sömu röðum og áður. Hefur þá ekkert breytzt? Jú, auðvitað hefur margt breytzt eða er að breytast. Fólkið sem hafði nóg til hnífs og skeiðar, og flestir miklu meira en það, er nú að komast að þeirri staðreynd að leiðin til þess að fá meira en það hafði var ekki sú að snúa baki við Sjálfstæðisflokknum eða þeirri ríkisstjóm sem hann stóð að. Breytingar - Viðtökur Þau bráðabirgðalög sem núverandi ríkisstjórn hefur sett eru ekkert frá- brugðin þeim ráðstöfunum sem aðrar ríkisstjórnir hafa gert og landsmenn eiga að venjast: gengisfelling, skatta- hækkanir, niðurgreiðslur og hringl með vörugjald og vísitölu. Ekki þar fyrir að slíkar ráðstafanir eru ekkert séríslenzkt fyrirbæri, þetta eru alþjóð- leg úrræði sem notazt er við um allan hinn frjálsa heim þegar „ballansera” þarf sjúkt eða veikburða hagkerfi þjóða. Hinn er stóra spurningin, hvort landsmenn sætta sig fremur við að vinstri stjórn geri slíkar ráðstafanir en svokölluð borgaraflokkastjórn. Það er staðreynd, sem ekki verður á móti mælt, að rikisstjórnir hér á landi fara sinu fram svo lengi sem þær verða ekki fyrir óhóflegum átroðningi af verkalýðsfélögum, öðrum armi vinnu- markaðarins. Atvinnurekendur, eða sá armur vinnumarkaðarins sem skap- ar skilyrði fyrir atvinnu og rekstur i landinu, hefur jafnan verið afskiptur og íslenzkar ríkisstjórnir kæra sig koll- ótta um álit og yfirlýsingar þessa arms. Þess vegna má það ljóst vera að þótt skattalög séu sett og látin hafa aftur- virk áhrif með þeim hætti að hækka skattálagningu, sem þegar hefur farið fram, verður slík skattálagning viður- kennd, hvað sem líður tali um að verið sé að fótumtroða borgaraleg réttindi. Það er flestum Ijóst að með hinum nýju bráðabirgðalögum er tilraun gerð til þess að koma í veg fyrir neyðar- ástand í efnahags- og atvinnumálum, þótt um margt séu þær fálmkenndar. Hefði síðasta ríkisstjórn haldið velli og setið áfram hefði hún gert sömu ráðstafanir eða mjög líkar. Hún var að vísu búin að hafa til þess fjögur ár, en hikaði, vegna þess að hún hafði ekki til þess þor eða mannval að ráðast í slíka framkvæmd. Ef, hins vegar, hún hefði gert slíkar ráðstafanir hefði almenn- ingur með verkalýðsfélögin að bak- hjarli brugðizt ókvæða við og stjórnin hefði orðið að segja af sér vegna þess að hún hefði ekki fengið starfsfrið. Þeirri ríkisstjórn hefði þó verið sæmra að takast á við vandann, meðan hún sat, þótt ekki hefði verið nema til þess að flýta fyrir þeim ráð- stöfunum er nú hafa séð dagsins Ijós og hlutu að koma fyrr eða siðar, svo sem gengisfellingin, lækkun ríkisút- gjalda og gildistaka kjarasamninga fyrir hina lægra launuðu. Þetta gerði hún hins vegar ekki og því er það að almenningur sýnir ráðstöfunum nýrr- ar ríkisstjórnar betri viðtökur en orðið hefði ef fyrri rikisstjórn hefði staðið eða fallið með aðgerðum sem sýndu að hún ætlaði sér að ráðast að vandan- um. Kjallarinn GeirR. Andersen Hverl verður hlutverk Sjálf- stæðisflokksins? Svo erfitt sem það reynist einstakl- ingum að þjóna tveimur herrum er það vonlaust fyrir stjórnmálaflokk að ætla að fylgja tveimur gjörólíkum meginstefnum: einstaklingsfrelsi og jafnaðarstefnu. Ef ætla má að einhver tengsl séu enn milli Morgunblaðsins og Sjálf- stæðisflokksins er helzt að sjá að vænt- anleg stefnumörkun flokksins eigi að byggjast á forystu i verkalýðsmálum og hafa birzt um þessa væntanlegu stefnumörkum ekki færri en fimm for- ystugreinar í Morgunblaðinu. Morgunblaðið hefur hins vegar hvergi minnzt á að efla þurfi einstakl- ingsfrelsið eða að Sjálfstæðisflokkur- inn þurfi að fylkja sér á nýjan leik undir það merki, sem var hans ein- kenni i upphafi, og hafa glöggskil milli hansogsósialista. Froðusnakk á borð við það að „Sjálfstæðisflokkurinn hafi jafnan látið sig miklu varða málefni laun- þega” er jafnmikils — eða lítilsvirði og ef hamra ætti á því að allir hefðu mál- frelsi á fundum flokksins. — Ekki er annað vitað en allir landsmenn séu launþegar, þótt misjöfn séu launin, og á það við um alla stjórnmálaflokka og meðlimi þeirra. Og þótt Sjálfstæðisflokkurinn hafi beitt sér fyrir launajöfnun og af og til átt forystumenn í einhverjum verka- lýðsfélögum er það ekki til f>ess að hæla sér af — fyrir Sjálfstæðisflokk- inn. Það er óþarfi fyrir Sjálfstæðisflokk- inn að taka upp stefnumál annarra flokka, af nógu er að taka I stefnu Sjálfstæðisflokksins sjálfs eins og hún var upphaflega mörkuð — og sem gildirenn. Af mörgu er að taka, því sem Sjálf- stæðisflokkurinn hefur ekki stutt i samræmi við stefnu sína, t.d. í verzlun og viðskiptum. Nú er svo komið t.d. að verzlun og viðskipti hafa aldrei verið reyrð fastari böndum en einmitt nú og í tíð síðustu stjórnar var ekki af- létt þeim hömlum og höftum sem gilda um inn- og útflutning og tollareglur og áfengislöggjöf minna einna helzt á bráðabirgðalög, vegna umsáturs- ástands. Ekki er ástandið burðugra í verzlun- arháttum höfuðborgarinnar sjálfrar, eftir hálfrar aldar stjórnarferil Sjálf- stæðisflokksins, og hefur þó aldrei verið verra en á allra siðustu árum. Nú er svo komið að fólk þarf að sækja til verzlana í nærliggjandi kaupstöð- um eftir kl. 6 á kvöldin og helgar, en I öllum bæjarfélögum utan Reykja- víkur má finna verzlanir scm borgar- búar nota óspart þegar lokað hefur verið fyrir alla þjónustu í höfuðborg- inni. Þessu hefði borgarstjórnarmeiri- hlutanum í Reykjavik, með sjálf- stæðismenn í forystu, verið i lófa lagið að breyta — ef þeir hefðu h^ft þor til. Afhroð Sjálfstæðisflokksins i síðustu kosningum byggðist fyrst og fremst á þeim mistökum sem forystu- menn hans gerðu með því að fylgja ekki eftir stefnumálum flokksins. Til þess ætluðust fylgismenn hans. Morg- unblaðið, sem að vísu hefur afneitað þvi að vera sérstakt málgagn Sjálf- stæðisflokksins, þrátt fyrir oftrú for- ystumanna hans á því, gerði allt sem i þess valdi stóð til þess að reyta fylgið af flokknum. — Það hélt fram mál- efnum verkalýðshreyfingarinnar í for- ystugreinum sinum, jafnvel á kjördag, þegar það birti sérstaka forystugrein um ágæti verkalýðshreyfingarinnar og þá tvo menn sem það helzt taldi hæfa til forystu og virtust vera einu fram- bjóðendur flokksins. I fyrsta sinn i sögu Sjálfstæðisflokksins birti Morg- unblaðið ekki nöfn frambjóðenda hans á kjördag — og það var látið óátalið af forystumönnum flokksins. Þetta hefur sennilega verið talið væn- legt til fylgis! Og nú er Sjálfstæðisflokkurinn i stjórnarandstöðu, og er það öllum Ijóst — nema Morgunblaðinu (sem teflir fram á eigin spýtur „stjómarand- stöðu” innan Alþýðuflokksins) — og forystu Sjálfstæðisflokksins sjálfs. Um leið og ný stjórn hefur verið mynduð og hún hefur gefið út bráða- birgðalög, sem reikna mátti með að yrðu mjög umdeild og verðugt verk- efni fyrir stjórnarandstöðu að fjalla um, þá hverfa forystumenn Sjálf- stæðisflokksins af sjónarsviðinu og í þá næst ekki til þess að segja álit sitt i þeim fjölmiðli sem nokkurn veginn nær eyrum allra landsmanna, útvarp- inu (sbr. sl. laugardagskvöld). Fyrrver- andi fjármálaráðherra náðist þó í til viðtals i sjónvarpi til þess að bjarga þvi við sem bjargað varð, við ríkjandi að- stæður. Það er næsta augljóst öllum að nú- verandi ríkisstjórn er í raun að fram kvæma það sem Sjálfstæðisflokkurinn hefur stuðlað að, vitandi eða óafvit- andi. Það er því von að sjálfstæðisfólk spyrji hvert hlutverk Sjálfstæðisflokks- ins verði i stjórnarandstöðu og hvernig með það verði farið. ÁBENDING TIL RAGNARS OG SVAVARS Hagstæður rekstur er mikilvægur Það skiptir landsmenn og þjóðarbú- ið miklu máli, að „óskabarnið" sé sem bezt og skynsamlegast rekið. Því er von til að menn spyrji t.d. hvi svo mörg og i og með smá skip voru keypt. Er flotinn eins og hann er nú samsett- ur, sá, sem með hagstæðustum hætti getur þjónað vöruflutningum lands- manna? Komu ekki aðrir kostir til greina. t.d. að kaupa færri en stærri og nýtizku skip, sem hefðu farið hrað ferðir milli Ísl. og mcginlandanna í austri og vestri? Er ekki miklu dýrara. seinvirkara og óhagkvæmara á allan hátt að reka svo stóran flota lítilla og meðalstórra skipa, sem fæst eru hrað- geng á nútíma mælikvarða og sum komin tilára sinna? Voru höfðsamráð við ríkisstjórn þegar þessi stefna var mótuð? Hverjir eru kostir hennar fram yfir aðra, sem hafa væntanlega verið og eru þá sjálfsagt enn fyrir hendi? Mikill gróði Hvort sem vöruflutningaskipafloti landsmanna er nú samansettur með sem skynsamlegustum hætti eða ekki er ljóst, að Eimskipafélag íslands fær mikið fyrir sinn snúð. Sú mikla fjár- festing, sem sýnilega hefur farið fram á vegum þess á síðustu árum, bæði i skipakaupum og byggingu stórmann- virkja, bendir eindregið til þess, að samfélagið hafi rikulega goldið þvi flutningsgjöld. Fjárfesting félagsins á siðustu árum nemur vafalaust fremur milljörðum króna en milljónum, bæði í byggingum og skipum. Hún hefur ekki aðeins verið greidd með erlendum lánum og eignum þess, heldur einnig rneð þeim mikla gróða, sem félagið hefur sýnilega haft af þjónustu sinni við landsmenn. Og svo mikill virðist hann hafa verið, að oftar en einu sinni hefur félagið haft efni á að reyna að sálga öðrum keppinautum með undir- boðum. Á sinum tima kom það Jökl- um hf. fyrir kattarnef með því að und- irbjóða freðfiskflutningana til Banda- rikjanna — skyldi „sama lága verðið” enn vera fyrir hendi þar? Atlagan gegn Bifröst hf. Mörgum árum síðar. fór eins fyrir bílainnflytjendum og freðfiskútflytj- endum, er þeir stofnuðu Jökla hf. 1 of- boði sinu vegna hinna háu flutnings- gjalda stofnuðu þeir eigið skipafélag, Bifröst hf. Strax i upphafi reyndi Eim- skip að koma i veg fyrir stofnun þess með þvi að snarlækka flutningsgjöld bila um 25% og uppskipunargjöld um 40%. Þetta gerðist á siðasta ári, riki- dæmið var nóg, ekki þurfti að horfa í smáaurinn í viðskiptastríðinu. Ekki dugði þetta til að koma Bifröst hf. fyrir kattarnef og þvi var siðar hert á með því að lækka bilaflutningsgjöld um önnur 25%, þ.e. á Amerikuleiðinni. sem Bifröst siglir á. Svona mikill af- sláttur hefur þó varla verið fram- kvæmanlegúr fyrir félagið nema þau hafi verið svo há fyrir, eins og bifrciða- innflytjendur héldu raunaralltaf fram. að félagið hafi getað, sér að skaðlaúsu. lækkað þau. Nýjasti leikurinn er svo 25% lækkun flutningsgjalda Bifrastar hf. með bila á sínu skipi frá Ameríku til islands. Allt hefur þetta leitt til þess, að flutningsgjöld bíla til landsins eru mjög lág, einkum frá Ameriku en einnig frá meginlandi Evrópu. En bendir þetta ekki einnig og ennfremur til þess, ásamt mörgu öðru, að flutn- ingsgjöldin séu nú alltof há fyrir marg- ar aðrar vörutegundir, máske flestar? Er óeðlilegt þótt maður hugsi sem svo? Verðbólguvaldur Augljóst er, að séu vöruflutningar hingað og héðan ekki með eins hag- stæðu móti og frekast er kostur — bæði varðandi skipaferðir, flutnings- gjöld og annað það, sem mestu máli skiptir — verður þjóðin að greiða þá dýru verði úr eigin vasa. 1 dag er ekk- ert vitað um hvort svo sé og raunar sitthvað, sem bendir til þess, eins og áður er rakið, að svo sé ekki. Sú óhag- kvæmni og of há flutningsgjöld eiga þá sinn þátt í þvi að halda uppi lát- lausri dýrtið og verðbólgu hérlendis. Það er þó ekki aðeins í millilanda- flutningunum, sem flutningsgjöld skipta miklu máli fyrir afkomu manna og fyrirtækja. Svo er líka innanlands Fyrir skemmstu kom Guðmundur Einarsson, forstjóri Skipaútgerðar rík- isins, fram i útvarpsþætti og upplýsti þar m.a. að fengi útgerðin ný og heppi legri skip til flutninga með ströndum fram gæti hún boðið miklu hagstæðari farmgjöld en nú tíðkast landleiðis. Slík lækkun gæti átt sinn þátt i baráttunni gegn dýrtið og verðbólgu, sem heyja verður á öllum sviðum. Áskorun til Ragnars og Svavars • Þau mál sem hér hafa verið gerð að umtalsefni, heyra undir þá flokks- bræðurna Ragnar Arnalds, samgöngu- málaráðherra og Svavar Gestsson, við- skiptaráðherra. Þeim verður væntan- lega fátt til fvrirstöðu að taka þau föst- um tökum ogkryfjatil mergjar.Ekki skal dregið í efa að þeim sé fullljóst hve mikilvæg viðfangsefni hér er um að ræða. Nái þeir góðum tökum á þeim myndi það vafalaust hafa já- kvæð áhrif á afkomu þjóðarbúsins og allsalmennings. Sigurður E. Guðmundsson frantkvæmdastjúri.

x

Dagblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Dagblaðið
https://timarit.is/publication/260

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.